ގާނޫނީ ރަދީފު
"އިންފޯމޭށަން މެމޮރެންޑަމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސުކޫކްއާ ބެހޭ މައުލޫމާތު ހާމަކުރުމަށް ނެރޭ ބަޔާނެވެ. ނުވަތަ ސުކޫކް ދޫކުރުމަށް ހަދާ ޕްރޮޕޯޒަލް ނުވަތަ ޕްރޮސްޕެކްޓަސްއަށެވެ.
"ސުކޫކް އިޖާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިޖާރާގެ އުސޫލުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ދޫކުރާ ސުކޫކަށެވެ. އިޖާރާ އަކީ އެއްޗެއް ކުއްޔަށް ދިނުމަށް ވެވޭ އެއްބަސްވުމެކެވެ. މިއެއްބަސްވުމުގައި މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން މުދަލެއް ނުވަތަ އިކުއިޕްމަންޓެއް ކުއްޔަށް ދިނުމުގެ ކުރިން ކުއްޔަށް ހިފާ ފަރާތާއެކު ކުއްޔަށްދޭ މުއްދަތާއި، ކުލި ކަނޑައަޅަންޖެހެއެވެ. އަދި ކުލީގެ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ކުއްޔަށްދޭ އެތީގެ މިލްކުވެރިއަކީ ކުއްޔަށްދޭ ފަރާތެވެ.
"ސުކޫކް މުރާބަހާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މުރާބަހާގެ އުސޫލުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ދޫކުރާ ސުކޫކަށެވެ. މުރާބަހާ އެއްބަސްވުމަކީ މުދަލެއް/އެސެޓެއް ގަތުމަށް ފައިސާ ހޯދުމަށްޓަކައި ހިންގޭ ގަނެވިއްކުމުގެ މުއާމަލާތެކެވެ. މުރާބަހާ އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން މުދާ ވިއްކާ ފަރާތުން މުދާ ހޯދުމަށް ހޭދަކުރި އަގު ހާމަކޮށް، އަދި އެ އަގަށް ފައިދާގެ ގޮތުގައި އިތުރުކުރާ މިންވަރު ގަންނަ ފަރާތަށް ހާމަކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ގަނެވިއްކާފައިވާ މުދަލުގެ/އެސެޓުގެ އަގު ގަންނަ ފަރާތުން އަނބުރައި ދައްކާއިރު ގަނޑުކޮށް ނުވަތަ އިންސްޓޯލްމަންޓުގެ ގޮތުގައި ކެޕިޓަލް މާކެޓް ޑިވެލޮޕްމަންޓް އޮތޯރިޓީ މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ ސުކޫކް ދޫކުރުމާބެހޭ ގަވާއިދު ފައިސާ ދެއްކިދާނެއެވެ. އަދި މިމައުލޫމާތު އެއްބަސްވުމުގައި ހިމަނާފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.
"ސުކޫކް މުރާބަހާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މުރާބަހާގެ އުސޫލުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ދޫކުރާ ސުކޫކަށެވެ. މުރާބަހާ އެއްބަސްވުމަކީ މުދަލެއް/އެސެޓެއް ގަތުމަށް ފައިސާ ހޯދުމަށްޓަކައި ހިންގޭ ގަނެވިއްކުމުގެ މުއާމަލާތެކެވެ. މުރާބަހާ އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން މުދާ ވިއްކާ ފަރާތުން މުދާ ހޯދުމަށް ހޭދަކުރި އަގު ހާމަކޮށް، އަދި އެ އަގަށް ފައިދާގެ ގޮތުގައި އިތުރުކުރާ މިންވަރު ގަންނަ ފަރާތަށް ހާމަކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ގަނެވިއްކާފައިވާ މުދަލުގެ/އެސެޓުގެ އަގު ގަންނަ ފަރާތުން އަނބުރައި ދައްކާއިރު ގަނޑުކޮށް ނުވަތަ އިންސްޓޯލްމަންޓުގެ ގޮތުގައި ކެޕިޓަލް މާކެޓް ޑިވެލޮޕްމަންޓް އޮތޯރިޓީ މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ ސުކޫކް ދޫކުރުމާބެހޭ ގަވާއިދު ފައިސާ ދެއްކިދާނެއެވެ. އަދި މިމައުލޫމާތު އެއްބަސްވުމުގައި ހިމަނާފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.
