ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
ހާއްސަ ކޯޓެއް ނުވަތަ "ޓްރައިބިއުނަލެއް"
"ހާއްސަ ކޯޓެއް" ނުވަތަ "ޓްރައިބިއުނަލެއް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ބޭރު ގައުމެއްގައި ވަކި މުއްދަތަކަށް، ވަކި ބޭނުމަކަށްޓަކައި އުފައްދާފައިވާ ވަގުތީ ކޯޓެއް ނުވަތަ ޓްރައިބިއުނަލަކަށެވެ.
ވަގުތީގޮތުން ދިވެހިރާއްޖެއިން ގެންދިޔުމުގެ އަމުރު
"ވަގުތީގޮތުން ދިވެހިރާއްޖެއިން ގެންދިޔުމުގެ އަމުރު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ކުށްވެރިޔަކު ވަގުތީގޮތުން ދިވެހިރާއްޖެއިން ގެންދިޔުމުގެ ހުއްދަ ދިނުމުގެ ގޮތުން މި ގާނޫނުގެ 30 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ނެރޭ އަމުރަށެވެ.
މިނިސްޓަރ އޮފް ފޮރިން އެފެއާޒް
"މިނިސްޓަރ އޮފް ފޮރިން އެފެއާޒް" ނުވަތަ "ފޮރިން މިނިސްޓަރު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ހާރިޖީ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އެއިރެއްގައި ހަވާލުކޮށްފައިވާ ސަރުކާރުގެ ވުޒާރާގެ ވަޒީރަށެވެ.
ފޮރިން މިނިސްޓަރު ނުވަތަ "މިނިސްޓަރ އޮފް ފޮރިން އެފެއާޒް"
"ފޮރިން މިނިސްޓަރު" ނުވަތަ "މިނިސްޓަރ އޮފް ފޮރިން އެފެއާޒް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ހާރިޖީ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އެއިރެއްގައި ހަވާލުކޮށްފައިވާ ސަރުކާރުގެ ވުޒާރާގެ ވަޒީރަށެވެ.
ސިޔާސީ ކުށެއް
"ސިޔާސީ ކުށެއް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އެ ކުށް ކުރި ހާލަތަށް ބަލާއިރު އެ ކުށް ކޮށްފައިވަނީ ސިޔާސީ ސަބަބަކަށްޓަކައި ކަމަށް ބެލެވޭ، އަންނަނިވި ކުށްތަކުގެ ތެރެއިން ކުށަކަށް ނުވާ ކުށްކުށެވެ (1) ގަސްދުގައި މީހަކު މެރުމުގެ ކުށް ނުވަތަ އެނޫންގޮތަކަށް މީހަކު މެރުމުގެ ކުށް؛ (2) މީހެއްގެ ހަށިގަނޑަށް ނުރައްކާތެރި ހާނީއްކައެއް ކުރުމުގެ ކުށް؛ (3) މީހަކު ވަގަށްނެގުމުގެ ކުށް ނުވަތަ ރަހީނުކުރުމުގެ ކުށް ނުވަތަ ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ފައިސާ ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެއްޗެއް ހޯދުމުގެ ކުށް؛ (4) މީހެއްގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާތެރިވެދާނެ ނުވަތަ މީހަކަށް ނުރައްކާތެރި ހާނީއްކައެއް ކުރިމަތިވެދާނެ ނުވަތަ މީހެއްގެ މުދަލަށް ގެއްލުމެއް ލިބިދާނެ ފަދަ ގޮތަކަށް ގޮވާ އެއްޗެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެފަދަ ހަތިޔާރެއް ބޭނުންކުރުން؛ (5) މި އަކުރުގެ (1) ވަނަ ނަންބަރުން ފެށިގެން (4) ވަނަ ނަންބަރުގެ ނިޔަލަށް ހުރި ނަންބަރުތަކުގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއް ކުރަން އުޅުން ނުވަތަ ރޭވުން ނުވަތަ ހިތްވަރުދިނުން ނުވަތަ އެފަދަ ކުށެއް ކުރުމުގައި ނުވަތަ ކުރުމަށްފަހު އެހީތެރިވެދިނުން.
ޖިނާއީ ކުށެއް
"ޖިނާއީ ކުށެއް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ނުވަތަ ކުށްވެރިން އެކްސްޓްރަޑައިޓްކުރުމަށް މި ގާނޫނުގެ ދަށުން އެދޭ ބޭރު ގައުމުތަކުގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ޖިނާއީ ކުށް ކަމުގައި ހިމެނޭ ކުށްކުށަށެވެ.
