ގާނޫނީ ރަދީފު
"ގޮވާތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ބޭނުންތަކަށް ބޭނުންކުރުމަށް މަނާކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ ބޭނުންކުރުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުގެ ހުއްދަ ހޯދަންޖެހޭ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން، ނުވަތަ އާންމު ބޭނުންތަކަށް ބޭނުންކުރެވޭ ތަކެއްޗާއި އެއްވެސް ކެމިކަލެއް ނުވަތަ މައުދަނެއް ނުވަތަ ގޭހެއް އެއްކޮށްގެން އުފައްދާ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން، ވަކި ވަގުތެއް ޖެހުމުން ގޮވާ ގޮތަށް ހަދާފައި ހުންނަ ތަކެއްޗާއި، ގޮވާނެ ވަކި ގޮތެއް ރޭވިފައި ހުންނަ ތަކެއްޗާއި، ވިހައާއި، ވިހަ ގޭހާއި، މީހުން މަރުވެދާފަދަ ބަޔަލޮޖިކަލް ނުވަތަ ކެމިކަލް މާއްދާތަކާއި، ރޭޑިއޯއެކްޓިވް މާއްދާތައް ހިމެނޭގޮތުން، އޭގެ ޒާތުގައި ގޮވާ ކޮންމެ ވަސީލަތަކަށެވެ.
"ކޮންޓްރޯލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހެއްގެ މިނިވަންކަމަށް ވަކި އިންތަކަކާއި މިންތަކެއް ކަނޑައަޅައި، އެ އިންތަކާއި މިންތަކުގެ ތެރޭގައި އެމީހެއްގެ މިނިވަންކަން ހިފެހެެއްޓުމެވެ.
"ގާނޫނު ތަންފީޒުކުރާ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ ދެވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޓެރަރިޒަމްގެ އަމަލުތަކާ ގުޅިގެން އެކަންކަން ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި، ކައުންޓަރ ޓެރަރިޒަމްގެ މަސައްކަތް ކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމުހޫރިއްޔާ ކަނޑައަޅާ ފަރާތަށާއި، މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ކުށްކުރާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހުންގެ ތަހުގީގާއި އަދި މި ގާނޫނުގެ ތިންވަނަ އަދި ހަތަރުވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންކަން ކުރުމަށްޓަކައި މިނިސްޓަރާއި، ދިވެހި ފުލުހުންގެ ހިދުމަތާއި އަދި އެނޫނަސް ގާނޫނު ތަންފީޒުކުރުމުގެ ގާނޫނީ ބާރު ލިބިފައިވާ ދައުލަތުގެ އެހެން މުވައްސަސާތައް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
"ޑޭޓާ" ނުވަތަ "ކޮމްޕިއުޓަރ ޑޭޓާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމެއް ބޭނުންކޮށްގެން ޕްރޮސެސްކުރެވިދާނެ ފަދަ ގޮތަކަށް ހުންނ،ަ ވާގިއާތަކެއް ނުވަތަ މައުލޫމާތުތަކެއް ނުވަތަ މަފްހޫމްތަކެއް ރަމްޒުކޮށްދޭ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
"މީހަކު ނުވަތަ މީހާ އަމަލެއް ކުރުން" ކަމަށް ނުވަތަ އަމަލެއް ހިންގުމަށް ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ގޮތަކުންކުރެ ގޮތަކަށް ކޮށް ނިމިފައިވާ ކަންކަމާއި ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި ކުރާނެ ކަންކަން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
- އޮޓޮމޭޓެޑް މެކޭނިޒަމްތަކާއި، އޭގެ ޒާތުގައި އަމިއްލައަށް ހިނގާ، އަދި އެޑެޕްޓިވް ނުވަތަ އޮޓޮނޮމަސް ޑިވައިސްތަކާއި، ޕްރޮގްރާމްތައް ނުވަތަ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމެއްގެ ބޭނުންކޮށްގެން ނުވަތަ އެއިން އެއްޗެއް މެދުވެރިވެގެން ކުރާ ކަންކަން؛
- އާންމު ހިދުމަތެއް އަދާކުރުމުގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރުން ކޮންޓްރޯލުކުރާ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކުން ނުވަތަ އާންމު ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކުން ކުރާ އެންމެހައި ކަންކަން؛
- އެއްވެސް ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކުން ކުރާ ކަމެއް.
