ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
ނިއުޓްރިށަނިސްޓް
"ނިއުޓްރިށަނިސްޓް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ކުދިންގެ ކާނާއާގުޅޭގޮތުން ލަފާދިނުމުގެ އިލްމާއި ތަޖުރިބާ ލިބިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
ނޫޓު އަދި ފައިސާފޮތި
"ނޫޓު" އަދި "ފައިސާފޮތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 6/1981 (މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބޭނުން ކުރުމަށް ނެރެފައިވާ ނޫޓަށާއި ފައިސާފޮއްޗަށެވެ.
ނިއު މީޑިއާ
"ނިއު މީޑިއާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހަބަރާއި މައުލޫމާތު ފެތުރުމާއި، މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދިނުމަށްޓަކައި، އިންޓަރނެޓާއި އެނޫންވެސް ޓެކްނޮލޮޖީތަކުގެ ތެރެއިން އަލަށް އުފެދޭ ފޭސްބުކް، ޓްވިޓަރ، ޔޫޓިއުބްފަދަ ވަސީލަތްތަކަށާއި، ހަބަރާއި މައުލޫމާތު ފެތުރުމާއި، މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ދުނިޔޭގައި އަލަށް ބޭނުންކުރެވޭ އެންމެހައި އީޖާދުތަކަށެވެ.
ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު
"ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބަޑިއާއި ވަޒަން ފޮނުވާގޮތައް ހަދާފައި ހުންނަ އެހެން ބާވަތްތަކުގެ ވަސީލަތްތަކާއި، ތޫނު ހަތިޔާރާއި، ކޯރާޑިއާއި، ވަޅިއާއި، ރޭޒަރުތިލައާއި، މިފަދަ އެއްޗެހި ހިމެނޭނެހެންނެވެ.
ނެޓްވަރކްގެ ސަރަހައްދު
"ނެޓްވަރކްގެ ސަރަހައްދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ ބޭނުމަށް އޮތޯރިޓީން، ލިޔުމަކުން ނެރޭ ގަރާރުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ނެޓްވަރކްގެ ސަރަހައްދަކަށެވެ. މިގޮތުން ނެޓްވަރކްގެ ސަރަހައްދެއް ކަނޑައަޅާފައި ނުވާނަމަ، ނެޓްވަރކްގެ ސަރަހައްދުކަމަށް ބަލާނީ:
އަމިއްލަ މީހުންގެ ގޯތިގެދޮރުގައި ޓެލެކޮމިއުނިކޭށަންގެ ހިދުމަތެއް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ބެހެއްޓޭ ފުރަތަމަ ސޮކެޓަށް؛ ނުވަތަ
ޢިމާރާތެއްގައި ބެހެއްޓިފައި ހުންނަ ޑިސްޓްރިބިއުށަންގެ މައި ފޮއްޓަށް؛ ނުވަތަ
އޮތޯރިޓީން ލިޔުމަކުން ވަކިގޮތަކަށް ކަނޑަނާޅާހާ ހިނދަކު، ހިދުމަތް ލިބިގަންނަ ފަރާތާއި، ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތުން ނެޓްވަރކްގެ ސަރަހައްދުކަމަށް އެއްބަސްވާ ތަނަކަށެވެ.
ނެޓްވަރކް ފެސިލިޓީ ނުވަތަ ނެޓްވަރކްގެ ވަސީލަތްތައް
"ނެޓްވަރކް ފެސިލިޓީ" ނުވަތަ "ނެޓްވަރކްގެ ވަސީލަތްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހިދުމަތް ލިބިގަންނަ ފަރާތްތަކުގެ އިކުއިޕްމަންޓްތައް ނުހިމެނޭ ގޮތުގެމަތިން، ޓެލެކޮމިއުނިކޭށަންގެ ހިދުމަތެއް ދިނުމުގެ ގޮތުން ނުވަތަ އެފަދަ ހިދުމަތަކާ ގުޅޭގޮތުން ބޭނުންކުރާ، މާއްދީ އޮނިގަނޑުގެ މާއްދާއަކަށް ނުވަތަ މާއްދާތަކަކަށެވެ.
