ގާނޫނީ ރަދީފު
"ށިޕިންގ އޭޖެންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާގުބޯޓެއްގެ ވެރިފަރާތް، ނުވަތަ ކަނޑު އުޅަނދު ޗާޓަރުކޮށްގެން އުޅޭ ފަރާތް، ނުވަތަ ކަނޑު އުޅަނދު އޮޕަރޭޓަރުގެ ފަރާތުން ރާއްޖޭގެ ބަނދަރުތަކަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އެ އުޅަނދު އައުމާއި ފުރުމާ ދެމެދު ދޭންޖެހޭ ހިދުމަތްތައް ދިނުމާއި، އެ ބޯޓަކުން ގެނައި މުދާ ދޫކުރުމަށް ޑެލިވަރީ އޯޑަރ ދޫކުރުމާއި، ބޯޓުގެ މާސްޓަރާއި ވެރިފަރާތުން ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާތަކާ ގުޅިގެން ކުރަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންކަން ކޮށްދިނުމާއި، ޖުމުލަކޮށް ބޯޓުގެ ބަލަދުވެރިކަން ބަލަހައްޓާ ފަރާތަށެވެ.
"ރިސްކް އެނަލިސިސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޓެކުހާ ގުޅޭ އިލްތިޒާމްތައް ފުރިހަމަކުރުމުގައި އެއްވެސް ފަރާތަކުން ނުރަނގަޅު ކަންތައްތަކެއް ކޮށްފައިވާކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާކަމަށް މީރާއަށް ލިބޭ މަޢުލޫމާތަށް ބިނާކޮށް،އެ ކަމެއް އިތުރަށް ބަލައި ވަޒަންކުރުމުގެގޮތުން ކުރާ ތަހުލީލަށެވެ.
"ޓެކުހާ ގުޅޭ ކުށްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީރާއަށް ތަޙުޤީޤުކުރުމުގެ ބާރުލިބިދީފައިވާ ޖިނާއީ ކުށްތަކަށެވެ.
"އަސާސީ ހިދުމަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ ދެވަނަ ބާބުގެ ދަށުން ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވާ އަސާސީ ހައްގެއް ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ފޯރުވައި ދިނުމަށްޓަކައި ދޭންޖެހޭ ހިދުމަތަށެވެ.
"ފަޅު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ރަށުގެ ގޮނޑުދޮށުން ފެށިގެން ތޮށީގެ ނުވަތަ ފުއްޓަރުގެ ބޭރުކައިރި އާއި ހަމައަށެވެ. ތޮށި ނުވަތަ ފުއްޓަރު ނެތް ނަމަ ގޮންޑުދޮށުން ފެށިގެން އުރަފަށާ ހަމަ އަށެވެ. ރަށެއް ނެތް ފަޅެއް ނަމަ އެފަޅެއްގެ ހޭފަށުން ފެށިގެން އެތެރެ އަށެވެ.
"ކަނޑު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ބޭރު ކަނޑާއި އަތޮޅުތަކުގެ އެތެރެވަރިއާ ފަރު، ފަޅު، ހާ، ގިރި ފަދަ ހުރިހާ ތަނެއް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
"މަސްވެރިކަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަނޑުތަކުން ލިބޭ ދިރުން ހުރި އެއްވެސް އެއްޗެއް ހިފުން ،ބޭނުން ، ނެގުން ، ނުވަތަ މިއިން ކަމެއް ކުރުމަށް ޓަކައި ކުރެވޭ ކޮންމެ މަސައްކަތަކަށެވެ.
"މަސް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ޖަނަވާރެއްގެ ނުވަތަ ގަހެއްގެ، ނުވަތަ މަހެއްގެ ސިފައެއް ހުރި، ނުވަތަ ނެތް އެއްޗެއް ނަމަވެސް ފެނުގައި ނުވަތަ ލޮނުގައި ނުވަތަ ކަނޑުގައި އުޅޭ އެންމެހައި ދިރޭ ތަކެއްޗަށެވެ. އެގޮތުން، މި މާނައިގެ ތެރޭގައި މައިކަށި ހުރި ނުވަތަ މައިކަށި ނެތް ދިރޭ ތަކެތި، ށެލްފިށް، ވެލާ، އިހި، ކަކުނި އަދި ބުނެވިދިޔަ ދިރޭ ތަކެތީގެ ޅަ އެއްޗެއްސާއި، އެ ތަކެތީގެ ފަންޏާއި ބިސް ހިމެނެއެވެ.