ޓްރާންޒިޓްކުރުން
"ޓްރާންޒިޓްކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ބޭރު ގައުމެއްގައިވާ ކުށްވެރިޔަކު އެހެން ގައުމަކަށް އެކްސްޓްރަޑައިޓްކުރުމަށްޓަކައި ދަތުރުކުރާއިރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ މަގުން ދަތުރުކުރާ ހާލަތްތަކުގައި، މި ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ދިވެހިރާއްޖޭގައި މަޑުކުރާ ކުރުމަށެވެ.
ޓޯޗަރ ކުރެވޭ މީހާ
"ޓޯޗަރ ކުރެވޭ މީހާ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މި ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޓޯޗަރގެ އަމަލެއްގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ރަހުމްކުޑަ ލާއިންސާނީ އިހާނެތި އަމަލެއްގެ ސަބަބުން ޖިސްމާނީ ގޮތުން ނުވަތަ ނަފްސާނީ ގޮތުން އެއްވެސް ޒަހަމެއް ނުވަތަ ގެއްލުމެއް ނުވަތަ ވޭނެއް ލިބޭ މީހާއަށެވެ. ނުވަތަ ތަދެއްއިހްސާސްކުރެވޭ މީހާއަށެވެ. އަދި، އެގޮތަށް އަނިޔާ ލިބިފައިވާ މީހާއާއި އަނިޔާ ލިބުނު މީހާ ހިމެނިގެންވާގޮތުންނެވެ.
މަންމަ ނެތްނަމަ ނުވަތަ "ބައްޕަ ނެތްނަމަ"
"މަންމަ ނެތްނަމަ" ނުވަތަ "ބައްޕަ ނެތްނަމަ" މިހެން ބުނެފައި އެވަނީ، އެކަމެއް ކުރަން ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އެއިން މީހަކު ރަށުގައި ނެތުންފަދަ ކަންތައްވެސް ހިމެނޭގޮތުގެ މަތިންނެވެ.
ބައްޕަ ނެތްނަމަ ނުވަތަ "މަންމަ ނެތްނަމަ"
"ބައްޕަ ނެތްނަމަ" ނުވަތަ "މަންމަ ނެތްނަމަ" މިހެން ބުނެފައި އެވަނީ، އެކަމެއް ކުރަން ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އެއިން މީހަކު ރަށުގައި ނެތުންފަދަ ކަންތައްވެސް ހިމެނޭގޮތުގެ މަތިންނެވެ.
ސްކީމް
"ސްކީމް" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ، ސިއްހީ ފަރުވާގެ ހަރަދުތައް ހަމަޖެއްސުމަށް މާލީ އެހީތެރިކަން ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށްދީ ހަމަހަމަކަމާއެކު އެންމެންނަށް ހިދުމަތްދެވޭ އިޖްތިމާއީ ސިއްހީ އިންށުއަރަންސްގެ ގައުމީ ނިޒާމެއް ގާއިމުކުރުމުގެ ގޮތުން މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ގާއިމުކުރާ "އިޖްތިމާއީ ސިއްހީ އިންށުއަރަންސް ސްކީމް" އަށެވެ.
އެޖެންސީގެ ސީ.އީ.އޯ
"އެޖެންސީގެ ސީ.އީ.އޯ" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ގާއިމުކުރާ "ނޭށަނަލް ސޯށަލް ޕްރޮޓެކްށަން އެޖެންސީ" ގެ ޗީފް އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރަށެވެ.
ކުއްލި ހާލަތު
"ކުއްލި ހާލަތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހެއްގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާތެރި ހާލަތެއް ދިމާވެގެން، ތިމާ އަމިއްލައަށް ނުވަތަ އެހެން ގޮތަކުން ސަލާމަތްވެވޭނެ ގޮތެއް ނެތުމަށެވެ.
ދަތި ހާލު
"ދަތި ހާލު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ 3 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެހީގެ ގިންތިތަކުގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ގިންތިއެއްގެ ދަށުން އެހީ ލިބުމަށް މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދުގައި ކަނޑައަޅާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވުމަށެވެ.
އެހީދޭ އިދާރާ
"އެހީދޭ އިދާރާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ނޭށަނަލް ސޯށަލް ޕްރޮޓެކްށަން އޭޖެންސީ ނުވަތަ ސަރުކާރުން އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަމުގެ އެހީ ދިނުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ އިދާރާއަކަށެވެ.
