ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
އެއްގަމު އުޅަނދު
"އެއްގަމު އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހުން އުފުލުމަށާއި، މުދާ އުފުލުމަށާއި، މީހުންނާއި މުދާ އުފުލުމަށާއި، ތަފާތު އާންމު ހިދުމަތް ދިނުމުގެ ގޮތުން އެއްގަމުގައި ދުއްވުމަށް ނުވަތަ ތަކެތި ގެންދިޔުމަށް ނުވަތަ ދަތުރުކުރުމަށް އުފައްދައިފައި ހުންނަ އުޅަނދަށެވެ
އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމު
"އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހުން އުޅޭ ރަށްރަށާއި، އަދި އާންމު ހިދުމަތްދޭ ތަންތަނުގައި އެއްގަމު އުޅަނދުތައް ދުއްވުމަށް ކަނޑައަޅިފައިވާ މަގުތަކާއި، ފާލަންތަކާއި، އަމިއްލަ ބިންބިމާއި ބަންޑާރަ ބިމުން ހިނގާބިނގާވެއުޅުމަށާއި ދުއްވުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މަގުތަކާއި ގޯޅިތަކާއި، އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ނުވަތަ ސިނާއީ ބޭނުންތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ބިންބިމާއި ވަކިކަމަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ރަށްރަށުގައި އާންމުކޮށް ދުއްވުމާއި ހިނގާބިނގާވެއުޅުމަށް ހަދައިފައިވާ މަގުތަކާއި ގޯޅިތަކާއި ސަރަހައްދުތަކާއި، މިފަދަ ތަންތަނުގައި ދުއްވާ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ އުޅަނދުތަކާއި، ދުއްވާ މީހުންނަށެވެ.
މީހެއް
"މީހެއް" ކަމުގައި ބުނެފައިވާ މާނައިގެ ތެރޭގައި ހުރިހާ އުމުރުފުރައެއްގެ އިންސާނުން ހިމެނެއެވެ.
އެކްސިޑެންޓް
"އެކްސިޑެންޓް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އިންޖީނުލީ އުޅަނދެއް ދުއްވާ ދުއްވުމުގައި ނުވަތަ ބޭނުންކުރުމުގައި، މީހެއްގެ ގައިގައި ނުވަތަ ތަނެއްގައި ނުވަތަ އެއްޗެއްގައި ޖެހުމަށެވެ.
އަސްކަރީ އުޅަނދު
"އަސްކަރީ އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގައުމީ ދިފާއީ ބާރުން ބޭނުންކުރާ އެއްގަމު އުޅަނދުތަކުގެ ތެރެއިން އަސްކަރީ ބޭނުންތަކަށް ބޭނުންކުރާ އުޅަނދުފަހަރަށެވެ.
އެއްގަމު އުޅަނދު
"އެއްގަމު އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހުން އުފުލުމަށާއި، މުދާ އުފުލުމަށާއި، މީހުންނާއި މުދާ އުފުލުމަށާއި، ތަފާތު އާންމު ހިދުމަތް ދިނުމުގެ ގޮތުން އެއްގަމުގައި ދުއްވުމަށް ނުވަތަ ތަކެތި ގެންދިޔުމަށް ނުވަތަ ދަތުރުކުރުމަށް އުފައްދައިފައި ހުންނަ އުޅަނދަށެވެ.
އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމު
"އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހުން އުޅޭ ރަށްރަށާއި، އަދި އާންމު ހިދުމަތްދޭ ތަންތަނުގައި އެއްގަމު އުޅަނދުތައް ދުއްވުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މަގުތަކާއި، ފާލަންތަކާއި، އަމިއްލަ ބިންބިމާއި ބަންޑާރަ ބިމުން ހިނގާބިނގާވެއުޅުމަށާއި ދުއްވުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މަގުތަކާއި ގޯޅިތަކާއި އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ނުވަތަ ސިނާއީ ބޭނުންތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ބިންބިމާއި ވަކިކަމަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ރަށްރަށުގައި އާންމުކޮށް ދުއްވުމާއި ހިނގާބިނގާވެއުޅުމަށް ހަދައިފައިވާ މަގުތަކާއި ގޯޅިތަކާއި ސަރަހައްދުތަކާއި، މިފަދަ ތަންތަނުގައި ދުއްވާ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ އުޅަނދުތަކާއި، ދުއްވާ މީހުންނަށެވެ.