ވިޔަފާރި
"ވިޔަފާރި" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ މާލީފައިދާ ނުވަތަ އާމްދަނީ ހޯދުމަށް ކުރާ ކޮންމެ މަސައްކަތަކަށް ނުވަތަ ކަމަކަށެވެ. މީގެތެރޭގައި، މީހެއްގެ އަމިއްލަ މުދަލަކުން، ވިޔަފާރި ހިންގުންކަމަށް ނުވާގޮތަށް މުއާމަލާތު ކުރުމެއް ނުހިމެނެއެވެ.
ހިޔާލުފާޅުކުރުން
"ހިޔާލުފާޅުކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ:-
- ދުލާއި ގަލަމުން އަދި އެނޫންވެސް ވަސީލަތެއް މެދުވެރިކޮށްގެންވިޔަސް، އެއްވެސް މީހެއްގެ ބުއްދިއަށް ފެންނަ ފިކުރެއް ފާޅުކޮށް، އެހެން މީހަކަށް ނުވަތަ މީހުންނަށް އެ ޚިޔާލު އަންގާ އެންގުމަށާއި؛
- ތިމާ ޤަބޫލުކުރާ ވިސްނުމެއް ގެންގުޅުމާއި، ތިމާ ބޭނުންވާ ގޮތަކަށް ކަންކަމާމެދު ދުށުމާއި؛
- ޤައުމެއްގެ އިމެއްގެ ހުރަހެއް މެދުވެރިވުމެއްނެތި އަނގަބަހުން ނުވަތަ ލިޔުމުން ނުވަތަ ޝާއިޢުކޮށްގެން ނުވަތަ ޗާޕުކޮށްގެން، ނުވަތަ ކުރަހައިގެން، ނުވަތަ އިޚްތިޔާރުކުރާ އެހެންވެސް ގޮތަކަށް ފާޅުކުރުމާއި ފޯރުކޮށްދިނުމާއި؛
- އެހެން ޤާނޫނެއްގައި ނުވަތަ މި ގާނޫނުގެ އެހެން މާއްދާއެއްގައި، އެހެންގޮތަކަށް ކަނޑަނާޅާހައި ހިނދަކު، ލީފްލެޓް ބެހުމާއި، ކަރުދާސް ބެހުމާއި، ފޮތި ދެމުމާއި، ލޯގޯ އާއި ނިޝާން ގެންގުޅުމާއި، މަގުތަކާއި ޢާންމު ތަންތަނުގައި ބޭނުން ހިފައި އެހެން މީހުންނަށް އުނދަގޫ ނުވާނެ ފަދައިން މަގުތަކާއި ޢާންމު ތަންތަނުގައި ހިނގުމާއި، މައިކްރޯފޯން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ވަސީލަތެއް ބޭނުންކޮށްގެން ވާހަކަދައްކާ ޝުޢޫރުފާޅުކުރުމަށެވެ.
ހަގީގީ ވެރިފަރާތް
"ހަގީގީ ވެރިފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހިއްސާގެ "ގާނޫނީ ވެރިފަރާތް" ފިޔަވައި އެ ހިއްސާގެ ފައިދާ އެހެން ފަރާތަކަށް ލިބޭނެ ފަރާތެއްވާނަމަ، އެފަރާތަކަށެވެ.
ހެއްކެއްގެ ގޮތުގައި ބެލޭނެ އެއްޗެހި
ކަމެއްގެ ހަގީގަތާ ގުޅޭގޮތުން ށަރީއަތުގެ މަޖިލީހަކަށް ހުށަހެޅުން އެ މަޖިލިސް ހުއްދަކުރާ ނުވަތަ ށަރީއަތުގެ މަޖިލީހަކުން ހޯދާ ކޮންމެ ލިޔުމަކީވެސް ހެއްކެއްގެ ގޮތުގައި ބެލޭނެ އެއްޗެކެވެ. މިފަދަ ކޮންމެ ލިޔުމަކީ ކިތާބީ (ޑޮކިއުމެންޓަރީ) ހެއްކެވެ.
