ގާނޫނީ ރަދީފު
"ބަޖެޓު ސަރކިއުލަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ ބަޖެޓު ތައްޔާރުކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން މިނިސްޓްރީން އާންމުކުރާ އިރުށާދުތަކަށެވެ.
"ބަޖެޓަރީ ކޮންޓްރޯލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ އަހަރީ ބަޖެޓު ހިންގުމަށް ޓަކައި މިނިސްޓްރީން ގެންގުޅޭ ކޮންޓްރޯލްތަކަށެވެ.
"ބަޖެޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތަށް ލިބޭނޭކަމަށް އަންދާޒާކުރެވޭ އާމްދަނީއަށް ބަލައިގެން ހަރަދުކުރުމަށް ތައްޔާރުކުރާ ޕްލޭނަށެވެ.
"ހާއްސަ އެހީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތުގެ ގާނޫނުގެ 10 ވަނަ މާއްދާއާއި، މި ގަވާއިދުގެ 6.28 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބާވަތުގެ އެހީއަށެވެ.
"ހަރަދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެކި ކަންކަމަށް ކަނޑައެޅި ބަޖެޓުކުރެވިގެން ކުރެވޭ ހޭދައަށާއި، އެ ނޫން ވެސް ފަންޑު އެކައުންޓުތަކުން ކުރެވޭ ހޭދައަށެވެ. ހަރަދުގެ މާނައިގައި އެޑްވާންސްގެ ގޮތުގައި ދޫކުރާ ފައިސާއެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ހިސާބުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތުގެ ގާނޫނު ނުވަތަ މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ދައުލަތުގެ ފައިސާއާއި އެހެނިހެން ފައިސާ، ނުވަތަ ދައުލަތުގެ މުދަލާއި އެހެނިހެން މުދާ، ނުވަތަ ފައިސާގެ މުއާމަލާތްތައް، ނުވަތަ މުދަލެއްނަމަ ފައިސާއިން ނުވަތަ އެހެން މިންގަނޑަކުން މިންކޮށްފައިވާ ތަކެއްޗާ ބެހޭގޮތުން އެއްކޮށްފައިވާ ނުވަތަ ރިކޯޑުކޮށްގެން، ނުވަތަ ލިޔުމެއްގެ ސިފައިގައި، ނުވަތަ ޗާޕުކޮށްގެން، ނުވަތަ މައިކްރޯފިލްމުގެ ގޮތުގައި، ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކްގެ ޒަރީއާއިން ބަލަހައްޓާ ރިކޯޑަށެވެ. މި މާނައިގައި، ފޮތް، ލިޔެކިޔުން، މަނިޓަރީ ފޯމު، ހުލާސާ، ވައުޗަރު، ކޮމްޕިއުޓަރ ޕްރިންޓްއައުޓް، ނުވަތަ މިނޫން އެހެން ގޮތްގޮތުން ހިސާބުކުރުމުގައި ބޭނުންކުރާ އެންމެހައި ލިޔެކިޔުން ހިމެނެއެވެ.
"ވަގުތީ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދާއިމީ ލައިސަންސް ދޫކުރުމުގެ ކުރިން ދޫކުރެވޭ ކޮންމެ ލައިސަންސް އަކަށެވެ.
"ދާއިމީ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވަގުތީ ލައިސަންސް މުއްދަތު ހަމަވުމުން ދޫކުރެވޭ ލައިސަންސް އަށެވެ.
"ބިދޭސީ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ ގައުމުތަކުން ދޫކޮށްފައިވާ ޑްރައިވިންގ ލައިސަންސްއަށެވެ.
"ޗާޓަރ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ ގަވާއިދުގެ ދަށުން ހުއްދަދޭ އުޅަނދެއްގައި އެ އުޅަނދުގެ ފަޅުވެރިން (ކްރޫ) ގެ އިތުރުން ފަސިންޖަރުންގެ ގޮތުގައި އިތުރުބަޔަކު ބައިތިއްބަގެން އެއުޅަނދެއް ދުއްވުން ނުވަތަ ފަޅުވެރިން (ކްރޫ) ގެ އިތުރުން ފަސިންޖަރުންގެ ގޮތުގައި އިތުރު ބަޔަކު އެ އުޅަނދަށް އަރުވައިގެން އެ އުޅަނދެއް ދުއްވުމެވެ.
"ގެސްޓެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ރާއްޖެއަށް އަންނަ ދިވެހި ރައްޔިތުން ނޫން މީހުންގެ ތެރެއިން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިމިގްރޭށަނާ ބެހޭ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2007-01) ގެ 10 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ދޫކުރާ ޓޫރިސްޓް ވީޒާއެއްގައި ރާއްޖެ އެތެރެވާ ކޮންމެ މީހަކަށެވެ.
"ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއަށް އަންނަ ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން، ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން އެ އުޅަނދެއް ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދަށް ވަނުމުގެ ހުއްދަ ދޭއިރު، އެ އުޅަނދަކީ މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓްރާންސްޕޯޓް އެންޑް ސިވިލް އޭވިއޭށަނުން، ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅާ އުޅަނދުފަހަރަށެވެ.
"އާއިލާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެ ފަރާތެއްގެ އަނބިމީހ/ާފިރިމީހާ ނުވަތަ ސިވިލް ޕާރޓްނަރ، ނުވަތަ އެ ފަރާތަކާ ގާތްތިމާގެކަމުގެ ގުޅުންހުރި ފަރާތަށެވެ. އަދި އެ ފަރާތަކާ ގާތްތިމާގެކަމުގެ ގުޅުމެއް ހުރި ފަރާތެއް ކަމުގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީ، އެ ފަރާތެއްގެ ބޭބެއާއި، ދައްތައާއި، ކޮއްކޮއާއި، އެ ފަރާތްތަކުގެ ދަރީންނަށެވެ.
"އޭޖެންޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދެއް ރާއްޖެ އައުމާ ގުޅޭގޮތުން ރާއްޖޭގައި ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތަކާ ހަވާލުވެހުންނ،ަ ޓޫރިޒަމާބެހޭ މިނިސްޓްރީގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
"ޗާޓަރ ލައިސެންސް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން ހުއްދަދޭ އުޅަނދެއްގައި އެ އުޅަނދުގެ ފަޅުވެރިން (ކްރޫން) ގެ އިތުރުން ފަސިންޖަރުންގެ ގޮތުގައި އިތުރު ބަޔަކު ބައިތިއްބައިގެން އެ އުޅަނދެއް ދުއްވުމަށް، ނުވަތަ ފަޅުވެރިން (ކްރޫން) ގެ އިތުރުން ފަސިންޖަރުންގެ ގޮތުގައި އިތުރު ބަޔަކު އެ އުޅަނދަށް އަރުވައިގެން އެ އުޅަނދެއް ދުއްވުމަށް ދެވޭ ލައިސަންސަށެވެ.
"ބަޖެޓު ސަރކިއުލަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ ބަޖެޓު ތައްޔާރުކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން މިނިސްޓްރީން އާންމުކުރާ އިރުށާދުތަކަށެވެ.
"ބަޖެޓަރީ ކޮންޓްރޯލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ އަހަރީ ބަޖެޓު ހިންގުމަށް ޓަކައި މިނިސްޓްރީން ގެންގުޅޭ ކޮންޓްރޯލްތަކަށެވެ.
"ބަޖެޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތަށް ލިބޭނޭކަމަށް އަންދާޒާކުރެވޭ އާމްދަނީއަށް ބަލައިގެން ހަރަދުކުރުމަށް ތައްޔާރުކުރާ ޕްލޭނަށެވެ.
"ހާއްސަ އެހީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތުގެ ގާނޫނުގެ 10 ވަނަ މާއްދާއާއި، މި ގަވާއިދުގެ 6.28 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބާވަތުގެ އެހީއަށެވެ.
"ހަރަދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެކި ކަންކަމަށް ކަނޑައެޅި ބަޖެޓުކުރެވިގެން ކުރެވޭ ހޭދައަށާއި، އެ ނޫން ވެސް ފަންޑު އެކައުންޓުތަކުން ކުރެވޭ ހޭދައަށެވެ. ހަރަދުގެ މާނައިގައި އެޑްވާންސްގެ ގޮތުގައި ދޫކުރާ ފައިސާއެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ހިސާބުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތުގެ ގާނޫނު ނުވަތަ މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ދައުލަތުގެ ފައިސާއާއި އެހެނިހެން ފައިސާ، ނުވަތަ ދައުލަތުގެ މުދަލާއި އެހެނިހެން މުދާ، ނުވަތަ ފައިސާގެ މުއާމަލާތްތައް، ނުވަތަ މުދަލެއްނަމަ ފައިސާއިން ނުވަތަ އެހެން މިންގަނޑަކުން މިންކޮށްފައިވާ ތަކެއްޗާ ބެހޭގޮތުން އެއްކޮށްފައިވާ ނުވަތަ ރިކޯޑުކޮށްގެން، ނުވަތަ ލިޔުމެއްގެ ސިފައިގައި، ނުވަތަ ޗާޕުކޮށްގެން، ނުވަތަ މައިކްރޯފިލްމުގެ ގޮތުގައި، ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކްގެ ޒަރީއާއިން ބަލަހައްޓާ ރިކޯޑަށެވެ. މި މާނައިގައި، ފޮތް، ލިޔެކިޔުން، މަނިޓަރީ ފޯމު، ހުލާސާ، ވައުޗަރު، ކޮމްޕިއުޓަރ ޕްރިންޓްއައުޓް، ނުވަތަ މިނޫން އެހެން ގޮތްގޮތުން ހިސާބުކުރުމުގައި ބޭނުންކުރާ އެންމެހައި ލިޔެކިޔުން ހިމެނެއެވެ.
