ގާނޫނީ ރަދީފު
"ދަނޑުބިން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އާމްދަނީ ހޯދުމުގެގޮތުން، ނުވަތަ އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ދަނޑުވެރިކަމުގެ ބާވަތްތައް އުފެއްދުމަށް ކައުންސިލުން ދޫކުރާ ބިންތަކެވެ.
"އަގު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ،
- ރާއްޖެއަށް ތަކެތި އެތެރެކުރާ މަރުހަލާގައިނަމަ، މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސަރވިސްއިން އަމަލުކުރާ "ކަސްޓަމްސް ވެލިއު" އަށެވެ.
- ހޯލްސޭލް މަރުހަލާގައިނަމަ، ވިޔަފާރީގެ މުއާމަލާތް ހިންގި ފަރާތުން ކަނޑައަޅައި، އާންމުކޮށް ފެންނާނެހެން ބަހައްޓަ އިފައި ހުންނަ ހޯލްސޭލް އަގަށެވެ.
- ރީޓެއިލް މަރުހަލާގައިނަމަ، ވިޔަފާރި މުއާމަލާތް ހިންގި ފަރާތުން ކަނޑައަޅައި، އާންމުކޮށް ފެންނާނެހެން ބަހައްޓަ އިފައި ހުންނަ ރީޓެއިލް އަގަށެވެ.
- ނަމަވެސް ރީޓެއިލްކޮށް ވިއްކީ 20 (ވިހި) ސިނގިރޭޓަށްވުރެ ނުވަތަ 50 (ފަންސާސް) ބިޑިއަށްވުރެ މަދު އަދަދެއްނަމަ، އަގުކަމުގައި ބެލޭނީ، ވިޔަފާރީ ގެ މުއާމަލާތް ހިންގި ފަރާތުން ކަނޑައަޅައި، އާންމުކޮށް ފެންނާނެހެން ބަހައްޓައި ފައި ހުންނަ 20 (ވިހި) ސިނގިރޭޓުގެ ސިނގިރޭޓު ފޮއްޓެއްގެ ނުވަތަ 50 (ފަންސާސް) ބިޑީގެ ބިޑި ބޮނޑިއެއްގެ އަގަށެވެ.
- ދައުލަތުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއަކުން ހިންގާ އިންސްޕެކްށަންގެ ތެރެއިން ފެނުނު ދުންފަތުގެ ބާވަތެއްނަމަ، އެތަނެއްގައި ނުވަތަ އެ އުޅަނދެއްގައި އެވަގުތު ހުރި މި ގަވާއިދަށް ނުފެތޭ ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ ރީޓެއިލް އަގަށެވެ. އިންސްޕެކްށަންގެ ތެރެއިން ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް ފެ ނުނީ ގުދަންކޮށްފައި ނުވަތަ އުޅަނދެއްގައި ހުއްޓާ ކަމުގައިވާނަމަ، އަގުކަމުގައި ބެލޭނީ، އެތަކެތީގެ ވެރިފަރާތުން ހިންގާ ތަނެއްގައި އެފަދަ ތަކެތި ވިއްކަން ކަނޑައަޅައި އާންމުކޮށްފައިހުރި ނުވަތަ މިފަދަ ތަކެތި ބާޒާރުގައި އާންމުކޮށް ވިއްކަން ހުންނަ ރީޓެއިލް އަގެވެ.
"ކުށް ކުރުމަށް ބޭނުންކުރި މުދާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ،
- ރާއްޖެއަށް މުދާ އެތެރެކުރާ މަރުހަލާގައިނަމަ، ކޮންސައިންމަންޓުގައި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތަކަށެވެ.
- ހޯލްސޭލްކުރާ މަރުހަލާގައިނަމަ، ހޯލްސޭލްކޮށް ވިއްކި މުދަލުގެތެރޭގައި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތަކަށެވެ.
- ރީޓެއިލް މަރުހަލާގައިނަމަ، ރީޓެއިލްކޮށް ވިއްކި، ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތަކަށެވެ.
- ނަމަވެސް ރީޓެއިލްކޮށް ވިއްކީ 20 (ވިހި) ސިނގިރޭޓަށްވުރެ ނުވަތަ 50 (ފަންސާސް) ބިޑިއަށްވުރެ މަދު އަދަދެއްނަމަ، ކުށްކުރުމަށް ބޭނުންކުރި މުދާކަމުގައި ބެލޭނީ 20 (ވިހި) ސިނގިރޭޓުގެ 1 (އެކެއް) ފޮށި ނުވަތަ 50 (ފަންސާސް) ބިޑީގެ އެއް ބޮނޑިކަމުގައެވެ.
- ދައުލަތުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއަކުން ކުރާ އިންސްޕެކްށަނެއްގެ ތެރެއިން ވިޔަފާރިކުރާ ތަނަކުން ނުވަތަ ތަކެތި ގުދަންކޮށް ރައްކައުކުރާ ތަނަކުން ނުވަތަ ތަކެތި އުފުލާ އުޅަނދަކުން މި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ބާވަތެއް ފެނިއްޖެނަމަ، އެތަނެއްގައި ނުވަތަ އެ އުޅަނދެއްގައި އެވަގުތު ހުރި، މި ގަވާއިދަށް ނުފެތޭ ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތެއް ބެލޭ ނީ، ކުށްކުރުމަށް ބޭނުންކުރި މުދާކަމުގައެވެ.
"ދުންފަތުގެ ބާވަތެއް ހިމެނޭ އުފެއްދުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ދުންފަތުގެ އެއްވެސް މިންވަރެއް ބޭނުންކޮށްގެން އުފައްދައިފައިވ،ާ ދުންފަތުގެ އެއްވެސް މިންވަރެއް ހިމެނޭ ކޮންމެ އުފެއްދުމަކަށެވެ. ނަމަވެސް، ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުން ހުއްޓުވުމަށް ދެވޭ ސިއްހީ ފަރުވާގެ ބައެއްގެގޮތުގައި ހިމެނޭ ނުވަތަ ސެޒޭށަން ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބޭނުންކުރުމަށް ކަނޑައަޅައިފައިވާ ނުވަތަ އެފަދަ ޕްރޮގްރާމެއްގެ ތެރެއިން ދެވޭ ނިކޮޓީން ރިޕްލޭސްމެންޓް ތެރަޕީ (އެން.އާރު.ޓީ) ގެ ގޮތުގައި ހިމެނޭ ޗުވިންގަމް ނުވަތަ ޕެޗް ނުވަތަ މިފަދަ އެހެން ބާވަތްތަކާއި، ޑަކްޓަރީބޭސް ފަދަ ތަކެތި ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއަކުން ފާސްކޮށްފައިވާނަމަ، ނުވަތަ އާންމުކޮށް ހުއްދަކޮށްފައިވާނަމަ، އެ ތަކެތީގައި ދުންފަތުގެ މިންވަރެއް ހިމެނުނުކަމުގައިވިޔަސް، މި ގަވާއިދުގެ ބޭނުމަށް "ދުންފަތުގެ ބާވަތެއް ހިމެނޭ އުފެއްދުން" ކަމުގައި ނުބެލޭނެއެވެ.
"ޕެކެޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް ރީޓެއިލް ކުރާއިރު ދުންފަތުގެ ކޮންމެ އުފެއްދުމެއް ބަންދުކޮށްފައިވާ އެއްޗަކަށެވެ.
"އެޗް.އޭ.ސީ.ސީ.ޕީ." ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހެޒަރޑް އެނޭލިސިސިސް ކްރިޓިކަލް ކޮންޓްރޯލް ޕޮއިންޓްސް ނުވަތަ ކާބޯތަކެތި ތައްޔާރުކުރުމުގެ ރައްކައުތެރިކަން ކަށަވަރުކޮށްދޭ ނިޒާމަށެވެ.
"ޕްރޮސެސިންގ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގަވާއިދުތަކުގެ ދަށުން މަހާއި މަހުގެ އުފެއްދުންތައް އުފައްދާ ތަންތަނުން ނަގަންޖެހޭ ލައިސަންސަށެވެ.
"ރީޕްރޮސެސް ކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން އުފައްދައިފައިވާ މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތަކުން އިތުރު ބާވަތެއް އުފެއްދުމަށެވެ.
"ރީކޯލް ކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން އުފައްދައިފައިވާ މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތައް އެކްސްޕޯޓްކުރި ފަރާތަށް އެކްސްޕޯޓްކުރި ތަކެތި އަނބުރާ ގެނައުމަށެވެ.
"ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގަވާއިދު ނަންބަރު 2019-1047 (ކާބަންމޮނޮކްސައިޑާއި ފިލްޓަރޑް ސްމޯކް ބޭނުންކޮށްގެން މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތައް އުފައްދައި، އެ ތަކެތި އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށް ލައިސަންސް ދިނުމާ ބެހޭ ގަވާއިދު)ގެ 5 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ދޫކުރެވޭ "ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތައް ތައްޔާ ރުކޮށް އެ ތަކެތި އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށްޓަކައި ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން މަހާއި މަހުގެ ބާވަތް އުފައްދާ ތަންތަނުގެ ލައިސަންސް" އަށެވެ.
"މޮޑިފައިޑް އެޓްމޮސްފިއަރ ޕެކޭޖިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވައިގައި ގުދުރަތީގޮތުން އެކުލެވިގެންވާ ގޭހުގެ މިންވަރަށް ބަދަލުގެނައުމާއެކު، ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް އަޅައިގެން ތާޒާ މަސް ބަންދުކުރާ ބަންދުކުރުމަށެވެ.
"ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތައް އުފެއްދުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތާޒާމަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތަކުގައި ހުންނަ ކުލަ "ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް" ނުވަތަ "ފިލްޓަރޑް ސްމޯކް" ބޭނުންކޮށްގެން ބަދަލުކޮށް އެ ކުލަ ދިގު މުއްދަތަކަށް ދެމެހެއްޓުމަށެވެ.
"އެމް.އެފް.ޑީ.އޭ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް ފުޑް އެންޑް ޑްރަގް އޮތޯރިޓީއަށެވެ.
"އާންމުކޮށް ވިއްކާ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ ސެކިއުރިޓީޒް ގަތުމަށް ށަރުތު ހަމަވާ ކޮންމެ ފަރާތަކަށްވެސް ހުޅުވިފައިވާ ދައުވަތެއްގެ ދަށުން ސެކިއުރިޓީޒް ވިއްކާ ފަރާތެއް، ނުވަތަ ސްޓޮކް އެކްސްޗޭންޖުގެ ޕްރައިވެޓް ޕްލޭސްމަންޓް ސެގްމަންޓް ފިޔަވައި އެހެން ސެގްމަންޓެއްގައި ސެކިއުރިޓީޒް ލިސްޓުކޮށްފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
"ޕްރައިވެޓްކޮށް ވިއްކާ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑައެޅޭ ވަކި ބަޔަކަށް ސެކިއުރިޓީޒް ގަތުމުގެ ދައުވަތު ދީ އަދި އެގޮތުން ވިއްކާ ސެކިއުރިޓީޒް ސް ޓޮކް އެކްސްޗޭންޖުގެ ހަމައެކަނި ޕްރައިވެޓް ޕްލޭސްމަންޓް ސެގްމަން ޓުގައި ލިސްޓުކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކަށެވެ.
"ދަނޑުބިން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އާމްދަނީ ހޯދުމުގެގޮތުން، ނުވަތަ އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ދަނޑުވެރިކަމުގެ ބާވަތްތައް އުފެއްދުމަށް ކައުންސިލުން ދޫކުރާ ބިންތަކެވެ.
"އަގު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ،
- ރާއްޖެއަށް ތަކެތި އެތެރެކުރާ މަރުހަލާގައިނަމަ، މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސަރވިސްއިން އަމަލުކުރާ "ކަސްޓަމްސް ވެލިއު" އަށެވެ.
- ހޯލްސޭލް މަރުހަލާގައިނަމަ، ވިޔަފާރީގެ މުއާމަލާތް ހިންގި ފަރާތުން ކަނޑައަޅައި، އާންމުކޮށް ފެންނާނެހެން ބަހައްޓަ އިފައި ހުންނަ ހޯލްސޭލް އަގަށެވެ.
- ރީޓެއިލް މަރުހަލާގައިނަމަ، ވިޔަފާރި މުއާމަލާތް ހިންގި ފަރާތުން ކަނޑައަޅައި، އާންމުކޮށް ފެންނާނެހެން ބަހައްޓަ އިފައި ހުންނަ ރީޓެއިލް އަގަށެވެ.