"އުޅަނދު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މަސްވެރިކަން ކުރުމަށް ނުވަތަ މަސްވެރިކަމާ ގުޅުންހުރި ހަރަކާތެއް ހިންގުމަށް ބޭނުންކުރާ ބާވަތެއްގެ އެއްވެސް އުޅަނދެއް، ކަނޑު ބޯޓެއް ނުވަތަ އެނޫން ވެސް އުޅަނދަކަށެވެ.
"ބޭރުގެ އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ:
- ބޭރު ގައުމެއްގައި، އެ ގައުމެއްގެ ކަމާ ގުޅޭ ގާނޫނުތަކުގެ ދަށުން އެ ގައުމެއްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ އުޅަނދު؛ ނުވަތަ
- ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުތަކުގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްފައި ނުވާ، ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުތަކުގެ ދަށުން، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓަރީކުރަން ލާޒިމްނުވާ އުޅަނދު.
"ފިށަރީޒް އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމް - ކެޔޮޅު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ،މަސްވެރިކަމާއި މަސްވެރިކަމާ ގުޅުންހުރި ހަރަކާތްތަކުގެ މައުލޫމާތު ރިކޯޑުކުރުމަށާއި، މަސްވެރިކަމާއި މަސްވެރިކަމާ ގުޅުންހުރި ހަރަކާތްތައް ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ލައިސަންސާއި ހުއްދަ ދޫކުރުމަށް މިނިސްޓްރީން ގާއިމްކޮށްފައިވާ ނިޒާމަށެވެ.
"ގާނޫނީ ވެރިފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއަކުން އެ އުޅަނދެއް ނުވަތަ އެ ތަނެއް އެ ފަރާތުގެ ނަމުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްދީފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
"މަސް ޕްރޮސެސްކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ:
- މަސް ނުވަތަ އެކުއަކަލްޗަރގެ އުފެއްދުންތައް ސާފުކޮށް، ނުވަތަ ބަންދުކޮށް،ނުވަތަ ފިނިކޮށް، ނުވަތަ ގަނޑުކޮށް، ނުވަތަ ލޮނުއަޅައި، ނުވަތަ ހިއްކައި،ނުވަތަ އެނޫން އެހެން ގޮތަކަށް ވެސް ތައްޔާރުކުރުން؛ ނުވަތަ
- ބަންދުކޮށް ނުވަތަ ޕެކެޓުކޮށް، ނުވަތަ ދަޅުގައި ބަންދުކޮށް، ނުވަތަ ހިއްކައި،ނުވަތަ ސާފުކޮށް، ނުވަތަ ލޮނުއަޅައި، ނުވަތަ ފިނިކޮށް، ނުވަތަ ގަނޑުކޮށް ނުވަތަ އެނޫން އެހެން ގޮތަކަށް ވެސް މަސް ނުވަތަ އެކުއަކަލްޗަރގެ އުފެއްދުންތައް ރައްކާކުރުން.
"މަސް ޕްރޮސެސްކުރާ ތަންތަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިންބިމާއި،އިމާރާތްތަކާއި އެނޫންވެސް ތަންތަން އަދި އެ ތަނެއްގައި:
- މަސް ނުވަތަ އެކުއަކަލްޗަރގެ އުފެއްދުންތައް ސާފުކޮށް، ބަންދުކޮށް،ފިނިކޮށް، ގަނޑުކޮށް، ލޮނުއަޅައި، ހިއްކައި، އެނޫންވެސް އެހެންގޮތަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭއާއި ދިވެހިރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ވިއްކުމަށް ތައްޔާރުކުރާ ތަންތަން؛ ނުވަތަ
- ބަންދުކޮށް ނުވަތަ ޕެކެޓުކޮށް، ދަޅުގައި ބަންދުކޮށް، ހިއްކައި، ސާފުކޮށް،ލޮނުއަޅައި، ފިނިކޮށް، ގަނޑުކޮށް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެހެންގޮތަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭއާއި ދިވެހިރާއްޖޭން ބޭރުގައި ވިއްކުމުގެ ބޭނުމަށްޓަކައި، މަސް ނުވަތަ އެކުއަކަލްޗަރގެ އުފެއްދުންތައް ރައްކާކޮށްފައި ބަހައްޓާ ތަންތަން.
"އެކުއަކަލްޗަރއާ ގުޅުން ހުރި ހަރަކާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަރަންޓީނު ފެސިލިޓީ ގާއިމްކުރުމާއި، ހިންގުމާއި، އެކުއަކަލްޗަރ ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ކާނާ އުފެއްދުމާ ގުޅުންހުރި މަސައްކަތްތަކަށެވެ.