ހަގީގަތެއް ސާބިތު ވެއްޖެކަމަށް ށަރީއަތުން ބެލުން
ހަގީގަތެއް ސާބިތު ވެއްޖެކަމަށް ށަރީއަތުން ބެލޭނީ އެކަން ސާބިތު ކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ހަމަތަކުގެމަތިން އެކަމެއް ހިނގާކަމަށް ނުވަތަ ހިނގާފައިވާކަމަށް ށަރީއަތުގެ މަޖިލީހަށް ގަބޫލު ކުރެވިއްޖެ ހިނދެއްގައެވެ. އަދި ބުއްދި ސަލާމަތުން ހުރި މީހަކު އެކަމެއް ހިނގާފައިވާކަމަށް ބަލައި، އެމައްޗަށް އަމަލު ކުރަންޖެހޭ ފަދަ މިންވަރަކަށް އެކަމެއް ހިނގާފައިވާކަމަށް ށަރީއަތުގެ މަޖިލީހަށް ބުރަވެވިއްޖެނަމަ، އެފަދަ ހާއްސަ ހާލަތަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ އުސޫލެއްގެމަތިން އެކަމެއްގެ ހަގީގަތް ސާބިތު ވެއްޖެކަމަށް ށަރީއަތުގެ މަޖިލީހުން ނިންމިދާނެއެވެ.
ހައްޖު މަނާސިކު
"ހައްޖު މަނާސިކު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހައްޖުގެ އަޅުކަމަށެވެ.
ޖިންސީ އަމަލު
"ޖިންސީ އަމަލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ: (1) އިސްލާމީ ށަރީއަތުގައި ހުއްދަވެގެންވާ ސަބަބެއްނެތި އެހެން މީހެއްގެ ޖިންސީގުނަވަނުގައި ނުވަތަ ފުރަގަސްފަރާތުގައި ނުވަތަ ކުރިމަތިފަރާތުގައި ނުވަތަ އުރަމަތީގައި އަތްލުމަށް؛ (2) އިސްލާމީ ށަރީއަތުގައި ހުއްދަވެގެންވާ ސަބަބެއްނެތި އެހެން މީހަކު ލައްވައި ތިމާގެ ޖިންސީގުނަވަނުގައި ނުވަތަ ފުރަގަސްފަރާތުގައި ނުވަތަ އުރަމަތީގައި އަތްލެއްވުމަށް ނުވަތަ އެހެން މީހެއްގެ އެފަދަ ތަނެއްގައި އަތްލެއްވުމަށް؛ ނުވަތަ (3) އިސްލާމީ ށަރީއަތުގައި ހުއްދަވެގެންވާ ސަބަބެއްނެތި ކުށުގެ އަނިޔާ ލިބުނު މީހާގެ ހަށިގަނޑުގެ ބަޔަކަށް މަނި ފޯރުކުރުވުމަށް؛
ތިމާގެ މީހުން
"ތިމާގެ މީހުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތަކަށް މީހަކާ އާއިލީ ގުޅުންހުރި މީހުންނަށެވެ: (1) މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕަ، ކާފަ އެއް ނުވަތަ މާމައެއް، މުނިކާފައެއް، ނުވަތަ މުނިމާމައެއް؛ (2) ދަރި ނުވަތަ ކާފަދަރިން ނުވަތަ މުނިކާފަދަރިން؛ (3) އެއްބަނޑުއެއްބަފާ މީހާ، ނުވަތަ އެއްބަނޑު މީހާ ނުވަތަ އެއްބަފާ މީހާ؛
(4) ބޮޑުދައިތަ، މުނިބޮޑުދައިތަ، ބޮޑުބޭބެ، މުނިބޮޑުބޭބެ، ނުވަތަ ތިމާއަށް ބޮޑުބޭބެ ކިޔާ އަންހެން ކުއްޖާ ނުވަތަ ފިރިހެން ކުއްޖާ؛ ނުވަތަ (5) އަނބިމީހާގެ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ ބައްޕަ، ނުވަތަ އަނބިމީހާގެ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ މަންމަ، ނުވަތަ އަނބިމީހާގެ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ އަންހެން ދަރިފުޅު، ނުވަތަ އަނބިމީހާގެ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ ފިރިހެން ދަރިފުޅު؛ ނުވަތަ (6) އެއްކިރުވުމުގެ ސަބަބުން އަހަކަށްވާ ފިރިހެނާ ނުވަތަ އުހުތަކަށްވާ އަންހެނާ؛ ނުވަތަ
ނުކުޅެދުންތެރިކަން
"ނުކުޅެދުންތެރިކަން" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ މަސައްކަތެއް ކޮށްގެން ތިމާ އަމިއްލައަށް ތިމާގެ ދިރިއުޅުން ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް މާއްދީ ގޮތުން ނުވަތަ ބުއްދީގެ ގޮތުން ނުކުޅެދިގެންވާ ހާލަތަށެވެ.
