ގާނޫނީ ރަދީފު
"ކުފުރުގެ ބަސް" ނުވަތަ "ކުފުރުގެ އަމަލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަހްލުއްސުއްނަތި ވަލް ޖަމާއަތުގެ ދީނީ އިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި ވަކި އަމަލަކީ ކުފުރުގެ އަމަލެއްކަމާމެދު ނުވަތަ ވަކި ބަހަކީ ކުފުރުގެ ބަހެއްކަމާމެދު ހިލާފެއް ނެތް އަމަލަށާއި ބަހަށެވެ.
"ކުފުރުގެ އަމަލު" ނުވަތަ "ކުފުރުގެ ބަސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަހްލުއްސުއްނަތި ވަލް ޖަމާއަތުގެ ދީނީ އިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި ވަކި އަމަލަކީ ކުފުރުގެ އަމަލެއްކަމާމެދު ނުވަތަ ވަކި ބަހަކީ ކުފުރުގެ ބަހެއްކަމާމެދު ހިލާފެއް ނެތް އަމަލަށާއި ބަހަށެވެ.
"އާންމު ތަނެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމުން ހިނގާބިނގާވާ ތަންތަނާއި، އެތަނަކަށް އާންމުން އައިސް އަދި އެނބުރި ގޮސްއުޅޭ ތަންތަނާއި، އާންމުން މަޑުކޮށްލައިގެން ތިބެވޭގޮތަށް ނުވަތަ އެކި ބޭނުންތަކުގައި އެއްވެ އުޅެވޭ ގޮތަށް ހުންނަ ތަންތަނާއި، ކަނޑައެޅިފައިވާ އަގެއް ދައްކައިގެން ނުވަތަ ދައުވަތެއްދީގެން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކުން އާންމުންނަށް ވަދެވޭގޮތަށް ނުވަތަ ބައިވެރިވެވޭގޮތަށް ހުންނަ ތަންތަނާއި، ރޭޑިއޯ، ޓެލެވިޜަން ނުވަތަ އިންޓަރނެޓާއި ޓެކްނޮލޮޖީ މެދުވެރިކޮށް އާންމުކޮށް މައުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދޭ ނުވަތަ އާންމުންނަށް ބައިވެރިވެވޭ ފޯރަމްތަކާއި، ހަބަރާއި މައުލޫމާތު އާންމުކުރާ އެހެނިހެން ވަސީލަތްތަކަށެވެ.
ރާއްޖޭގައި ހިންގާ ވިޔަފާރި ރެލަވަންޓް" ވުން ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ އެ ވިޔަފާރި ރައްދުވާ ފަރާތް ނިސްބަތްވާ ގުރޫޕުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިންގާ ވިޔަފާރިއަށް ނުވަތަ ރައްދުވާ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިންގާ ވިޔަފާރިތަކަކީ އެއްފަދަ ނުވަތަ އެއްގޮތް ވިޔަފާރިތަކެއް ކަމަށްވާނަމަ، ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިންގާ ވިޔަފާރިއަކީ ރައްދުވާ ފަރާތް ނިސްބަތްވާ ގުރޫޕުގެ ވިޔަފާރީގެ ބައެއް ކަމުގައިވާނަމަ، ނުވަތަ އެ ވިޔަފާރިތައް އެނޫންވެސް ގޮތަކުން ގުޅިފައިވާނަމައެވެ.
"ހަރަދު ހިއްސާކުރާ އިންތިޒާމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ އެއްބަސްވުމުގެ ކޮންމެ ބައިވެރިއެއްގެ ވިޔަފާރިއަށް ވެސް މަންފާ ލިބޭނެކަމަށް ބަލައިގެން، އައިރު މާއްދީ މުދަލެއް ނުވަތަ މާއްދީ މުދަލެއް ނުވަތަ ހިދުމަތެއް، ހުރިހައި ބައިވެރިން ގުޅިގެން ޑިވެލޮޕްކުރުމަށް ނުވަތަ އުފެއްދުމަށް ނުވަތަ ހޯދުމަށް ހިނގާ ހަރަދާއި ނަގާ ރިސްކް އެ ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ހިއްސާކުރުމަށް އެއްބަސްވެވޭ އިންތިޒާމުތަކަށެވެ.
