ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
އޮފިސަރ
"އޮފިސަރ" ގެ ތެރޭގައި، ޑިރެކްޓަރުންނާއި ސެކްރެޓަރީންނާއި، މެނޭޖަރުންނާއި، އެގްޒެކެޓިވުން އަދި ޕާރޓްނަރށިޕެއްނަމަ، ޕާރޓްނަރުން ހިމެނޭނެއެވެ.
އަންޑަރައިޓްކުރުން
"އަންޑަރައިޓްކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ދޫކުރެވޭ ކޮންމެ ސެކިއުރިޓީޒްއެއް ގަނެ ވިއްކައިދިނުން، ނުވަތަ އެހެން ފަރާތެއް މެދުވެރިކޮށް ވަގުތުން، ނުވަތަ ލަސްނުކޮށް ސެކިއުރިޓީޒް އާންމުކޮށް ބެހުމަށް، ގަތުން ނުވަތަ ގަތުމަށް އެއްބަސްވުމަށެވެ.
އޮފިށަލް ލިސްޓް (މާލީ ކަންކަމާއި ގުޅޭ)
"އޮފިށަލް ލިސްޓް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ސްޓޮކް އެކްސްޗޭންޖުގައި އަގުކިޔުމަށް ހިމެނިފައިވާ ހުރިހާ ސެކިއުރިޓީޒް ހިމެނޭ ލިސްޓަށެވެ.
އިންވެސްޓްކުރުމަށް ލަފާދޭ ފަރާތް
"އިންވެސްޓްކުރުމަށް ލަފާދޭ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ (1) އެކި ފަރާތްތަކަށް ސެކިއުރިޓީޒްއާ ބެހޭގޮތުން ލަފާދޭ ފަރާތް، ނުވަތަ ފަރާތްތައް (2) އާންމު ވިޔަފާރިއެއްގެގޮތުން ސެކިއުރިޓީޒްއާބެހޭ ދިރާސާއާއި ރިޕޯޓް ށާއިއުކޮށްހަދާ ފަރާތް، ނުވަތަ ފަރާތްތައް (3) އެއްވެސް ފަރާތަކާއެކު ވެވޭ އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން، ލިބޭ އިހްތިޔާރުގެ ދަށުން އިންވެސްޓް ކުރުމަށްޓަކައި، ސެކިއުރިޓީޒްގެ ޕޯޓްފޯލިއޯ ބަލަހައްޓާ ފަރާތް.
އިށްތިހާރު
"އިށްތިހާރު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ކުންފުންޏާބެހޭ ގާނޫނުގެ ދަށުން ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްގެން ނެރޭ ހިއްސާގެ ބަޔާން ފިޔަވައި، ދޫކުރާ ފަރާތުން، ނުވަތަ އެފަރާތުގެ ހުއްދަ ލިބިގެން، ނުވަތަ ދޫކުރާ ފަރާތާ ގުޅިގެން ތިރީގައިމިވާ މައްލޫމާތު ހިމެނޭގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށް، އެއްވެސް މީހަކަށް އެއްވެސް ގޮތަކަށް ދޭ، ފޮނުވާ ނުވަތަ ލިބޭގޮތަށް ބަހައްޓާ މައްލޫމާތެވެ.
އައްޔަންކޮށްފައިވާ ފަރާތެއް
"އައްޔަންކޮށްފައިވާ ފަރާތެއް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ހިއްސާއަކަށް ނުވަތަ ޑިބެންޗަރަކަށް، ނުވަތަ އެހެންވެސް މިލްކިއްޔާތެއްގެ މައްޗަށް ލިބިފައިވާ ހައްގެއް ބޭނުންކުރުމުގައި އެހެން މީހަކު ސީދާކޮށް، ނުވަތަ އޭނާ ތަމްސީލުކުރާ އެހެން ފަރާތެއް، ނުވަތަ ފަރާތްތަކެއް މެދުވެރިކޮށް އަންގާ އެންގުމަކާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކުރަންޖެހޭ ފަރާތަށެވެ. އަދި އެފަދަ ހައްގެއް ބޭނުންކުރުމުގައި ބޭނުންކުރެވޭނީ، އެހެންމީހަކު އަންގާ އެންގުމަކާ އެއްގޮތަށް އެކަނިނަމަ އެފަދަ ފަރާތަކީވެސް އައްޔަންކޮށްފައިވާ ފަރާތެކެވެ.