އާއިލީ ގުޅުމެއް އޮންނަ ފަރާތްތައް
"އާއިލީ ގުޅުމެއް އޮންނަ ފަރާތްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ ކުއްޖެއްގެ މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕަކަމަށް މި ގަވާއިދުގައި ބުނެފައިވާ މީހުންނާއި، އެ މީހުންގެ އާއިލާގެ މީހުންގެ ތެރެއިން ގާނޫނު ނަންބަރު 4/2000 (އާއިލާއާބެހޭ ގާނޫނު) އާއި އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދުގައި ނުވަތަ ގަވާއިދުތަކުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުއީ ބަލަދުވެރިންނަށް ނުވަތަ ހަޟާނަތު ހައްގުވާ ފަރާތްތަކަށެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން، އެ ކުއްޖެއްގެ ބަޔަލޮޖިކަލް މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕަކަމަށް ސައިންޓިފިކް ތަހުލީލަކުން ކަށަވަރުކުރެވޭ މީހުންނަށާއި އެ މީހުންގެ އާއިލާގެ މީހުންނަށެވެ.
އޮފެންޑަރ މެނޭޖްމަންޓް
"އޮފެންޑަރ މެނޭޖްމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް ކަރެކްށަނަލް ސަރވިސްގެ ގައިދީންނާއި ބަންދުކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ފައިލް ބަލަހައްޓަމުން ގެންދާ ސެކްށަނަށެވެ.
ހޮސްޕިޓަލުގައި މަސައްކަތްކުރާ
"ހޮސްޕިޓަލުގައި މަސައްކަތްކުރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖޭގެ ހޮސްޕިޓަލުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ ސްޕެށަލިސްޓް ޑޮކްޓަރުންނަށެވެ.
ޕެރޯލުގެ މުއްދަތު
"ޕެރޯލުގެ މުއްދަތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޕެރޯލުގެ ދަށުން ދޫކުރެވޭ ގައިދީ ޕެރޯލް ޕްރޮގްރާމުގައި ހޭދަކުރުމަށް ޕެރޯލް ބޯޑުން ކަނޑައަޅާ މުއްދަތަށެވެ.
މާލެ ކައިރީގައިވާ ރަށެއް
"މާލެ ކައިރީގައިވާ ރަށެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކ.އަތޮޅުގެ ރަށްތަކުގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ދުވަހަކު މާލެއަށް ދަތުރުކުރުމުގެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެހިފައިވާ ރަށްތަކަށެވެ.
އާއިލާ
"ޢާއިލާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގައިދީގެ އަނބިމީހާ، ފިރިމީހާ، ދަރިން، މަންމަ، ބައްޕަ، މާމަ ކާފަ، ބޮޑު ދައިތަ، ބޮޑު ބޭބެ، އެއްބަނޑުއެ އްބަފާ ނުވަތަ އެއްބަނޑު ނުވަތަ އެއްބަފާ މީހުންނަށެވެ.
ގައިދީ ނުވަތަ "ގައިދީން"
"ގައިދީ" ނުވަތަ "ގައިދީން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖަލުގައި ތިބޭ މީހުންގެ ތެރެއިން ހުކުމެއް ތަންފީޒުކުރަމުންދާ މީހުންނަށެވެ.
ޕެރޯލް
"ޕެރޯލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހުކުމް ތަންފީޒުކުރަމުންދާ ގައިދީންގެ ތެރެއިން ހުކުމުގެ މުއްދަތުން ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަކި މިންވަރެއް ތަންފީޒުވެ ނިމިފައިވާ ގައިދީން، މުޖުތަމަޢުގެ ރައްކައުތެރިކަން ނުގެއްލޭނެ ގޮތެއްގެ މަތިން، މުޖުތަމަޢާ އަލުން އަހުލުވެރި ކުރުމަށްޓަކައި، ކަނޑައެޅޭ ވަކި ށަރުތުތަކެއްގެ ދަށުން ދޫކުރާ ދޫކުރުމަށެވެ.
އެއްގަމު އުޅަނދު
"އެއްގަމު އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހުން އުފުލުމަށާއި، މުދާ އުފުލުމަށާއި، މީހުންނާއި މުދާ އުފުލުމަށާއި، ތަފާތު އާންމު ހިދުމަތް ދިނުމުގެ ގޮތުން އެއްގަމުގައި ދުއްވުމަށް ނުވަތަ ތަކެތި ގެންދިޔުމަށް ނުވަތަ ދަތުރުކުރުމަށް އުފައްދައިފައި ހުންނަ އުޅަނދަށެވެ
އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމު
"އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހުން އުޅޭ ރަށްރަށާއި، އަދި އާންމު ހިދުމަތްދޭ ތަންތަނުގައި އެއްގަމު އުޅަނދުތައް ދުއްވުމަށް ކަނޑައަޅިފައިވާ މަގުތަކާއި، ފާލަންތަކާއި، އަމިއްލަ ބިންބިމާއި ބަންޑާރަ ބިމުން ހިނގާބިނގާވެއުޅުމަށާއި ދުއްވުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މަގުތަކާއި ގޯޅިތަކާއި، އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ނުވަތަ ސިނާއީ ބޭނުންތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ބިންބިމާއި ވަކިކަމަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ރަށްރަށުގައި އާންމުކޮށް ދުއްވުމާއި ހިނގާބިނގާވެއުޅުމަށް ހަދައިފައިވާ މަގުތަކާއި ގޯޅިތަކާއި ސަރަހައްދުތަކާއި، މިފަދަ ތަންތަނުގައި ދުއްވާ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ އުޅަނދުތަކާއި، ދުއްވާ މީހުންނަށެވެ.
މީހެއް
"މީހެއް" ކަމުގައި ބުނެފައިވާ މާނައިގެ ތެރޭގައި ހުރިހާ އުމުރުފުރައެއްގެ އިންސާނުން ހިމެނެއެވެ.
އެކްސިޑެންޓް
"އެކްސިޑެންޓް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އިންޖީނުލީ އުޅަނދެއް ދުއްވާ ދުއްވުމުގައި ނުވަތަ ބޭނުންކުރުމުގައި، މީހެއްގެ ގައިގައި ނުވަތަ ތަނެއްގައި ނުވަތަ އެއްޗެއްގައި ޖެހުމަށެވެ.
އަސްކަރީ އުޅަނދު
"އަސްކަރީ އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގައުމީ ދިފާއީ ބާރުން ބޭނުންކުރާ އެއްގަމު އުޅަނދުތަކުގެ ތެރެއިން އަސްކަރީ ބޭނުންތަކަށް ބޭނުންކުރާ އުޅަނދުފަހަރަށެވެ.
އެއްގަމު އުޅަނދު
"އެއްގަމު އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހުން އުފުލުމަށާއި، މުދާ އުފުލުމަށާއި، މީހުންނާއި މުދާ އުފުލުމަށާއި، ތަފާތު އާންމު ހިދުމަތް ދިނުމުގެ ގޮތުން އެއްގަމުގައި ދުއްވުމަށް ނުވަތަ ތަކެތި ގެންދިޔުމަށް ނުވަތަ ދަތުރުކުރުމަށް އުފައްދައިފައި ހުންނަ އުޅަނދަށެވެ.
އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމު
"އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހުން އުޅޭ ރަށްރަށާއި، އަދި އާންމު ހިދުމަތްދޭ ތަންތަނުގައި އެއްގަމު އުޅަނދުތައް ދުއްވުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މަގުތަކާއި، ފާލަންތަކާއި، އަމިއްލަ ބިންބިމާއި ބަންޑާރަ ބިމުން ހިނގާބިނގާވެއުޅުމަށާއި ދުއްވުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މަގުތަކާއި ގޯޅިތަކާއި އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ނުވަތަ ސިނާއީ ބޭނުންތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ބިންބިމާއި ވަކިކަމަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ރަށްރަށުގައި އާންމުކޮށް ދުއްވުމާއި ހިނގާބިނގާވެއުޅުމަށް ހަދައިފައިވާ މަގުތަކާއި ގޯޅިތަކާއި ސަރަހައްދުތަކާއި، މިފަދަ ތަންތަނުގައި ދުއްވާ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ އުޅަނދުތަކާއި، ދުއްވާ މީހުންނަށެވެ.