- ނަމަވެސް ރީޓެއިލްކޮށް ވިއްކީ 20 (ވިހި) ސިނގިރޭޓަށްވުރެ ނުވަތަ 50 (ފަންސާސް) ބިޑިއަށްވުރެ މަދު އަދަދެއްނަމަ، އަގުކަމުގައި ބެލޭނީ، ވިޔަފާރީ ގެ މުއާމަލާތް ހިންގި ފަރާތުން ކަނޑައަޅައި، އާންމުކޮށް ފެންނާނެހެން ބަހައްޓައި ފައި ހުންނަ 20 (ވިހި) ސިނގިރޭޓުގެ ސިނގިރޭޓު ފޮއްޓެއްގެ ނުވަތަ 50 (ފަންސާސް) ބިޑީގެ ބިޑި ބޮނޑިއެއްގެ އަގަށެވެ.
- ދައުލަތުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއަކުން ހިންގާ އިންސްޕެކްށަންގެ ތެރެއިން ފެނުނު ދުންފަތުގެ ބާވަތެއްނަމަ، އެތަނެއްގައި ނުވަތަ އެ އުޅަނދެއްގައި އެވަގުތު ހުރި މި ގަވާއިދަށް ނުފެތޭ ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ ރީޓެއިލް އަގަށެވެ. އިންސްޕެކްށަންގެ ތެރެއިން ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް ފެ ނުނީ ގުދަންކޮށްފައި ނުވަތަ އުޅަނދެއްގައި ހުއްޓާ ކަމުގައިވާނަމަ، އަގުކަމުގައި ބެލޭނީ، އެތަކެތީގެ ވެރިފަރާތުން ހިންގާ ތަނެއްގައި އެފަދަ ތަކެތި ވިއްކަން ކަނޑައަޅައި އާންމުކޮށްފައިހުރި ނުވަތަ މިފަދަ ތަކެތި ބާޒާރުގައި އާންމުކޮށް ވިއްކަން ހުންނަ ރީޓެއިލް އަގެވެ.
"ކުށް ކުރުމަށް ބޭނުންކުރި މުދާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ،
- ރާއްޖެއަށް މުދާ އެތެރެކުރާ މަރުހަލާގައިނަމަ، ކޮންސައިންމަންޓުގައި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތަކަށެވެ.
- ހޯލްސޭލްކުރާ މަރުހަލާގައިނަމަ، ހޯލްސޭލްކޮށް ވިއްކި މުދަލުގެތެރޭގައި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތަކަށެވެ.
- ރީޓެއިލް މަރުހަލާގައިނަމަ، ރީޓެއިލްކޮށް ވިއްކި، ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތަކަށެވެ.
- ނަމަވެސް ރީޓެއިލްކޮށް ވިއްކީ 20 (ވިހި) ސިނގިރޭޓަށްވުރެ ނުވަތަ 50 (ފަންސާސް) ބިޑިއަށްވުރެ މަދު އަދަދެއްނަމަ، ކުށްކުރުމަށް ބޭނުންކުރި މުދާކަމުގައި ބެލޭނީ 20 (ވިހި) ސިނގިރޭޓުގެ 1 (އެކެއް) ފޮށި ނުވަތަ 50 (ފަންސާސް) ބިޑީގެ އެއް ބޮނޑިކަމުގައެވެ.
- ދައުލަތުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއަކުން ކުރާ އިންސްޕެކްށަނެއްގެ ތެރެއިން ވިޔަފާރިކުރާ ތަނަކުން ނުވަތަ ތަކެތި ގުދަންކޮށް ރައްކައުކުރާ ތަނަކުން ނުވަތަ ތަކެތި އުފުލާ އުޅަނދަކުން މި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ބާވަތެއް ފެނިއްޖެނަމަ، އެތަނެއްގައި ނުވަތަ އެ އުޅަނދެއްގައި އެވަގުތު ހުރި، މި ގަވާއިދަށް ނުފެތޭ ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތެއް ބެލޭ ނީ، ކުށްކުރުމަށް ބޭނުންކުރި މުދާކަމުގައެވެ.