ހާއްސަ ކޯޓެއް ނުވަތަ "ޓްރައިބިއުނަލެއް"
"ހާއްސަ ކޯޓެއް" ނުވަތަ "ޓްރައިބިއުނަލެއް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ބޭރު ގައުމެއްގައި ވަކި މުއްދަތަކަށް، ވަކި ބޭނުމަކަށްޓަކައި އުފައްދާފައިވާ ވަގުތީ ކޯޓެއް ނުވަތަ ޓްރައިބިއުނަލަކަށެވެ.
ވަގުތީގޮތުން ދިވެހިރާއްޖެއިން ގެންދިޔުމުގެ އަމުރު
"ވަގުތީގޮތުން ދިވެހިރާއްޖެއިން ގެންދިޔުމުގެ އަމުރު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ކުށްވެރިޔަކު ވަގުތީގޮތުން ދިވެހިރާއްޖެއިން ގެންދިޔުމުގެ ހުއްދަ ދިނުމުގެ ގޮތުން މި ގާނޫނުގެ 30 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ނެރޭ އަމުރަށެވެ.
މިނިސްޓަރ އޮފް ފޮރިން އެފެއާޒް
"މިނިސްޓަރ އޮފް ފޮރިން އެފެއާޒް" ނުވަތަ "ފޮރިން މިނިސްޓަރު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ހާރިޖީ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އެއިރެއްގައި ހަވާލުކޮށްފައިވާ ސަރުކާރުގެ ވުޒާރާގެ ވަޒީރަށެވެ.
ފޮރިން މިނިސްޓަރު ނުވަތަ "މިނިސްޓަރ އޮފް ފޮރިން އެފެއާޒް"
"ފޮރިން މިނިސްޓަރު" ނުވަތަ "މިނިސްޓަރ އޮފް ފޮރިން އެފެއާޒް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ހާރިޖީ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އެއިރެއްގައި ހަވާލުކޮށްފައިވާ ސަރުކާރުގެ ވުޒާރާގެ ވަޒީރަށެވެ.
ސިޔާސީ ކުށެއް
"ސިޔާސީ ކުށެއް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އެ ކުށް ކުރި ހާލަތަށް ބަލާއިރު އެ ކުށް ކޮށްފައިވަނީ ސިޔާސީ ސަބަބަކަށްޓަކައި ކަމަށް ބެލެވޭ، އަންނަނިވި ކުށްތަކުގެ ތެރެއިން ކުށަކަށް ނުވާ ކުށްކުށެވެ (1) ގަސްދުގައި މީހަކު މެރުމުގެ ކުށް ނުވަތަ އެނޫންގޮތަކަށް މީހަކު މެރުމުގެ ކުށް؛ (2) މީހެއްގެ ހަށިގަނޑަށް ނުރައްކާތެރި ހާނީއްކައެއް ކުރުމުގެ ކުށް؛ (3) މީހަކު ވަގަށްނެގުމުގެ ކުށް ނުވަތަ ރަހީނުކުރުމުގެ ކުށް ނުވަތަ ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ފައިސާ ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެއްޗެއް ހޯދުމުގެ ކުށް؛ (4) މީހެއްގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާތެރިވެދާނެ ނުވަތަ މީހަކަށް ނުރައްކާތެރި ހާނީއްކައެއް ކުރިމަތިވެދާނެ ނުވަތަ މީހެއްގެ މުދަލަށް ގެއްލުމެއް ލިބިދާނެ ފަދަ ގޮތަކަށް ގޮވާ އެއްޗެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެފަދަ ހަތިޔާރެއް ބޭނުންކުރުން؛ (5) މި އަކުރުގެ (1) ވަނަ ނަންބަރުން ފެށިގެން (4) ވަނަ ނަންބަރުގެ ނިޔަލަށް ހުރި ނަންބަރުތަކުގައި ބަޔާންކުރާ ކުށެއް ކުރަން އުޅުން ނުވަތަ ރޭވުން ނުވަތަ ހިތްވަރުދިނުން ނުވަތަ އެފަދަ ކުށެއް ކުރުމުގައި ނުވަތަ ކުރުމަށްފަހު އެހީތެރިވެދިނުން.
ޖިނާއީ ކުށެއް
"ޖިނާއީ ކުށެއް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ނުވަތަ ކުށްވެރިން އެކްސްޓްރަޑައިޓްކުރުމަށް މި ގާނޫނުގެ ދަށުން އެދޭ ބޭރު ގައުމުތަކުގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ޖިނާއީ ކުށް ކަމުގައި ހިމެނޭ ކުށްކުށަށެވެ.
