ގާނޫނީ ރަދީފު
"ވައްކަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހެއްގެ ނުވަތަ ފަރާތެއްގެ މިލްކުގައިވާ އެއްޗެއް އެ މީހާއަށް ނުވަތަ އެ ފަރާތަށް ނޭނގި، އެއާ ހަވާލުވެގެން ހުރި މީހާ ނޫން މީހަކު ސިއްރުން ނެގުން ނުވަތަ އެހެން މީހެއްގެ މުދަލުގެ މައްޗަށް ހުއްދަ ނޫން ގޮތެއްގައި ތިމާގެ ބާރު ހިންގަނީ އަނެކާއަށް އޮތް ހައްގުވެރިކަމުން އެ މުދާ ދާއިމަށް ނިގުޅައިގަތުމުގެ މަގުސަދުގައި ކަމުގައި ވުމަށެވެ.
"ޓެކުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ، އަނެކާއަށް މަންފާއެއް އޮތްކަން ދައްކައިގެން ފައިދާއެއް ނުވަތަ ހިދުމަތެއް ދޭން ބުނެ އެފަދަ ކަމެއް ވެވިދާނެކަން، ކަމަކުން ނުވަތަ ސިފައަކުން ދައްކައިގެން، ފައިސާ ނުވަތަ ތަކެތި އަތުލައި، އެ ކަމެއް ބުނިގޮތަށް ކޮށްނުދީ، އެ ފައިސާ ނުވަތަ ތަކެތި ބޭނުންކުރުމަށެވެ.
"ވަސީލަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، އޮފީހުގެ މުދަލާއި، ސޮފްޓްވެއަރތަކާއި، ސްޓޭށަނަރީއާއި، މަސައްކަތް ކުރިޔަށް ގެންދިއުމަށް އޮފީހުން ފަހިކޮށްދޭ އެހެނިހެން ތަކެއްޗާއި ކަންކަމަށެވެ.
"މުވައްޒަފުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދާއިމީ މުވައްޒަފުންނާއި، ކޮންޓްރެކްޓް އުސޫލުން މަސައްކަތްކުރާ މުވައްޒަފުންނާއި، އޮފީހުން ހަވާލުކުރާ މަސައްކަތެއް ވަގުތީގޮތުން ކުރާ މީހުންނާއި، އިންޓާނުންގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނަށެވެ.
"ސަބަބުވެރި އިންސާނާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަންކަމުގައި ބުއްދިވެރިކޮށް ވިސްނައިގެން ކަންކަމުގެ ހަގީގަތް ހޯދުމަށް މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނަށެވެ.
"" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތިމާގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައިވާ އެހެން ފަރާތެއްގެ އެއްޗެއް، އޭގެ ވެރިފަރާތުގެ އިޒުނަޔާ ނުލައި ނުބައި ނިޔަތެއްގައި ބޭނުންކުރުން، ނުވަތަ އެ އެއްޗަކަށް ބަދަލު ގެނައުން، ނުވަތަ އެ އެއްޗެއް ނައްތައިލުން، ނުވަތަ އެ ފަރާތުން ކަނޑައަޅައިފައިވާ ގޮތާ ހިލާފަށް އެ އެއްޗެއް ގެންގުޅުމަށެވެ.
"ސުލޫކީ ހަމަތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އޮފީހުގެ ހުރިހާ މުވައްޒަފުން އޮފީހަށް ހިދުމަތްކުރުމުގެގޮތުން ވަޒީފާ އަދާކުރުމުގައި އުޅުމާއި އަމަލުތައް ބަހައްޓަންޖެހޭ ހަމަތަކާއި އުސޫލުތަކެވެ.
"އިސް އޮފިސަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ފުލުހުންގެ އިދާރީ އޮނިގަނޑުގައި ކަނޑައަޅައިފައިވާ ގޮތުގެ މަތީން، ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލެއް ބެލެހެއްޓުމާއި ހިންގުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް މަގާމުގެ ހައިސިއްޔަތުން ހަވާލުކޮށްފައިވާ ކޮމިށަންޑް އޮފިސަރުންނަށެވެ.
"ޑައިރެކްޓަރ އޮފް ޕްރިޒަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2013-14 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖަލުތަކާއި ޕެރޯލްގެ ގާނޫނު) ގެ މަގުސަދުތައް ހާސިލުކުރުމަށް، ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ހިންގާ ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލުތަކަށް އެ ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތީން،ކޮމިށަނަރ އޮފް ޕޮލިސް ކަނޑައަޅާ އައްޔަނުކުރާ ފަރާތަށެވެ.