"ށިޕިންގ އޭޖެންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާގުބޯޓެއްގެ ވެރިފަރާތް، ނުވަތަ ކަނޑު އުޅަނދު ޗާޓަރުކޮށްގެން އުޅޭ ފަރާތް، ނުވަތަ ކަނޑު އުޅަނދު އޮޕަރޭޓަރުގެ ފަރާތުން ރާއްޖޭގެ ބަނދަރުތަކަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އެ އުޅަނދު އައުމާއި ފުރުމާ ދެމެދު ދޭންޖެހޭ ހިދުމަތްތައް ދިނުމާއި، އެ ބޯޓަކުން ގެނައި މުދާ ދޫކުރުމަށް ޑެލިވަރީ އޯޑަރ ދޫކުރުމާއި، ބޯޓުގެ މާސްޓަރާއި ވެރިފަރާތުން ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާތަކާ ގުޅިގެން ކުރަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންކަން ކޮށްދިނުމާއި، ޖުމުލަކޮށް ބޯޓުގެ ބަލަދުވެރިކަން ބަލަހައްޓާ ފަރާތަށެވެ.
"ރިސްކް އެނަލިސިސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޓެކުހާ ގުޅޭ އިލްތިޒާމްތައް ފުރިހަމަކުރުމުގައި އެއްވެސް ފަރާތަކުން ނުރަނގަޅު ކަންތައްތަކެއް ކޮށްފައިވާކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާކަމަށް މީރާއަށް ލިބޭ މަޢުލޫމާތަށް ބިނާކޮށް،އެ ކަމެއް އިތުރަށް ބަލައި ވަޒަންކުރުމުގެގޮތުން ކުރާ ތަހުލީލަށެވެ.
"ޓެކުހާ ގުޅޭ ކުށްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީރާއަށް ތަޙުޤީޤުކުރުމުގެ ބާރުލިބިދީފައިވާ ޖިނާއީ ކުށްތަކަށެވެ.
"އަސާސީ ހިދުމަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ ދެވަނަ ބާބުގެ ދަށުން ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވާ އަސާސީ ހައްގެއް ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ފޯރުވައި ދިނުމަށްޓަކައި ދޭންޖެހޭ ހިދުމަތަށެވެ.
"ފަޅު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ރަށުގެ ގޮނޑުދޮށުން ފެށިގެން ތޮށީގެ ނުވަތަ ފުއްޓަރުގެ ބޭރުކައިރި އާއި ހަމައަށެވެ. ތޮށި ނުވަތަ ފުއްޓަރު ނެތް ނަމަ ގޮންޑުދޮށުން ފެށިގެން އުރަފަށާ ހަމަ އަށެވެ. ރަށެއް ނެތް ފަޅެއް ނަމަ އެފަޅެއްގެ ހޭފަށުން ފެށިގެން އެތެރެ އަށެވެ.
"ކަނޑު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ބޭރު ކަނޑާއި އަތޮޅުތަކުގެ އެތެރެވަރިއާ ފަރު، ފަޅު، ހާ، ގިރި ފަދަ ހުރިހާ ތަނެއް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
"މަސްވެރިކަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަނޑުތަކުން ލިބޭ ދިރުން ހުރި އެއްވެސް އެއްޗެއް ހިފުން ،ބޭނުން ، ނެގުން ، ނުވަތަ މިއިން ކަމެއް ކުރުމަށް ޓަކައި ކުރެވޭ ކޮންމެ މަސައްކަތަކަށެވެ.
"މަސް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ޖަނަވާރެއްގެ ނުވަތަ ގަހެއްގެ، ނުވަތަ މަހެއްގެ ސިފައެއް ހުރި، ނުވަތަ ނެތް އެއްޗެއް ނަމަވެސް ފެނުގައި ނުވަތަ ލޮނުގައި ނުވަތަ ކަނޑުގައި އުޅޭ އެންމެހައި ދިރޭ ތަކެއްޗަށެވެ. އެގޮތުން، މި މާނައިގެ ތެރޭގައި މައިކަށި ހުރި ނުވަތަ މައިކަށި ނެތް ދިރޭ ތަކެތި، ށެލްފިށް، ވެލާ، އިހި، ކަކުނި އަދި ބުނެވިދިޔަ ދިރޭ ތަކެތީގެ ޅަ އެއްޗެއްސާއި، އެ ތަކެތީގެ ފަންޏާއި ބިސް ހިމެނެއެވެ.
