ގާނޫނީ ރަދީފު
"ވާރކްވީޒާ" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ، ރާއްޖޭގައި މަސައްކަތްކުރުމުގެ ހުއްދަ (ވާރކްޕާރމިޓް) ހޯދައިގެން ރާއްޖެއަށް މަސައްކަތްކުރުމަށް އަންނަ ބިދޭސީއަކު އޭނާ މަސައްކަތްކުރުމަށް ރާއްޖޭގައި ހުއްދަކޮށްފައިވާ މުއްދަތަށް ރާއްޖޭގައި ހުރުމަށް ދެވޭ ހުއްދައަށެވެ.
"ގެވެށި މަސައްކަތް" ނުވަތަ "ގޭތެރޭގެ މަސައްކަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިދޭސީއަކު ކުރާ މަސައްކަތުން އެ ގެއަކަށް އާމްދަނީ ނުލިބޭގޮތަށް ކުރާ މަސައްކަތަށެވެ.
'ގޭތެރޭގެ މަސައްކަތް" ނުވަތަ "ގެވެށި މަސައްކަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިދޭސީއަކު ކުރާ މަސައްކަތުން އެ ގެއަކަށް އާމްދަނީ ނުލިބޭގޮތަށް ކުރާ މަސައްކަތަށެވެ.
"ވަޒީފާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުޖޫރައަކަށް ނުވަތަ އުޖޫރައެއް ލިބޭ ގޮތަކަށް ކުރާ މަސައްކަތަކަށެވެ.
"ކުރިއެރުން ދިނުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ފަނޑިޔާރުން ހުރި ރޭންކަށްވުރެ މަތީ ރޭންކަށް ބަދަލުކުރުމަށެވެ.
"ދަރަޖަ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ވަޒީފާގެ ކުރިއެރުމެއް ދިނުމުގެ ގޮތުން މަގާމުގެ ނަމުގެ ފަހަތަށް އިތުރު ކުރެވޭ ދަރަޖައިގެ މިންވަރަކަށެވެ.
"މުސްކުޅިކުރުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ފަނޑިޔާރެއްގެ މަސައްކަތު ފެންވަރު ވަޒަންކުރުމަށްފަހު، އެ ފަނޑިޔާރަކަށް ޖެހިޖެހިގެން ދެ ފަހަރު ގާބިލުކަން މެދުމިނަށްވުރެ ދަށްކަމަށް ނަތީޖާ ލިބިއްޖެނަމަ، އެ ފަނޑިޔާރަކު ގާބިލުކަން ނެތްކަމަށް ބަލައި، އެ ފަނޑިޔާރަކު، ފަނޑިޔާރު ކަމުގެ މަގާމުން ވަކި ކުރުމަށްޓަކައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް ޖުޑީށަލް ސަރވިސް ކޮމިށަނުން ފޮނުވުމުން އެމަޖިލިހުން ކަނޑައަޅާ އުސޫލެއްގެ މަތިން، ކަނޑައެޅޭ ޢިނާޔަތަކާ އެކު ނުވަތަ އިނާޔަތަކާ ނުލައި، އެފަނޑިޔާރަކު ފަނޑިޔާރު ކަމުގެ ވަޒީފާއިން ވަކިކުރާ ކުރުމަށެވެ.
"ފޮށި" ނުވަތަ ފުޅި، ނުވަތަ ދަޅު ނުވަތަ ޕެކެޓް ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއުމަށް ނުވަތަ ބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ބަންދު ކުރުމަށް އަޅާފައި ހުންނަ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
"ޕެކެޓް" ނުވަތަ ފުޅި، ނުވަތަ ދަޅު، ނުވަތަ ފޮށި ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއުމަށް ނުވަތަ ބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ބަންދު ކުރުމަށް އަޅާފައި ހުންނަ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
"ފުޅި" ނުވަތަ ދަޅު، ނުވަތަ ޕެކެޓް، ނުވަތަ ފޮށި ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއުމަށް ނުވަތަ ބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ބަންދު ކުރުމަށް އަޅާފައި ހުންނަ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
"ދަޅު" ނުވަތަ ފުޅި، ނުވަތަ ޕެކެޓް، ނުވަތަ ފޮށި ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއުމަށް ނުވަތަ ބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ބަންދު ކުރުމަށް އަޅާފައި ހުންނަ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
"ފަރުދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މިގަވާއިދުގެ ބޭނުމަށް 'ފަރުުދު' ކަމުގައި ބަލާނީ، އަމިއްލަ ޒާތީ ދިރިއުޅުމުގެ ކަމެއް ހަމަޖެއްސުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ފަރާތެއް. 'ފަރުދުގެ' މާނައިގެ ތެރޭގައި ވިޔަފާރީގެ ބޭނުމަކަށް މިއިންކަމެއް ކުރާ އެއްވެސް ފަރާތެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ވިހަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ވިހައަކީ، ތިމާވެއްޓަށާއި އިންސާނުންނަށާއި އެހެނިހެން ދިރުންތަކަށް ގެއްލުންދޭ މާއްދާތަކެވެ.
"ގެއްލުން ލިބުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ގެއްލުން ލިބުމަކީ، ތިމާވެއްޓަށް ގެއްލުމެއް ލިބޭފަދަ އެއްވެސްކަމެއް ކުރުން ނުވަތަ ތިމާވެއްޓަށް ގެއްލުން ލިބޭ ގޮތަށް ދިރުންހުރި ނުވަތަ ދިރުންނެތް އެއްޗެއް ހިފުން، ނެގުން، ގެންގުޅުން އަދި ގޯނާކުރުމެވެ. އަދި ގުދުރަތީ މާހައުލަށް ބަދަލު ގެނައުމެވެ.
"އިމަޖެންސީ ހާލަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އިމަޖެންސީ ހާލަތަކީ، ކާރިސާތައް ކުރިމަތިވެގެންއުޅޭ ދަނޑިވަޅުތަކާއި ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކަލެއް ކުރިމަތިވާ ހާލަތްތަކެވެ.
"ވާރކްވީޒާ" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ، ރާއްޖޭގައި މަސައްކަތްކުރުމުގެ ހުއްދަ (ވާރކްޕާރމިޓް) ހޯދައިގެން ރާއްޖެއަށް މަސައްކަތްކުރުމަށް އަންނަ ބިދޭސީއަކު އޭނާ މަސައްކަތްކުރުމަށް ރާއްޖޭގައި ހުއްދަކޮށްފައިވާ މުއްދަތަށް ރާއްޖޭގައި ހުރުމަށް ދެވޭ ހުއްދައަށެވެ.
"ގެވެށި މަސައްކަތް" ނުވަތަ "ގޭތެރޭގެ މަސައްކަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިދޭސީއަކު ކުރާ މަސައްކަތުން އެ ގެއަކަށް އާމްދަނީ ނުލިބޭގޮތަށް ކުރާ މަސައްކަތަށެވެ.
'ގޭތެރޭގެ މަސައްކަތް" ނުވަތަ "ގެވެށި މަސައްކަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިދޭސީއަކު ކުރާ މަސައްކަތުން އެ ގެއަކަށް އާމްދަނީ ނުލިބޭގޮތަށް ކުރާ މަސައްކަތަށެވެ.
"ވަޒީފާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުޖޫރައަކަށް ނުވަތަ އުޖޫރައެއް ލިބޭ ގޮތަކަށް ކުރާ މަސައްކަތަކަށެވެ.
"ކުރިއެރުން ދިނުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ފަނޑިޔާރުން ހުރި ރޭންކަށްވުރެ މަތީ ރޭންކަށް ބަދަލުކުރުމަށެވެ.
"ދަރަޖަ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ވަޒީފާގެ ކުރިއެރުމެއް ދިނުމުގެ ގޮތުން މަގާމުގެ ނަމުގެ ފަހަތަށް އިތުރު ކުރެވޭ ދަރަޖައިގެ މިންވަރަކަށެވެ.
"މުސްކުޅިކުރުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ފަނޑިޔާރެއްގެ މަސައްކަތު ފެންވަރު ވަޒަންކުރުމަށްފަހު، އެ ފަނޑިޔާރަކަށް ޖެހިޖެހިގެން ދެ ފަހަރު ގާބިލުކަން މެދުމިނަށްވުރެ ދަށްކަމަށް ނަތީޖާ ލިބިއްޖެނަމަ، އެ ފަނޑިޔާރަކު ގާބިލުކަން ނެތްކަމަށް ބަލައި، އެ ފަނޑިޔާރަކު، ފަނޑިޔާރު ކަމުގެ މަގާމުން ވަކި ކުރުމަށްޓަކައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް ޖުޑީށަލް ސަރވިސް ކޮމިށަނުން ފޮނުވުމުން އެމަޖިލިހުން ކަނޑައަޅާ އުސޫލެއްގެ މަތިން، ކަނޑައެޅޭ ޢިނާޔަތަކާ އެކު ނުވަތަ އިނާޔަތަކާ ނުލައި، އެފަނޑިޔާރަކު ފަނޑިޔާރު ކަމުގެ ވަޒީފާއިން ވަކިކުރާ ކުރުމަށެވެ.
"ފޮށި" ނުވަތަ ފުޅި، ނުވަތަ ދަޅު ނުވަތަ ޕެކެޓް ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއުމަށް ނުވަތަ ބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ބަންދު ކުރުމަށް އަޅާފައި ހުންނަ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
"ޕެކެޓް" ނުވަތަ ފުޅި، ނުވަތަ ދަޅު، ނުވަތަ ފޮށި ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއުމަށް ނުވަތަ ބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ބަންދު ކުރުމަށް އަޅާފައި ހުންނަ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
"ފުޅި" ނުވަތަ ދަޅު، ނުވަތަ ޕެކެޓް، ނުވަތަ ފޮށި ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއުމަށް ނުވަތަ ބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ބަންދު ކުރުމަށް އަޅާފައި ހުންނަ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
"ދަޅު" ނުވަތަ ފުޅި، ނުވަތަ ޕެކެޓް، ނުވަތަ ފޮށި ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއުމަށް ނުވަތަ ބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ބަންދު ކުރުމަށް އަޅާފައި ހުންނަ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
"ފަރުދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މިގަވާއިދުގެ ބޭނުމަށް 'ފަރުުދު' ކަމުގައި ބަލާނީ، އަމިއްލަ ޒާތީ ދިރިއުޅުމުގެ ކަމެއް ހަމަޖެއްސުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ފަރާތެއް. 'ފަރުދުގެ' މާނައިގެ ތެރޭގައި ވިޔަފާރީގެ ބޭނުމަކަށް މިއިންކަމެއް ކުރާ އެއްވެސް ފަރާތެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ވިހަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ވިހައަކީ، ތިމާވެއްޓަށާއި އިންސާނުންނަށާއި އެހެނިހެން ދިރުންތަކަށް ގެއްލުންދޭ މާއްދާތަކެވެ.
"ގެއްލުން ލިބުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ގެއްލުން ލިބުމަކީ، ތިމާވެއްޓަށް ގެއްލުމެއް ލިބޭފަދަ އެއްވެސްކަމެއް ކުރުން ނުވަތަ ތިމާވެއްޓަށް ގެއްލުން ލިބޭ ގޮތަށް ދިރުންހުރި ނުވަތަ ދިރުންނެތް އެއްޗެއް ހިފުން، ނެގުން، ގެންގުޅުން އަދި ގޯނާކުރުމެވެ. އަދި ގުދުރަތީ މާހައުލަށް ބަދަލު ގެނައުމެވެ.
"އިމަޖެންސީ ހާލަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އިމަޖެންސީ ހާލަތަކީ، ކާރިސާތައް ކުރިމަތިވެގެންއުޅޭ ދަނޑިވަޅުތަކާއި ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކަލެއް ކުރިމަތިވާ ހާލަތްތަކެވެ.