ގާނޫނީ ރަދީފު
"ޗައިލްޑް އެސެސްމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފޮސްޓަރކުރާ ކުއްޖާގެ ވަނަވަރާއި ކުއްޖާގެ ހާލަތު ބަޔާންކޮށް ހަދާއެސެސްމަންޓަށެވެ.
"އިމްޕްރޮޕަރ ކޮންޑަކްޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބާ އިމްތިހާނުގެ ކުރިން ނުވަތަ އިމްތިހާނުގެ ތެރެއިން ނުވަތަ އިމްތިހާނުގެ ފަހުން، އިމްތިހާނުގައި ބައިވެރިވާ ފަރާތަކުން، އެ އިމްތިހާނަށް ދަތިވާގޮތަށް ހިންގާ ކޮންމެ އަމަލަކަށެވެ.
"މެލްޕްރެކްޓިސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބާ އިމްތިހާނުގައި ބައިވެރިވާ ފަރާތަކުން އިމްތިހާނު ފެށުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ އިމްތިހާނުގެ ތެރެއިން ނުވަތަ އިމްތިހާނު ނިމުމަށްފަހު، ބާ އިމްތިހާނާ ގުޅޭގޮތުން، ބާ ކައުންސިލުން އާންމުކޮށްފައިވާ އުސޫލަކާ ހިލާފުވުމުގެ ސަބަބުން، އިމްތިހާނުގައި ބައިވެރިވާ ފަރާތަށް، ނުވަތަ އިތުރު ތިންވަނަ ފަރާތަކަށް ނާޖާއިޒު ފައިދާއެއް ހޯދުމުގެ ގޮތުން، ނުވަތަ ބާ އިމްތިހާނުގައި ހިމެނޭ ސުވާލުތައް އެއްވެސް ފަރާތަކާއެކު ހިއްސާކުރުމާއި، ސުވާލުތަކުގެ ކޮޕީއެއް ހޯދުން ނުވަތަ ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ގޮތުން ހިންގޭ ކޮންމެ އަމަލަކަށެވެ.
"ސީދާގޮތުން ގުޅުން ހުރި ފަރާތްތައް" ކަމުގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ފަރާތްތަކަށެވެ.
- އަނބިމީހާ ނުވަތަ ފިރިމީހާ؛
- މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕަ؛
- ކާފަ ނުވަތަ މާމަ؛
- ދަރިން؛
- ބޭބެ، ނުވަތަ ދައްތަ، ނުވަތަ ކޮއްކޮ؛
- އަނބިމީހާއާ ނުވަތަ ފިރިމީހާއާ ފުރަތަމަ ދަރަޖައިގެ އާއިލީ ގުޅުން އޮންނަ ފަރާތްތައް؛
- މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ (5) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހެއްގެ އަނބިމީހާ ނުވަތަ ފިރިމީހާ؛
- ށަރުއީ ބަލަދުވެރިކަން އަދި ޤާނޫނީ ބަލަދުވެރިކަން އޮތް ކޮންމެ މީހެއް؛
- ވަކީލާއި މުވައްކިލާ ދެމެދުގައި އޮންނަ ގުޅުން އޮތް ފަރާތެއް؛
- އެ މީހަކާ އެކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުން؛
- އެ މިހަކާ ވިޔަފާރީގެ ގޮތުން ނުވަތަ އެނޫން ވެސް ގޮތަކުން ގާތް ގުޅުމެއް އޮންނަ ކޮންމެ ފަރާތެއް.
"ފަރާތެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަރުދުންނާއި، ކުންފުނިތަކާއި، ޕާޓްނަރށިޕްތަކާއި، ކޯޕަރޭޓިވް ސޮސައިޓީތަކާއި، ޖަމްއިއްޔާތައް ވެސް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
"ޗާޓަރ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖެ އަންނަ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރުގައި ފަތުރުވެރިން އުފުލުމަށް މި ގަވާއިދުގެ 9 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ދޫކުރެވޭ ލައިސަންސަށެވެ.
"ކްރޫސިންގ ޕާރމިޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖެއަށް އަންނަ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުގައި ދުއްވައި ބަނދަރު ކުރުމަށް ދެވޭ ހުއްދައަށެވެ.
"ޕެސެންޖަރ ލައިނަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، 7 (ހަތެއް) ދުވަހަށްވުރެ ކުރު މުއްދަތަކަށް 50 (ފަންސާސް) އަށްވުރެ ގިނަ ފަތުރުވެރިން ގޮވައިގެން އަންނަ ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރަށެވެ.
"ފަތުރުވެރިކަމާބެހޭ ވުޒާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތާ ގުޅުންހުރި ކަންކަން ހިންގައި ބެލެހެއްޓުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ މަތިކޮށްފައިވާ ވުޒާރާއަށެވެ.
