ގާނޫނީ ރަދީފު
"އަމާޒުކޮށް ދޭ ހިދުމަތްތައް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މިނިސްޓްރީން ފޯރުކޮށްދޭ ހިދުމަތްތަކުގެ ތެރެއިން މާލީގޮތުން ފަހިކޮށްދޭ ފެސިލިޓީއެއް ނުވަތަ އިނާޔަތެއް ނުވަތަ މަސްވެރިންނަށް ހާއްސަކޮށް ފޯރުކޮށްދޭ އެހެންވެސް އެފަދަ ހިދުމަތްތަކަށެވެ.
"ކެޔޮޅު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މަސްވެރިކަންކުރާ އުޅަނދެއްގައި، އެ ވަގުތަކު ހުރި އެންމެ އިސް ޒިންމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތަށެވެ.
"އޮޕަރޭޓަރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ވެރިފަރާތ،ް ޗާޓަރަރ، މާސްޓަރު އަދި އެ އުޅަނދު ދުއްވައިގެން ހޯދާ އިގްތިސާދީ ފައިދާ ނުވަތަ މާލީ ފައިދާ ލިބޭ ފަރާތް ހިމެނޭގޮތުން، އެ އުޅަނދާ ހަވާލުވެހުރ،ި އެ އުޅަނދު ހިންގުމަށް ޒިންމާކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ އުޅަނދަށް އިރުށާދުތައް ދޭ ނުވަތަ އުޅަނދު ކޮންޓްރޯލްކުރާ ކޮންމެ ފަރާތަކަށެވެ.
"ވެރިފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ވެރިފަރާތުގެ ވާޖިބުތަކާއި ޒިންމާތައް އަދާކުރާ ނުވަތަ ވެރިފަރާތުގެ ހައްގު ލިބިގެންވާކަމަށް ބުނާ ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ އަމިއްލަ ހައިސިއްޔަތުން ނުވަތަ އެހެން މީހެއްގެ ފަރާތުން ކަމުގައި ވިޔަސް ވެރިފަރާތުގެ ބާރުތަކާއި ވާޖިބުތައް އަދާކުރުމުގެ އިލްތިޒާމްތައް ގަބޫލުކުރާ ފަރާތާއި، ވެރިފަރާތާއި އެހެން ފަރާތަކާ ގުޅިފައިވާ ފަރާތް ނުވަތަ ފަރާތްތައް ނުވަތަ ގާނޫނީ ށަހްސެއްގެ މެނޭޖަރަށް ނުވަތަ ޑިރެކްޓަ ރަށް ނުވަތަ ސެކްރެޓަރީއަށެވެ.
"މަސްވެރި އުޅަނދު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މަސްވެރިކަމަށް ބޭނުންކުރާ ނުވަތަ މަސްވެރިކަން ކުރުމަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ނުވަތަ އާންމުގޮތެއްގައި މަސްވެރިކަމަށް ނުވަތަ މަސްވެރިކަމާ ގުޅުންހުރި ހަރަކާތެއް ހިންގުމަށް ބޭނުންކުރާ ބާވަތެއްގެ އެއްވެސް އުޅަނދެއް ނުވަތަ ކަނޑު ބޯޓެއް ނުވަތަ އެ ނޫން ވެސް އުޅަނދަކަށެވެ.
"ދަފުތަރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މަސްވެރިންނާއި، ފަޅުވެރިންނާއި، އޮޑިވެރިންނާއި، އޮޑިދޯނިފަހަރުގެ މައުލޫމާތު ހިމެނޭގޮތަށް މިނިސްޓްރީން އެކުލަވައިލައިފައިވާ މަސްވެރިކަމުގެ ދަފުތަރަށެވެ.
"މާލީ ރަށްވެހި ބާޒާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެތެރޭގެ ބާޒާރު ނުވަތަ ޑޮމެސްޓިކް މާކެޓްގައި ފައިނޭންށަލް އިންސްޓްރުމަންޓްތައް ގަނެވިއްކުމުގައި އުފެދޭ ބާޒާރަށެވެ.
"މޮޑިފައިޑް އޮޑިޓް އޮޕީނިއަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ އިންޓަރނޭޝަނަލް އޮޑިޓް ސްޓޭންޑަރޑް ތަކުގައި މޮޑިފައިޑް އޮޕީނިއަންގެ ގޮތުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "ޑިސްކްލޭމަރ އޮފް އޮޕީނިއަން" ނުވަތަ "ކޮލިފައިޑް އޮޕީނިއަން" ނުވަތަ "އެޑްވާންސް އޮޕީނިއަން" އަށެވެ.
"މަރުކަޒީ ބޭންކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީއަށެވެ.
"ސޮވްރިން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ފަންޑް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސޮވްރިން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ފަންޑުގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން އުފައްދާފައިވާ ފަންޑަށެވެ.