"އެޑްވާންސް ޕްރައިސިންގ އެރޭންޖްމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަކި މުއްދަތެއްގައި ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތެއްގެ ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ ކަނޑައެޅުމުގައި ބަލާނެ ކަންކަން (މިސާލަކަށް، މެތަޑް، ކޮމްޕްރަބަލްސް އަދި އެ ކަންކަމަށް ގެނެވޭނެ އެކަށީގެންވާ ބަދަލުތައް، ކުރިމަގުގައި ކުރިމަތިވެދާނެ ހާދިސާއަކާ ގުޅޭގޮތުން ހަދައިފައިވާ ކްރިޓިކަލް އެސަމްޕްށަންތައް) ކުރީ ބައިގައި ކަނޑައެޅޭ އިންތިޒާމުތަކަށެވެ.
"ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގުޅުންހުރި ފަރާތަކާއެކު ކުރާ މުއާމަލާތަށެވެ.
"ޓެސްޓް ކުރެވުނު ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ ފަރާތަކަށް ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ މެތަޑް އެޕްލައިކުރުމުގައި އެންމެ ރިލައަބަލް ގޮތަށް އެޕްލައިކުރެވޭނެ އަދި އެންމެ ރިލައަބަލް ކޮމްޕްރަބަލް ހޯދޭނެ ފަރާތަށެވެ.
"ކޮމްޕްރަބިލިޓީ އެނަލިސިސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގުޅުންހުރި ފަރާތަކާއެކީ ކުރެވޭ މުއާމަލާތެއްގައި ހުންނަ އިކޮނިމިކަލީ ރެލަވަންޓް ސިފަތައް ދެނެގަތުމަށްފަހު، މުސްތަގިއްލު ފަރާތަކާ ކުރެވޭ އެފަދަ މުއާމަލަތެއްގައި ހުންނަ އެފަދަ ސިފަތަކާ އަޅައިކިއުމަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި، ގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކާއެކީ ކުރެވޭ މުއާމަލާތުގައި ހުރި އެކަމަކު މުސްތަގިއްލު ފަރާތަކާ ކުރެވޭ އެފަދަ މުއާމަލަތެއްގައި ނެތް ކަންކަން، އަދި ގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކާއެކީ ކުރެވޭ މުއާމަލާތުގައި ނެތް އެކަމަކު މުސްތަގިއްލު ފަރާތަކާ ކުރެވޭ އެފަދަ މުއާމަލާތެއްގައި ހުރި ކަންކަން ބެލުން ހިމެނެއެވެ.
"އާމްސް ލެންތުގެ އަގު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 25/2019 (އާމްދަނީން ޓެކްސް ނެގުމުގެ ގާނޫނު) ގެ 79 ވަނަ މާއްދާގެ (ޑ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އާމްސް ލެންތުގެ އުސޫލުން ކަނޑައަޅާ އަގެވެ.
"ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ މެތަޑް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާމްސް ލެންތު އަގު ކަނޑައެޅުމަށް ބޭނުންކުރާ އަންނަނިވި މެތަޑްތަކުގެ ތެރެއިން މެތަޑަކަށެވެ.
- "ކޮމްޕްރަބަލް އަންކޮންޓްރޯލްޑް ޕްރައިސް (ކަޕް) މެތަޑް": ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތެއްގައި މުދަލެއް ނުވަތަ ހިދުމަތެއް ފޯރުވައިދިން އަގު، އަޅައިކިއޭ ހާލަތެއްގައި އެކަމަކު ކޮންޓްރޯލް ނެތް މުއާމަލާތެއްގައި ދެވޭނެ އަގާ އަޅާކިއާ ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ މެތަޑް؛
- "ކޯސްޓް ޕްލަސް މެތަޑް": ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތެއްގައި، މުދަލެއް ނުވަތަ ހިދުމަތެއް ދިނުމަށް ހިނގި ހަރަދުތަކުގެ މައުލޫމާތު ބޭނުންކުރާ ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ މެތަޑް. މި މެތަޑުގައި، ފަންކްށަންތަކާއި މާކެޓް ކަންޑިށަންތަކަށް ބިނާކޮށް (ބޭނުންކުރި އެސެޓްތަކާއި ނެގި ރިސްކްތަކަށް ބަލައިގެން) އެކަށީގެންވާ ފައިދާއެއް އިތުރުކުރާނީ ހިނގި ހަރަދަށް މިންވަރެއް (މާކް-އަޕް) އިތުރުކޮށްގެންނެވެ. ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތަކަށް، މިގޮތަށް މިންވަރެއް އިތުރުކޮށްގެން އަންނަ އަދަދަކީ، އެ މުއާމަލާތުގެ އާމްސް ލެންތު އަގެއް ކަމުގައި ބެލިދާނެއެވެ.