(ބ) "ފަސިންޖަރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2007-01 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިމިގްރޭށަންގެ ގާނޫނު) ގެ 9 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ (1) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "ޓޫރިސްޓު ވީޒާ" ގައި ދިވެހިރާއްޖެއަށް އަންނަ ނުވަތަ އެ ވީޒާ ލިބިގެން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހުންނަ ކޮންމެ މީހަކަށެވެ.
(ރ) "އޭޖެންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދެއް ރާއްޖެ އައުމާ ގުޅޭގޮތުން ރާއްޖޭގައި ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތަކާ ހަވާލުވެހުންނ،ަ ފަތުރުވެރިކަމާބެހޭ ވުޒާރާގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
"އާއިލާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެ ފަރާތެއްގެ އަނބިމީހ/ާފިރިމީހާ ނުވަތަ ސިވިލް ޕާރޓްނަރ، ނުވަތަ އެ ފަރާތަކާ ގާތްތިމާގެކަމުގެ ގުޅުންހުރި ފަރާތަކަށެވެ. އަދި އެ ފަރާތަކާ ގާތްތިމާގެކަމުގެ ގުޅުމެއް ހުރި ފަރާތެއް ކަމުގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީ، އެ ފަރާތެއްގެ އެއްބަނޑުއެއްބަފާ ނުވަތަ އެއްބަނޑު ނުވަތަ އެއްބަފާ ބޭބެއާއި، ދައްތައާއި، ކޮއްކޮއާއި، އެ ފަރާތްތަކުގެ ދަރީންނަށެވެ.
"ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއަށް އަންނަ ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން، ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން އެ އުޅަނދެއް ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދަށް ވަނުމުގެ ހުއްދަ ދޭއިރ،ު އެ އުޅަނދަކީ މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓްރާންސްޕޯޓް އެންޑް ސިވިލް އޭވިއޭށަނުން ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅާ އުޅަނދުފަހަރަށެވެ.
"އާންމު ބޭނުންތަކުގެ ހިދުމަތާ ގުޅޭ ހާއްސަ ގާނޫނުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފެނާއި، ނަރުދަމާއާއި، ކަރަންޓާއި، ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ކަންކަން ހިންގާ ބެލެހެއްޓުމަށް ހަދައިފައިވާ ގާނޫނުތަކަށެވެ.
"އާންމު ފަރާތް" ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީ، ލޯކަލް ކައުންސިލްތައް ނުހިމެނޭ ގޮތުގެ މަތީން، ތަބީއީ އަދި ގާނޫނީ ށަހްސު ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
"ޗައިލްޑް އެސެސްމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފޮސްޓަރކުރާ ކުއްޖާގެ ވަނަވަރާއި ކުއްޖާގެ ހާލަތު ބަޔާންކޮށް ހަދާއެސެސްމަންޓަށެވެ.
"އިމްޕްރޮޕަރ ކޮންޑަކްޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބާ އިމްތިހާނުގެ ކުރިން ނުވަތަ އިމްތިހާނުގެ ތެރެއިން ނުވަތަ އިމްތިހާނުގެ ފަހުން، އިމްތިހާނުގައި ބައިވެރިވާ ފަރާތަކުން، އެ އިމްތިހާނަށް ދަތިވާގޮތަށް ހިންގާ ކޮންމެ އަމަލަކަށެވެ.
"މެލްޕްރެކްޓިސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބާ އިމްތިހާނުގައި ބައިވެރިވާ ފަރާތަކުން އިމްތިހާނު ފެށުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ އިމްތިހާނުގެ ތެރެއިން ނުވަތަ އިމްތިހާނު ނިމުމަށްފަހު، ބާ އިމްތިހާނާ ގުޅޭގޮތުން، ބާ ކައުންސިލުން އާންމުކޮށްފައިވާ އުސޫލަކާ ހިލާފުވުމުގެ ސަބަބުން، އިމްތިހާނުގައި ބައިވެރިވާ ފަރާތަށް، ނުވަތަ އިތުރު ތިންވަނަ ފަރާތަކަށް ނާޖާއިޒު ފައިދާއެއް ހޯދުމުގެ ގޮތުން، ނުވަތަ ބާ އިމްތިހާނުގައި ހިމެނޭ ސުވާލުތައް އެއްވެސް ފަރާތަކާއެކު ހިއްސާކުރުމާއި، ސުވާލުތަކުގެ ކޮޕީއެއް ހޯދުން ނުވަތަ ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ގޮތުން ހިންގޭ ކޮންމެ އަމަލަކަށެވެ.
"ސީދާގޮތުން ގުޅުން ހުރި ފަރާތްތައް" ކަމުގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ފަރާތްތަކަށެވެ.