ނިއުޓްރިށަނިސްޓް
"ނިއުޓްރިށަނިސްޓް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ކުދިންގެ ކާނާއާގުޅޭގޮތުން ލަފާދިނުމުގެ އިލްމާއި ތަޖުރިބާ ލިބިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
ނޫޓު އަދި ފައިސާފޮތި
"ނޫޓު" އަދި "ފައިސާފޮތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 6/1981 (މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބޭނުން ކުރުމަށް ނެރެފައިވާ ނޫޓަށާއި ފައިސާފޮއްޗަށެވެ.
ނިއު މީޑިއާ
"ނިއު މީޑިއާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހަބަރާއި މައުލޫމާތު ފެތުރުމާއި، މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދިނުމަށްޓަކައި، އިންޓަރނެޓާއި އެނޫންވެސް ޓެކްނޮލޮޖީތަކުގެ ތެރެއިން އަލަށް އުފެދޭ ފޭސްބުކް، ޓްވިޓަރ، ޔޫޓިއުބްފަދަ ވަސީލަތްތަކަށާއި، ހަބަރާއި މައުލޫމާތު ފެތުރުމާއި، މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ދުނިޔޭގައި އަލަށް ބޭނުންކުރެވޭ އެންމެހައި އީޖާދުތަކަށެވެ.
ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު
"ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބަޑިއާއި ވަޒަން ފޮނުވާގޮތައް ހަދާފައި ހުންނަ އެހެން ބާވަތްތަކުގެ ވަސީލަތްތަކާއި، ތޫނު ހަތިޔާރާއި، ކޯރާޑިއާއި، ވަޅިއާއި، ރޭޒަރުތިލައާއި، މިފަދަ އެއްޗެހި ހިމެނޭނެހެންނެވެ.
ނެޓްވަރކްގެ ސަރަހައްދު
"ނެޓްވަރކްގެ ސަރަހައްދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ ބޭނުމަށް އޮތޯރިޓީން، ލިޔުމަކުން ނެރޭ ގަރާރުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ނެޓްވަރކްގެ ސަރަހައްދަކަށެވެ. މިގޮތުން ނެޓްވަރކްގެ ސަރަހައްދެއް ކަނޑައަޅާފައި ނުވާނަމަ، ނެޓްވަރކްގެ ސަރަހައްދުކަމަށް ބަލާނީ:
އަމިއްލަ މީހުންގެ ގޯތިގެދޮރުގައި ޓެލެކޮމިއުނިކޭށަންގެ ހިދުމަތެއް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ބެހެއްޓޭ ފުރަތަމަ ސޮކެޓަށް؛ ނުވަތަ
ޢިމާރާތެއްގައި ބެހެއްޓިފައި ހުންނަ ޑިސްޓްރިބިއުށަންގެ މައި ފޮއްޓަށް؛ ނުވަތަ
އޮތޯރިޓީން ލިޔުމަކުން ވަކިގޮތަކަށް ކަނޑަނާޅާހާ ހިނދަކު، ހިދުމަތް ލިބިގަންނަ ފަރާތާއި، ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތުން ނެޓްވަރކްގެ ސަރަހައްދުކަމަށް އެއްބަސްވާ ތަނަކަށެވެ.
ނެޓްވަރކް ފެސިލިޓީ ނުވަތަ ނެޓްވަރކްގެ ވަސީލަތްތައް
"ނެޓްވަރކް ފެސިލިޓީ" ނުވަތަ "ނެޓްވަރކްގެ ވަސީލަތްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހިދުމަތް ލިބިގަންނަ ފަރާތްތަކުގެ އިކުއިޕްމަންޓްތައް ނުހިމެނޭ ގޮތުގެމަތިން، ޓެލެކޮމިއުނިކޭށަންގެ ހިދުމަތެއް ދިނުމުގެ ގޮތުން ނުވަތަ އެފަދަ ހިދުމަތަކާ ގުޅޭގޮތުން ބޭނުންކުރާ، މާއްދީ އޮނިގަނޑުގެ މާއްދާއަކަށް ނުވަތަ މާއްދާތަކަކަށެވެ.