- "ރީސޭލް ޕްރައިސް މެތަޑް": ގުޅުންހުރި ފަރާތެއްގެ އަތުން ގަތް މުދަލެއް، ގުޅުން ނެތް ފަރާތަކަށް ވިއްކާ އަގު އަސާސްއަކަށް ބަލާ ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ މެތަޑް. މި މެތަޑުގައި، ގުޅުން ނެތް ފަރާތަށް ވިއްކާ އަގުން، "ރީސޭލް ޕްރައިސް މާޖިން " އަދި އެ މުދަލެއް ގަތުމަށް ހިނގި އެހެނިހެން ހަރަދުތައް (މިސާލަކަށް، ކަސްޓަމް ޑިއުޓީ) އުނިކުރުމުން އޮންނަ އަދަދަކީ، ގުޅުންހުރި ފަރާތުން އެ މުދަލެއް ގަތުމަށް ކުރި މުއާމަލާތުގެ އާމްސް ލެންތު އަގެއް ކަމުގައި ބެލިދާނެއެވެ.
- "ޕްރޮފިޓް ސްޕްލިޓް މެތަޑް": ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތެއްގައި،ގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ބަހައިލާނެ ޖުމްލަ ފައިދާ ކަނޑައަޅައި، އަދި އިގްތިސާދީގޮތުން އެކަށީގެންވާ އަސާސަކަށް ބިނާކޮށް (އާމްސް ލެންތު އެއްބަސްވުމެއްގައި ވެސް އެ ފައިދާ ބެހުމަށް ކަނޑައަޅާނެ މިންވަރުކަމަށް އަންދާޒާކުރެވޭ މިންވަރަށް) އެ ފައިދާ ބަހައިލެވޭ ޓްރާންޒެކްށަނަލް ޕްރޮފިޓް މެތަޑް.
- "ޓްރާންޒެކްށަނަލް ނެޓް މާޖިން މެތަޑް": ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތެއްގައި، އެކަށީގެންވާ އަސާސަކަށް ބިނާކޮށް (މިސާލަކަށް، ހަރަދު، ސޭލްސް، އެސެޓްތައް)، ޓެކްސް ދައްކާ ފަރާތަށް ލިބޭ ނެޓް ޕްރޮފިޓް މާޖިން ބަލާ ޓްރާންޒެކްށަނަލް ޕްރޮފިޓް މެތަޑް.
- "އަދަރ ސަޗް މެތަޑް": ދެއްކި އަގު ނުވަތަ ދައްކަންޖެހޭ އަގު، ގުޅުން ނެތް ފަރާތްތަކެއްގެ މެދުގައި ހަމަ އެފަދަ ހާލަތެއްގައި، ރިއާޔަތްކުރަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންކަމަށް ރިއާޔަތް ކުރުމަށްފަހު، އެފަދަ މުއާމަލާތެއްގައި ދައްކާނެ ނުވަތަ ދައްކަންޖެހޭނެ އަގަށް ރިއާޔަތް ކުރެވޭ، މީރާއިން ހުއްދަކުރާ ކޮންމެ މެތަޑެއް.
"އާންމުކޮށް ދޭ ސަޕޯޓް ހިދުމަތް" ތަކަކީ، އަންނަނިވި ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވާ،އަދި އެ ފަރާތުގެ މައިގަނޑު ވިޔަފާރީގެ ބައެއްކަމުގައި ނުހިމެނޭ، "ސަޕޯޓިވް ނޭޗަރ" ގެ ހިދުމަތްތަކުގެ ތެރެއިން، މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 1 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހިދުމަތްތަކެވެ (1) އެ ހިދުމަތް ފޯރުވައިދިނުމަށް ހާއްސަ މުދަލެއް ނުވަތަ އަގުހުރި އައިރު މާއްދީ މުދަލެއް ބޭނުންކުރަން ނުޖެހުން އަދި އެ ހިދުމަތުގެ ސަބަބުން އެފަދަ އައިރު މާއްދީ މުދަލެއް އުފެދިގެން ނުދިއުން؛ އަދި (2) ރައްދުވާ ފަރާތުން ސިގްނިފިކަންޓް ރިސްކެއް ނަގަންޖެހޭ ފަދަ ހާލަތެއް މެދުވެރި ނުވުން އަދި އެފަދަ ރިސްކެއް ކޮންޓްރޯލްކުރަންޖެހޭ ފަދަ ހާލަތެއް މެދުވެރި ނުވުން.