"ސުކޫކް ދޫކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ސުކޫކް ވިއްކުމަށް ނުވަތަ ސުކޫކް ވިއްކުމަށް ހުށަހެޅުމަށް، ނުވަތަ ސުކޫކް ގަތުމަށް ދައުވަތު ދިނުމަށެވެ.
"ސުކޫކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އޮތޯރިޓީއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ މިންގަނޑުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށްފައިވާ މުދަލެއްގެ މިލްކުވެރިކަން ލިބިފައިވާ ކަމުގެ، ނުވަތަ އެފަދަ މިންގަ ނޑެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ އިންވެސްޓްމެންޓެއްގައި އިންވެސްޓްކޮށްފައިވާކަމާއި އެމުދަލަކުން ނުވަތަ އެ އިންވެސްޓްމަންޓަކުން ލިބޭ ނަފާގެ މިލްކުވެރިކަން ލިބިފައިވާކަމުގެ ސެޓްފިކެޓެއް ނުވަތަ ލިޔުމެއް ނުވަތަ އެފަދަ އިލެކްޓްރޯނިކް ރިކޯޑަކަށެވެ.
"ފެސިލިޓީ އެއްބަސްވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލް ހަތިޔާރާއި މި ހަތިޔާރުތައް އުފައްދާ ފެސިލިޓީތަކާއި އަދި މުއާހަދާގެ ދަށުން ހުއްދަކުރެވިފައިވާ ހަރަކާތްތަކާ ގުޅިގެން ވަކި ފެސިލިޓީއަކަށް ނިސްބަތްކޮށް އޮން ސައިޓް ވެރިފިކޭށަން ހެދުމަށް އޯގަނައިޒޭށަނާއި މުއާހަދާގައި ސޮއިކޮށްފައިވާ އެހެނިހެން ގައުމުތަކާއެކު ހެދިފައިވާ އެއްބަސްވުމަށެވެ.
"އެންޑް ޔޫސަރ ސެޓްފިކެޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއް ގައުމުން އަނެއް ގައުމަށް އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ އެއްޗެއް ޓްރާންސްފަރ ކުރާއިރު، އެ އެއްޗެއް އެކްސްޕޯޓްކުރެވޭ ގައުމެއްގެ ކަމާބެހޭ ވުޒާރާއަކުން، އެ އެއްޗެއް ލިބިގަންނަ މީހާއަކީ އެ އެއްޗެއްގެ ބޭނުންކުރާނެ ހަމައެކަނި ފަރާތްކަމަށް ބަޔާންކޮށް ދޫކޮށްފައިވާ ސެޓްފިކެޓަށެވެ.
"ފެސިލިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލް އުފައްދާ ކާރުހާނާތަކާއި، އެތަކެތި ގެންގުޅެ ބަލަހައްޓާ ލެބޯޓަރީތަކާއި ގުދަންކުރާ ތަންތަނާއި އަދި މިކަންކަމުގެ އިދާރީ ރެކޯޑު ބަލަހައްޓާ ތަންތަނަށެވެ.
"ކެމިކަލް ހަތިޔާރު އުފައްދާ ފެސިލިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، 1 ޖަނަވަރީ 1946 އިން ފެށިގެން، ކެމިކަލް އުފެއްދުމަށް، ރައްކާކުރުމަށް ހެދިފައިވާ ނުވަތަ އެފަދަ ބޭނުމަކަށްޓަކައި އިމާރާތްކުރެވިފައިވާ ތަންތަނަށެވެ.
