ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލު
"މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިންސާނުންގެ ފުށުން، ސީދާގޮތުންނާއި ނުސީދާގޮތުން، ޖައްވަށް ބޭރުކުރެވޭ ވިހަގޭހުގެ މާއްދާތަކުގެ ސަބަބުން، ވަކި މުއްދަތެއްގައި، ދުނިޔޭގެ ޖައްވުގައި އެކުލެވޭ މާއްދާތަކަށް އަންނަމުންދާ ބަދަލުތަކަށާއި، އޭގެ ސަބަބުން މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާއި، އަދި ގުދުރަތީގޮތުން އަންނަ މޫސުމީ ބަދަލުތަކަށެވެ.
ސައިންޓިފިކް ހޯދުން
"ސައިންޓިފިކް ހޯދުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޖުތަމައު ގަބޫލުކުރާ އިތުބާރު ހިފޭ މަސްދަރަކުން ހާމަކުރާ މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާގުޅޭ ހޯދުންތަކަށެވެ.
ކާބަން ބަޖެޓް
"ކާބަން ބަޖެޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖެއިން އަހަރެއްގެ ތެރޭގައި ބޭރުކުރާނެކަމަށް ކަނޑައަޅާ ކާބަންގެ މިންވަރެވެ.
ކާބަން ނިއުޓްރަލް
"ކާބަން ނިއުޓްރަލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑައެޅޭ ވަކި މުއްދަތެއްގައި ޖައްވަށް ބޭރުކުރާ ކާބަންއާއި ހަމަ އެ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ޖައްވުން މަދުކުރެވޭ ކާބަން އެއް މިންވަރަކަށްވުމެވެ.
ގްރީންހައުސް ގޭސް
"ގްރީންހައުސް ގޭސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކާބަންޑައިއޮކްސައިޑް، މީތޭން، ނައިޓްރަސްއޮކްސައިޑް، ހައިޑްރޯފްލޮރޮކާބަންސް، ޕަރފްލޮރޮކާބަންސް އަދި ސަލްފަރ ހެކްސަފްލޮރައިޑް ފަދަ ގޭސްތައް ހިމެނޭގޮތަށް، ޖައްވުގައިވާ ގޭހުގެ ބާވަތްތަކުގެ ތެރެއިން އެ ގޭސްތަކުގެ ސަބަބުން ގްރީންހައުސް އިފެކްޓަށް މަގުފަހިވާ ގޭސްތަކަށެވެ.
ޑެޒިގްނޭޓަޑް ސްޓެޓިސްޓިކްސް
"ޑެޒިގްނޭޓަޑް ސްޓެޓިސްޓިކްސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބުގެ ތެރެއިން އެއިރަކަށް އެންމެ އިސްކަންދީގެން ތަފާސްހިސާބުގެ ގައުމީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން އުފެއްދުމަށް ކަނޑައެޅޭ، އަދި ތަފާސްހިސާބުގެ އަހަރީ ޕްރޮގްރާމްގައި ހިމެނިފައިވާ ތަފާސްހިސާބަށެވެ.
ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބު
"ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގައުމީ ފެންވަރުގައި އެކި ދާއިރާތަކުން ސިޔާސަތު ކަނޑައެޅުމާއި ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކުރެވޭ މިންވަރު ދެނެގަތުމަށް ބޭނުންވާ އަދި ބައިނަލްއަގްވާމީ ފަރާތްތަކުން ބޭނުންވާ، އިގްތިސާދީ، އިޖްތިމާއީ، ތިމާވެށި އަދި އާބާދީއާބެހޭ ތަފާސްހިސާބެވެ. އަދި މިފަދަ ތަފާސްހިސާބަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތަފާސްހިސާބުގެ ގައުމީ ނިޒާމުގައި ހިމެނޭ އިދާރާތަކުން ތަފާސްހިސާބުގެ އަސާސްތަކަށް ބިނާކޮށް ބިއުރޯއިން ވަޒަންކުރެވި ކަނޑައެޅިފައިވާ ފެންވަރަށް ފެތޭ ތަފާސްހިސާބެވެ.