"މުހިންމު އުމްރާނީ ވަސީލަތަކާ ގުޅިފައިވާ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފެނާއި، ކަރަންޓާއި، ދަތުރުފަތުރާއި، މުވާސަލާތީ ހިދުމަތްތައް ފަދަ އަސާސީ ހިދުމަތްތަކާއި އާންމު ބޭނުންތަކުގެ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމާގުޅޭ އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމްތަކާއި، މާލީ އިދާރާތަކުގެ އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމްތަކާއި، ދައުލަތުގެ ދިފާއާއި އިންޓެލިޖެންސްއާގުޅޭ މައުލޫމާތު ސިސްޓަމްތަކާއި، އެއަށް ގެއްލުމެއް ދީފިނަމަ ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ނިޒާމަށް ނުވަތަ ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނޭދެވޭ އަސަރެއް ކުރުވާފަދަ ކޮންމެ ސިސްޓަމެއް ނުވަތަ ނެޓްވަރކްއަކަށެވެ.
"މުހިންމު އުމްރާނީ ވަސީލަތަކާ ގުޅިފައިވާ ކޮމްޕިއުޓަރ ޕްރޮގްރާމެއް ނުވަތަ ޑޭޓާއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ކަންކަން ހިމެނޭ ގޮތުން، މުހިންމު އުމްރާނީ ވަސީލަތަކާ ގުޅިފައިވާ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކާ ގުޅިފައިވާ ނުވަތަ އެ ސިސްޓަމެއްގައި ހިމެނޭ ޕްރޮގްރާމެއް ނުވަތަ ޑޭޓާއަކަށެވެ.
- މުހިންމު އުމްރާނީ ވަސީލަތެއް ހިންގުމަށް ނުވަތަ އޭގެ ރައްކާތެރިކަމަށް ބޭނުންވާ ޑޭޓާ؛
- މުހިންމު އުމްރާނީ ވަސީލަތަކާ ގުޅިފައިވާ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމްތައް ހިންގުމަށް ނުވަތަ މޮނިޓަރކުރުމަށް، ނުވަތަ އޭގެ ކޮންޓްރޯލް ނުވަތަ ރައްކާތެރިކަމަށް، ސީދާ ގޮތުގައި ނުވަތަ ނުސީދާ ގޮތުގައި، އެހީތެރިވެދޭ ސޮފްޓްވެއަރ ނުވަތަ އެޕްލިކޭށަން ނުވަތަ ޕްރޮގްރާމް.
"ރެމިޓެންސް ހިދުމަތްދޭ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2021-08 (ގައުމީ ޕޭމަންޓް ސިސްޓަމްގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ރެމިޓެންސް ހިދުމަތް ދިނުމަށް ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
"ބައިނަލްއަގްވާމީ މުއާމަލާތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ކުރެވޭ ނުވަތަ ބޭރުން ރާއްޖެއަށް ކުރެވޭ ބޭރު ފައިސާ ޓްރާންސްފަރކުރުމުގެ މުއާމަލާތަށެވެ.
"ބޭންކު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2010-24 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބޭންކިންގއާބެހޭ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން، އެ ގާނޫނުގައި ަޔާންކުރާ ބޭންކިންގ ވިޔަފާރިކުރުމަށް ނުވަތަ ބޭންކިންގ ހިދުމަތެއް ދިނުމަށް ނުވަތަ ބޭންކިންގ ހަރަކާތެއް ހިންގުމަށް، ލައިސަންސް ނުވަތަ ހުއްދަ ލިބިފައިވާ ކޮންމެ ފަރާތަކަށެވެ.
"ބޭރު ފައިސާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖެ ނޫން އެހެން ކޮންމެ ގައުމެއްގެ ފައިސާއަށެވެ.
"އިންށުއަރެންސް ކުންފުނި" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި އިންށުއަރެންސް ވިޔަފާރިކުރުމަށް އޮތޯރިޓީން ދޫކުރާ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ކުންފުންޏަކަށެވެ.
"ފައިނޭންސިންގ ކުންފުނި" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފައިނޭންސިންގ ވިޔަފާރިކުރުމަށް އޮތޯރިޓީން ދޫކުރާ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ކުންފުންޏަކަށެވެ.
"ފަރާތެއް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ތަބީއީ ށަހްސާއި ގާނޫނީ ށަހްސު ހިމެނޭގޮތަށެވެ.