ޓްރާންޒިޓްކުރުން
"ޓްރާންޒިޓްކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ބޭރު ގައުމެއްގައިވާ ކުށްވެރިޔަކު އެހެން ގައުމަކަށް އެކްސްޓްރަޑައިޓްކުރުމަށްޓަކައި ދަތުރުކުރާއިރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ މަގުން ދަތުރުކުރާ ހާލަތްތަކުގައި، މި ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ދިވެހިރާއްޖޭގައި މަޑުކުރާ ކުރުމަށެވެ.
ޓޯޗަރ ކުރެވޭ މީހާ
"ޓޯޗަރ ކުރެވޭ މީހާ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މި ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޓޯޗަރގެ އަމަލެއްގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ރަހުމްކުޑަ ލާއިންސާނީ އިހާނެތި އަމަލެއްގެ ސަބަބުން ޖިސްމާނީ ގޮތުން ނުވަތަ ނަފްސާނީ ގޮތުން އެއްވެސް ޒަހަމެއް ނުވަތަ ގެއްލުމެއް ނުވަތަ ވޭނެއް ލިބޭ މީހާއަށެވެ. ނުވަތަ ތަދެއްއިހްސާސްކުރެވޭ މީހާއަށެވެ. އަދި، އެގޮތަށް އަނިޔާ ލިބިފައިވާ މީހާއާއި އަނިޔާ ލިބުނު މީހާ ހިމެނިގެންވާގޮތުންނެވެ.
މަންމަ ނެތްނަމަ ނުވަތަ "ބައްޕަ ނެތްނަމަ"
"މަންމަ ނެތްނަމަ" ނުވަތަ "ބައްޕަ ނެތްނަމަ" މިހެން ބުނެފައި އެވަނީ، އެކަމެއް ކުރަން ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އެއިން މީހަކު ރަށުގައި ނެތުންފަދަ ކަންތައްވެސް ހިމެނޭގޮތުގެ މަތިންނެވެ.
ބައްޕަ ނެތްނަމަ ނުވަތަ "މަންމަ ނެތްނަމަ"
"ބައްޕަ ނެތްނަމަ" ނުވަތަ "މަންމަ ނެތްނަމަ" މިހެން ބުނެފައި އެވަނީ، އެކަމެއް ކުރަން ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އެއިން މީހަކު ރަށުގައި ނެތުންފަދަ ކަންތައްވެސް ހިމެނޭގޮތުގެ މަތިންނެވެ.
ސްކީމް
"ސްކީމް" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ، ސިއްހީ ފަރުވާގެ ހަރަދުތައް ހަމަޖެއްސުމަށް މާލީ އެހީތެރިކަން ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށްދީ ހަމަހަމަކަމާއެކު އެންމެންނަށް ހިދުމަތްދެވޭ އިޖްތިމާއީ ސިއްހީ އިންށުއަރަންސްގެ ގައުމީ ނިޒާމެއް ގާއިމުކުރުމުގެ ގޮތުން މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ގާއިމުކުރާ "އިޖްތިމާއީ ސިއްހީ އިންށުއަރަންސް ސްކީމް" އަށެވެ.
އެޖެންސީގެ ސީ.އީ.އޯ
"އެޖެންސީގެ ސީ.އީ.އޯ" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ގާއިމުކުރާ "ނޭށަނަލް ސޯށަލް ޕްރޮޓެކްށަން އެޖެންސީ" ގެ ޗީފް އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރަށެވެ.
ކުއްލި ހާލަތު
"ކުއްލި ހާލަތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހެއްގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާތެރި ހާލަތެއް ދިމާވެގެން، ތިމާ އަމިއްލައަށް ނުވަތަ އެހެން ގޮތަކުން ސަލާމަތްވެވޭނެ ގޮތެއް ނެތުމަށެވެ.
ދަތި ހާލު
"ދަތި ހާލު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ 3 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެހީގެ ގިންތިތަކުގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ގިންތިއެއްގެ ދަށުން އެހީ ލިބުމަށް މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދުގައި ކަނޑައަޅާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވުމަށެވެ.
އެހީދޭ އިދާރާ
"އެހީދޭ އިދާރާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ނޭށަނަލް ސޯށަލް ޕްރޮޓެކްށަން އޭޖެންސީ ނުވަތަ ސަރުކާރުން އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރިކަމުގެ އެހީ ދިނުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ އިދާރާއަކަށެވެ.