"ރައްދުވާ ފަރާތް ނިސްބަތްވާ ގުރޫޕު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ފަރާތްތައް ވެސް ހިމެނޭ ގޮތުން، ގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކުގެ މައްޗަށް އެކުލެވިގެންވާ ގުރޫޕަކަށެވެ (1) ރައްދުވާ ފަރާތް؛ (2) ރައްދުވާ ފަރާތަކީ ޕާޓްނަރށިޕެއްނަމަ، އެ ޕާޓްނަރށިޕްގެ ޕާޓްނަރުން؛ (3) ރައްދުވާ ފަރާތަކީ ޓްރަސްޓެއްނަމަ، އެ ޓްރަސްޓުގެ ޓްރަސްޓީން؛
"ކޮލިފައިންގ ޕާސްޓް ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ ޑޮކިއުމެންޓޭށަން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ރައްދުވާ ފަރާތަކުން ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ ޑޮކިއުމެންޓޭށަން ތައްޔާރުކުރާ މުއާމަލާތް (ސަބްޖެކްޓް ޓްރާންޒެކްށަން) ކުރާ ގުޅުންހުރި ފަރާތާއެކު، ފައިބެ ހިސާބުކުރާ މުއްދަތަށް މުއާމަލާތަކާ ނުވަތަ އިންތިޒާމަކާ ގުޅިގެން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ ޑޮކިއުމެންޓޭށަންއަށެވެ.
"އިންޑިކެޓިވް މާޖިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ކުރެވޭ ލޯނުގެ މުއާމަލާތްތަކުގެ އިންޓްރެސްޓް ކަނޑައެޅުމުގައި ބޭނުންކުރުމަށް، މީރާގެ ވެބްސައިޓުގައި ށާއިއުކޮށްފައިވާ އިންޑިކެޓިވް މާޖިންއަށެވެ.
"ކުފުރުގެ ބަސް" ނުވަތަ "ކުފުރުގެ އަމަލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަހްލުއްސުއްނަތި ވަލް ޖަމާއަތުގެ ދީނީ އިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި ވަކި އަމަލަކީ ކުފުރުގެ އަމަލެއްކަމާމެދު ނުވަތަ ވަކި ބަހަކީ ކުފުރުގެ ބަހެއްކަމާމެދު ހިލާފެއް ނެތް އަމަލަށާއި ބަހަށެވެ.
"ކުފުރުގެ އަމަލު" ނުވަތަ "ކުފުރުގެ ބަސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަހްލުއްސުއްނަތި ވަލް ޖަމާއަތުގެ ދީނީ އިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި ވަކި އަމަލަކީ ކުފުރުގެ އަމަލެއްކަމާމެދު ނުވަތަ ވަކި ބަހަކީ ކުފުރުގެ ބަހެއްކަމާމެދު ހިލާފެއް ނެތް އަމަލަށާއި ބަހަށެވެ.
"އާންމު ތަނެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމުން ހިނގާބިނގާވާ ތަންތަނާއި، އެތަނަކަށް އާންމުން އައިސް އަދި އެނބުރި ގޮސްއުޅޭ ތަންތަނާއި، އާންމުން މަޑުކޮށްލައިގެން ތިބެވޭގޮތަށް ނުވަތަ އެކި ބޭނުންތަކުގައި އެއްވެ އުޅެވޭ ގޮތަށް ހުންނަ ތަންތަނާއި، ކަނޑައެޅިފައިވާ އަގެއް ދައްކައިގެން ނުވަތަ ދައުވަތެއްދީގެން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކުން އާންމުންނަށް ވަދެވޭގޮތަށް ނުވަތަ ބައިވެރިވެވޭގޮތަށް ހުންނަ ތަންތަނާއި، ރޭޑިއޯ، ޓެލެވިޜަން ނުވަތަ އިންޓަރނެޓާއި ޓެކްނޮލޮޖީ މެދުވެރިކޮށް އާންމުކޮށް މައުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދޭ ނުވަތަ އާންމުންނަށް ބައިވެރިވެވޭ ފޯރަމްތަކާއި، ހަބަރާއި މައުލޫމާތު އާންމުކުރާ އެހެނިހެން ވަސީލަތްތަކަށެވެ.