"ކޮންސޮލިޑޭޓަޑް ރެވެނިއު ފަންޑް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2006-03 (ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ކޮންސޮލިޑޭޓަޑް ރެވެނިއު ފަންޑުގެ ނަމުގައި ހުޅުވައި، ބަލަހައްޓަމުންދާ ޕަބްލިކް ފަންޑުތަކުގެ ހިސާބަށެވެ.
"ޑެޓް މެނޭޖްމަންޓް ޑިޕާޓްމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން، ދައުލަތުގެ ދަރަނި ބަލަހައްޓައި މެނޭޖުކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް އަދާކުރުމަށް ދައުލަތުގެ ދަރަންޏާބެހޭ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2024-29) ގެ 16 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން މިނިސްޓްރީގައި ގާއިމުކުރާ ޑިޕާޓްމަންޓަށެވެ.
"ލޯނު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ނޮން ނެގޯށިއެބަލް ޑޮކިއުމެންޓް/ އެގްރީމަންޓެއް މެދުވެރިކޮށް ކްރެޑިޓަރެއް ޑެޓަރއަށް ފަހުން އަނބުރާ ދައްކާ ގޮތަށް ފައިސާ ދިނުމަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ ޕަބްލިކް ފައިނޭންށަލް ކޯޕަރޭށަންތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަރުކަޒީ ބޭންކް ފިޔަވައި، މާލީ އިދާރާތަކާއި ބޭންކްތައް ހިމެނޭގޮތުން، މިލްކުވެރިކަމުގެ ގޮތުން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކުން، ސީދާގޮތުން ނުވަތަ ނުސީދާގޮތުން ސަރުކާރުން އެއްކޮށް ނުވަތަ ބޮޑު ބައި ކޮންޓްރޯލްކުރާ ކޯޕަރޭށަންތަކަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ ކުންފުނިތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މާލީ އިދާރާތަކާއި މަރުކަޒީ ބޭންކް ފިޔަވައި، މިލްކުވެރިކަމުގެ ގޮތުން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކުން، ސީދާގޮތުން ނުވަތަ ނުސީދާގޮތުން ސަރުކާރުން ނުވަތަ ލޯކަލް ކައުންސިލަކުން އެއްކޮށް ނުވަތަ ބޮޑު ބައި ކޮންޓްރޯލްކުރާ ކުންފުނިތަކަށެވެ.
"އަމާޒުކޮށް ދޭ ހިދުމަތްތައް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މިނިސްޓްރީން ފޯރުކޮށްދޭ ހިދުމަތްތަކުގެ ތެރެއިން މާލީގޮތުން ފަހިކޮށްދޭ ފެސިލިޓީއެއް ނުވަތަ އިނާޔަތެއް ނުވަތަ މަސްވެރިންނަށް ހާއްސަކޮށް ފޯރުކޮށްދޭ އެހެންވެސް އެފަދަ ހިދުމަތްތަކަށެވެ.
"ކެޔޮޅު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މަސްވެރިކަންކުރާ އުޅަނދެއްގައި، އެ ވަގުތަކު ހުރި އެންމެ އިސް ޒިންމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތަށެވެ.
"އޮޕަރޭޓަރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ވެރިފަރާތ،ް ޗާޓަރަރ، މާސްޓަރު އަދި އެ އުޅަނދު ދުއްވައިގެން ހޯދާ އިގްތިސާދީ ފައިދާ ނުވަތަ މާލީ ފައިދާ ލިބޭ ފަރާތް ހިމެނޭގޮތުން، އެ އުޅަނދާ ހަވާލުވެހުރ،ި އެ އުޅަނދު ހިންގުމަށް ޒިންމާކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ އުޅަނދަށް އިރުށާދުތައް ދޭ ނުވަތަ އުޅަނދު ކޮންޓްރޯލްކުރާ ކޮންމެ ފަރާތަކަށެވެ.
"ވެރިފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ވެރިފަރާތުގެ ވާޖިބުތަކާއި ޒިންމާތައް އަދާކުރާ ނުވަތަ ވެރިފަރާތުގެ ހައްގު ލިބިގެންވާކަމަށް ބުނާ ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ އަމިއްލަ ހައިސިއްޔަތުން ނުވަތަ އެހެން މީހެއްގެ ފަރާތުން ކަމުގައި ވިޔަސް ވެރިފަރާތުގެ ބާރުތަކާއި ވާޖިބުތައް އަދާކުރުމުގެ އިލްތިޒާމްތައް ގަބޫލުކުރާ ފަރާތާއި، ވެރިފަރާތާއި އެހެން ފަރާތަކާ ގުޅިފައިވާ ފަރާތް ނުވަތަ ފަރާތްތައް ނުވަތަ ގާނޫނީ ށަހްސެއްގެ މެނޭޖަރަށް ނުވަތަ ޑިރެކްޓަ ރަށް ނުވަތަ ސެކްރެޓަރީއަށެވެ.
"މަސްވެރި އުޅަނދު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މަސްވެރިކަމަށް ބޭނުންކުރާ ނުވަތަ މަސްވެރިކަން ކުރުމަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ނުވަތަ އާންމުގޮތެއްގައި މަސްވެރިކަމަށް ނުވަތަ މަސްވެރިކަމާ ގުޅުންހުރި ހަރަކާތެއް ހިންގުމަށް ބޭނުންކުރާ ބާވަތެއްގެ އެއްވެސް އުޅަނދެއް ނުވަތަ ކަނޑު ބޯޓެއް ނުވަތަ އެ ނޫން ވެސް އުޅަނދަކަށެވެ.
"ދަފުތަރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މަސްވެރިންނާއި، ފަޅުވެރިންނާއި، އޮޑިވެރިންނާއި، އޮޑިދޯނިފަހަރުގެ މައުލޫމާތު ހިމެނޭގޮތަށް މިނިސްޓްރީން އެކުލަވައިލައިފައިވާ މަސްވެރިކަމުގެ ދަފުތަރަށެވެ.
"މާލީ ރަށްވެހި ބާޒާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެތެރޭގެ ބާޒާރު ނުވަތަ ޑޮމެސްޓިކް މާކެޓްގައި ފައިނޭންށަލް އިންސްޓްރުމަންޓްތައް ގަނެވިއްކުމުގައި އުފެދޭ ބާޒާރަށެވެ.
"މޮޑިފައިޑް އޮޑިޓް އޮޕީނިއަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ އިންޓަރނޭޝަނަލް އޮޑިޓް ސްޓޭންޑަރޑް ތަކުގައި މޮޑިފައިޑް އޮޕީނިއަންގެ ގޮތުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "ޑިސްކްލޭމަރ އޮފް އޮޕީނިއަން" ނުވަތަ "ކޮލިފައިޑް އޮޕީނިއަން" ނުވަތަ "އެޑްވާންސް އޮޕީނިއަން" އަށެވެ.
"މަރުކަޒީ ބޭންކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީއަށެވެ.
"ސޮވްރިން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ފަންޑް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސޮވްރިން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ފަންޑުގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން އުފައްދާފައިވާ ފަންޑަށެވެ.
"ކޮންސޮލިޑޭޓަޑް ރެވެނިއު ފަންޑް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2006-03 (ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ކޮންސޮލިޑޭޓަޑް ރެވެނިއު ފަންޑުގެ ނަމުގައި ހުޅުވައި، ބަލަހައްޓަމުންދާ ޕަބްލިކް ފަންޑުތަކުގެ ހިސާބަށެވެ.
"ޑެޓް މެނޭޖްމަންޓް ޑިޕާޓްމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން، ދައުލަތުގެ ދަރަނި ބަލަހައްޓައި މެނޭޖުކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް އަދާކުރުމަށް ދައުލަތުގެ ދަރަންޏާބެހޭ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2024-29) ގެ 16 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން މިނިސްޓްރީގައި ގާއިމުކުރާ ޑިޕާޓްމަންޓަށެވެ.
"ލޯނު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ނޮން ނެގޯށިއެބަލް ޑޮކިއުމެންޓް/ އެގްރީމަންޓެއް މެދުވެރިކޮށް ކްރެޑިޓަރެއް ޑެޓަރއަށް ފަހުން އަނބުރާ ދައްކާ ގޮތަށް ފައިސާ ދިނުމަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ ޕަބްލިކް ފައިނޭންށަލް ކޯޕަރޭށަންތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަރުކަޒީ ބޭންކް ފިޔަވައި، މާލީ އިދާރާތަކާއި ބޭންކްތައް ހިމެނޭގޮތުން، މިލްކުވެރިކަމުގެ ގޮތުން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކުން، ސީދާގޮތުން ނުވަތަ ނުސީދާގޮތުން ސަރުކާރުން އެއްކޮށް ނުވަތަ ބޮޑު ބައި ކޮންޓްރޯލްކުރާ ކޯޕަރޭށަންތަކަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ ކުންފުނިތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މާލީ އިދާރާތަކާއި މަރުކަޒީ ބޭންކް ފިޔަވައި، މިލްކުވެރިކަމުގެ ގޮތުން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކުން، ސީދާގޮތުން ނުވަތަ ނުސީދާގޮތުން ސަރުކާރުން ނުވަތަ ލޯކަލް ކައުންސިލަކުން އެއްކޮށް ނުވަތަ ބޮޑު ބައި ކޮންޓްރޯލްކުރާ ކުންފުނިތަކަށެވެ.