ގާނޫނީ ރަދީފު
"ނުރައްކައުތެރި މުދާ ނުވަތަ ފަސޭހައިން އަލިފާން ހިފާ މުދާ އުފުލުމުގެ ސެޓުފިކެޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުގައި ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން މުދާ އުފުލާ އުޅަނދުފަހަރުގައި އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ ނުރައްކައުތެރި މުދަލެއްނުވަތަ ފަސޭހައިން އަލިފާން ހިފާ ބާވަތުގެ އެއްވެސް އެއްޗެއް އުފުލާނަމަ، އެ އުޅަނދުފަހަރުގައި ނުރައްކައުތެރި މުދާ ބަހައްޓާ ތަންތަނާއި އެ މުދާ ގެންގުޅޭނެގޮތް ފަޅުވެރިންނަށް ބުނެދީފައިވުމާއެކު،އެ މުދާ އިންޓަރނޭށަނަލް މެރިޓައިމް ޑޭންޖަރަސް ގްޑުސް (އައި.އެމް.ޑީ.ޖީ) ކޯޑުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް ލޭބަލްކޮށްފައި ހުރުމާއެކު، އުޅަނދުފަހަރުގައި މަސައްކަތްކުރާ ފަރާތްތަކަށް އެ ލޭބަލްތައް ފެންނާނޭ ގޮތަށް އެ އުޅަނދުފަހަރުގައި ބަހައްޓައިފައި ހުރިކަން ޔަގީން ކުރުމާއެކު، އެ އުޅަނދަށް ދޫކޮށްފައިވާ މުއްދަތު ހަމަނުވާ ނުރައްކައުތެރި މުދާ ނުވަތަ ފަސޭހައިން އަލިފާން ހިފާ މުދާ އުފުލުމުގެ ސެޓުފިކެޓަށެވެ.
"ތެލުގެ ބާވަތްތައް" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ، ޕެޓްރޯލާއި، ޑިސަލާއި، ސާފުތެލާއި ބޭނުންކޮށްފައިވާ ރެސިޑިއުސް ފަދަ ތެލުގެ ބާވަތްތަކަށެވެ.
"ބަރުމަރުކާ" ނުވަތަ ޕްލިމްސަލް މާކް ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުޅަނދު އެންމެ ބޮޑަށް ބަރާކުރެވޭނެ މިންވަރު ފާހަގަކުރަންއުޅަނދުގައި ޖަހައިފައިވާ ނިށާނަށެވެ.
"ބޯރުދޫ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައިތައްޓުން މައްޗަށް އުސްކޮށް ޖަހައިފައި ހުންނަ ފަށްގަނޑަށެވެ.
"ސީ.ބީ.އެމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކިއުބިކު މީޓަރަށެވެ.
"ފުލުހުންގެ އޮފިސަރެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ފުލުހުންގެ ޔުނީފޯމުއެޅި ހުރިހާ ރޭންކެއްގެ ފުލުހުންވެސް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
"އެއްޗެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ފޮތ،ް ލިޔެކިޔުން ނުވަތަ ކޮންމެ ސިފައެއްގައިނަމަވެސް ރެކޯޑުކޮށްފައިވާ މެޓީރިއަލްތަކާއި، އެއާ ގުޅުންހުރި ތަކެއްޗަށެވެ.
"މީހެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިންނާއި ބިދޭސީން ހިމެނޭގޮތަށ،ް އިންސާނީ ނަސްލު ތަފާތުކުރުމެއްނެތ،ި ކޮންމެ އިންސާނަކަށެވެ.
"މިނިސްޓްރީ އޮފް ފޮރިން އެފެއާޒް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ފޮރިން އެފެއާޒުގެ ކަންކަން ހިންގުމާއ،ި ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒުކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އެއިރެއްގައި ހަވާލުކޮށްފައިވާ ސަރުކާރުގެ ވުޒާރާއަށެވެ.
"އޮޔާދާ ކަނދުފަތި ނުވަތަ ޑްރިފްޓިންގ ފެޑް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީކަނޑުގައި ނަގިލި ލައިގެން ހަރުކޮށްފައި ނުވ،ާ އެއް ސަރަހައްދަކަށް މަސް ޖަމާކުރުމުގެ ނުވަތަ އަވަލެއްވުމުގެ މަގުސަދުގައި ދޫކުރާ ބޮޔަށް ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން އެއްޗަކަށާއި އެ ބޮއި ނުވަތަ އެ އެއްޗަކާ ގުޅިފައިވާ ބައިތަކަށެވެ.
