ގާނޫނީ ރަދީފު
"އަސާސީ ކަންކަމާއި ބޭނުންތައް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއިންބުއިމާއި، ދިރިއުޅޭނެ ތަނަކާއި، އަންނައުނާއި، ބޭސް ފަރުވާއާއި، ތައުލީމާއި އަދި މި ނޫންވެސް މިފަދަ އަސާސީ ކަންކަމަށެވެ.
"ކުއްޖާ ނުވަތަ ކުދިންގެ ރައްކާތެރިކަން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކުއްޖާއަށް ލިބިދާނެ އެއްވެސް އަނިޔާއަކުން ނުވަތަ ގޯނާއަކުން ސަލާމަތްކަން ހޯދައި ދިނުމެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ނަފުސާނީ އަދި ޖިސްމާނީ އަނިޔާ ހިމެނޭނެއެވެ.
"އެހީ އަށް އެދޭ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައިވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި ބަލަހައްޓަމުންދާ 18 އަހަރު ނުފުރޭ ކުދިންގެ ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިންނަށެވެ.
"ކުއްޖާ ނުވަތަ ކުދިން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި އެހީއަށް އެދޭ ފަރާތުން ބަލަހައްޓަމުންދާ 18 އަހަރުން ނުފުރޭ ކުދިންނަށެވެ.
"ކޮމްޕްލައިންސް ޑޮކިއުމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިލްޑިންގ ކޯޑުގެ ދަށުން އެކުލަވައިލެވޭ، އިމާރާތްކުރުމާ ގުޅޭ އުސޫލުތަކާއި މިންގަނޑުތައް ހިމެނިފައިވާ ލިޔެކިޔުންތަކަށެވެ.
"ރޭމްޕް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުސް ތަނަކުން އަރައިފައިބަން ބޭނުންކުރާ ކަތި ތަޅުންގަޑަށެވެ.
"ބިލްޑިންގ ކޯޑު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތްކުރުމުގައި ގެންގުޅެންވީ މިންގަނޑުތައް ބަޔާންކޮށް އެކުލަވަ އިލެވޭ ގަވާއިދަށެވެ.
"ހުޅުވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަދޮރު، އާނގަފަދަ ހުޅުވުން ތަކަށެވެ. ހަމައެކަނި އަލިވެއްދުމަށް ހުންނަ ގްލާސް ބްލޮކް ނުވަތަ ނުހުޅުވޭގޮތަށް ބިއްލޫރި ޖަހައިފައި ހުންނަ ތަންތަނާއި ދަމާދޮރާއި ކުޑަދޮރު (ސްލައިޑިންގ ޑޯރ އެންޑް ވިންޑޯރ) ގެ ނުހުޅުވޭ ބައި މީގެ ތެރެޔަކު ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"އިމާރާތުގެ ވިޑްތް ކޮއިފިށަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތުގެ ބޭރުން ބޭރަށް ހުންނަ ސީދާ އެންމެ ދިގުމިން، އިމާރާތުގެ ބޮޑުމިން (އޭރިޔާ) އިން ގެއްލުމުން ލިބޭމިނަށެވެ.
"އިމާރާތުގެ ފުޓްޕްރިންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތިރީބުރީގައި އިމާރާތް ނުކޮށް ދޫކޮށްފައިވާ ހުސް ޖާގަ ނުހިމަނައި، ތިރީބުރި ހިމެނޭ ބިމުގެ ބޮޑުމިން (އޭރިޔާ) އެވެ.
"މަގުގެ ފުޅާމިން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތްކުރުމަށް ހުއްދަދެވޭ ތަނުގެ ކުރިމަތިން، އެތަން ހިމެނޭ ގޯތީގެ މަގުގެ އިމުން ފެށިގެން އެ މަގުގެ އަނެއް ފަރާތުގައި އޮންނަ ގޯތި ނުވަތަ ތަނުގެ މަގުމަތީ އިމާ ހަމަޔަށެވެ.
"މަގު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތަށް ވަދެ ނުކުތުމަށް އޮންނަ މައި މަގަށް ނުވަތަ ގޯޅިއަށް ނުވަތަ ގޯއްޗާ އިންވެގެން އޮންނަ މަގުތަކުގެ ތެރެއިން ފުޅާމަގަށް ނުވަތަ ބަހައިފައިވާ ގޯއްޗަށް ވަންނަން އޮންނަ މަގަށެވެ.
"ގޯތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބަންޑާރަ ގޯއްޗާއި އަމިއްލަ ގޯއްޗަށެވެ.
"ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކޮންޓްރޯލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތްކުރެވޭ ތަނަށް ކަނޑައަޅާ ޕްލޭނިންގ މިންގަނޑުތަކެވެ.
"ފަޅު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ ރަށްރަށުގެ ހޭޅިފަށުން ފެށިގެން ފަރުގެ ބޭރުކައިރިޔާ ހަމަޔަށް އޮންނަ ސަރަހައްދު ނުވަތަ ފަރާއި ގިރީގެ ވަށައިގެންވާ ސަރަހައްދަށެވެ.