ވިޔަފާރި
"ވިޔަފާރި" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ މާލީފައިދާ ނުވަތަ އާމްދަނީ ހޯދުމަށް ކުރާ ކޮންމެ މަސައްކަތަކަށް ނުވަތަ ކަމަކަށެވެ. މީގެތެރޭގައި، މީހެއްގެ އަމިއްލަ މުދަލަކުން، ވިޔަފާރި ހިންގުންކަމަށް ނުވާގޮތަށް މުއާމަލާތު ކުރުމެއް ނުހިމެނެއެވެ.
ހިޔާލުފާޅުކުރުން
"ހިޔާލުފާޅުކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ:-
- ދުލާއި ގަލަމުން އަދި އެނޫންވެސް ވަސީލަތެއް މެދުވެރިކޮށްގެންވިޔަސް، އެއްވެސް މީހެއްގެ ބުއްދިއަށް ފެންނަ ފިކުރެއް ފާޅުކޮށް، އެހެން މީހަކަށް ނުވަތަ މީހުންނަށް އެ ޚިޔާލު އަންގާ އެންގުމަށާއި؛
- ތިމާ ޤަބޫލުކުރާ ވިސްނުމެއް ގެންގުޅުމާއި، ތިމާ ބޭނުންވާ ގޮތަކަށް ކަންކަމާމެދު ދުށުމާއި؛
- ޤައުމެއްގެ އިމެއްގެ ހުރަހެއް މެދުވެރިވުމެއްނެތި އަނގަބަހުން ނުވަތަ ލިޔުމުން ނުވަތަ ޝާއިޢުކޮށްގެން ނުވަތަ ޗާޕުކޮށްގެން، ނުވަތަ ކުރަހައިގެން، ނުވަތަ އިޚްތިޔާރުކުރާ އެހެންވެސް ގޮތަކަށް ފާޅުކުރުމާއި ފޯރުކޮށްދިނުމާއި؛
- އެހެން ޤާނޫނެއްގައި ނުވަތަ މި ގާނޫނުގެ އެހެން މާއްދާއެއްގައި، އެހެންގޮތަކަށް ކަނޑަނާޅާހައި ހިނދަކު، ލީފްލެޓް ބެހުމާއި، ކަރުދާސް ބެހުމާއި، ފޮތި ދެމުމާއި، ލޯގޯ އާއި ނިޝާން ގެންގުޅުމާއި، މަގުތަކާއި ޢާންމު ތަންތަނުގައި ބޭނުން ހިފައި އެހެން މީހުންނަށް އުނދަގޫ ނުވާނެ ފަދައިން މަގުތަކާއި ޢާންމު ތަންތަނުގައި ހިނގުމާއި، މައިކްރޯފޯން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ވަސީލަތެއް ބޭނުންކޮށްގެން ވާހަކަދައްކާ ޝުޢޫރުފާޅުކުރުމަށެވެ.
ހަގީގީ ވެރިފަރާތް
"ހަގީގީ ވެރިފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހިއްސާގެ "ގާނޫނީ ވެރިފަރާތް" ފިޔަވައި އެ ހިއްސާގެ ފައިދާ އެހެން ފަރާތަކަށް ލިބޭނެ ފަރާތެއްވާނަމަ، އެފަރާތަކަށެވެ.
ހެއްކެއްގެ ގޮތުގައި ބެލޭނެ އެއްޗެހި
ކަމެއްގެ ހަގީގަތާ ގުޅޭގޮތުން ށަރީއަތުގެ މަޖިލީހަކަށް ހުށަހެޅުން އެ މަޖިލިސް ހުއްދަކުރާ ނުވަތަ ށަރީއަތުގެ މަޖިލީހަކުން ހޯދާ ކޮންމެ ލިޔުމަކީވެސް ހެއްކެއްގެ ގޮތުގައި ބެލޭނެ އެއްޗެކެވެ. މިފަދަ ކޮންމެ ލިޔުމަކީ ކިތާބީ (ޑޮކިއުމެންޓަރީ) ހެއްކެވެ.