"ދުންފަތުގެ ބާވަތެއް ހިމެނޭ އުފެއްދުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ދުންފަތުގެ އެއްވެސް މިންވަރެއް ބޭނުންކޮށްގެން އުފައްދައިފައިވ،ާ ދުންފަތުގެ އެއްވެސް މިންވަރެއް ހިމެނޭ ކޮންމެ އުފެއްދުމަކަށެވެ. ނަމަވެސް، ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުން ހުއްޓުވުމަށް ދެވޭ ސިއްހީ ފަރުވާގެ ބައެއްގެގޮތުގައި ހިމެނޭ ނުވަތަ ސެޒޭށަން ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބޭނުންކުރުމަށް ކަނޑައަޅައިފައިވާ ނުވަތަ އެފަދަ ޕްރޮގްރާމެއްގެ ތެރެއިން ދެވޭ ނިކޮޓީން ރިޕްލޭސްމެންޓް ތެރަޕީ (އެން.އާރު.ޓީ) ގެ ގޮތުގައި ހިމެނޭ ޗުވިންގަމް ނުވަތަ ޕެޗް ނުވަތަ މިފަދަ އެހެން ބާވަތްތަކާއި، ޑަކްޓަރީބޭސް ފަދަ ތަކެތި ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއަކުން ފާސްކޮށްފައިވާނަމަ، ނުވަތަ އާންމުކޮށް ހުއްދަކޮށްފައިވާނަމަ، އެ ތަކެތީގައި ދުންފަތުގެ މިންވަރެއް ހިމެނުނުކަމުގައިވިޔަސް، މި ގަވާއިދުގެ ބޭނުމަށް "ދުންފަތުގެ ބާވަތެއް ހިމެނޭ އުފެއްދުން" ކަމުގައި ނުބެލޭނެއެވެ.
"ޕެކެޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް ރީޓެއިލް ކުރާއިރު ދުންފަތުގެ ކޮންމެ އުފެއްދުމެއް ބަންދުކޮށްފައިވާ އެއްޗަކަށެވެ.
"އެޗް.އޭ.ސީ.ސީ.ޕީ." ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހެޒަރޑް އެނޭލިސިސިސް ކްރިޓިކަލް ކޮންޓްރޯލް ޕޮއިންޓްސް ނުވަތަ ކާބޯތަކެތި ތައްޔާރުކުރުމުގެ ރައްކައުތެރިކަން ކަށަވަރުކޮށްދޭ ނިޒާމަށެވެ.
"ޕްރޮސެސިންގ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގަވާއިދުތަކުގެ ދަށުން މަހާއި މަހުގެ އުފެއްދުންތައް އުފައްދާ ތަންތަނުން ނަގަންޖެހޭ ލައިސަންސަށެވެ.
"ރީޕްރޮސެސް ކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން އުފައްދައިފައިވާ މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތަކުން އިތުރު ބާވަތެއް އުފެއްދުމަށެވެ.
"ރީކޯލް ކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން އުފައްދައިފައިވާ މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތައް އެކްސްޕޯޓްކުރި ފަރާތަށް އެކްސްޕޯޓްކުރި ތަކެތި އަނބުރާ ގެނައުމަށެވެ.
"ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގަވާއިދު ނަންބަރު 2019-1047 (ކާބަންމޮނޮކްސައިޑާއި ފިލްޓަރޑް ސްމޯކް ބޭނުންކޮށްގެން މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތައް އުފައްދައި، އެ ތަކެތި އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށް ލައިސަންސް ދިނުމާ ބެހޭ ގަވާއިދު)ގެ 5 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ދޫކުރެވޭ "ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތައް ތައްޔާ ރުކޮށް އެ ތަކެތި އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށްޓަކައި ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން މަހާއި މަހުގެ ބާވަތް އުފައްދާ ތަންތަނުގެ ލައިސަންސް" އަށެވެ.
"މޮޑިފައިޑް އެޓްމޮސްފިއަރ ޕެކޭޖިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވައިގައި ގުދުރަތީގޮތުން އެކުލެވިގެންވާ ގޭހުގެ މިންވަރަށް ބަދަލުގެނައުމާއެކު، ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް އަޅައިގެން ތާޒާ މަސް ބަންދުކުރާ ބަންދުކުރުމަށެވެ.
"ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތައް އުފެއްދުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތާޒާމަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތަކުގައި ހުންނަ ކުލަ "ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް" ނުވަތަ "ފިލްޓަރޑް ސްމޯކް" ބޭނުންކޮށްގެން ބަދަލުކޮށް އެ ކުލަ ދިގު މުއްދަތަކަށް ދެމެހެއްޓުމަށެވެ.
"އެމް.އެފް.ޑީ.އޭ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް ފުޑް އެންޑް ޑްރަގް އޮތޯރިޓީއަށެވެ.