"ބައިނަލްއަގްވާމީ އިންސްޕެކްޓަރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދަ ކޮންވެންށަން އޮން ދަ ޕްރޮހިބިށަން އޮފް ދަ ޑިވެލޮޕްމަންޓް، ޕްރޮޑަކްށަން، ސްޓޮކްޕައިލިންގ އެންޑް ޔޫސް އޮފް ކެމިކަލް ވެޕަންސްއެންޑް އޮން ދެއަރ ޑިސްޓްރަކްށަންގެ ''ވެރިފިކޭށަން އެނެކްސްގެ ޕާޓް II ،ސެކްށަން A ''ގެ ދަށުން، މުއާހަދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ބަލައި ފާސްކުރުމެއް ކުރިއަށްގެންދިއުމަށް ނުވަތަ ތަންތަނަށް ހާޒިރުވުމަށް އޯގަނައިޒޭށަނުން ކަނޑައަޅާ މީހުންނަށެވެ.
"އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދި އުން" ނުވަތަ "ގެންދިއުން" ނުވަތަ "ގެނައުން" ނުވަތަ "ދިނުން" ނުވަތަ "ފޮނުވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލެއް އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ނުވަތަ އެކެއްގެ އަތުން އަނެކެއްގެ އަތަށް އުފުލުން ނުވަތަ ޓްރާންސްޕޯޓްކުރުން ނުވަތަ ޓްރާންސްށިޕްކުރުން ނުވަތަ ޓްރާންސިޓްކުރުން ނުވަތަ ކެމިކަލެއް އިމްޕޯޓްކުރުން ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށެވެ.
"ކެމިކަލް ބަދަލުކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލް ރިއެކްށަނަކުން އެ ކެމިކަލް އެހެން ކެމިކަލަކަށް ބަދަލުކުރުމަށެވެ.
"ކެމިކަލް ތައްޔާރުކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލެއް އެހެން ކެމިކަލަކަށް ބަދަލު ނުވާގޮތަށް، ކުރިއަށްގެންދާ، ފޯރމިޔުލޭށަން، އެކްސްޓްރެކްށަން އަދި ޕިޔުރިފިކޭށަންގެ އަމަލީ މަރުހަލާއަށެވެ.
"ކެމިކަލް އުފެއްދުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލް ރިއެކްށަނަކުން ކެމިކަލް އުފެއްދުމަށެވެ.
"އިންފޯމޭށަން މެމޮރެންޑަމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސުކޫކްއާ ބެހޭ މައުލޫމާތު ހާމަކުރުމަށް ނެރޭ ބަޔާނެވެ. ނުވަތަ ސުކޫކް ދޫކުރުމަށް ހަދާ ޕްރޮޕޯޒަލް ނުވަތަ ޕްރޮސްޕެކްޓަސްއަށެވެ.
"ސުކޫކް އިޖާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިޖާރާގެ އުސޫލުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ދޫކުރާ ސުކޫކަށެވެ. އިޖާރާ އަކީ އެއްޗެއް ކުއްޔަށް ދިނުމަށް ވެވޭ އެއްބަސްވުމެކެވެ. މިއެއްބަސްވުމުގައި މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން މުދަލެއް ނުވަތަ އިކުއިޕްމަންޓެއް ކުއްޔަށް ދިނުމުގެ ކުރިން ކުއްޔަށް ހިފާ ފަރާތާއެކު ކުއްޔަށްދޭ މުއްދަތާއި، ކުލި ކަނޑައަޅަންޖެހެއެވެ. އަދި ކުލީގެ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ކުއްޔަށްދޭ އެތީގެ މިލްކުވެރިއަކީ ކުއްޔަށްދޭ ފަރާތެވެ.