"މާލީ އިދާރާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީ ނުވަތަ ކެޕިޓަލް މާރކެޓް ޑިވެލޮޕްމަންޓް އޮތޯރިޓީން ދޫކުރާ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
"ގޮވާތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ބޭނުންތަކަށް ބޭނުންކުރުމަށް މަނާކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ ބޭނުންކުރުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުގެ ހުއްދަ ހޯދަންޖެހޭ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން، ނުވަތަ އާންމު ބޭނުންތަކަށް ބޭނުންކުރެވޭ ތަކެއްޗާއި އެއްވެސް ކެމިކަލެއް ނުވަތަ މައުދަނެއް ނުވަތަ ގޭހެއް އެއްކޮށްގެން އުފައްދާ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން، ވަކި ވަގުތެއް ޖެހުމުން ގޮވާ ގޮތަށް ހަދާފައި ހުންނަ ތަކެއްޗާއި، ގޮވާނެ ވަކި ގޮތެއް ރޭވިފައި ހުންނަ ތަކެއްޗާއި، ވިހައާއި، ވިހަ ގޭހާއި، މީހުން މަރުވެދާފަދަ ބަޔަލޮޖިކަލް ނުވަތަ ކެމިކަލް މާއްދާތަކާއި، ރޭޑިއޯއެކްޓިވް މާއްދާތައް ހިމެނޭގޮތުން، އޭގެ ޒާތުގައި ގޮވާ ކޮންމެ ވަސީލަތަކަށެވެ.
"ކޮންޓްރޯލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހެއްގެ މިނިވަންކަމަށް ވަކި އިންތަކަކާއި މިންތަކެއް ކަނޑައަޅައި، އެ އިންތަކާއި މިންތަކުގެ ތެރޭގައި އެމީހެއްގެ މިނިވަންކަން ހިފެހެެއްޓުމެވެ.
"ގާނޫނު ތަންފީޒުކުރާ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ ދެވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޓެރަރިޒަމްގެ އަމަލުތަކާ ގުޅިގެން އެކަންކަން ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި، ކައުންޓަރ ޓެރަރިޒަމްގެ މަސައްކަތް ކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމުހޫރިއްޔާ ކަނޑައަޅާ ފަރާތަށާއި، މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ކުށްކުރާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހުންގެ ތަހުގީގާއި އަދި މި ގާނޫނުގެ ތިންވަނަ އަދި ހަތަރުވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންކަން ކުރުމަށްޓަކައި މިނިސްޓަރާއި، ދިވެހި ފުލުހުންގެ ހިދުމަތާއި އަދި އެނޫނަސް ގާނޫނު ތަންފީޒުކުރުމުގެ ގާނޫނީ ބާރު ލިބިފައިވާ ދައުލަތުގެ އެހެން މުވައްސަސާތައް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
"ޑޭޓާ" ނުވަތަ "ކޮމްޕިއުޓަރ ޑޭޓާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމެއް ބޭނުންކޮށްގެން ޕްރޮސެސްކުރެވިދާނެ ފަދަ ގޮތަކަށް ހުންނ،ަ ވާގިއާތަކެއް ނުވަތަ މައުލޫމާތުތަކެއް ނުވަތަ މަފްހޫމްތަކެއް ރަމްޒުކޮށްދޭ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
"މީހަކު ނުވަތަ މީހާ އަމަލެއް ކުރުން" ކަމަށް ނުވަތަ އަމަލެއް ހިންގުމަށް ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ގޮތަކުންކުރެ ގޮތަކަށް ކޮށް ނިމިފައިވާ ކަންކަމާއި ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި ކުރާނެ ކަންކަން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
- އޮޓޮމޭޓެޑް މެކޭނިޒަމްތަކާއި، އޭގެ ޒާތުގައި އަމިއްލައަށް ހިނގާ، އަދި އެޑެޕްޓިވް ނުވަތަ އޮޓޮނޮމަސް ޑިވައިސްތަކާއި، ޕްރޮގްރާމްތައް ނުވަތަ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމެއްގެ ބޭނުންކޮށްގެން ނުވަތަ އެއިން އެއްޗެއް މެދުވެރިވެގެން ކުރާ ކަންކަން؛
- އާންމު ހިދުމަތެއް އަދާކުރުމުގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރުން ކޮންޓްރޯލުކުރާ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކުން ނުވަތަ އާންމު ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކުން ކުރާ އެންމެހައި ކަންކަން؛
- އެއްވެސް ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކުން ކުރާ ކަމެއް.