"އާންމުކޮށް ވިއްކާ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ ސެކިއުރިޓީޒް ގަތުމަށް ށަރުތު ހަމަވާ ކޮންމެ ފަރާތަކަށްވެސް ހުޅުވިފައިވާ ދައުވަތެއްގެ ދަށުން ސެކިއުރިޓީޒް ވިއްކާ ފަރާތެއް، ނުވަތަ ސްޓޮކް އެކްސްޗޭންޖުގެ ޕްރައިވެޓް ޕްލޭސްމަންޓް ސެގްމަންޓް ފިޔަވައި އެހެން ސެގްމަންޓެއްގައި ސެކިއުރިޓީޒް ލިސްޓުކޮށްފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
"ޕްރައިވެޓްކޮށް ވިއްކާ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑައެޅޭ ވަކި ބަޔަކަށް ސެކިއުރިޓީޒް ގަތުމުގެ ދައުވަތު ދީ އަދި އެގޮތުން ވިއްކާ ސެކިއުރިޓީޒް ސް ޓޮކް އެކްސްޗޭންޖުގެ ހަމައެކަނި ޕްރައިވެޓް ޕްލޭސްމަންޓް ސެގްމަން ޓުގައި ލިސްޓުކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކަށެވެ.
"ދަނޑުބިން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އާމްދަނީ ހޯދުމުގެގޮތުން، ނުވަތަ އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ދަނޑުވެރިކަމުގެ ބާވަތްތައް އުފެއްދުމަށް ކައުންސިލުން ދޫކުރާ ބިންތަކެވެ.
"އަގު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ،
- ރާއްޖެއަށް ތަކެތި އެތެރެކުރާ މަރުހަލާގައިނަމަ، މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސަރވިސްއިން އަމަލުކުރާ "ކަސްޓަމްސް ވެލިއު" އަށެވެ.
- ހޯލްސޭލް މަރުހަލާގައިނަމަ، ވިޔަފާރީގެ މުއާމަލާތް ހިންގި ފަރާތުން ކަނޑައަޅައި، އާންމުކޮށް ފެންނާނެހެން ބަހައްޓަ އިފައި ހުންނަ ހޯލްސޭލް އަގަށެވެ.
- ރީޓެއިލް މަރުހަލާގައިނަމަ، ވިޔަފާރި މުއާމަލާތް ހިންގި ފަރާތުން ކަނޑައަޅައި، އާންމުކޮށް ފެންނާނެހެން ބަހައްޓަ އިފައި ހުންނަ ރީޓެއިލް އަގަށެވެ.
- ނަމަވެސް ރީޓެއިލްކޮށް ވިއްކީ 20 (ވިހި) ސިނގިރޭޓަށްވުރެ ނުވަތަ 50 (ފަންސާސް) ބިޑިއަށްވުރެ މަދު އަދަދެއްނަމަ، އަގުކަމުގައި ބެލޭނީ، ވިޔަފާރީ ގެ މުއާމަލާތް ހިންގި ފަރާތުން ކަނޑައަޅައި، އާންމުކޮށް ފެންނާނެހެން ބަހައްޓައި ފައި ހުންނަ 20 (ވިހި) ސިނގިރޭޓުގެ ސިނގިރޭޓު ފޮއްޓެއްގެ ނުވަތަ 50 (ފަންސާސް) ބިޑީގެ ބިޑި ބޮނޑިއެއްގެ އަގަށެވެ.
- ދައުލަތުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއަކުން ހިންގާ އިންސްޕެކްށަންގެ ތެރެއިން ފެނުނު ދުންފަތުގެ ބާވަތެއްނަމަ، އެތަނެއްގައި ނުވަތަ އެ އުޅަނދެއްގައި އެވަގުތު ހުރި މި ގަވާއިދަށް ނުފެތޭ ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ ރީޓެއިލް އަގަށެވެ. އިންސްޕެކްށަންގެ ތެރެއިން ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް ފެ ނުނީ ގުދަންކޮށްފައި ނުވަތަ އުޅަނދެއްގައި ހުއްޓާ ކަމުގައިވާނަމަ، އަގުކަމުގައި ބެލޭނީ، އެތަކެތީގެ ވެރިފަރާތުން ހިންގާ ތަނެއްގައި އެފަދަ ތަކެތި ވިއްކަން ކަނޑައަޅައި އާންމުކޮށްފައިހުރި ނުވަތަ މިފަދަ ތަކެތި ބާޒާރުގައި އާންމުކޮށް ވިއްކަން ހުންނަ ރީޓެއިލް އަގެވެ.