"އަސާސީ ކަންކަމާއި ބޭނުންތައް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއިންބުއިމާއި، ދިރިއުޅޭނެ ތަނަކާއި، އަންނައުނާއި، ބޭސް ފަރުވާއާއި، ތައުލީމާއި އަދި މި ނޫންވެސް މިފަދަ އަސާސީ ކަންކަމަށެވެ.
"ކުއްޖާ ނުވަތަ ކުދިންގެ ރައްކާތެރިކަން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކުއްޖާއަށް ލިބިދާނެ އެއްވެސް އަނިޔާއަކުން ނުވަތަ ގޯނާއަކުން ސަލާމަތްކަން ހޯދައި ދިނުމެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ނަފުސާނީ އަދި ޖިސްމާނީ އަނިޔާ ހިމެނޭނެއެވެ.
"އެހީ އަށް އެދޭ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައިވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި ބަލަހައްޓަމުންދާ 18 އަހަރު ނުފުރޭ ކުދިންގެ ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިންނަށެވެ.
"ކުއްޖާ ނުވަތަ ކުދިން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި އެހީއަށް އެދޭ ފަރާތުން ބަލަހައްޓަމުންދާ 18 އަހަރުން ނުފުރޭ ކުދިންނަށެވެ.
"ކޮމްޕްލައިންސް ޑޮކިއުމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިލްޑިންގ ކޯޑުގެ ދަށުން އެކުލަވައިލެވޭ، އިމާރާތްކުރުމާ ގުޅޭ އުސޫލުތަކާއި މިންގަނޑުތައް ހިމެނިފައިވާ ލިޔެކިޔުންތަކަށެވެ.
"ރޭމްޕް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުސް ތަނަކުން އަރައިފައިބަން ބޭނުންކުރާ ކަތި ތަޅުންގަޑަށެވެ.
"ބިލްޑިންގ ކޯޑު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތްކުރުމުގައި ގެންގުޅެންވީ މިންގަނޑުތައް ބަޔާންކޮށް އެކުލަވަ އިލެވޭ ގަވާއިދަށެވެ.
"ހުޅުވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަދޮރު، އާނގަފަދަ ހުޅުވުން ތަކަށެވެ. ހަމައެކަނި އަލިވެއްދުމަށް ހުންނަ ގްލާސް ބްލޮކް ނުވަތަ ނުހުޅުވޭގޮތަށް ބިއްލޫރި ޖަހައިފައި ހުންނަ ތަންތަނާއި ދަމާދޮރާއި ކުޑަދޮރު (ސްލައިޑިންގ ޑޯރ އެންޑް ވިންޑޯރ) ގެ ނުހުޅުވޭ ބައި މީގެ ތެރެޔަކު ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"އިމާރާތުގެ ވިޑްތް ކޮއިފިށަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތުގެ ބޭރުން ބޭރަށް ހުންނަ ސީދާ އެންމެ ދިގުމިން، އިމާރާތުގެ ބޮޑުމިން (އޭރިޔާ) އިން ގެއްލުމުން ލިބޭމިނަށެވެ.
"އިމާރާތުގެ ފުޓްޕްރިންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތިރީބުރީގައި އިމާރާތް ނުކޮށް ދޫކޮށްފައިވާ ހުސް ޖާގަ ނުހިމަނައި، ތިރީބުރި ހިމެނޭ ބިމުގެ ބޮޑުމިން (އޭރިޔާ) އެވެ.
"މަގުގެ ފުޅާމިން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތްކުރުމަށް ހުއްދަދެވޭ ތަނުގެ ކުރިމަތިން، އެތަން ހިމެނޭ ގޯތީގެ މަގުގެ އިމުން ފެށިގެން އެ މަގުގެ އަނެއް ފަރާތުގައި އޮންނަ ގޯތި ނުވަތަ ތަނުގެ މަގުމަތީ އިމާ ހަމަޔަށެވެ.
"މަގު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތަށް ވަދެ ނުކުތުމަށް އޮންނަ މައި މަގަށް ނުވަތަ ގޯޅިއަށް ނުވަތަ ގޯއްޗާ އިންވެގެން އޮންނަ މަގުތަކުގެ ތެރެއިން ފުޅާމަގަށް ނުވަތަ ބަހައިފައިވާ ގޯއްޗަށް ވަންނަން އޮންނަ މަގަށެވެ.
"ގޯތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބަންޑާރަ ގޯއްޗާއި އަމިއްލަ ގޯއްޗަށެވެ.
"ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކޮންޓްރޯލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތްކުރެވޭ ތަނަށް ކަނޑައަޅާ ޕްލޭނިންގ މިންގަނޑުތަކެވެ.
"ފަޅު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ ރަށްރަށުގެ ހޭޅިފަށުން ފެށިގެން ފަރުގެ ބޭރުކައިރިޔާ ހަމަޔަށް އޮންނަ ސަރަހައްދު ނުވަތަ ފަރާއި ގިރީގެ ވަށައިގެންވާ ސަރަހައްދަށެވެ.