"ސުކޫކް މުރާބަހާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މުރާބަހާގެ އުސޫލުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ދޫކުރާ ސުކޫކަށެވެ. މުރާބަހާ އެއްބަސްވުމަކީ މުދަލެއް/އެސެޓެއް ގަތުމަށް ފައިސާ ހޯދުމަށްޓަކައި ހިންގޭ ގަނެވިއްކުމުގެ މުއާމަލާތެކެވެ. މުރާބަހާ އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން މުދާ ވިއްކާ ފަރާތުން މުދާ ހޯދުމަށް ހޭދަކުރި އަގު ހާމަކޮށް، އަދި އެ އަގަށް ފައިދާގެ ގޮތުގައި އިތުރުކުރާ މިންވަރު ގަންނަ ފަރާތަށް ހާމަކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ގަނެވިއްކާފައިވާ މުދަލުގެ/އެސެޓުގެ އަގު ގަންނަ ފަރާތުން އަނބުރައި ދައްކާއިރު ގަނޑުކޮށް ނުވަތަ އިންސްޓޯލްމަންޓުގެ ގޮތުގައި ކެޕިޓަލް މާކެޓް ޑިވެލޮޕްމަންޓް އޮތޯރިޓީ މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ ސުކޫކް ދޫކުރުމާބެހޭ ގަވާއިދު ފައިސާ ދެއްކިދާނެއެވެ. އަދި މިމައުލޫމާތު އެއްބަސްވުމުގައި ހިމަނާފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.
"ސުކޫކް މުރާބަހާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މުރާބަހާގެ އުސޫލުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ދޫކުރާ ސުކޫކަށެވެ. މުރާބަހާ އެއްބަސްވުމަކީ މުދަލެއް/އެސެޓެއް ގަތުމަށް ފައިސާ ހޯދުމަށްޓަކައި ހިންގޭ ގަނެވިއްކުމުގެ މުއާމަލާތެކެވެ. މުރާބަހާ އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން މުދާ ވިއްކާ ފަރާތުން މުދާ ހޯދުމަށް ހޭދަކުރި އަގު ހާމަކޮށް، އަދި އެ އަގަށް ފައިދާގެ ގޮތުގައި އިތުރުކުރާ މިންވަރު ގަންނަ ފަރާތަށް ހާމަކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ގަނެވިއްކާފައިވާ މުދަލުގެ/އެސެޓުގެ އަގު ގަންނަ ފަރާތުން އަނބުރައި ދައްކާއިރު ގަނޑުކޮށް ނުވަތަ އިންސްޓޯލްމަންޓުގެ ގޮތުގައި ކެޕިޓަލް މާކެޓް ޑިވެލޮޕްމަންޓް އޮތޯރިޓީ މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ ސުކޫކް ދޫކުރުމާބެހޭ ގަވާއިދު ފައިސާ ދެއްކިދާނެއެވެ. އަދި މިމައުލޫމާތު އެއްބަސްވުމުގައި ހިމަނާފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.
"ސުކޫކް ދޫކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ސުކޫކް ވިއްކުމަށް ނުވަތަ ސުކޫކް ވިއްކުމަށް ހުށަހެޅުމަށް، ނުވަތަ ސުކޫކް ގަތުމަށް ދައުވަތު ދިނުމަށެވެ.
"ސުކޫކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އޮތޯރިޓީއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ މިންގަނޑުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށްފައިވާ މުދަލެއްގެ މިލްކުވެރިކަން ލިބިފައިވާ ކަމުގެ، ނުވަތަ އެފަދަ މިންގަ ނޑެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ އިންވެސްޓްމެންޓެއްގައި އިންވެސްޓްކޮށްފައިވާކަމާއި އެމުދަލަކުން ނުވަތަ އެ އިންވެސްޓްމަންޓަކުން ލިބޭ ނަފާގެ މިލްކުވެރިކަން ލިބިފައިވާކަމުގެ ސެޓްފިކެޓެއް ނުވަތަ ލިޔުމެއް ނުވަތަ އެފަދަ އިލެކްޓްރޯނިކް ރިކޯޑަކަށެވެ.
"ފެސިލިޓީ އެއްބަސްވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލް ހަތިޔާރާއި މި ހަތިޔާރުތައް އުފައްދާ ފެސިލިޓީތަކާއި އަދި މުއާހަދާގެ ދަށުން ހުއްދަކުރެވިފައިވާ ހަރަކާތްތަކާ ގުޅިގެން ވަކި ފެސިލިޓީއަކަށް ނިސްބަތްކޮށް އޮން ސައިޓް ވެރިފިކޭށަން ހެދުމަށް އޯގަނައިޒޭށަނާއި މުއާހަދާގައި ސޮއިކޮށްފައިވާ އެހެނިހެން ގައުމުތަކާއެކު ހެދިފައިވާ އެއްބަސްވުމަށެވެ.