"ވަގުތީ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދާއިމީ ލައިސަންސް ދޫކުރުމުގެ ކުރިން ދޫކުރެވޭ ކޮންމެ ލައިސަންސް އަކަށެވެ.
"ދާއިމީ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވަގުތީ ލައިސަންސް މުއްދަތު ހަމަވުމުން ދޫކުރެވޭ ލައިސަންސް އަށެވެ.
"ބިދޭސީ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ ގައުމުތަކުން ދޫކޮށްފައިވާ ޑްރައިވިންގ ލައިސަންސްއަށެވެ.
"ޗާޓަރ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ ގަވާއިދުގެ ދަށުން ހުއްދަދޭ އުޅަނދެއްގައި އެ އުޅަނދުގެ ފަޅުވެރިން (ކްރޫ) ގެ އިތުރުން ފަސިންޖަރުންގެ ގޮތުގައި އިތުރުބަޔަކު ބައިތިއްބަގެން އެއުޅަނދެއް ދުއްވުން ނުވަތަ ފަޅުވެރިން (ކްރޫ) ގެ އިތުރުން ފަސިންޖަރުންގެ ގޮތުގައި އިތުރު ބަޔަކު އެ އުޅަނދަށް އަރުވައިގެން އެ އުޅަނދެއް ދުއްވުމެވެ.
"ގެސްޓެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ރާއްޖެއަށް އަންނަ ދިވެހި ރައްޔިތުން ނޫން މީހުންގެ ތެރެއިން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިމިގްރޭށަނާ ބެހޭ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2007-01) ގެ 10 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ދޫކުރާ ޓޫރިސްޓް ވީޒާއެއްގައި ރާއްޖެ އެތެރެވާ ކޮންމެ މީހަކަށެވެ.
"ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއަށް އަންނަ ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން، ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން އެ އުޅަނދެއް ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދަށް ވަނުމުގެ ހުއްދަ ދޭއިރު، އެ އުޅަނދަކީ މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓްރާންސްޕޯޓް އެންޑް ސިވިލް އޭވިއޭށަނުން، ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅާ އުޅަނދުފަހަރަށެވެ.
"އާއިލާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެ ފަރާތެއްގެ އަނބިމީހ/ާފިރިމީހާ ނުވަތަ ސިވިލް ޕާރޓްނަރ، ނުވަތަ އެ ފަރާތަކާ ގާތްތިމާގެކަމުގެ ގުޅުންހުރި ފަރާތަށެވެ. އަދި އެ ފަރާތަކާ ގާތްތިމާގެކަމުގެ ގުޅުމެއް ހުރި ފަރާތެއް ކަމުގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީ، އެ ފަރާތެއްގެ ބޭބެއާއި، ދައްތައާއި، ކޮއްކޮއާއި، އެ ފަރާތްތަކުގެ ދަރީންނަށެވެ.
"އޭޖެންޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދެއް ރާއްޖެ އައުމާ ގުޅޭގޮތުން ރާއްޖޭގައި ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތަކާ ހަވާލުވެހުންނ،ަ ޓޫރިޒަމާބެހޭ މިނިސްޓްރީގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
"ޗާޓަރ ލައިސެންސް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން ހުއްދަދޭ އުޅަނދެއްގައި އެ އުޅަނދުގެ ފަޅުވެރިން (ކްރޫން) ގެ އިތުރުން ފަސިންޖަރުންގެ ގޮތުގައި އިތުރު ބަޔަކު ބައިތިއްބައިގެން އެ އުޅަނދެއް ދުއްވުމަށް، ނުވަތަ ފަޅުވެރިން (ކްރޫން) ގެ އިތުރުން ފަސިންޖަރުންގެ ގޮތުގައި އިތުރު ބަޔަކު އެ އުޅަނދަށް އަރުވައިގެން އެ އުޅަނދެއް ދުއްވުމަށް ދެވޭ ލައިސަންސަށެވެ.