ތަފާސްހިސާބުގެ މަސައްކަތަށް ހާއްސަކުރެވިފައިވާ މުވައްޒަފުން
"ތަފާސްހިސާބުގެ މަސައްކަތަށް ހާއްސަކުރެވިފައިވާ މުވައްޒަފުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތަފާސްހިސާބުގެ ގައުމީ ނިޒާމުގައި ހިމެނޭ އިދާރާތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މުވައްޒަފުންނަށެވެ.
ސްޓެޓިސްޓިކަލް ރެޖިސްޓަރ
"ސްޓެޓިސްޓިކަލް ރެޖިސްޓަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޯހިމެނުމާއި ސަރވޭ ސާމްޕަލް ނެގުމަށާއި ތަފާސްހިސާބު އެއްކޮށް އެކުލަވާލުމުގައި ފާހަގަކުރަންޖެހޭ އެކިއެކި ތަންތަނާއި ޔުނިޓްތައް (ވިޔަފާރިތަކާއި މަސައްކަތް ހިންގާ ތަންތަން، ގޭގެ، އިމާރާތްފަދަ ތަންތަނަށް) އަދި އެތަންތަނާ ބެހޭ އަސާސީ މައުލޫމާތު، ތަން ފާހަގަކުރެވޭގޮތަށް ހަމައެކަނި ތަފާސްހިސާބުގެ ބޭނުމަށް އެކުލަވާލެވޭ ލިސްޓުތަކަށެވެ.
ޑިސެމިނޭށަން ޕޮލިސީ
"ޑިސެމިނޭށަން ޕޮލިސީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތަފާސްހިސާބުގެ ގައުމީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން އެކުލަވާލާ ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބު އާންމުކުރުމާއި، އިސްލާހު ގެނައުމުގައި ގެންގުޅެންޖެހޭ އުސޫލުތަކާއި، އެންމެންނަށް އެއްހަމައެއްގައި ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި އަމަލުކުރަންޖެހޭ ގޮތްތަކާއި ތަފާސްހިސާބު އާންމުކުރުމުގައި ގެންގުޅެންޖެހޭ އުސޫލުތައް ކަނޑައަޅާ ސިޔާސަތަށެވެ.
އެޑްވާންސް ރިލީޒް ކަލަންޑަރ
"އެޑްވާންސް ރިލީޒް ކަލަންޑަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބު އާންމުކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތުތަކާއި ވަގުތު ކަނޑައެޅި ދުރާލާ އާންމުންނަށް އެނގޭގޮތަށް އާންމުކުރެވޭ ކަލަންޑަރަށެވެ.
އިދާރީ ތަފާސްހިސާބު
"އިދާރީ ތަފާސްހިސާބު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަމަލުކުރެވޭ ގާނޫނެއްގެ ދަށުން ނުވަތަ ގަވާއިދެއްގެ ދަށުން އެއްކުރެވޭ މައުލޫމާތަށެވެ.
ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް
"ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް" ނުވަތަ "ކްލެސިފިކޭށަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހޯދޭ މައުލޫމާތު ތަފާސްހިސާބަށް ބަދަލުކުރުމަށް ބޭނުންކުރެވޭ ހިސާބުކުރުމުގެ ނިޒާމުތަކަށެވެ.
ކްލެސިފިކޭށަން
"ކްލެސިފިކޭށަން" ނުވަތަ "ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހޯދޭ މައުލޫމާތު ތަފާސްހިސާބަށް ބަދަލުކުރުމަށް ބޭނުންކުރެވޭ ހިސާބުކުރުމުގެ ނިޒާމުތަކަށެވެ.
ތަފާސްހިސާބު
"ތަފާސްހިސާބު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައުލޫމާތު އެއްކޮށް، އެ މައުލޫމާތު އެކުލަވާލައި، ޖުމްލަ ހިސާބުތަކެއްގެ ގޮތުގައި، ވަކިފަރާތެއް ހާމަނުވާފަދަގޮތަށް ނެރެވޭ ނަތީޖާއަށެވެ.
މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލު
"މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިންސާނުންގެ ފުށުން، ސީދާގޮތުންނާއި ނުސީދާގޮތުން، ޖައްވަށް ބޭރުކުރެވޭ ވިހަގޭހުގެ މާއްދާތަކުގެ ސަބަބުން، ވަކި މުއްދަތެއްގައި، ދުނިޔޭގެ ޖައްވުގައި އެކުލެވޭ މާއްދާތަކަށް އަންނަމުންދާ ބަދަލުތަކަށާއި، އޭގެ ސަބަބުން މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާއި، އަދި ގުދުރަތީގޮތުން އަންނަ މޫސުމީ ބަދަލުތަކަށެވެ.
ސައިންޓިފިކް ހޯދުން
"ސައިންޓިފިކް ހޯދުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޖުތަމައު ގަބޫލުކުރާ އިތުބާރު ހިފޭ މަސްދަރަކުން ހާމަކުރާ މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާގުޅޭ ހޯދުންތަކަށެވެ.
ކާބަން ބަޖެޓް
"ކާބަން ބަޖެޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖެއިން އަހަރެއްގެ ތެރޭގައި ބޭރުކުރާނެކަމަށް ކަނޑައަޅާ ކާބަންގެ މިންވަރެވެ.
ކާބަން ނިއުޓްރަލް
"ކާބަން ނިއުޓްރަލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑައެޅޭ ވަކި މުއްދަތެއްގައި ޖައްވަށް ބޭރުކުރާ ކާބަންއާއި ހަމަ އެ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ޖައްވުން މަދުކުރެވޭ ކާބަން އެއް މިންވަރަކަށްވުމެވެ.
ގްރީންހައުސް ގޭސް
"ގްރީންހައުސް ގޭސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކާބަންޑައިއޮކްސައިޑް، މީތޭން، ނައިޓްރަސްއޮކްސައިޑް، ހައިޑްރޯފްލޮރޮކާބަންސް، ޕަރފްލޮރޮކާބަންސް އަދި ސަލްފަރ ހެކްސަފްލޮރައިޑް ފަދަ ގޭސްތައް ހިމެނޭގޮތަށް، ޖައްވުގައިވާ ގޭހުގެ ބާވަތްތަކުގެ ތެރެއިން އެ ގޭސްތަކުގެ ސަބަބުން ގްރީންހައުސް އިފެކްޓަށް މަގުފަހިވާ ގޭސްތަކަށެވެ.
ޑެޒިގްނޭޓަޑް ސްޓެޓިސްޓިކްސް
"ޑެޒިގްނޭޓަޑް ސްޓެޓިސްޓިކްސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބުގެ ތެރެއިން އެއިރަކަށް އެންމެ އިސްކަންދީގެން ތަފާސްހިސާބުގެ ގައުމީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން އުފެއްދުމަށް ކަނޑައެޅޭ، އަދި ތަފާސްހިސާބުގެ އަހަރީ ޕްރޮގްރާމްގައި ހިމެނިފައިވާ ތަފާސްހިސާބަށެވެ.
ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބު
"ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގައުމީ ފެންވަރުގައި އެކި ދާއިރާތަކުން ސިޔާސަތު ކަނޑައެޅުމާއި ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކުރެވޭ މިންވަރު ދެނެގަތުމަށް ބޭނުންވާ އަދި ބައިނަލްއަގްވާމީ ފަރާތްތަކުން ބޭނުންވާ، އިގްތިސާދީ، އިޖްތިމާއީ، ތިމާވެށި އަދި އާބާދީއާބެހޭ ތަފާސްހިސާބެވެ. އަދި މިފަދަ ތަފާސްހިސާބަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތަފާސްހިސާބުގެ ގައުމީ ނިޒާމުގައި ހިމެނޭ އިދާރާތަކުން ތަފާސްހިސާބުގެ އަސާސްތަކަށް ބިނާކޮށް ބިއުރޯއިން ވަޒަންކުރެވި ކަނޑައެޅިފައިވާ ފެންވަރަށް ފެތޭ ތަފާސްހިސާބެވެ.