ހަގީގަތެއް ސާބިތު ވެއްޖެކަމަށް ށަރީއަތުން ބެލުން
ހަގީގަތެއް ސާބިތު ވެއްޖެކަމަށް ށަރީއަތުން ބެލޭނީ އެކަން ސާބިތު ކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ހަމަތަކުގެމަތިން އެކަމެއް ހިނގާކަމަށް ނުވަތަ ހިނގާފައިވާކަމަށް ށަރީއަތުގެ މަޖިލީހަށް ގަބޫލު ކުރެވިއްޖެ ހިނދެއްގައެވެ. އަދި ބުއްދި ސަލާމަތުން ހުރި މީހަކު އެކަމެއް ހިނގާފައިވާކަމަށް ބަލައި، އެމައްޗަށް އަމަލު ކުރަންޖެހޭ ފަދަ މިންވަރަކަށް އެކަމެއް ހިނގާފައިވާކަމަށް ށަރީއަތުގެ މަޖިލީހަށް ބުރަވެވިއްޖެނަމަ، އެފަދަ ހާއްސަ ހާލަތަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ އުސޫލެއްގެމަތިން އެކަމެއްގެ ހަގީގަތް ސާބިތު ވެއްޖެކަމަށް ށަރީއަތުގެ މަޖިލީހުން ނިންމިދާނެއެވެ.
ހައްޖު މަނާސިކު
"ހައްޖު މަނާސިކު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހައްޖުގެ އަޅުކަމަށެވެ.
ޖިންސީ އަމަލު
"ޖިންސީ އަމަލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ: (1) އިސްލާމީ ށަރީއަތުގައި ހުއްދަވެގެންވާ ސަބަބެއްނެތި އެހެން މީހެއްގެ ޖިންސީގުނަވަނުގައި ނުވަތަ ފުރަގަސްފަރާތުގައި ނުވަތަ ކުރިމަތިފަރާތުގައި ނުވަތަ އުރަމަތީގައި އަތްލުމަށް؛ (2) އިސްލާމީ ށަރީއަތުގައި ހުއްދަވެގެންވާ ސަބަބެއްނެތި އެހެން މީހަކު ލައްވައި ތިމާގެ ޖިންސީގުނަވަނުގައި ނުވަތަ ފުރަގަސްފަރާތުގައި ނުވަތަ އުރަމަތީގައި އަތްލެއްވުމަށް ނުވަތަ އެހެން މީހެއްގެ އެފަދަ ތަނެއްގައި އަތްލެއްވުމަށް؛ ނުވަތަ (3) އިސްލާމީ ށަރީއަތުގައި ހުއްދަވެގެންވާ ސަބަބެއްނެތި ކުށުގެ އަނިޔާ ލިބުނު މީހާގެ ހަށިގަނޑުގެ ބަޔަކަށް މަނި ފޯރުކުރުވުމަށް؛
ތިމާގެ މީހުން
"ތިމާގެ މީހުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތަކަށް މީހަކާ އާއިލީ ގުޅުންހުރި މީހުންނަށެވެ: (1) މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕަ، ކާފަ އެއް ނުވަތަ މާމައެއް، މުނިކާފައެއް، ނުވަތަ މުނިމާމައެއް؛ (2) ދަރި ނުވަތަ ކާފަދަރިން ނުވަތަ މުނިކާފަދަރިން؛ (3) އެއްބަނޑުއެއްބަފާ މީހާ، ނުވަތަ އެއްބަނޑު މީހާ ނުވަތަ އެއްބަފާ މީހާ؛
(4) ބޮޑުދައިތަ، މުނިބޮޑުދައިތަ، ބޮޑުބޭބެ، މުނިބޮޑުބޭބެ، ނުވަތަ ތިމާއަށް ބޮޑުބޭބެ ކިޔާ އަންހެން ކުއްޖާ ނުވަތަ ފިރިހެން ކުއްޖާ؛ ނުވަތަ (5) އަނބިމީހާގެ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ ބައްޕަ، ނުވަތަ އަނބިމީހާގެ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ މަންމަ، ނުވަތަ އަނބިމީހާގެ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ އަންހެން ދަރިފުޅު، ނުވަތަ އަނބިމީހާގެ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ ފިރިހެން ދަރިފުޅު؛ ނުވަތަ (6) އެއްކިރުވުމުގެ ސަބަބުން އަހަކަށްވާ ފިރިހެނާ ނުވަތަ އުހުތަކަށްވާ އަންހެނާ؛ ނުވަތަ
ނުކުޅެދުންތެރިކަން
"ނުކުޅެދުންތެރިކަން" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ މަސައްކަތެއް ކޮށްގެން ތިމާ އަމިއްލައަށް ތިމާގެ ދިރިއުޅުން ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް މާއްދީ ގޮތުން ނުވަތަ ބުއްދީގެ ގޮތުން ނުކުޅެދިގެންވާ ހާލަތަށެވެ.