ދައުލަތުގެ އޮފީސް
"ދައުލަތުގެ އޮފީސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނުހެދުމުގެ ބާރާއި، ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރާއި، އަދުލު އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ބާރުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެންމެހައި އިދާރާތަކަށާއި، ގާނޫނުއަސާސީއާއި ގާނޫނުގެ ދަށުން އުފެދޭ އެންމެހައި މުއައްސަސާތަކާއި، ރަށު ކައުންސިލްތަކާއި އަތޮޅު ކައުންސިލްތަކާއި ސިޓީ ކައުންސިލްތަކަށެވެ.
ފާސްކުރާ ބަޖެޓު
"ފާސްކުރާ ބަޖެޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ 96 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން، މާލީ އަހަރަކަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ބަޖެޓާއި ހިނގަމުންދާ ބަޖެޓަކަށް އިތުރުކުރުމަށް ކަނޑައެޅޭ ފައިސާއަށެވެ.
ލަޔަބިލިޓީޒް
"ލަޔަބިލިޓީޒް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ވިޔަފާރިއެއްގެ މިލްކުވެރިންނަށް ނުވަތަ އެވިޔަފާރިއަށް ދަރަނި ދޫކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކަށް އެވިޔަފާރިއަކުން ދަރާފައިވާ ދަރަންޏަށެވެ. ނުވަތަ އަދާކުރަންޖެހޭ ފައިސާއަށެވެ.
ފަރާތް
"ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހަކު ނުވަތަ ކުންފުންޏެއް، ނުވަތަ ގާނޫނީގޮތުން، ނުވަތަ އެނޫން ގޮތަކުންވެސް އުފައްދާފައިވާ ޖަމާއަތެއް، ނުވަތަ ޖަމްއިއްޔާއެއް ހިމެނޭގޮތަށެވެ.
ޒިންމާދާރު ވެރިއެއް
"ޒިންމާދާރު ވެރިއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މާލިއްޔަތުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރ 3/2006) ގެ 46 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން، ސަރުކާރުގެ މަސްއޫލު އޮފީސްތަކުގައި، މިގާނޫނުގައިވާ ކަންކަން ހިންގުމަށްޓަކައި ކަނޑައަޅާ ވެރިޔާއަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ ފައިސާ" ނުވަތަ "ފައިސާ"
"ދައުލަތުގެ ފައިސާ" ނުވަތަ "ފައިސާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖޭގައި ނުވަތަ ރާއްޖޭން ބޭރުގައި އެއްވެސް ފަރާތަކުން ދައުލަތަށްޓަކައި ނުވަތަ ދައުލަތުގެ ނަމުގައި ޓެކްސް، ޗާޖު، ފީ، ޑިއުޓީ، ޖޫރިމަނާ، ނުވަތަ އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި ބަލައިގެންފައިވާ ނުވަތަ ބެހެއްޓިފައިވާ ހުރިހާ ފައިސާއަށާއި، ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބަދަލުކުރެވޭ ލިޔުމަށާއި، ސެކިޔުރިޓީޒްއަށާއި، އެހެން ފަރާތަކަށްޓަކައި ނުވަތަ އެހެން ފަރާތެއްގެ ނަމުގައި ދައުލަތުގައި ބެހެއްޓިފައިވާ ފައިސާއަށާއި، ލޯނުގެ ފައިސާއަށާއި، ވަކި ފަރާތަކުން ދީފައިވާ ފައިސާއަށާއި، ހަދިޔާއަށާއި، ލިބޭ ނުވަތަ ލިބެންވާ އިންޓަރެސްޓުގެ ފައިސާއަށެވެ.
މާލީ އަހަރު
"މާލީ އަހަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، 1 ޖަނަވަރީން ފެށިގެން 31 ޑިސެމްބަރުގެ ނިޔަލަށް ހިނގާ މުއްދަތަށެވެ. މި މުއްދަތު ގުނުމުގައި، އެ މުއްދަތުގެ ފެށޭ ދުވަހާއި ނިމޭ ދުވަސް ހިމެނެއެވެ.
އެސެޓްސް
"އެސެޓްސް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ދަރަނި އަދާ ކުރުމަށްޓަކައި ބޭނުންކުރެވިދާނެ، އަދި މާލީގޮތުން އަގު ކުރެވޭ ގޮތަށް ފަރާތެއްގެ މިލްކުގައިވާ އެއްޗެއްސަށާއި، ވިޔަފާރިއަށާއި، މުދަލަށެވެ.
އަންޑަރޓޭކިންގ
"އަންޑަރޓޭކިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްފަރާތަކުން އަނެއްފަރާތަކަށް ފައިސާގެ ޒިންމާ ނަގާނެކަމަށް ބުނެ އެއްބަސްވާ އެއްބަސްވުމަށެވެ.