"އުޅަނދު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މަސްވެރިކަން ކުރުމަށް ނުވަތަ މަސްވެރިކަމާ ގުޅުންހުރި ހަރަކާތެއް ހިންގުމަށް ބޭނުންކުރާ ބާވަތެއްގެ އެއްވެސް އުޅަނދެއް، ކަނޑު ބޯޓެއް ނުވަތަ އެނޫން ވެސް އުޅަނދަކަށެވެ.
"ބޭރުގެ އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ:
- ބޭރު ގައުމެއްގައި، އެ ގައުމެއްގެ ކަމާ ގުޅޭ ގާނޫނުތަކުގެ ދަށުން އެ ގައުމެއްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ އުޅަނދު؛ ނުވަތަ
- ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުތަކުގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްފައި ނުވާ، ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުތަކުގެ ދަށުން، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓަރީކުރަން ލާޒިމްނުވާ އުޅަނދު.
"ފިށަރީޒް އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމް - ކެޔޮޅު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ،މަސްވެރިކަމާއި މަސްވެރިކަމާ ގުޅުންހުރި ހަރަކާތްތަކުގެ މައުލޫމާތު ރިކޯޑުކުރުމަށާއި، މަސްވެރިކަމާއި މަސްވެރިކަމާ ގުޅުންހުރި ހަރަކާތްތައް ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ލައިސަންސާއި ހުއްދަ ދޫކުރުމަށް މިނިސްޓްރީން ގާއިމްކޮށްފައިވާ ނިޒާމަށެވެ.
"ގާނޫނީ ވެރިފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއަކުން އެ އުޅަނދެއް ނުވަތަ އެ ތަނެއް އެ ފަރާތުގެ ނަމުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްދީފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
"މަސް ޕްރޮސެސްކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ:
- މަސް ނުވަތަ އެކުއަކަލްޗަރގެ އުފެއްދުންތައް ސާފުކޮށް، ނުވަތަ ބަންދުކޮށް،ނުވަތަ ފިނިކޮށް، ނުވަތަ ގަނޑުކޮށް، ނުވަތަ ލޮނުއަޅައި، ނުވަތަ ހިއްކައި،ނުވަތަ އެނޫން އެހެން ގޮތަކަށް ވެސް ތައްޔާރުކުރުން؛ ނުވަތަ
- ބަންދުކޮށް ނުވަތަ ޕެކެޓުކޮށް، ނުވަތަ ދަޅުގައި ބަންދުކޮށް، ނުވަތަ ހިއްކައި،ނުވަތަ ސާފުކޮށް، ނުވަތަ ލޮނުއަޅައި، ނުވަތަ ފިނިކޮށް، ނުވަތަ ގަނޑުކޮށް ނުވަތަ އެނޫން އެހެން ގޮތަކަށް ވެސް މަސް ނުވަތަ އެކުއަކަލްޗަރގެ އުފެއްދުންތައް ރައްކާކުރުން.
"މަސް ޕްރޮސެސްކުރާ ތަންތަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިންބިމާއި،އިމާރާތްތަކާއި އެނޫންވެސް ތަންތަން އަދި އެ ތަނެއްގައި:
- މަސް ނުވަތަ އެކުއަކަލްޗަރގެ އުފެއްދުންތައް ސާފުކޮށް، ބަންދުކޮށް،ފިނިކޮށް، ގަނޑުކޮށް، ލޮނުއަޅައި، ހިއްކައި، އެނޫންވެސް އެހެންގޮތަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭއާއި ދިވެހިރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ވިއްކުމަށް ތައްޔާރުކުރާ ތަންތަން؛ ނުވަތަ
- ބަންދުކޮށް ނުވަތަ ޕެކެޓުކޮށް، ދަޅުގައި ބަންދުކޮށް، ހިއްކައި، ސާފުކޮށް،ލޮނުއަޅައި، ފިނިކޮށް، ގަނޑުކޮށް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެހެންގޮތަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭއާއި ދިވެހިރާއްޖޭން ބޭރުގައި ވިއްކުމުގެ ބޭނުމަށްޓަކައި، މަސް ނުވަތަ އެކުއަކަލްޗަރގެ އުފެއްދުންތައް ރައްކާކޮށްފައި ބަހައްޓާ ތަންތަން.
"އެކުއަކަލްޗަރއާ ގުޅުން ހުރި ހަރަކާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަރަންޓީނު ފެސިލިޓީ ގާއިމްކުރުމާއި، ހިންގުމާއި، އެކުއަކަލްޗަރ ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ކާނާ އުފެއްދުމާ ގުޅުންހުރި މަސައްކަތްތަކަށެވެ.