"ޑްރިފްޓިންގ ފެޑް" ނުވަތަ "އޮޔާދާ ކަނދުފަތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީކަނޑުގައި ނަގިލި ލައިގެން ހަރުކޮށްފައި ނުވ،ާ އެއް ސަރަހައްދަކަށް މަސް ޖަމާކުރުމުގެ ނުވަތަ އަވަލެއްވުމުގެ މަގުސަދުގައި ދޫކުރާ ބޮޔަށް ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން އެއްޗަކަށާއި އެ ބޮއި ނުވަތަ އެ އެއްޗަކާ ގުޅިފައިވާ ބައިތަކަށެވެ.
"އޮއިވާލި ކަނދުފަތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ އެއް ސަރަހައްދަކަށް މަސް ޖަމާކުރުމުގެ ނުވަތަ އަވަލެއްވުމުގެ މަގުސަދުގައި ކަނޑުގައި ނަގިލި ލައިގެން ފެންމަތީގައި އޮޔާދެމޭގޮތަށް ހަރުކުރާ ބޮޔަށް ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން އެއްޗަކަށާއި އެ ބޮއި ނުވަތަ އެ އެއްޗަކާ ގުޅިފައިވާ ބައިތަކަށެވެ.
"ކެޔޮޅު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ މަސްވެރިކަން ކުރާ އުޅަނދެއްގައ،ި އެ ވަގުތަކު ހުރި އެންމެ އިސް ޒިންމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތަށެވެ.
"އެއްވެސް ސަބަބަކަށް ޓަކައި އާންމުންގެ އެހީތެރިކަން ބޭނުންވާ ހާލަތުގައިވާ ކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ސިއްހީ ނުވަތަ އިޖުތިމާއީ ނުވަތަ ކުއްޖާއަށް ބޭނުންވާ އެހެނިހެންވެސް ހައްގެއް ލިބިގަތުމަށް ޓަކައ،ި އާންމުންގެ އެހީތެރިކަން ލިބިގެން ނޫން ގޮތަކަށް އެކަން ކުރެވެން ނެތް ހާލަތުގައިވާ ކުދިންނަށެވެ.
"މައުލޫމާތެއް ނުވަތަ ތަސްވީރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ކުއްޖަކާ ގުޅޭގޮތުން ސީދާ ގޮތުން ވެސް ނުވަތަ ނުސީދާގޮތުން ވެސް ކާކުކަން ދެނެގަނެވޭނެ ފަދަ އެންމެހައި މައުލޫމާތާއ،ި ފޮޓޯއާއ،ި ތަސްވީރާއ،ި އޯޑިއޯއާއި ވީޑިއޯ ހިމެނޭ ގޮތުގެ މަތީންނެވެ.
"ނުރައްކައުތެރި މުދާ ނުވަތަ ފަސޭހައިން އަލިފާން ހިފާ މުދާ އުފުލުމުގެ ސެޓުފިކެޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުގައި ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން މުދާ އުފުލާ އުޅަނދުފަހަރުގައި އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ ނުރައްކައުތެރި މުދަލެއްނުވަތަ ފަސޭހައިން އަލިފާން ހިފާ ބާވަތުގެ އެއްވެސް އެއްޗެއް އުފުލާނަމަ، އެ އުޅަނދުފަހަރުގައި ނުރައްކައުތެރި މުދާ ބަހައްޓާ ތަންތަނާއި އެ މުދާ ގެންގުޅޭނެގޮތް ފަޅުވެރިންނަށް ބުނެދީފައިވުމާއެކު،އެ މުދާ އިންޓަރނޭށަނަލް މެރިޓައިމް ޑޭންޖަރަސް ގްޑުސް (އައި.އެމް.ޑީ.ޖީ) ކޯޑުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް ލޭބަލްކޮށްފައި ހުރުމާއެކު، އުޅަނދުފަހަރުގައި މަސައްކަތްކުރާ ފަރާތްތަކަށް އެ ލޭބަލްތައް ފެންނާނޭ ގޮތަށް އެ އުޅަނދުފަހަރުގައި ބަހައްޓައިފައި ހުރިކަން ޔަގީން ކުރުމާއެކު، އެ އުޅަނދަށް ދޫކޮށްފައިވާ މުއްދަތު ހަމަނުވާ ނުރައްކައުތެރި މުދާ ނުވަތަ ފަސޭހައިން އަލިފާން ހިފާ މުދާ އުފުލުމުގެ ސެޓުފިކެޓަށެވެ.
"ތެލުގެ ބާވަތްތައް" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ، ޕެޓްރޯލާއި، ޑިސަލާއި، ސާފުތެލާއި ބޭނުންކޮށްފައިވާ ރެސިޑިއުސް ފަދަ ތެލުގެ ބާވަތްތަކަށެވެ.
"ބަރުމަރުކާ" ނުވަތަ ޕްލިމްސަލް މާކް ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުޅަނދު އެންމެ ބޮޑަށް ބަރާކުރެވޭނެ މިންވަރު ފާހަގަކުރަންއުޅަނދުގައި ޖަހައިފައިވާ ނިށާނަށެވެ.