އާއިލީ ގުޅުމެއް އޮންނަ ފަރާތްތައް
"އާއިލީ ގުޅުމެއް އޮންނަ ފަރާތްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ ކުއްޖެއްގެ މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕަކަމަށް މި ގަވާއިދުގައި ބުނެފައިވާ މީހުންނާއި، އެ މީހުންގެ އާއިލާގެ މީހުންގެ ތެރެއިން ގާނޫނު ނަންބަރު 4/2000 (އާއިލާއާބެހޭ ގާނޫނު) އާއި އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދުގައި ނުވަތަ ގަވާއިދުތަކުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުއީ ބަލަދުވެރިންނަށް ނުވަތަ ހަޟާނަތު ހައްގުވާ ފަރާތްތަކަށެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން، އެ ކުއްޖެއްގެ ބަޔަލޮޖިކަލް މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕަކަމަށް ސައިންޓިފިކް ތަހުލީލަކުން ކަށަވަރުކުރެވޭ މީހުންނަށާއި އެ މީހުންގެ އާއިލާގެ މީހުންނަށެވެ.
އޮފެންޑަރ މެނޭޖްމަންޓް
"އޮފެންޑަރ މެނޭޖްމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް ކަރެކްށަނަލް ސަރވިސްގެ ގައިދީންނާއި ބަންދުކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ފައިލް ބަލަހައްޓަމުން ގެންދާ ސެކްށަނަށެވެ.
ހޮސްޕިޓަލުގައި މަސައްކަތްކުރާ
"ހޮސްޕިޓަލުގައި މަސައްކަތްކުރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖޭގެ ހޮސްޕިޓަލުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ ސްޕެށަލިސްޓް ޑޮކްޓަރުންނަށެވެ.
ޕެރޯލުގެ މުއްދަތު
"ޕެރޯލުގެ މުއްދަތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޕެރޯލުގެ ދަށުން ދޫކުރެވޭ ގައިދީ ޕެރޯލް ޕްރޮގްރާމުގައި ހޭދަކުރުމަށް ޕެރޯލް ބޯޑުން ކަނޑައަޅާ މުއްދަތަށެވެ.
މާލެ ކައިރީގައިވާ ރަށެއް
"މާލެ ކައިރީގައިވާ ރަށެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކ.އަތޮޅުގެ ރަށްތަކުގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ދުވަހަކު މާލެއަށް ދަތުރުކުރުމުގެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެހިފައިވާ ރަށްތަކަށެވެ.
އާއިލާ
"ޢާއިލާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގައިދީގެ އަނބިމީހާ، ފިރިމީހާ، ދަރިން، މަންމަ، ބައްޕަ، މާމަ ކާފަ، ބޮޑު ދައިތަ، ބޮޑު ބޭބެ، އެއްބަނޑުއެ އްބަފާ ނުވަތަ އެއްބަނޑު ނުވަތަ އެއްބަފާ މީހުންނަށެވެ.
ގައިދީ ނުވަތަ "ގައިދީން"
"ގައިދީ" ނުވަތަ "ގައިދީން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖަލުގައި ތިބޭ މީހުންގެ ތެރެއިން ހުކުމެއް ތަންފީޒުކުރަމުންދާ މީހުންނަށެވެ.
ޕެރޯލް
"ޕެރޯލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހުކުމް ތަންފީޒުކުރަމުންދާ ގައިދީންގެ ތެރެއިން ހުކުމުގެ މުއްދަތުން ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަކި މިންވަރެއް ތަންފީޒުވެ ނިމިފައިވާ ގައިދީން، މުޖުތަމަޢުގެ ރައްކައުތެރިކަން ނުގެއްލޭނެ ގޮތެއްގެ މަތިން، މުޖުތަމަޢާ އަލުން އަހުލުވެރި ކުރުމަށްޓަކައި، ކަނޑައެޅޭ ވަކި ށަރުތުތަކެއްގެ ދަށުން ދޫކުރާ ދޫކުރުމަށެވެ.