"ކުށް ކުރުމަށް ބޭނުންކުރި މުދާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ،
- ރާއްޖެއަށް މުދާ އެތެރެކުރާ މަރުހަލާގައިނަމަ، ކޮންސައިންމަންޓުގައި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތަކަށެވެ.
- ހޯލްސޭލްކުރާ މަރުހަލާގައިނަމަ، ހޯލްސޭލްކޮށް ވިއްކި މުދަލުގެތެރޭގައި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތަކަށެވެ.
- ރީޓެއިލް މަރުހަލާގައިނަމަ، ރީޓެއިލްކޮށް ވިއްކި، ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތަކަށެވެ.
- ނަމަވެސް ރީޓެއިލްކޮށް ވިއްކީ 20 (ވިހި) ސިނގިރޭޓަށްވުރެ ނުވަތަ 50 (ފަންސާސް) ބިޑިއަށްވުރެ މަދު އަދަދެއްނަމަ، ކުށްކުރުމަށް ބޭނުންކުރި މުދާކަމުގައި ބެލޭނީ 20 (ވިހި) ސިނގިރޭޓުގެ 1 (އެކެއް) ފޮށި ނުވަތަ 50 (ފަންސާސް) ބިޑީގެ އެއް ބޮނޑިކަމުގައެވެ.
- ދައުލަތުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއަކުން ކުރާ އިންސްޕެކްށަނެއްގެ ތެރެއިން ވިޔަފާރިކުރާ ތަނަކުން ނުވަތަ ތަކެތި ގުދަންކޮށް ރައްކައުކުރާ ތަނަކުން ނުވަތަ ތަކެތި އުފުލާ އުޅަނދަކުން މި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުރި ދުންފަތުގެ ބާވަތެއް ފެނިއްޖެނަމަ، އެތަނެއްގައި ނުވަތަ އެ އުޅަނދެއްގައި އެވަގުތު ހުރި، މި ގަވާއިދަށް ނުފެތޭ ދުންފަތުގެ ހުރިހާ ބާވަތެއް ބެލޭ ނީ، ކުށްކުރުމަށް ބޭނުންކުރި މުދާކަމުގައެވެ.
"ދުންފަތުގެ ބާވަތެއް ހިމެނޭ އުފެއްދުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ދުންފަތުގެ އެއްވެސް މިންވަރެއް ބޭނުންކޮށްގެން އުފައްދައިފައިވ،ާ ދުންފަތުގެ އެއްވެސް މިންވަރެއް ހިމެނޭ ކޮންމެ އުފެއްދުމަކަށެވެ. ނަމަވެސް، ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުން ހުއްޓުވުމަށް ދެވޭ ސިއްހީ ފަރުވާގެ ބައެއްގެގޮތުގައި ހިމެނޭ ނުވަތަ ސެޒޭށަން ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބޭނުންކުރުމަށް ކަނޑައަޅައިފައިވާ ނުވަތަ އެފަދަ ޕްރޮގްރާމެއްގެ ތެރެއިން ދެވޭ ނިކޮޓީން ރިޕްލޭސްމެންޓް ތެރަޕީ (އެން.އާރު.ޓީ) ގެ ގޮތުގައި ހިމެނޭ ޗުވިންގަމް ނުވަތަ ޕެޗް ނުވަތަ މިފަދަ އެހެން ބާވަތްތަކާއި، ޑަކްޓަރީބޭސް ފަދަ ތަކެތި ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއަކުން ފާސްކޮށްފައިވާނަމަ، ނުވަތަ އާންމުކޮށް ހުއްދަކޮށްފައިވާނަމަ، އެ ތަކެތީގައި ދުންފަތުގެ މިންވަރެއް ހިމެނުނުކަމުގައިވިޔަސް، މި ގަވާއިދުގެ ބޭނުމަށް "ދުންފަތުގެ ބާވަތެއް ހިމެނޭ އުފެއްދުން" ކަމުގައި ނުބެލޭނެއެވެ.
"ޕެކެޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް ރީޓެއިލް ކުރާއިރު ދުންފަތުގެ ކޮންމެ އުފެއްދުމެއް ބަންދުކޮށްފައިވާ އެއްޗަކަށެވެ.