"ސިއްހީ ހާލަތު ގާތުން ބެލުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، އެ މީހާގެ ބަލީގެ ގޮތުން ނުވަތަ ބަލިހާލަތު ހުރި މިންވަރުން، ނުވަތަ މީހާގެ ހާލަތާ ގުޅޭ އެ ނޫންވެސް ކަމަކުން، ޑޮކްޓަރު ދީފައިވާ ލަފަޔަކާ އެއްގޮތަށް ވަކި ވަގުތެއްގެ ތެރޭގައި ނުވަތަ އަވަސް އަވަހަށް ބަލިމީހާގެ ހާލަތު ބެލުމަށެވެ.
"ސެކިއުރިޓީ އޮފިސަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކައުތެރިކަން ބެލެހެއްޓުމަށާއި، ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލުގައި ބަންދުކޮށްފައި ތިބޭ މީހުންގެ ސަލާމަތާއި ރައްކައުތެރިކަން ބެލެހެއްޓުމަށް މަސައްކަތްކުރާ މުވައްޒަފުންނަށެވެ.
"ޑިއުޓީ އޮފިސަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ފުލުހުންގެ ކޮމާންޑް ސެންޓަރުގެ ޑިއުޓީގައި އެ ވަގުތަކު ހުންނަ އެންމެ އިސް ޑިއުޓީ އޮފިސަރު (ޑީ.އޯ) އަށެވެ.
"ޖަލުގެ ގޮޅި ނުވަތަ ގޮޅި" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލުގައި މީހުން ބަންދުކުރުމަށް ހަދައިފައިވާ ތަންތަނަށެވެ.
"ބަންދުކޮށްފައިހުރި މީހާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެ ވަނީ، ގަވާއިދު ނަންބަރު 2019-1052 (ޖިނާއީ މައްސަލަތައް ތަހުގީގު ކުރުމުގައި ފުލުހުން އަމަލުކުރާނެ އިޖުރާއަތުގެ ގަވާއިދު) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތީން ބަންދުކުރާ މީހުންނަށާއި، ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެދަށުން ގޭގައި ބަންދުކޮށްފައި ހުންނަ ކޮންމެ މީހަކަށެވެ.
"ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލު، ނުވަތަ ޖަލު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެ ވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2013-14 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖަލުތަކާއި ޕެރޯލްގެ ގާނޫނު) ގައިވާގޮތުގެ މަތީން ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅައިފައިވާ ކޮންމެ ތަނަކަށެވެ.
"ވައްކަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހެއްގެ ނުވަތަ ފަރާތެއްގެ މިލްކުގައިވާ އެއްޗެއް އެ މީހާއަށް ނުވަތަ އެ ފަރާތަށް ނޭނގި، އެއާ ހަވާލުވެގެން ހުރި މީހާ ނޫން މީހަކު ސިއްރުން ނެގުން ނުވަތަ އެހެން މީހެއްގެ މުދަލުގެ މައްޗަށް ހުއްދަ ނޫން ގޮތެއްގައި ތިމާގެ ބާރު ހިންގަނީ އަނެކާއަށް އޮތް ހައްގުވެރިކަމުން އެ މުދާ ދާއިމަށް ނިގުޅައިގަތުމުގެ މަގުސަދުގައި ކަމުގައި ވުމަށެވެ.
"ޓެކުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ، އަނެކާއަށް މަންފާއެއް އޮތްކަން ދައްކައިގެން ފައިދާއެއް ނުވަތަ ހިދުމަތެއް ދޭން ބުނެ އެފަދަ ކަމެއް ވެވިދާނެކަން، ކަމަކުން ނުވަތަ ސިފައަކުން ދައްކައިގެން، ފައިސާ ނުވަތަ ތަކެތި އަތުލައި، އެ ކަމެއް ބުނިގޮތަށް ކޮށްނުދީ، އެ ފައިސާ ނުވަތަ ތަކެތި ބޭނުންކުރުމަށެވެ.
"ވަސީލަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، އޮފީހުގެ މުދަލާއި، ސޮފްޓްވެއަރތަކާއި، ސްޓޭށަނަރީއާއި، މަސައްކަތް ކުރިޔަށް ގެންދިއުމަށް އޮފީހުން ފަހިކޮށްދޭ އެހެނިހެން ތަކެއްޗާއި ކަންކަމަށެވެ.
"މުވައްޒަފުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދާއިމީ މުވައްޒަފުންނާއި، ކޮންޓްރެކްޓް އުސޫލުން މަސައްކަތްކުރާ މުވައްޒަފުންނާއި، އޮފީހުން ހަވާލުކުރާ މަސައްކަތެއް ވަގުތީގޮތުން ކުރާ މީހުންނާއި، އިންޓާނުންގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނަށެވެ.