"މުހިންމު އުމްރާނީ ވަސީލަތަކާ ގުޅިފައިވާ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފެނާއި، ކަރަންޓާއި، ދަތުރުފަތުރާއި، މުވާސަލާތީ ހިދުމަތްތައް ފަދަ އަސާސީ ހިދުމަތްތަކާއި އާންމު ބޭނުންތަކުގެ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމާގުޅޭ އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމްތަކާއި، މާލީ އިދާރާތަކުގެ އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމްތަކާއި، ދައުލަތުގެ ދިފާއާއި އިންޓެލިޖެންސްއާގުޅޭ މައުލޫމާތު ސިސްޓަމްތަކާއި، އެއަށް ގެއްލުމެއް ދީފިނަމަ ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ނިޒާމަށް ނުވަތަ ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނޭދެވޭ އަސަރެއް ކުރުވާފަދަ ކޮންމެ ސިސްޓަމެއް ނުވަތަ ނެޓްވަރކްއަކަށެވެ.
"މުހިންމު އުމްރާނީ ވަސީލަތަކާ ގުޅިފައިވާ ކޮމްޕިއުޓަރ ޕްރޮގްރާމެއް ނުވަތަ ޑޭޓާއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ކަންކަން ހިމެނޭ ގޮތުން، މުހިންމު އުމްރާނީ ވަސީލަތަކާ ގުޅިފައިވާ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކާ ގުޅިފައިވާ ނުވަތަ އެ ސިސްޓަމެއްގައި ހިމެނޭ ޕްރޮގްރާމެއް ނުވަތަ ޑޭޓާއަކަށެވެ.
- މުހިންމު އުމްރާނީ ވަސީލަތެއް ހިންގުމަށް ނުވަތަ އޭގެ ރައްކާތެރިކަމަށް ބޭނުންވާ ޑޭޓާ؛
- މުހިންމު އުމްރާނީ ވަސީލަތަކާ ގުޅިފައިވާ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމްތައް ހިންގުމަށް ނުވަތަ މޮނިޓަރކުރުމަށް، ނުވަތަ އޭގެ ކޮންޓްރޯލް ނުވަތަ ރައްކާތެރިކަމަށް، ސީދާ ގޮތުގައި ނުވަތަ ނުސީދާ ގޮތުގައި، އެހީތެރިވެދޭ ސޮފްޓްވެއަރ ނުވަތަ އެޕްލިކޭށަން ނުވަތަ ޕްރޮގްރާމް.
"ރެމިޓެންސް ހިދުމަތްދޭ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2021-08 (ގައުމީ ޕޭމަންޓް ސިސްޓަމްގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ރެމިޓެންސް ހިދުމަތް ދިނުމަށް ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
"ބައިނަލްއަގްވާމީ މުއާމަލާތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ކުރެވޭ ނުވަތަ ބޭރުން ރާއްޖެއަށް ކުރެވޭ ބޭރު ފައިސާ ޓްރާންސްފަރކުރުމުގެ މުއާމަލާތަށެވެ.
"ބޭންކު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2010-24 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބޭންކިންގއާބެހޭ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން، އެ ގާނޫނުގައި ަޔާންކުރާ ބޭންކިންގ ވިޔަފާރިކުރުމަށް ނުވަތަ ބޭންކިންގ ހިދުމަތެއް ދިނުމަށް ނުވަތަ ބޭންކިންގ ހަރަކާތެއް ހިންގުމަށް، ލައިސަންސް ނުވަތަ ހުއްދަ ލިބިފައިވާ ކޮންމެ ފަރާތަކަށެވެ.
"ބޭރު ފައިސާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖެ ނޫން އެހެން ކޮންމެ ގައުމެއްގެ ފައިސާއަށެވެ.
"އިންށުއަރެންސް ކުންފުނި" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި އިންށުއަރެންސް ވިޔަފާރިކުރުމަށް އޮތޯރިޓީން ދޫކުރާ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ކުންފުންޏަކަށެވެ.
"ފައިނޭންސިންގ ކުންފުނި" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފައިނޭންސިންގ ވިޔަފާރިކުރުމަށް އޮތޯރިޓީން ދޫކުރާ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ކުންފުންޏަކަށެވެ.
"ފަރާތެއް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ތަބީއީ ށަހްސާއި ގާނޫނީ ށަހްސު ހިމެނޭގޮތަށެވެ.
"މާލީ އިދާރާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީ ނުވަތަ ކެޕިޓަލް މާރކެޓް ޑިވެލޮޕްމަންޓް އޮތޯރިޓީން ދޫކުރާ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.