ތަފާސްހިސާބުގެ މަސައްކަތަށް ހާއްސަކުރެވިފައިވާ މުވައްޒަފުން
"ތަފާސްހިސާބުގެ މަސައްކަތަށް ހާއްސަކުރެވިފައިވާ މުވައްޒަފުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތަފާސްހިސާބުގެ ގައުމީ ނިޒާމުގައި ހިމެނޭ އިދާރާތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މުވައްޒަފުންނަށެވެ.
ސްޓެޓިސްޓިކަލް ރެޖިސްޓަރ
"ސްޓެޓިސްޓިކަލް ރެޖިސްޓަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޯހިމެނުމާއި ސަރވޭ ސާމްޕަލް ނެގުމަށާއި ތަފާސްހިސާބު އެއްކޮށް އެކުލަވާލުމުގައި ފާހަގަކުރަންޖެހޭ އެކިއެކި ތަންތަނާއި ޔުނިޓްތައް (ވިޔަފާރިތަކާއި މަސައްކަތް ހިންގާ ތަންތަން، ގޭގެ، އިމާރާތްފަދަ ތަންތަނަށް) އަދި އެތަންތަނާ ބެހޭ އަސާސީ މައުލޫމާތު، ތަން ފާހަގަކުރެވޭގޮތަށް ހަމައެކަނި ތަފާސްހިސާބުގެ ބޭނުމަށް އެކުލަވާލެވޭ ލިސްޓުތަކަށެވެ.
ޑިސެމިނޭށަން ޕޮލިސީ
"ޑިސެމިނޭށަން ޕޮލިސީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތަފާސްހިސާބުގެ ގައުމީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން އެކުލަވާލާ ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބު އާންމުކުރުމާއި، އިސްލާހު ގެނައުމުގައި ގެންގުޅެންޖެހޭ އުސޫލުތަކާއި، އެންމެންނަށް އެއްހަމައެއްގައި ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި އަމަލުކުރަންޖެހޭ ގޮތްތަކާއި ތަފާސްހިސާބު އާންމުކުރުމުގައި ގެންގުޅެންޖެހޭ އުސޫލުތައް ކަނޑައަޅާ ސިޔާސަތަށެވެ.
އެޑްވާންސް ރިލީޒް ކަލަންޑަރ
"އެޑްވާންސް ރިލީޒް ކަލަންޑަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބު އާންމުކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތުތަކާއި ވަގުތު ކަނޑައެޅި ދުރާލާ އާންމުންނަށް އެނގޭގޮތަށް އާންމުކުރެވޭ ކަލަންޑަރަށެވެ.
އިދާރީ ތަފާސްހިސާބު
"އިދާރީ ތަފާސްހިސާބު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަމަލުކުރެވޭ ގާނޫނެއްގެ ދަށުން ނުވަތަ ގަވާއިދެއްގެ ދަށުން އެއްކުރެވޭ މައުލޫމާތަށެވެ.
ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް
"ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް" ނުވަތަ "ކްލެސިފިކޭށަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހޯދޭ މައުލޫމާތު ތަފާސްހިސާބަށް ބަދަލުކުރުމަށް ބޭނުންކުރެވޭ ހިސާބުކުރުމުގެ ނިޒާމުތަކަށެވެ.
ކްލެސިފިކޭށަން
"ކްލެސިފިކޭށަން" ނުވަތަ "ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހޯދޭ މައުލޫމާތު ތަފާސްހިސާބަށް ބަދަލުކުރުމަށް ބޭނުންކުރެވޭ ހިސާބުކުރުމުގެ ނިޒާމުތަކަށެވެ.
ތަފާސްހިސާބު
"ތަފާސްހިސާބު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައުލޫމާތު އެއްކޮށް، އެ މައުލޫމާތު އެކުލަވާލައި، ޖުމްލަ ހިސާބުތަކެއްގެ ގޮތުގައި، ވަކިފަރާތެއް ހާމަނުވާފަދަގޮތަށް ނެރެވޭ ނަތީޖާއަށެވެ.