"ސަބަބުވެރި އިންސާނާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަންކަމުގައި ބުއްދިވެރިކޮށް ވިސްނައިގެން ކަންކަމުގެ ހަގީގަތް ހޯދުމަށް މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނަށެވެ.
"" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތިމާގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައިވާ އެހެން ފަރާތެއްގެ އެއްޗެއް، އޭގެ ވެރިފަރާތުގެ އިޒުނަޔާ ނުލައި ނުބައި ނިޔަތެއްގައި ބޭނުންކުރުން، ނުވަތަ އެ އެއްޗަކަށް ބަދަލު ގެނައުން، ނުވަތަ އެ އެއްޗެއް ނައްތައިލުން، ނުވަތަ އެ ފަރާތުން ކަނޑައަޅައިފައިވާ ގޮތާ ހިލާފަށް އެ އެއްޗެއް ގެންގުޅުމަށެވެ.
"ސުލޫކީ ހަމަތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އޮފީހުގެ ހުރިހާ މުވައްޒަފުން އޮފީހަށް ހިދުމަތްކުރުމުގެގޮތުން ވަޒީފާ އަދާކުރުމުގައި އުޅުމާއި އަމަލުތައް ބަހައްޓަންޖެހޭ ހަމަތަކާއި އުސޫލުތަކެވެ.
"އިސް އޮފިސަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ފުލުހުންގެ އިދާރީ އޮނިގަނޑުގައި ކަނޑައަޅައިފައިވާ ގޮތުގެ މަތީން، ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލެއް ބެލެހެއްޓުމާއި ހިންގުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް މަގާމުގެ ހައިސިއްޔަތުން ހަވާލުކޮށްފައިވާ ކޮމިށަންޑް އޮފިސަރުންނަށެވެ.
"ޑައިރެކްޓަރ އޮފް ޕްރިޒަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2013-14 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖަލުތަކާއި ޕެރޯލްގެ ގާނޫނު) ގެ މަގުސަދުތައް ހާސިލުކުރުމަށް، ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ހިންގާ ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލުތަކަށް އެ ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތީން،ކޮމިށަނަރ އޮފް ޕޮލިސް ކަނޑައަޅާ އައްޔަނުކުރާ ފަރާތަށެވެ.
"ސިއްހީ ހާލަތު ގާތުން ބެލުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، އެ މީހާގެ ބަލީގެ ގޮތުން ނުވަތަ ބަލިހާލަތު ހުރި މިންވަރުން، ނުވަތަ މީހާގެ ހާލަތާ ގުޅޭ އެ ނޫންވެސް ކަމަކުން، ޑޮކްޓަރު ދީފައިވާ ލަފަޔަކާ އެއްގޮތަށް ވަކި ވަގުތެއްގެ ތެރޭގައި ނުވަތަ އަވަސް އަވަހަށް ބަލިމީހާގެ ހާލަތު ބެލުމަށެވެ.
"ސެކިއުރިޓީ އޮފިސަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކައުތެރިކަން ބެލެހެއްޓުމަށާއި، ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލުގައި ބަންދުކޮށްފައި ތިބޭ މީހުންގެ ސަލާމަތާއި ރައްކައުތެރިކަން ބެލެހެއްޓުމަށް މަސައްކަތްކުރާ މުވައްޒަފުންނަށެވެ.
"ޑިއުޓީ އޮފިސަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ފުލުހުންގެ ކޮމާންޑް ސެންޓަރުގެ ޑިއުޓީގައި އެ ވަގުތަކު ހުންނަ އެންމެ އިސް ޑިއުޓީ އޮފިސަރު (ޑީ.އޯ) އަށެވެ.
"ޖަލުގެ ގޮޅި ނުވަތަ ގޮޅި" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލުގައި މީހުން ބަންދުކުރުމަށް ހަދައިފައިވާ ތަންތަނަށެވެ.
"ބަންދުކޮށްފައިހުރި މީހާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެ ވަނީ، ގަވާއިދު ނަންބަރު 2019-1052 (ޖިނާއީ މައްސަލަތައް ތަހުގީގު ކުރުމުގައި ފުލުހުން އަމަލުކުރާނެ އިޖުރާއަތުގެ ގަވާއިދު) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތީން ބަންދުކުރާ މީހުންނަށާއި، ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެދަށުން ގޭގައި ބަންދުކޮށްފައި ހުންނަ ކޮންމެ މީހަކަށެވެ.
"ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލު، ނުވަތަ ޖަލު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެ ވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2013-14 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖަލުތަކާއި ޕެރޯލްގެ ގާނޫނު) ގައިވާގޮތުގެ މަތީން ކަސްޓޯޑިއަލް ޖަލެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅައިފައިވާ ކޮންމެ ތަނަކަށެވެ.