ގާނޫނީ ރަދީފު
"ޑީއެންއޭ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޑީއޮކްސީރައިބޯނިއުކްލިއެކް އެސިޑް (deoxyribonucleic aid) އަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ އިދާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރާއި، ގާނޫނު ހެދުމުގެ ބާރާއި، އަދުލު އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ބާރުގައި ހިމެނޭ އެންމެހައި އިދާރާތަކާއި، މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާއި މުސްތަގިއްލު މަގާމުތަކާއި ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކާއި ގާނޫނުއަސާސީގެ ދަށުން އިންތިހާބުކުރެވޭ ކައުންސިލުތަކާއި އެ ތަންތަނާ ގުޅިފައިވާ އެންމެހައި އިދާރާތައް ހިމެނޭގޮތުގެމަތިންނެވެ އަދި، އެ ތަނެއް ހިންގުމުގައި ދައުލަތުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއް އަދާކުރާ ކޮންމެ ތަނެއްމެ ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
"ފޮރެންސިކް ހެކި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފޮރެންސިކް ޕްރޮސީޖަރެއް މެދުވެރިކޮށް ހޯދޭ ހެއްކަށެވެ.
"އޮޓޮޕްސީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަރުވެފައިވާ މީހަކު ނުވަތަ އެއްޗެއް މަރުވި ސަބަބާއި، ހަށިގަނޑަށް ލިބިފައިވާ ގެއްލުންތަކާއި، ހަށިގަނޑަށް ޖެހިފައިވާ ބައްޔެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އައިބެއް ދެނެގަތުމަށްޓަކައި އެ ހަށިގަނޑު ބަލައި، އެ ހަށިގަނޑުން ސާމްޕަލް ނަގައިގެން ތަހްލީލުތައް ކުރުމަށެވެ.
"އެތެރެހަށީގެ ސާމްޕަލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހަށިގަނޑުގެ އެތެރެއަށް އެއްޗެއް ފޮނުވައިގެން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކުން ހަށިގަނޑުގެ އެތެރެއިން ނަގާ ސާމްޕަލަށެވެ.
"އެތެރެހަށީގެ ފޮޓޯ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެކްސް-ރޭ، ސްކޭން ނުވަތަ އެތެރެހަށި ދައްކުވައިދޭ އެނޫންވެސް ފޮޓޯއަށެވެ.
"ލިޔުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ވަސީލަތްތައް ހިމެނޭގޮތުން، އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ މައުލޫމާތެއް ރެކޯޑުކޮށްފައިވާ އެއްޗަކަށެވެ
- ލިޔުމުން ނުވަތަ ޗާޕްކޮށްފައި އޮތް އެއްޗެއް (ޗާޓެއް ނުވަތަ ޕްލޭނެއް ނުވަތަ ގްރާފެއް ނުވަތަ ކުރެހުމެއް ކަމުގައިވިޔަސް)؛
- އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތަކުން ވާސިލުވެވޭ ގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ކޮމްޕިއުޓަރ ފައިލެއް؛
- ފޮޓޯ؛
- އަޑު ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން ޑޭޓާއެއް ރައްކާކުރެވިފައިވާ ޑިސްކެއް ނުވަތަ ޓޭޕެއް ނުވަތަ ފިލްމެއް ނުވަތަ ރޯލެއް؛
- މަންޒަރު ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން ޑޭޓާއެއް ރައްކާކުރެވިފައިވާ ފިލްމެއް ނުވަތަ ނެގަޓިވެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެއްޗެއް.
"ޑީއެންއޭ ގެ މައުލޫމާތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހަށިގަނޑުގެ ބޭރުން ނުވަތަ އެތެރެއިން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކަށް ނެގޭ ބޮޑީސާމްޕަލް ބޭނުންކޮށްގެން ކުރާ ޑީއެންއޭ ގެ ތަހްލީލުތަކުން ލިބޭ ޖެނެޓިކް މައުލޫމާތަށެވެ.
"ކޮމްޕިއުޓަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައުލޫމާތު ބޭނުންކުރެވޭ އިލެކްޓްރޯނިކް، މެގްނެޓިކް، އޮޕްޓިކަލް ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯކެމިކަލް ސާމާނާއި، މިފަދަ ގުޅުންހުރި ތަކެއްޗާއި، އަދި ހިސާބު ހެދުމަށާއި، ހަމަ ބޭނުންކޮށްގެން ކުރާ ކަންކަމަށާއި، މައުލޫމާތު ރައްކާކުރުމަށާއި އަދި މުއާމަލާތް ފަހިކޮށްދޭ ގުޅުންހުރި ނުވަތަ އެ ބާވަތުގެ ތަކެއްޗާ ގުޅައިގެން މިފަދަ ކަމެއްކުރެވޭ ތަކެއްޗަށެވެ ނަމަވެސް އެ މާނައިގައި ތިރީގައި ބަޔާންކުރެވޭ އެއްޗެހި ނުހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
- އޮޓޮމެޓިކް ޓައިޕްރައިޓަރ، ޓައިޕްސެޓަރ؛
- ހިފާގެންގުޅޭ ކަ ލްކިއުލޭޓަރ؛
- ޕްރޮގްރާމްނުކުރެވޭ ނުވަތަ މައުލޫމާތު ރައްކާނުކުރެވޭ ޒާތުގެ ތަކެތި؛
- އެހެންވެސް މި ބާވަތުގެ ތަކެތި ކަމުގައި ދައުލަތުގެ ކަމާގުޅޭ އިދާރާއަކުން ކަނޑައަޅައި ސަރުކާރުގެ ގެޒެޓު މެދުވެރިކޮށް އިއުލާންކުރާ ތަކެތި.
"ހަސްމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޯޓަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލައެއްގައި ދައުވާކުރާ ފަރާތް ނުވަތަ ދައުވާލިބޭ ފަރާތް ޖުމްލަކޮށް، އަދި އެއިން ކޮންމެ ފަރާތަކަށް ވަކިން ނިސްބަތްކުރެވޭ ގޮތަށެވެ.
"ހާޒިރުކުރެވެން ނެތް މީހުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހެއްކާބެހޭ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2022-11) ގެ 118 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މީހުންނަށެވެ.
ދިރޭއެއްޗެހި ނުވަތަ "ދިރޭތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ ޖަދުވަލުތަކުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގަސްގަހާގެއްސާއި ޖަނަވާރަށާއި އެނޫންވެސް އެ ޖަދުވަލުތަކުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެންމެހައި ދިރޭތަކެއްޗަށެވެ.
"ހާބޭރިއަމް ސްޕެސިމަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލޭބަލްކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ ޕްރިސާވްކުރެވިފައިވާ ގަސްގަހާގެހި ނުވަތަ އޭގެ ބަޔަކަށެވެ.
"ހާބޭރިއަމް ސްޕެސިމަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލޭބަލްކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ ޕްރިސާވްކުރެވިފައިވާ ގަސްގަހާގެހި ނުވަތަ އޭގެ ބަޔަކަށެވެ.
"ކަންޓްރީ އޮފް އޮރިޖިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑައަޅާފައިވާ ދިރޭއެއްޗެއް، ނުވަތަ އެއިން އެއްޗެއްގެ ބައެއް ނުވަތަ، އެއިން އެއްޗެއްގެ އުފެއްދުމެއް ނިސްބަތްވާ ގައުމަށެވެ.
"ޑީއެންއޭ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޑީއޮކްސީރައިބޯނިއުކްލިއެކް އެސިޑް (deoxyribonucleic aid) އަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ އިދާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރާއި، ގާނޫނު ހެދުމުގެ ބާރާއި، އަދުލު އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ބާރުގައި ހިމެނޭ އެންމެހައި އިދާރާތަކާއި، މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާއި މުސްތަގިއްލު މަގާމުތަކާއި ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކާއި ގާނޫނުއަސާސީގެ ދަށުން އިންތިހާބުކުރެވޭ ކައުންސިލުތަކާއި އެ ތަންތަނާ ގުޅިފައިވާ އެންމެހައި އިދާރާތައް ހިމެނޭގޮތުގެމަތިންނެވެ އަދި، އެ ތަނެއް ހިންގުމުގައި ދައުލަތުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއް އަދާކުރާ ކޮންމެ ތަނެއްމެ ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
"ފޮރެންސިކް ހެކި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފޮރެންސިކް ޕްރޮސީޖަރެއް މެދުވެރިކޮށް ހޯދޭ ހެއްކަށެވެ.
"އޮޓޮޕްސީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަރުވެފައިވާ މީހަކު ނުވަތަ އެއްޗެއް މަރުވި ސަބަބާއި، ހަށިގަނޑަށް ލިބިފައިވާ ގެއްލުންތަކާއި، ހަށިގަނޑަށް ޖެހިފައިވާ ބައްޔެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އައިބެއް ދެނެގަތުމަށްޓަކައި އެ ހަށިގަނޑު ބަލައި، އެ ހަށިގަނޑުން ސާމްޕަލް ނަގައިގެން ތަހްލީލުތައް ކުރުމަށެވެ.
"އެތެރެހަށީގެ ސާމްޕަލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހަށިގަނޑުގެ އެތެރެއަށް އެއްޗެއް ފޮނުވައިގެން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކުން ހަށިގަނޑުގެ އެތެރެއިން ނަގާ ސާމްޕަލަށެވެ.
"އެތެރެހަށީގެ ފޮޓޯ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެކްސް-ރޭ، ސްކޭން ނުވަތަ އެތެރެހަށި ދައްކުވައިދޭ އެނޫންވެސް ފޮޓޯއަށެވެ.
"ލިޔުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ވަސީލަތްތައް ހިމެނޭގޮތުން، އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ މައުލޫމާތެއް ރެކޯޑުކޮށްފައިވާ އެއްޗަކަށެވެ
- ލިޔުމުން ނުވަތަ ޗާޕްކޮށްފައި އޮތް އެއްޗެއް (ޗާޓެއް ނުވަތަ ޕްލޭނެއް ނުވަތަ ގްރާފެއް ނުވަތަ ކުރެހުމެއް ކަމުގައިވިޔަސް)؛
- އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތަކުން ވާސިލުވެވޭ ގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ކޮމްޕިއުޓަރ ފައިލެއް؛
- ފޮޓޯ؛
- އަޑު ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން ޑޭޓާއެއް ރައްކާކުރެވިފައިވާ ޑިސްކެއް ނުވަތަ ޓޭޕެއް ނުވަތަ ފިލްމެއް ނުވަތަ ރޯލެއް؛
- މަންޒަރު ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން ޑޭޓާއެއް ރައްކާކުރެވިފައިވާ ފިލްމެއް ނުވަތަ ނެގަޓިވެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެއްޗެއް.
"ޑީއެންއޭ ގެ މައުލޫމާތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހަށިގަނޑުގެ ބޭރުން ނުވަތަ އެތެރެއިން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކަށް ނެގޭ ބޮޑީސާމްޕަލް ބޭނުންކޮށްގެން ކުރާ ޑީއެންއޭ ގެ ތަހްލީލުތަކުން ލިބޭ ޖެނެޓިކް މައުލޫމާތަށެވެ.
"ކޮމްޕިއުޓަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައުލޫމާތު ބޭނުންކުރެވޭ އިލެކްޓްރޯނިކް، މެގްނެޓިކް، އޮޕްޓިކަލް ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯކެމިކަލް ސާމާނާއި، މިފަދަ ގުޅުންހުރި ތަކެއްޗާއި، އަދި ހިސާބު ހެދުމަށާއި، ހަމަ ބޭނުންކޮށްގެން ކުރާ ކަންކަމަށާއި، މައުލޫމާތު ރައްކާކުރުމަށާއި އަދި މުއާމަލާތް ފަހިކޮށްދޭ ގުޅުންހުރި ނުވަތަ އެ ބާވަތުގެ ތަކެއްޗާ ގުޅައިގެން މިފަދަ ކަމެއްކުރެވޭ ތަކެއްޗަށެވެ ނަމަވެސް އެ މާނައިގައި ތިރީގައި ބަޔާންކުރެވޭ އެއްޗެހި ނުހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
- އޮޓޮމެޓިކް ޓައިޕްރައިޓަރ، ޓައިޕްސެޓަރ؛
- ހިފާގެންގުޅޭ ކަ ލްކިއުލޭޓަރ؛
- ޕްރޮގްރާމްނުކުރެވޭ ނުވަތަ މައުލޫމާތު ރައްކާނުކުރެވޭ ޒާތުގެ ތަކެތި؛
- އެހެންވެސް މި ބާވަތުގެ ތަކެތި ކަމުގައި ދައުލަތުގެ ކަމާގުޅޭ އިދާރާއަކުން ކަނޑައަޅައި ސަރުކާރުގެ ގެޒެޓު މެދުވެރިކޮށް އިއުލާންކުރާ ތަކެތި.
"ހަސްމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޯޓަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލައެއްގައި ދައުވާކުރާ ފަރާތް ނުވަތަ ދައުވާލިބޭ ފަރާތް ޖުމްލަކޮށް، އަދި އެއިން ކޮންމެ ފަރާތަކަށް ވަކިން ނިސްބަތްކުރެވޭ ގޮތަށެވެ.
"ހާޒިރުކުރެވެން ނެތް މީހުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހެއްކާބެހޭ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2022-11) ގެ 118 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މީހުންނަށެވެ.
ދިރޭއެއްޗެހި ނުވަތަ "ދިރޭތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ ޖަދުވަލުތަކުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގަސްގަހާގެއްސާއި ޖަނަވާރަށާއި އެނޫންވެސް އެ ޖަދުވަލުތަކުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެންމެހައި ދިރޭތަކެއްޗަށެވެ.
"ހާބޭރިއަމް ސްޕެސިމަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލޭބަލްކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ ޕްރިސާވްކުރެވިފައިވާ ގަސްގަހާގެހި ނުވަތަ އޭގެ ބަޔަކަށެވެ.
"ހާބޭރިއަމް ސްޕެސިމަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލޭބަލްކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ ޕްރިސާވްކުރެވިފައިވާ ގަސްގަހާގެހި ނުވަތަ އޭގެ ބަޔަކަށެވެ.
"ކަންޓްރީ އޮފް އޮރިޖިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑައަޅާފައިވާ ދިރޭއެއްޗެއް، ނުވަތަ އެއިން އެއްޗެއްގެ ބައެއް ނުވަތަ، އެއިން އެއްޗެއްގެ އުފެއްދުމެއް ނިސްބަތްވާ ގައުމަށެވެ.