- އަނބިމީހާ ނުވަތަ ފިރިމީހާ؛
- މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕަ؛
- ކާފަ ނުވަތަ މާމަ؛
- ދަރިން؛
- ބޭބެ، ނުވަތަ ދައްތަ، ނުވަތަ ކޮއްކޮ؛
- އަނބިމީހާއާ ނުވަތަ ފިރިމީހާއާ ފުރަތަމަ ދަރަޖައިގެ އާއިލީ ގުޅުން އޮންނަ ފަރާތްތައް؛
- މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ (5) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހެއްގެ އަނބިމީހާ ނުވަތަ ފިރިމީހާ؛
- ށަރުއީ ބަލަދުވެރިކަން އަދި ޤާނޫނީ ބަލަދުވެރިކަން އޮތް ކޮންމެ މީހެއް؛
- ވަކީލާއި މުވައްކިލާ ދެމެދުގައި އޮންނަ ގުޅުން އޮތް ފަރާތެއް؛
- އެ މީހަކާ އެކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުން؛
- އެ މިހަކާ ވިޔަފާރީގެ ގޮތުން ނުވަތަ އެނޫން ވެސް ގޮތަކުން ގާތް ގުޅުމެއް އޮންނަ ކޮންމެ ފަރާތެއް.
"ފަރާތެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަރުދުންނާއި، ކުންފުނިތަކާއި، ޕާޓްނަރށިޕްތަކާއި، ކޯޕަރޭޓިވް ސޮސައިޓީތަކާއި، ޖަމްއިއްޔާތައް ވެސް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
"ޗާޓަރ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖެ އަންނަ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރުގައި ފަތުރުވެރިން އުފުލުމަށް މި ގަވާއިދުގެ 9 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ދޫކުރެވޭ ލައިސަންސަށެވެ.
"ކްރޫސިންގ ޕާރމިޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖެއަށް އަންނަ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުގައި ދުއްވައި ބަނދަރު ކުރުމަށް ދެވޭ ހުއްދައަށެވެ.
"ޕެސެންޖަރ ލައިނަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، 7 (ހަތެއް) ދުވަހަށްވުރެ ކުރު މުއްދަތަކަށް 50 (ފަންސާސް) އަށްވުރެ ގިނަ ފަތުރުވެރިން ގޮވައިގެން އަންނަ ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރަށެވެ.
"ފަތުރުވެރިކަމާބެހޭ ވުޒާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތާ ގުޅުންހުރި ކަންކަން ހިންގައި ބެލެހެއްޓުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ މަތިކޮށްފައިވާ ވުޒާރާއަށެވެ.
(ބ) "ފަސިންޖަރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2007-01 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިމިގްރޭށަންގެ ގާނޫނު) ގެ 9 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ (1) ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "ޓޫރިސްޓު ވީޒާ" ގައި ދިވެހިރާއްޖެއަށް އަންނަ ނުވަތަ އެ ވީޒާ ލިބިގެން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހުންނަ ކޮންމެ މީހަކަށެވެ.
(ރ) "އޭޖެންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދެއް ރާއްޖެ އައުމާ ގުޅޭގޮތުން ރާއްޖޭގައި ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތަކާ ހަވާލުވެހުންނ،ަ ފަތުރުވެރިކަމާބެހޭ ވުޒާރާގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
"އާއިލާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެ ފަރާތެއްގެ އަނބިމީހ/ާފިރިމީހާ ނުވަތަ ސިވިލް ޕާރޓްނަރ، ނުވަތަ އެ ފަރާތަކާ ގާތްތިމާގެކަމުގެ ގުޅުންހުރި ފަރާތަކަށެވެ. އަދި އެ ފަރާތަކާ ގާތްތިމާގެކަމުގެ ގުޅުމެއް ހުރި ފަރާތެއް ކަމުގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީ، އެ ފަރާތެއްގެ އެއްބަނޑުއެއްބަފާ ނުވަތަ އެއްބަނޑު ނުވަތަ އެއްބަފާ ބޭބެއާއި، ދައްތައާއި، ކޮއްކޮއާއި، އެ ފަރާތްތަކުގެ ދަރީންނަށެވެ.
"ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއަށް އަންނަ ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން، ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން އެ އުޅަނދެއް ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދަށް ވަނުމުގެ ހުއްދަ ދޭއިރ،ު އެ އުޅަނދަކީ މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓްރާންސްޕޯޓް އެންޑް ސިވިލް އޭވިއޭށަނުން ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅާ އުޅަނދުފަހަރަށެވެ.
"އާންމު ބޭނުންތަކުގެ ހިދުމަތާ ގުޅޭ ހާއްސަ ގާނޫނުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފެނާއި، ނަރުދަމާއާއި، ކަރަންޓާއި، ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ކަންކަން ހިންގާ ބެލެހެއްޓުމަށް ހަދައިފައިވާ ގާނޫނުތަކަށެވެ.
"އާންމު ފަރާތް" ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީ، ލޯކަލް ކައުންސިލްތައް ނުހިމެނޭ ގޮތުގެ މަތީން، ތަބީއީ އަދި ގާނޫނީ ށަހްސު ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.