ގާނޫނީ ރަދީފު
"ލުއި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ މީހަކު ނުވަތަ އެ ފަރާތަކުން އަދާކުރަންޖެހޭ ފައިސާއެއް ނުވަތަ މާލީ އިލްތިޒާމެއް ނުވަތަ މާލީ ކަމަކާ ގުޅޭ އިލްތިޒާމެއް އަދާކުރުމުގައި ދެވޭ މާލީ ފައިދާ ނޫން އެހެނިހެން ފައިދާތަކަށެވެ.
"މަންފާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ މީހަކު ނުވަތަ އެ ފަރާތަކުން އަދާކުރަންޖެހޭ ފައިސާއެއް ނުވަތަ މާލީ އިލްތިޒާމެއް ނުވަތަ މާލީ ކަމަކާ ގުޅޭ އިލްތިޒާމަކާ ގުޅިގެން ހޯދައިދެވޭ މާލީ ފައިދާއަށެވެ.
"މައާފުކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ މީހަކު ނުވަތަ އެ ފަރާތަކުން އަދާކުރަންޖެހޭ ފައިސާއެއް ނުވަތަ މާލީ އިލްތިޒާމެއް ނުވަތަ މާލީ ކަމަކާ ގުޅޭ އިލްތިޒާމެއް އެކުއެކީގައި ނުވަތަ އެއިން ބައެއް ދައްކަން ނުޖެހޭގޮތަށް ނުވަތަ އަދާކުރަން ނުޖެހޭގޮތަށް، ގާނޫނު ނަންބަރު 2006-03 (ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ކަނޑައަޅާ ކަނޑައެޅުމަށެވެ.
"އަޕްފްރަންޓް ޕޭމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިންސްޓޯލްމަންޓަށް ބަހައިލައިގެން ފައިސާ ދެއްކުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގަތުމަށް ޓަކައި ދައުލަތުގެ އޮފީސްތަކާއެކު އެކި ފަރާތްތަކުން ކޮށްފައިވާ މުޢާމަލާތްތަކާ ގުޅިގެން ލުއި ދިނުމާއި، މަންފާ ހޯދައިދިނުމާއި، ފައިސާ މަޢާފުކޮށްދިނުމަށް ހުށަހަޅާ މައްސަލަތަކުގައި ޢަމަލުކުރާނެ ގޮތުގެ އުސޫލުގެ 8 ވަނަ މާއްދާގެ (ކ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް އިންސްޓޯލްމަންޓަށް ބަހައިލައިގެން ފައިސާ ދެއްކުމަށްވާ އިންސްޓޯލްމަންޓް އެއްބަސްވުމުގައި ސޮއިކުރުމުގެ ކުރިން މި އުސޫލުގެ ޖަދުވަލު 1 ގައިވާ ގޮތުގެ މަތީން ކުލި ދައްކަންޖެހޭ ފަރާތުން އެކީ އެއްފަހަރާ ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާއަށެވެ.
"ކަރެކްށަނަލް މަރުކަޒު" ނުވަތަ "މަރުކަޒު" ނުވަތަ "މަރުކަޒުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ 82 ވަނަ މާއްދާއަށް ރިއާޔަތްކޮށް މޯލްޑިވްސް ކަރެކްށަނަލް ސަރވިސްގެ ދަށުން ހިންގުމަށް ގާއިމުކޮށްފައިވާ މަރުކަޒުތަކަށެވެ.
"ޑައިރެކްޓަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް ކަރެކްށަނަލް ސަރވިސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ހިންގާ ކުޑަކުދިންގެ ކަރެކްށަނަލް މަރުކަޒުތަކުގައި، ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ މަގްސަދުތައް ހާސިލުކުރުމަށް އެ މަރުކަޒެއްގައި ކުރަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންކަން ކުރުމަށް އައްޔަނުކުރާ މީހަކަށެވެ.
"ބަދަލުވަމުންދާ ގާބިލިއްޔަތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަރުކަޒަށް ގެނައި އިރު ކުއްޖާ ހުރި ހާލަތުން ކުއްޖާގެ އުޅުމާއި އަހްލާގަށާއި ވިސްނުމަށް އަންނަ ބަދަލުތައް ދެނެގަތުމަށެވެ.
"ބެލެނިވެރިޔާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންނާއި، ށަރުއީ ބަލަދުވެރިންނާއި، ހަޒާނަތު ލިބިފައިވާ ފަރާތާއި ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިންނާއި ކުއްޖާގެ ބެލެނިވެރިކަމާ އެވަގުތަކު ހަވާލުވެތިބޭ މީހުންނަށެވެ. ށަރުއީ ބަލަދުވެރިންނާއި، ހަޒާނަތު ލިބިފައިވާ ފަރާތާއި ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިން މާނަކުރާނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2000-04 (އާއިލާއާބެހޭ ގާނޫނު) އާއި އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތީންނެވެ.
"ކުޑަކުއްޖެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 15 (ފަނަރަ) އަހަރު ފުރި އެހެންނަމަވެސް 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކުޑަކުދިންނާއި، ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމުގެ ދަށަށް ގެނެސްފައި ވަނިކޮށް ކުޑަކުއްޖެއްގެ ހައިސިއްޔަތު ގެއްލިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
"ކުއްޖެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 15 (ފަނަރަ) އަހަރު ފުރި އެހެންނަމަވެސް 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކުޑަކުދިންނާއި، ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމުގެ ދަށަށް ގެނެސްފައި ވަނިކޮށް ކުޑަކުއްޖެއްގެ ހައިސިއްޔަތު ގެއްލިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
"ކުޑަކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 15 (ފަނަރަ) އަހަރު ފުރި އެހެންނަމަވެސް 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކުޑަކުދިންނާއި، ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމުގެ ދަށަށް ގެނެސްފައި ވަނިކޮށް ކުޑަކުއްޖެއްގެ ހައިސިއްޔަތު ގެއްލިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
"ކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 15 (ފަނަރަ) އަހަރު ފުރި އެހެންނަމަވެސް 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކުޑަކުދިންނާއި، ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމުގެ ދަށަށް ގެނެސްފައި ވަނިކޮށް ކުޑަކުއްޖެއްގެ ހައިސިއްޔަތު ގެއްލިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
"އޮފިސަރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް ކަރެކްށަނަލް ސަރވިސްގައި މަސައްކަތްކުރާ ހުވާކޮށްގެން ތިބި ޔުނީފޯމު އެޅި އޮފިސަރުންގެ ތެރެއިން ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒެއްގައި މަސައްކަތްކުރުމަށް އައްޔަނުކޮށްފައިވާ މުވައްޒަފުންނަށެވެ.
"ޕެޓްޑައުން ސާރޗް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލައިގެންހުރި ހެދުމުގެ މަތީން އަތްކާތައިލައިގެން މީހެއްގެ ހަށިގަނޑު ބަލައި ފާސްކުރުމަށެވެ.
"ސްޓްރިޕް ސާރޗް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލައިގެންހުރި އަންނައުނުތައް ބާލައިގެން މީހެއްގެ ހަށިގަނޑު ބަލައި ފާސްކުރުމަށެވެ.
"ލުއި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ މީހަކު ނުވަތަ އެ ފަރާތަކުން އަދާކުރަންޖެހޭ ފައިސާއެއް ނުވަތަ މާލީ އިލްތިޒާމެއް ނުވަތަ މާލީ ކަމަކާ ގުޅޭ އިލްތިޒާމެއް އަދާކުރުމުގައި ދެވޭ މާލީ ފައިދާ ނޫން އެހެނިހެން ފައިދާތަކަށެވެ.
"މަންފާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ މީހަކު ނުވަތަ އެ ފަރާތަކުން އަދާކުރަންޖެހޭ ފައިސާއެއް ނުވަތަ މާލީ އިލްތިޒާމެއް ނުވަތަ މާލީ ކަމަކާ ގުޅޭ އިލްތިޒާމަކާ ގުޅިގެން ހޯދައިދެވޭ މާލީ ފައިދާއަށެވެ.
"މައާފުކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ މީހަކު ނުވަތަ އެ ފަރާތަކުން އަދާކުރަންޖެހޭ ފައިސާއެއް ނުވަތަ މާލީ އިލްތިޒާމެއް ނުވަތަ މާލީ ކަމަކާ ގުޅޭ އިލްތިޒާމެއް އެކުއެކީގައި ނުވަތަ އެއިން ބައެއް ދައްކަން ނުޖެހޭގޮތަށް ނުވަތަ އަދާކުރަން ނުޖެހޭގޮތަށް، ގާނޫނު ނަންބަރު 2006-03 (ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ކަނޑައަޅާ ކަނޑައެޅުމަށެވެ.
"އަޕްފްރަންޓް ޕޭމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިންސްޓޯލްމަންޓަށް ބަހައިލައިގެން ފައިސާ ދެއްކުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގަތުމަށް ޓަކައި ދައުލަތުގެ އޮފީސްތަކާއެކު އެކި ފަރާތްތަކުން ކޮށްފައިވާ މުޢާމަލާތްތަކާ ގުޅިގެން ލުއި ދިނުމާއި، މަންފާ ހޯދައިދިނުމާއި، ފައިސާ މަޢާފުކޮށްދިނުމަށް ހުށަހަޅާ މައްސަލަތަކުގައި ޢަމަލުކުރާނެ ގޮތުގެ އުސޫލުގެ 8 ވަނަ މާއްދާގެ (ކ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް އިންސްޓޯލްމަންޓަށް ބަހައިލައިގެން ފައިސާ ދެއްކުމަށްވާ އިންސްޓޯލްމަންޓް އެއްބަސްވުމުގައި ސޮއިކުރުމުގެ ކުރިން މި އުސޫލުގެ ޖަދުވަލު 1 ގައިވާ ގޮތުގެ މަތީން ކުލި ދައްކަންޖެހޭ ފަރާތުން އެކީ އެއްފަހަރާ ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާއަށެވެ.