"އެޗް.އޭ.ސީ.ސީ.ޕީ." ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހެޒަރޑް އެނޭލިސިސިސް ކްރިޓިކަލް ކޮންޓްރޯލް ޕޮއިންޓްސް ނުވަތަ ކާބޯތަކެތި ތައްޔާރުކުރުމުގެ ރައްކައުތެރިކަން ކަށަވަރުކޮށްދޭ ނިޒާމަށެވެ.
"ޕްރޮސެސިންގ ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގަވާއިދުތަކުގެ ދަށުން މަހާއި މަހުގެ އުފެއްދުންތައް އުފައްދާ ތަންތަނުން ނަގަންޖެހޭ ލައިސަންސަށެވެ.
"ރީޕްރޮސެސް ކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން އުފައްދައިފައިވާ މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތަކުން އިތުރު ބާވަތެއް އުފެއްދުމަށެވެ.
"ރީކޯލް ކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން އުފައްދައިފައިވާ މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތައް އެކްސްޕޯޓްކުރި ފަރާތަށް އެކްސްޕޯޓްކުރި ތަކެތި އަނބުރާ ގެނައުމަށެވެ.
"ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގަވާއިދު ނަންބަރު 2019-1047 (ކާބަންމޮނޮކްސައިޑާއި ފިލްޓަރޑް ސްމޯކް ބޭނުންކޮށްގެން މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތައް އުފައްދައި، އެ ތަކެތި އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށް ލައިސަންސް ދިނުމާ ބެހޭ ގަވާއިދު)ގެ 5 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ދޫކުރެވޭ "ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތައް ތައްޔާ ރުކޮށް އެ ތަކެތި އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށްޓަކައި ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން މަހާއި މަހުގެ ބާވަތް އުފައްދާ ތަންތަނުގެ ލައިސަންސް" އަށެވެ.
"މޮޑިފައިޑް އެޓްމޮސްފިއަރ ޕެކޭޖިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވައިގައި ގުދުރަތީގޮތުން އެކުލެވިގެންވާ ގޭހުގެ މިންވަރަށް ބަދަލުގެނައުމާއެކު، ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް އަޅައިގެން ތާޒާ މަސް ބަންދުކުރާ ބަންދުކުރުމަށެވެ.
"ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް ބޭނުންކޮށްގެން މަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތައް އުފެއްދުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތާޒާމަހާއި މަހުގެ ބާވަތްތަކުގައި ހުންނަ ކުލަ "ކާބަންމޮނޮކްސައިޑް" ނުވަތަ "ފިލްޓަރޑް ސްމޯކް" ބޭނުންކޮށްގެން ބަދަލުކޮށް އެ ކުލަ ދިގު މުއްދަތަކަށް ދެމެހެއްޓުމަށެވެ.
"އެމް.އެފް.ޑީ.އޭ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް ފުޑް އެންޑް ޑްރަގް އޮތޯރިޓީއަށެވެ.
"އާންމުކޮށް ވިއްކާ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ ސެކިއުރިޓީޒް ގަތުމަށް ށަރުތު ހަމަވާ ކޮންމެ ފަރާތަކަށްވެސް ހުޅުވިފައިވާ ދައުވަތެއްގެ ދަށުން ސެކިއުރިޓީޒް ވިއްކާ ފަރާތެއް، ނުވަތަ ސްޓޮކް އެކްސްޗޭންޖުގެ ޕްރައިވެޓް ޕްލޭސްމަންޓް ސެގްމަންޓް ފިޔަވައި އެހެން ސެގްމަންޓެއްގައި ސެކިއުރިޓީޒް ލިސްޓުކޮށްފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
"ޕްރައިވެޓްކޮށް ވިއްކާ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑައެޅޭ ވަކި ބަޔަކަށް ސެކިއުރިޓީޒް ގަތުމުގެ ދައުވަތު ދީ އަދި އެގޮތުން ވިއްކާ ސެކިއުރިޓީޒް ސް ޓޮކް އެކްސްޗޭންޖުގެ ހަމައެކަނި ޕްރައިވެޓް ޕްލޭސްމަންޓް ސެގްމަން ޓުގައި ލިސްޓުކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކަށެވެ.