ގާނޫނީ ރަދީފު
"އާންމު ތަންތަން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މަގުމަގާއި، ހުސްމައިދާންތަކާއި، މީހުން އެއްވާ ތަންތަނާއި، މީހުން ދިރިނޫޅޭ އެ ނޫން ވެސް ތަންތަނަށެވެ.
"ބަލިފަތުރާ ސޫފާސޫފި" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ބަލީގެ ޖަރާސީމު ނުވަތަ ފަނި އުފުލައިދީ ނުވަތަ އުފުލައިދިނުމުގެ ކުޅަދާނަކަން ލިބިފައިވާ ކޮންމެ ސޫތްޕަކަށެވެ.
"އެންމެ މަތީ އިންޒާރު" ކަމުގައި ބާންކޮށްފައި އެވަނީ، ރާއްޖޭގައި ކާރިސާގެ ހާލަތްތައް ކަނޑައަޅައިފައިވާ ޕްލޭންތަކުގައި އެންމެ ނުރައްކާތެރި ކުއްލި ހާލަތުގެ ދަރަޖަ ކަނޑައެޅުމަށް ދެވޭ އިންޒާރަށެވެ.
"ކާރިސާއެއްގެ ރަތް އެލާޓް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މޫސުމ އަރައްކާއެއް ނިމުތުކުރެވޭ ހިނދ،ު ގައުމީ މޫސުމާބެހޭ އިދާރާއިން، އަރައްކާގެ އިންޒާރުގެ ގޮތުން ނެރޭ އެންމެ މަތީ އެލާޓަށެވެ.
"މިސްކިތުގެ އަހުލުވެރިއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމުގޮތެއްގައި މިސްކިތުގެ ޖަމާއަތަށް ހާޒިރުވ،ާ މިސްކިތުގެ ކަންތައްތައް އިސްލާހުކުރުމުގެ ގޮތުން ބިނާކުރާނިވި ވިސްނުންހުރި ފަރާތަކަށެވެ.
"ފުރަތަމަ އިޖާބަދޭ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގެވެށި އަނިޔާގެ ށިކާރައަކަށް ވެގެން ހިދުމަތް ހޯދުމަށް އަންނަ ފަރާތަކަށް ފުރަތަމަ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދޭ ފަރާތަށެވެ.
"އިބަމަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުސޫލު ނަންބަރު 2022-33 (އިޖުތިމާއީ ބަދަހި މަދަދުވެރިން "އިބަމަ" ގެ އުސޫލު) ގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ މުޖުތަމައުތަކުގައި ދިރިއުޅޭ އިޖުތިމާއީ ރައްކައުތެރިކަމާއި އެހީތެރިކަން ބޭނުންވާ ފަރާތްތައް ދެނެގަނެ، އެ ފަރާތްތަކަށް ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ޓަކައި، މާލެ ސިޓީ ފިޔަވައި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ މީހުން އުޅޭ ރަށްރަށުގައްޔާއި ސިޓީތަކުގައި އެކުލަވައިލާ މަދަދުވެރިންގެ ޓީމުތަކަށެވެ.
"ދުއްވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދެއް ނަގިލި ލައިފައި ނުވަތަ އުޅަނދު ތަނެއްގައި އައްސައިފައި ނެތް ކޮންމެ އުޅަނދަކަށެވެ.
"ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރަށްރަށުގެ ފަޅާއި، ފަރު، ހާ، ގިރި، ހިމެނޭ ގޮތަށް، ގާނޫނު ނަންބަރު 1996-06 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުތަކާބެހޭ ގާނޫނު) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެތެރޭގެ ކަނޑާއި، އާކިޕެލެޖިކު ކަނޑާއި، ސަރަހައްދީ ކަނޑާއި، ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ކަނޑަށެވެ.
"ނެވިމީހާ ނުވަތަ ނެއްވެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މިނިސްޓްރީން ދޫކުރާ،ޓަނޭޖް އެންޑޯޒްކޮށްފައިވާ ނިޔަމިކަމުގެ ސަނަދު އޮވެގެން، ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދުފަހަރު ދުއްވާ ފަރާތަށެވެ.
"ޑްރައިވަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑުގައި ދުއްވާ އިންޖީނުލީ އުޅަނދުފަހަރު ދުއްވުމުގެ ލައިސަންސް އޮވެގެން، ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދު ދުއްވާ ފަރާތަށެވެ.
"އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ފެންމަތިން އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ދަތުރުކުރެވޭގޮތަށް ބަނދެ ފައިވާ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ އުޅަނދަށެވެ.
"ދުއްވުމުގެ އިމްތިހާން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 1969-78 (ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދުތައް ދުއްވުމާބެހޭ ގާނޫނު) އާއި، އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދައިފައިވާ ގަވާއިދުތަކާއި، އަދި ކަނޑުމަތީގައި އުޅަނދު ދުއްވާއިރު ގެންގުޅެންޖެހޭ ސުލޫކީ މިންގަނޑުތަކާއި، އުޅަނދުގައި ބޭނުންކުރާ ސަލާމަތީ އާލާތްތަކާއި އިންޒާރުތައް އެނގޭތޯ ބެލުމަށް މިނިސްޓްރީން ހުއްދަ ދީފައިވާ އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުން އުޅަނދު ދުއްވަން އެނގޭތޯ ބެލުމަށް ދޭ އަމަލީ އިމްތިހާނަށެވެ.
"އެހެނިހެން އުޅަނދުފަހަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަކިބާވަތެއްގެ ހާއްސަ އުޅަނދެއް ދުއްވުމަށް މިނިސްޓްރީން ދޫކޮށްފައިވާ ލައިސަންސްގައި އެ އުޅަނދެއްގެ ނަމާއި ރަޖިސްޓަރީ ނަންބަރު ޖެހު މަށްފަހު ދޫކުރާ ކެޓަގަރީއަށެވެ.
"ބިދޭސީ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއިން ބޭރު ގައުމަކުން ދޫކޮށްފައިވާ ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދުފަހަރު ދުއްވުމުގެ ލައިސަންސަށެވެ.
"އާންމު ތަންތަން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މަގުމަގާއި، ހުސްމައިދާންތަކާއި، މީހުން އެއްވާ ތަންތަނާއި، މީހުން ދިރިނޫޅޭ އެ ނޫން ވެސް ތަންތަނަށެވެ.
"ބަލިފަތުރާ ސޫފާސޫފި" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ބަލީގެ ޖަރާސީމު ނުވަތަ ފަނި އުފުލައިދީ ނުވަތަ އުފުލައިދިނުމުގެ ކުޅަދާނަކަން ލިބިފައިވާ ކޮންމެ ސޫތްޕަކަށެވެ.
"އެންމެ މަތީ އިންޒާރު" ކަމުގައި ބާންކޮށްފައި އެވަނީ، ރާއްޖޭގައި ކާރިސާގެ ހާލަތްތައް ކަނޑައަޅައިފައިވާ ޕްލޭންތަކުގައި އެންމެ ނުރައްކާތެރި ކުއްލި ހާލަތުގެ ދަރަޖަ ކަނޑައެޅުމަށް ދެވޭ އިންޒާރަށެވެ.
"ކާރިސާއެއްގެ ރަތް އެލާޓް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މޫސުމ އަރައްކާއެއް ނިމުތުކުރެވޭ ހިނދ،ު ގައުމީ މޫސުމާބެހޭ އިދާރާއިން، އަރައްކާގެ އިންޒާރުގެ ގޮތުން ނެރޭ އެންމެ މަތީ އެލާޓަށެވެ.
"މިސްކިތުގެ އަހުލުވެރިއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމުގޮތެއްގައި މިސްކިތުގެ ޖަމާއަތަށް ހާޒިރުވ،ާ މިސްކިތުގެ ކަންތައްތައް އިސްލާހުކުރުމުގެ ގޮތުން ބިނާކުރާނިވި ވިސްނުންހުރި ފަރާތަކަށެވެ.
"ފުރަތަމަ އިޖާބަދޭ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގެވެށި އަނިޔާގެ ށިކާރައަކަށް ވެގެން ހިދުމަތް ހޯދުމަށް އަންނަ ފަރާތަކަށް ފުރަތަމަ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދޭ ފަރާތަށެވެ.
"އިބަމަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުސޫލު ނަންބަރު 2022-33 (އިޖުތިމާއީ ބަދަހި މަދަދުވެރިން "އިބަމަ" ގެ އުސޫލު) ގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ މުޖުތަމައުތަކުގައި ދިރިއުޅޭ އިޖުތިމާއީ ރައްކައުތެރިކަމާއި އެހީތެރިކަން ބޭނުންވާ ފަރާތްތައް ދެނެގަނެ، އެ ފަރާތްތަކަށް ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ޓަކައި، މާލެ ސިޓީ ފިޔަވައި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ މީހުން އުޅޭ ރަށްރަށުގައްޔާއި ސިޓީތަކުގައި އެކުލަވައިލާ މަދަދުވެރިންގެ ޓީމުތަކަށެވެ.
"ދުއްވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދެއް ނަގިލި ލައިފައި ނުވަތަ އުޅަނދު ތަނެއްގައި އައްސައިފައި ނެތް ކޮންމެ އުޅަނދަކަށެވެ.
"ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރަށްރަށުގެ ފަޅާއި، ފަރު، ހާ، ގިރި، ހިމެނޭ ގޮތަށް، ގާނޫނު ނަންބަރު 1996-06 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުތަކާބެހޭ ގާނޫނު) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެތެރޭގެ ކަނޑާއި، އާކިޕެލެޖިކު ކަނޑާއި، ސަރަހައްދީ ކަނޑާއި، ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ކަނޑަށެވެ.
"ނެވިމީހާ ނުވަތަ ނެއްވެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މިނިސްޓްރީން ދޫކުރާ،ޓަނޭޖް އެންޑޯޒްކޮށްފައިވާ ނިޔަމިކަމުގެ ސަނަދު އޮވެގެން، ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދުފަހަރު ދުއްވާ ފަރާތަށެވެ.
"ޑްރައިވަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑުގައި ދުއްވާ އިންޖީނުލީ އުޅަނދުފަހަރު ދުއްވުމުގެ ލައިސަންސް އޮވެގެން، ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދު ދުއްވާ ފަރާތަށެވެ.
"އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ފެންމަތިން އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ދަތުރުކުރެވޭގޮތަށް ބަނދެ ފައިވާ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ އުޅަނދަށެވެ.
"ދުއްވުމުގެ އިމްތިހާން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 1969-78 (ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދުތައް ދުއްވުމާބެހޭ ގާނޫނު) އާއި، އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދައިފައިވާ ގަވާއިދުތަކާއި، އަދި ކަނޑުމަތީގައި އުޅަނދު ދުއްވާއިރު ގެންގުޅެންޖެހޭ ސުލޫކީ މިންގަނޑުތަކާއި، އުޅަނދުގައި ބޭނުންކުރާ ސަލާމަތީ އާލާތްތަކާއި އިންޒާރުތައް އެނގޭތޯ ބެލުމަށް މިނިސްޓްރީން ހުއްދަ ދީފައިވާ އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުން އުޅަނދު ދުއްވަން އެނގޭތޯ ބެލުމަށް ދޭ އަމަލީ އިމްތިހާނަށެވެ.
"އެހެނިހެން އުޅަނދުފަހަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަކިބާވަތެއްގެ ހާއްސަ އުޅަނދެއް ދުއްވުމަށް މިނިސްޓްރީން ދޫކޮށްފައިވާ ލައިސަންސްގައި އެ އުޅަނދެއްގެ ނަމާއި ރަޖިސްޓަރީ ނަންބަރު ޖެހު މަށްފަހު ދޫކުރާ ކެޓަގަރީއަށެވެ.
"ބިދޭސީ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއިން ބޭރު ގައުމަކުން ދޫކޮށްފައިވާ ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދުފަހަރު ދުއްވުމުގެ ލައިސަންސަށެވެ.