"ކަރެކްށަނަލް މަރުކަޒު" ނުވަތަ "މަރުކަޒު" ނުވަތަ "މަރުކަޒުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ 82 ވަނަ މާއްދާއަށް ރިއާޔަތްކޮށް މޯލްޑިވްސް ކަރެކްށަނަލް ސަރވިސްގެ ދަށުން ހިންގުމަށް ގާއިމުކޮށްފައިވާ މަރުކަޒުތަކަށެވެ.
"ޑައިރެކްޓަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް ކަރެކްށަނަލް ސަރވިސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ހިންގާ ކުޑަކުދިންގެ ކަރެކްށަނަލް މަރުކަޒުތަކުގައި، ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ މަގްސަދުތައް ހާސިލުކުރުމަށް އެ މަރުކަޒެއްގައި ކުރަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންކަން ކުރުމަށް އައްޔަނުކުރާ މީހަކަށެވެ.
"ބަދަލުވަމުންދާ ގާބިލިއްޔަތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަރުކަޒަށް ގެނައި އިރު ކުއްޖާ ހުރި ހާލަތުން ކުއްޖާގެ އުޅުމާއި އަހްލާގަށާއި ވިސްނުމަށް އަންނަ ބަދަލުތައް ދެނެގަތުމަށެވެ.
"ބެލެނިވެރިޔާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންނާއި، ށަރުއީ ބަލަދުވެރިންނާއި، ހަޒާނަތު ލިބިފައިވާ ފަރާތާއި ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިންނާއި ކުއްޖާގެ ބެލެނިވެރިކަމާ އެވަގުތަކު ހަވާލުވެތިބޭ މީހުންނަށެވެ. ށަރުއީ ބަލަދުވެރިންނާއި، ހަޒާނަތު ލިބިފައިވާ ފަރާތާއި ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިން މާނަކުރާނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2000-04 (އާއިލާއާބެހޭ ގާނޫނު) އާއި އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތީންނެވެ.
"ކުޑަކުއްޖެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 15 (ފަނަރަ) އަހަރު ފުރި އެހެންނަމަވެސް 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކުޑަކުދިންނާއި، ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމުގެ ދަށަށް ގެނެސްފައި ވަނިކޮށް ކުޑަކުއްޖެއްގެ ހައިސިއްޔަތު ގެއްލިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
"ކުއްޖެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 15 (ފަނަރަ) އަހަރު ފުރި އެހެންނަމަވެސް 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކުޑަކުދިންނާއި، ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމުގެ ދަށަށް ގެނެސްފައި ވަނިކޮށް ކުޑަކުއްޖެއްގެ ހައިސިއްޔަތު ގެއްލިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
"ކުޑަކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 15 (ފަނަރަ) އަހަރު ފުރި އެހެންނަމަވެސް 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކުޑަކުދިންނާއި، ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމުގެ ދަށަށް ގެނެސްފައި ވަނިކޮށް ކުޑަކުއްޖެއްގެ ހައިސިއްޔަތު ގެއްލިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
"ކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 15 (ފަނަރަ) އަހަރު ފުރި އެހެންނަމަވެސް 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކުޑަކުދިންނާއި، ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމުގެ ދަށަށް ގެނެސްފައި ވަނިކޮށް ކުޑަކުއްޖެއްގެ ހައިސިއްޔަތު ގެއްލިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
"އޮފިސަރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް ކަރެކްށަނަލް ސަރވިސްގައި މަސައްކަތްކުރާ ހުވާކޮށްގެން ތިބި ޔުނީފޯމު އެޅި އޮފިސަރުންގެ ތެރެއިން ގާނޫނު ނަންބަރު 2019-18 (ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒެއްގައި މަސައްކަތްކުރުމަށް އައްޔަނުކޮށްފައިވާ މުވައްޒަފުންނަށެވެ.
"ޕެޓްޑައުން ސާރޗް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލައިގެންހުރި ހެދުމުގެ މަތީން އަތްކާތައިލައިގެން މީހެއްގެ ހަށިގަނޑު ބަލައި ފާސްކުރުމަށެވެ.
"ސްޓްރިޕް ސާރޗް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލައިގެންހުރި އަންނައުނުތައް ބާލައިގެން މީހެއްގެ ހަށިގަނޑު ބަލައި ފާސްކުރުމަށެވެ.