"ބޯރުދޫ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައިތައްޓުން މައްޗަށް އުސްކޮށް ޖަހައިފައި ހުންނަ ފަށްގަނޑަށެވެ.
"ސީ.ބީ.އެމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކިއުބިކު މީޓަރަށެވެ.
"ފުލުހުންގެ އޮފިސަރެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ފުލުހުންގެ ޔުނީފޯމުއެޅި ހުރިހާ ރޭންކެއްގެ ފުލުހުންވެސް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
"އެއްޗެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ފޮތ،ް ލިޔެކިޔުން ނުވަތަ ކޮންމެ ސިފައެއްގައިނަމަވެސް ރެކޯޑުކޮށްފައިވާ މެޓީރިއަލްތަކާއި، އެއާ ގުޅުންހުރި ތަކެއްޗަށެވެ.
"މީހެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިންނާއި ބިދޭސީން ހިމެނޭގޮތަށ،ް އިންސާނީ ނަސްލު ތަފާތުކުރުމެއްނެތ،ި ކޮންމެ އިންސާނަކަށެވެ.
"މިނިސްޓްރީ އޮފް ފޮރިން އެފެއާޒް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ފޮރިން އެފެއާޒުގެ ކަންކަން ހިންގުމާއ،ި ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒުކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އެއިރެއްގައި ހަވާލުކޮށްފައިވާ ސަރުކާރުގެ ވުޒާރާއަށެވެ.
"އޮޔާދާ ކަނދުފަތި ނުވަތަ ޑްރިފްޓިންގ ފެޑް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީކަނޑުގައި ނަގިލި ލައިގެން ހަރުކޮށްފައި ނުވ،ާ އެއް ސަރަހައްދަކަށް މަސް ޖަމާކުރުމުގެ ނުވަތަ އަވަލެއްވުމުގެ މަގުސަދުގައި ދޫކުރާ ބޮޔަށް ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން އެއްޗަކަށާއި އެ ބޮއި ނުވަތަ އެ އެއްޗަކާ ގުޅިފައިވާ ބައިތަކަށެވެ.
"ޑްރިފްޓިންގ ފެޑް" ނުވަތަ "އޮޔާދާ ކަނދުފަތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީކަނޑުގައި ނަގިލި ލައިގެން ހަރުކޮށްފައި ނުވ،ާ އެއް ސަރަހައްދަކަށް މަސް ޖަމާކުރުމުގެ ނުވަތަ އަވަލެއްވުމުގެ މަގުސަދުގައި ދޫކުރާ ބޮޔަށް ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން އެއްޗަކަށާއި އެ ބޮއި ނުވަތަ އެ އެއްޗަކާ ގުޅިފައިވާ ބައިތަކަށެވެ.
"އޮއިވާލި ކަނދުފަތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ އެއް ސަރަހައްދަކަށް މަސް ޖަމާކުރުމުގެ ނުވަތަ އަވަލެއްވުމުގެ މަގުސަދުގައި ކަނޑުގައި ނަގިލި ލައިގެން ފެންމަތީގައި އޮޔާދެމޭގޮތަށް ހަރުކުރާ ބޮޔަށް ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން އެއްޗަކަށާއި އެ ބޮއި ނުވަތަ އެ އެއްޗަކާ ގުޅިފައިވާ ބައިތަކަށެވެ.
"ކެޔޮޅު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ މަސްވެރިކަން ކުރާ އުޅަނދެއްގައ،ި އެ ވަގުތަކު ހުރި އެންމެ އިސް ޒިންމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތަށެވެ.
"އެއްވެސް ސަބަބަކަށް ޓަކައި އާންމުންގެ އެހީތެރިކަން ބޭނުންވާ ހާލަތުގައިވާ ކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ސިއްހީ ނުވަތަ އިޖުތިމާއީ ނުވަތަ ކުއްޖާއަށް ބޭނުންވާ އެހެނިހެންވެސް ހައްގެއް ލިބިގަތުމަށް ޓަކައ،ި އާންމުންގެ އެހީތެރިކަން ލިބިގެން ނޫން ގޮތަކަށް އެކަން ކުރެވެން ނެތް ހާލަތުގައިވާ ކުދިންނަށެވެ.
"މައުލޫމާތެއް ނުވަތަ ތަސްވީރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ކުއްޖަކާ ގުޅޭގޮތުން ސީދާ ގޮތުން ވެސް ނުވަތަ ނުސީދާގޮތުން ވެސް ކާކުކަން ދެނެގަނެވޭނެ ފަދަ އެންމެހައި މައުލޫމާތާއ،ި ފޮޓޯއާއ،ި ތަސްވީރާއ،ި އޯޑިއޯއާއި ވީޑިއޯ ހިމެނޭ ގޮތުގެ މަތީންނެވެ.