"އެންޑް ޔޫސަރ ސެޓްފިކެޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއް ގައުމުން އަނެއް ގައުމަށް އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ އެއްޗެއް ޓްރާންސްފަރ ކުރާއިރު، އެ އެއްޗެއް އެކްސްޕޯޓްކުރެވޭ ގައުމެއްގެ ކަމާބެހޭ ވުޒާރާއަކުން، އެ އެއްޗެއް ލިބިގަންނަ މީހާއަކީ އެ އެއްޗެއްގެ ބޭނުންކުރާނެ ހަމައެކަނި ފަރާތްކަމަށް ބަޔާންކޮށް ދޫކޮށްފައިވާ ސެޓްފިކެޓަށެވެ.
"ފެސިލިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލް އުފައްދާ ކާރުހާނާތަކާއި، އެތަކެތި ގެންގުޅެ ބަލަހައްޓާ ލެބޯޓަރީތަކާއި ގުދަންކުރާ ތަންތަނާއި އަދި މިކަންކަމުގެ އިދާރީ ރެކޯޑު ބަލަހައްޓާ ތަންތަނަށެވެ.
"ކެމިކަލް ހަތިޔާރު އުފައްދާ ފެސިލިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، 1 ޖަނަވަރީ 1946 އިން ފެށިގެން، ކެމިކަލް އުފެއްދުމަށް، ރައްކާކުރުމަށް ހެދިފައިވާ ނުވަތަ އެފަދަ ބޭނުމަކަށްޓަކައި އިމާރާތްކުރެވިފައިވާ ތަންތަނަށެވެ.
"ބައިނަލްއަގްވާމީ އިންސްޕެކްޓަރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދަ ކޮންވެންށަން އޮން ދަ ޕްރޮހިބިށަން އޮފް ދަ ޑިވެލޮޕްމަންޓް، ޕްރޮޑަކްށަން، ސްޓޮކްޕައިލިންގ އެންޑް ޔޫސް އޮފް ކެމިކަލް ވެޕަންސްއެންޑް އޮން ދެއަރ ޑިސްޓްރަކްށަންގެ ''ވެރިފިކޭށަން އެނެކްސްގެ ޕާޓް II ،ސެކްށަން A ''ގެ ދަށުން، މުއާހަދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ބަލައި ފާސްކުރުމެއް ކުރިއަށްގެންދިއުމަށް ނުވަތަ ތަންތަނަށް ހާޒިރުވުމަށް އޯގަނައިޒޭށަނުން ކަނޑައަޅާ މީހުންނަށެވެ.
"އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދި އުން" ނުވަތަ "ގެންދިއުން" ނުވަތަ "ގެނައުން" ނުވަތަ "ދިނުން" ނުވަތަ "ފޮނުވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލެއް އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ނުވަތަ އެކެއްގެ އަތުން އަނެކެއްގެ އަތަށް އުފުލުން ނުވަތަ ޓްރާންސްޕޯޓްކުރުން ނުވަތަ ޓްރާންސްށިޕްކުރުން ނުވަތަ ޓްރާންސިޓްކުރުން ނުވަތަ ކެމިކަލެއް އިމްޕޯޓްކުރުން ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށެވެ.
"ކެމިކަލް ބަދަލުކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލް ރިއެކްށަނަކުން އެ ކެމިކަލް އެހެން ކެމިކަލަކަށް ބަދަލުކުރުމަށެވެ.
"ކެމިކަލް ތައްޔާރުކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލެއް އެހެން ކެމިކަލަކަށް ބަދަލު ނުވާގޮތަށް، ކުރިއަށްގެންދާ، ފޯރމިޔުލޭށަން، އެކްސްޓްރެކްށަން އަދި ޕިޔުރިފިކޭށަންގެ އަމަލީ މަރުހަލާއަށެވެ.
"ކެމިކަލް އުފެއްދުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލް ރިއެކްށަނަކުން ކެމިކަލް އުފެއްދުމަށެވެ.