ރާއްޖޭގައި ހިންގާ ވިޔަފާރި ރެލަވަންޓް" ވުން ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ އެ ވިޔަފާރި ރައްދުވާ ފަރާތް ނިސްބަތްވާ ގުރޫޕުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިންގާ ވިޔަފާރިއަށް ނުވަތަ ރައްދުވާ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިންގާ ވިޔަފާރިތަކަކީ އެއްފަދަ ނުވަތަ އެއްގޮތް ވިޔަފާރިތަކެއް ކަމަށްވާނަމަ، ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިންގާ ވިޔަފާރިއަކީ ރައްދުވާ ފަރާތް ނިސްބަތްވާ ގުރޫޕުގެ ވިޔަފާރީގެ ބައެއް ކަމުގައިވާނަމަ، ނުވަތަ އެ ވިޔަފާރިތައް އެނޫންވެސް ގޮތަކުން ގުޅިފައިވާނަމައެވެ.
"ހަރަދު ހިއްސާކުރާ އިންތިޒާމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ އެއްބަސްވުމުގެ ކޮންމެ ބައިވެރިއެއްގެ ވިޔަފާރިއަށް ވެސް މަންފާ ލިބޭނެކަމަށް ބަލައިގެން، އައިރު މާއްދީ މުދަލެއް ނުވަތަ މާއްދީ މުދަލެއް ނުވަތަ ހިދުމަތެއް، ހުރިހައި ބައިވެރިން ގުޅިގެން ޑިވެލޮޕްކުރުމަށް ނުވަތަ އުފެއްދުމަށް ނުވަތަ ހޯދުމަށް ހިނގާ ހަރަދާއި ނަގާ ރިސްކް އެ ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ހިއްސާކުރުމަށް އެއްބަސްވެވޭ އިންތިޒާމުތަކަށެވެ.
"އެޑްވާންސް ޕްރައިސިންގ އެރޭންޖްމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަކި މުއްދަތެއްގައި ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތެއްގެ ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ ކަނޑައެޅުމުގައި ބަލާނެ ކަންކަން (މިސާލަކަށް، މެތަޑް، ކޮމްޕްރަބަލްސް އަދި އެ ކަންކަމަށް ގެނެވޭނެ އެކަށީގެންވާ ބަދަލުތައް، ކުރިމަގުގައި ކުރިމަތިވެދާނެ ހާދިސާއަކާ ގުޅޭގޮތުން ހަދައިފައިވާ ކްރިޓިކަލް އެސަމްޕްށަންތައް) ކުރީ ބައިގައި ކަނޑައެޅޭ އިންތިޒާމުތަކަށެވެ.
"ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގުޅުންހުރި ފަރާތަކާއެކު ކުރާ މުއާމަލާތަށެވެ.
"ޓެސްޓް ކުރެވުނު ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ ފަރާތަކަށް ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ މެތަޑް އެޕްލައިކުރުމުގައި އެންމެ ރިލައަބަލް ގޮތަށް އެޕްލައިކުރެވޭނެ އަދި އެންމެ ރިލައަބަލް ކޮމްޕްރަބަލް ހޯދޭނެ ފަރާތަށެވެ.
"ކޮމްޕްރަބިލިޓީ އެނަލިސިސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގުޅުންހުރި ފަރާތަކާއެކީ ކުރެވޭ މުއާމަލާތެއްގައި ހުންނަ އިކޮނިމިކަލީ ރެލަވަންޓް ސިފަތައް ދެނެގަތުމަށްފަހު، މުސްތަގިއްލު ފަރާތަކާ ކުރެވޭ އެފަދަ މުއާމަލަތެއްގައި ހުންނަ އެފަދަ ސިފަތަކާ އަޅައިކިއުމަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި، ގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކާއެކީ ކުރެވޭ މުއާމަލާތުގައި ހުރި އެކަމަކު މުސްތަގިއްލު ފަރާތަކާ ކުރެވޭ އެފަދަ މުއާމަލަތެއްގައި ނެތް ކަންކަން، އަދި ގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކާއެކީ ކުރެވޭ މުއާމަލާތުގައި ނެތް އެކަމަކު މުސްތަގިއްލު ފަރާތަކާ ކުރެވޭ އެފަދަ މުއާމަލާތެއްގައި ހުރި ކަންކަން ބެލުން ހިމެނެއެވެ.