އޮފިސަރ
"އޮފިސަރ" ގެ ތެރޭގައި، ޑިރެކްޓަރުންނާއި ސެކްރެޓަރީންނާއި، މެނޭޖަރުންނާއި، އެގްޒެކެޓިވުން އަދި ޕާރޓްނަރށިޕެއްނަމަ، ޕާރޓްނަރުން ހިމެނޭނެއެވެ.
އަންޑަރައިޓްކުރުން
"އަންޑަރައިޓްކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ދޫކުރެވޭ ކޮންމެ ސެކިއުރިޓީޒްއެއް ގަނެ ވިއްކައިދިނުން، ނުވަތަ އެހެން ފަރާތެއް މެދުވެރިކޮށް ވަގުތުން، ނުވަތަ ލަސްނުކޮށް ސެކިއުރިޓީޒް އާންމުކޮށް ބެހުމަށް، ގަތުން ނުވަތަ ގަތުމަށް އެއްބަސްވުމަށެވެ.
އޮފިށަލް ލިސްޓް (މާލީ ކަންކަމާއި ގުޅޭ)
"އޮފިށަލް ލިސްޓް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ސްޓޮކް އެކްސްޗޭންޖުގައި އަގުކިޔުމަށް ހިމެނިފައިވާ ހުރިހާ ސެކިއުރިޓީޒް ހިމެނޭ ލިސްޓަށެވެ.
އިންވެސްޓްކުރުމަށް ލަފާދޭ ފަރާތް
"އިންވެސްޓްކުރުމަށް ލަފާދޭ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ (1) އެކި ފަރާތްތަކަށް ސެކިއުރިޓީޒްއާ ބެހޭގޮތުން ލަފާދޭ ފަރާތް، ނުވަތަ ފަރާތްތައް (2) އާންމު ވިޔަފާރިއެއްގެގޮތުން ސެކިއުރިޓީޒްއާބެހޭ ދިރާސާއާއި ރިޕޯޓް ށާއިއުކޮށްހަދާ ފަރާތް، ނުވަތަ ފަރާތްތައް (3) އެއްވެސް ފަރާތަކާއެކު ވެވޭ އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން، ލިބޭ އިހްތިޔާރުގެ ދަށުން އިންވެސްޓް ކުރުމަށްޓަކައި، ސެކިއުރިޓީޒްގެ ޕޯޓްފޯލިއޯ ބަލަހައްޓާ ފަރާތް.
އިށްތިހާރު
"އިށްތިހާރު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ކުންފުންޏާބެހޭ ގާނޫނުގެ ދަށުން ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްގެން ނެރޭ ހިއްސާގެ ބަޔާން ފިޔަވައި، ދޫކުރާ ފަރާތުން، ނުވަތަ އެފަރާތުގެ ހުއްދަ ލިބިގެން، ނުވަތަ ދޫކުރާ ފަރާތާ ގުޅިގެން ތިރީގައިމިވާ މައްލޫމާތު ހިމެނޭގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށް، އެއްވެސް މީހަކަށް އެއްވެސް ގޮތަކަށް ދޭ، ފޮނުވާ ނުވަތަ ލިބޭގޮތަށް ބަހައްޓާ މައްލޫމާތެވެ.
އައްޔަންކޮށްފައިވާ ފަރާތެއް
"އައްޔަންކޮށްފައިވާ ފަރާތެއް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ހިއްސާއަކަށް ނުވަތަ ޑިބެންޗަރަކަށް، ނުވަތަ އެހެންވެސް މިލްކިއްޔާތެއްގެ މައްޗަށް ލިބިފައިވާ ހައްގެއް ބޭނުންކުރުމުގައި އެހެން މީހަކު ސީދާކޮށް، ނުވަތަ އޭނާ ތަމްސީލުކުރާ އެހެން ފަރާތެއް، ނުވަތަ ފަރާތްތަކެއް މެދުވެރިކޮށް އަންގާ އެންގުމަކާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކުރަންޖެހޭ ފަރާތަށެވެ. އަދި އެފަދަ ހައްގެއް ބޭނުންކުރުމުގައި ބޭނުންކުރެވޭނީ، އެހެންމީހަކު އަންގާ އެންގުމަކާ އެއްގޮތަށް އެކަނިނަމަ އެފަދަ ފަރާތަކީވެސް އައްޔަންކޮށްފައިވާ ފަރާތެކެވެ.
ދައުލަތުގެ އޮފީސް
"ދައުލަތުގެ އޮފީސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނުހެދުމުގެ ބާރާއި، ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރާއި، އަދުލު އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ބާރުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެންމެހައި އިދާރާތަކަށާއި، ގާނޫނުއަސާސީއާއި ގާނޫނުގެ ދަށުން އުފެދޭ އެންމެހައި މުއައްސަސާތަކާއި، ރަށު ކައުންސިލްތަކާއި އަތޮޅު ކައުންސިލްތަކާއި ސިޓީ ކައުންސިލްތަކަށެވެ.
ފާސްކުރާ ބަޖެޓު
"ފާސްކުރާ ބަޖެޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ 96 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން، މާލީ އަހަރަކަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ބަޖެޓާއި ހިނގަމުންދާ ބަޖެޓަކަށް އިތުރުކުރުމަށް ކަނޑައެޅޭ ފައިސާއަށެވެ.
ލަޔަބިލިޓީޒް
"ލަޔަބިލިޓީޒް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ވިޔަފާރިއެއްގެ މިލްކުވެރިންނަށް ނުވަތަ އެވިޔަފާރިއަށް ދަރަނި ދޫކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކަށް އެވިޔަފާރިއަކުން ދަރާފައިވާ ދަރަންޏަށެވެ. ނުވަތަ އަދާކުރަންޖެހޭ ފައިސާއަށެވެ.
ފަރާތް
"ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހަކު ނުވަތަ ކުންފުންޏެއް، ނުވަތަ ގާނޫނީގޮތުން، ނުވަތަ އެނޫން ގޮތަކުންވެސް އުފައްދާފައިވާ ޖަމާއަތެއް، ނުވަތަ ޖަމްއިއްޔާއެއް ހިމެނޭގޮތަށެވެ.
ޒިންމާދާރު ވެރިއެއް
"ޒިންމާދާރު ވެރިއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މާލިއްޔަތުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރ 3/2006) ގެ 46 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން، ސަރުކާރުގެ މަސްއޫލު އޮފީސްތަކުގައި، މިގާނޫނުގައިވާ ކަންކަން ހިންގުމަށްޓަކައި ކަނޑައަޅާ ވެރިޔާއަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ ފައިސާ" ނުވަތަ "ފައިސާ"
"ދައުލަތުގެ ފައިސާ" ނުވަތަ "ފައިސާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖޭގައި ނުވަތަ ރާއްޖޭން ބޭރުގައި އެއްވެސް ފަރާތަކުން ދައުލަތަށްޓަކައި ނުވަތަ ދައުލަތުގެ ނަމުގައި ޓެކްސް، ޗާޖު، ފީ، ޑިއުޓީ، ޖޫރިމަނާ، ނުވަތަ އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި ބަލައިގެންފައިވާ ނުވަތަ ބެހެއްޓިފައިވާ ހުރިހާ ފައިސާއަށާއި، ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބަދަލުކުރެވޭ ލިޔުމަށާއި، ސެކިޔުރިޓީޒްއަށާއި، އެހެން ފަރާތަކަށްޓަކައި ނުވަތަ އެހެން ފަރާތެއްގެ ނަމުގައި ދައުލަތުގައި ބެހެއްޓިފައިވާ ފައިސާއަށާއި، ލޯނުގެ ފައިސާއަށާއި، ވަކި ފަރާތަކުން ދީފައިވާ ފައިސާއަށާއި، ހަދިޔާއަށާއި، ލިބޭ ނުވަތަ ލިބެންވާ އިންޓަރެސްޓުގެ ފައިސާއަށެވެ.
މާލީ އަހަރު
"މާލީ އަހަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، 1 ޖަނަވަރީން ފެށިގެން 31 ޑިސެމްބަރުގެ ނިޔަލަށް ހިނގާ މުއްދަތަށެވެ. މި މުއްދަތު ގުނުމުގައި، އެ މުއްދަތުގެ ފެށޭ ދުވަހާއި ނިމޭ ދުވަސް ހިމެނެއެވެ.
އެސެޓްސް
"އެސެޓްސް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ދަރަނި އަދާ ކުރުމަށްޓަކައި ބޭނުންކުރެވިދާނެ، އަދި މާލީގޮތުން އަގު ކުރެވޭ ގޮތަށް ފަރާތެއްގެ މިލްކުގައިވާ އެއްޗެއްސަށާއި، ވިޔަފާރިއަށާއި، މުދަލަށެވެ.
އަންޑަރޓޭކިންގ
"އަންޑަރޓޭކިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްފަރާތަކުން އަނެއްފަރާތަކަށް ފައިސާގެ ޒިންމާ ނަގާނެކަމަށް ބުނެ އެއްބަސްވާ އެއްބަސްވުމަށެވެ.