"އާމްސް ލެންތުގެ އަގު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 25/2019 (އާމްދަނީން ޓެކްސް ނެގުމުގެ ގާނޫނު) ގެ 79 ވަނަ މާއްދާގެ (ޑ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އާމްސް ލެންތުގެ އުސޫލުން ކަނޑައަޅާ އަގެވެ.
"ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ މެތަޑް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާމްސް ލެންތު އަގު ކަނޑައެޅުމަށް ބޭނުންކުރާ އަންނަނިވި މެތަޑްތަކުގެ ތެރެއިން މެތަޑަކަށެވެ.
- "ކޮމްޕްރަބަލް އަންކޮންޓްރޯލްޑް ޕްރައިސް (ކަޕް) މެތަޑް": ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތެއްގައި މުދަލެއް ނުވަތަ ހިދުމަތެއް ފޯރުވައިދިން އަގު، އަޅައިކިއޭ ހާލަތެއްގައި އެކަމަކު ކޮންޓްރޯލް ނެތް މުއާމަލާތެއްގައި ދެވޭނެ އަގާ އަޅާކިއާ ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ މެތަޑް؛
- "ކޯސްޓް ޕްލަސް މެތަޑް": ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތެއްގައި، މުދަލެއް ނުވަތަ ހިދުމަތެއް ދިނުމަށް ހިނގި ހަރަދުތަކުގެ މައުލޫމާތު ބޭނުންކުރާ ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ މެތަޑް. މި މެތަޑުގައި، ފަންކްށަންތަކާއި މާކެޓް ކަންޑިށަންތަކަށް ބިނާކޮށް (ބޭނުންކުރި އެސެޓްތަކާއި ނެގި ރިސްކްތަކަށް ބަލައިގެން) އެކަށީގެންވާ ފައިދާއެއް އިތުރުކުރާނީ ހިނގި ހަރަދަށް މިންވަރެއް (މާކް-އަޕް) އިތުރުކޮށްގެންނެވެ. ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތަކަށް، މިގޮތަށް މިންވަރެއް އިތުރުކޮށްގެން އަންނަ އަދަދަކީ، އެ މުއާމަލާތުގެ އާމްސް ލެންތު އަގެއް ކަމުގައި ބެލިދާނެއެވެ.
- "ރީސޭލް ޕްރައިސް މެތަޑް": ގުޅުންހުރި ފަރާތެއްގެ އަތުން ގަތް މުދަލެއް، ގުޅުން ނެތް ފަރާތަކަށް ވިއްކާ އަގު އަސާސްއަކަށް ބަލާ ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ މެތަޑް. މި މެތަޑުގައި، ގުޅުން ނެތް ފަރާތަށް ވިއްކާ އަގުން، "ރީސޭލް ޕްރައިސް މާޖިން " އަދި އެ މުދަލެއް ގަތުމަށް ހިނގި އެހެނިހެން ހަރަދުތައް (މިސާލަކަށް، ކަސްޓަމް ޑިއުޓީ) އުނިކުރުމުން އޮންނަ އަދަދަކީ، ގުޅުންހުރި ފަރާތުން އެ މުދަލެއް ގަތުމަށް ކުރި މުއާމަލާތުގެ އާމްސް ލެންތު އަގެއް ކަމުގައި ބެލިދާނެއެވެ.
- "ޕްރޮފިޓް ސްޕްލިޓް މެތަޑް": ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތެއްގައި،ގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ބަހައިލާނެ ޖުމްލަ ފައިދާ ކަނޑައަޅައި، އަދި އިގްތިސާދީގޮތުން އެކަށީގެންވާ އަސާސަކަށް ބިނާކޮށް (އާމްސް ލެންތު އެއްބަސްވުމެއްގައި ވެސް އެ ފައިދާ ބެހުމަށް ކަނޑައަޅާނެ މިންވަރުކަމަށް އަންދާޒާކުރެވޭ މިންވަރަށް) އެ ފައިދާ ބަހައިލެވޭ ޓްރާންޒެކްށަނަލް ޕްރޮފިޓް މެތަޑް.
- "ޓްރާންޒެކްށަނަލް ނެޓް މާޖިން މެތަޑް": ކޮންޓްރޯލް އޮތް މުއާމަލާތެއްގައި، އެކަށީގެންވާ އަސާސަކަށް ބިނާކޮށް (މިސާލަކަށް، ހަރަދު، ސޭލްސް، އެސެޓްތައް)، ޓެކްސް ދައްކާ ފަރާތަށް ލިބޭ ނެޓް ޕްރޮފިޓް މާޖިން ބަލާ ޓްރާންޒެކްށަނަލް ޕްރޮފިޓް މެތަޑް.
- "އަދަރ ސަޗް މެތަޑް": ދެއްކި އަގު ނުވަތަ ދައްކަންޖެހޭ އަގު، ގުޅުން ނެތް ފަރާތްތަކެއްގެ މެދުގައި ހަމަ އެފަދަ ހާލަތެއްގައި، ރިއާޔަތްކުރަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންކަމަށް ރިއާޔަތް ކުރުމަށްފަހު، އެފަދަ މުއާމަލާތެއްގައި ދައްކާނެ ނުވަތަ ދައްކަންޖެހޭނެ އަގަށް ރިއާޔަތް ކުރެވޭ، މީރާއިން ހުއްދަކުރާ ކޮންމެ މެތަޑެއް.
"އާންމުކޮށް ދޭ ސަޕޯޓް ހިދުމަތް" ތަކަކީ، އަންނަނިވި ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވާ،އަދި އެ ފަރާތުގެ މައިގަނޑު ވިޔަފާރީގެ ބައެއްކަމުގައި ނުހިމެނޭ، "ސަޕޯޓިވް ނޭޗަރ" ގެ ހިދުމަތްތަކުގެ ތެރެއިން، މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 1 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހިދުމަތްތަކެވެ (1) އެ ހިދުމަތް ފޯރުވައިދިނުމަށް ހާއްސަ މުދަލެއް ނުވަތަ އަގުހުރި އައިރު މާއްދީ މުދަލެއް ބޭނުންކުރަން ނުޖެހުން އަދި އެ ހިދުމަތުގެ ސަބަބުން އެފަދަ އައިރު މާއްދީ މުދަލެއް އުފެދިގެން ނުދިއުން؛ އަދި (2) ރައްދުވާ ފަރާތުން ސިގްނިފިކަންޓް ރިސްކެއް ނަގަންޖެހޭ ފަދަ ހާލަތެއް މެދުވެރި ނުވުން އަދި އެފަދަ ރިސްކެއް ކޮންޓްރޯލްކުރަންޖެހޭ ފަދަ ހާލަތެއް މެދުވެރި ނުވުން.
"ރައްދުވާ ފަރާތް ނިސްބަތްވާ ގުރޫޕު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ފަރާތްތައް ވެސް ހިމެނޭ ގޮތުން، ގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކުގެ މައްޗަށް އެކުލެވިގެންވާ ގުރޫޕަކަށެވެ (1) ރައްދުވާ ފަރާތް؛ (2) ރައްދުވާ ފަރާތަކީ ޕާޓްނަރށިޕެއްނަމަ، އެ ޕާޓްނަރށިޕްގެ ޕާޓްނަރުން؛ (3) ރައްދުވާ ފަރާތަކީ ޓްރަސްޓެއްނަމަ، އެ ޓްރަސްޓުގެ ޓްރަސްޓީން؛
"ކޮލިފައިންގ ޕާސްޓް ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ ޑޮކިއުމެންޓޭށަން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ރައްދުވާ ފަރާތަކުން ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ ޑޮކިއުމެންޓޭށަން ތައްޔާރުކުރާ މުއާމަލާތް (ސަބްޖެކްޓް ޓްރާންޒެކްށަން) ކުރާ ގުޅުންހުރި ފަރާތާއެކު، ފައިބެ ހިސާބުކުރާ މުއްދަތަށް މުއާމަލާތަކާ ނުވަތަ އިންތިޒާމަކާ ގުޅިގެން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ޓްރާންސްފަރ ޕްރައިސިންގ ޑޮކިއުމެންޓޭށަންއަށެވެ.
"އިންޑިކެޓިވް މާޖިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ކުރެވޭ ލޯނުގެ މުއާމަލާތްތަކުގެ އިންޓްރެސްޓް ކަނޑައެޅުމުގައި ބޭނުންކުރުމަށް، މީރާގެ ވެބްސައިޓުގައި ށާއިއުކޮށްފައިވާ އިންޑިކެޓިވް މާޖިންއަށެވެ.