ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
ތިންވަނަ ފަރާތް
"ތިންވަނަ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ 23 ވަނަ މާއްދާއާއި 24 ވަނަ މާއްދާއާއި 25 ވަނަ މާއްދާއާއި 26 ވަނަ މާއްދާއިން ރައްކާތެރިކޮށްދީފައިވާ މައުލޫމާތު ނިސްބަތްވާ އަދި އެފަރާތެއްގެ މަސްލަހަތު އެ މާއްދާތަކުން ރައްކާތެރިކޮށްދޭ ފަރާތަށެވެ. ދައުލަތުގެ އިދާރާއެއް ނުވަތަ މައުލޫމާތަށް އެދޭ ފަރާތެއް މި މާނަކުރުމުގައި ހިމެނިގެނެއް ނުވެއެވެ.
ދައުލަތުގެ އިދާރާ
"ދައުލަތުގެ އިދާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވެރިކަން ހިންގާ ފަރާތާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި އަދުލު އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ބާރާއި މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާއި މުސްތަގިއްލު މަގާމުތަކާއި ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކާއި ގާނޫނުއަސާސީގެ ދަށުން އިންތިހާބުކުރެވޭ ކައުންސިލުތައް ހިމެނޭ ގޮތުގެމަތިންނެވެ. އަދި، އެ ތަނެއް ހިންގުމުގައި ދައުލަތުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއް އަދާކުރާ ކޮންމެ ތަނަކާއި ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން ހިންގާ ކޮންމެ ތަނަކާއި ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން އެހީ ލިބިގެން ހިންގާ ކޮންމެ ތަނެއް މެ ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
މައުލޫމާތު
"މައުލޫމާތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮންމެ ބާވަތެއްގެ މައުލޫމާތެއް ކަމުގައިވީނަމަވެސް ނުވަތަ ކޮންމެ ތާރީހެއްގައި އުފައްދާފައިވާ މައުލޫމާތެއް ކަމުގައިވީނަމަވެސް ނުވަތަ ކޮންމެ ފަރާތަކުން އުފައްދާފައިވާ މައުލޫމާތެއް ކަމުގައިވީނަމަވެސް، ކޮންމެ ވަސީލަތެއްގައި ރައްކާތެރި ކުރެވިފައިވާ މައުލޫމާތެއް ކަމުގައިވީނަމަވެސް ދައުލަތުގެ އިދާރާއަކުން ގެންގުޅޭ ނުވަތަ ބަލަހައްޓާ މައުލޫމާތުގެ ތެރެއިން ތިންވަނަ ފަރާތެއްގެ މިލްކަކަށްނުވާ ހަމަކޮންމެ މައުލޫމާތަށެވެ.
މުރާޖައާ ކޮމިޓީ (މައުލޫމާތާއި ގުޅޭ)
"މުރާޖައާ ކޮމިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިންފޮމޭށަން އޮފިސަރު ނިންމާ ނިންމުން މުރާޖައާކޮށްދިނުންއެދި ހުށަހެޅުމުން އެކަން ބެލުމަށް ދައުލަތުގެ އިދާރާތަކުގައި ވެރިންގެ ފެންވަރުގައި ތިބި މީހުންގެ މަދުވެގެން 3 މީހުންގެ މައްޗަށް މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ހައްގުގެ ގާނޫނުނު (ގާނޫނު ނަންބަރ 1/2014) ގެ 41 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެކުލަވާލެވޭ ކޮމިޓީއަށެވެ.
އިންފޮމޭށަން އޮފިސަރު
"އިންފޮމޭށަން އޮފިސަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ އެކި އިދާރާތަކުގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ ވެރިން ފެންވަރުގެ މަގާމުތައް ނޫން މަގާމުތަކުގައި ތިބޭ މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ހައްގުގެ ގާނޫނުނު (ގާނޫނު ނަންބަރ 1/2014) ގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ދައުލަތުގެ އެ އިދާރާގެ ފެންވަރުގައި އަދާކުރުމަށް ދައުލަތުގެ އެ އިދާރާއެއްގެ އިސްވެރިޔާ ހަވާލުކުރާ މުވައްޒަފަށެވެ. ނުވަތަ މުވައްޒަފުންނަށެވެ.
އިލްތިމާސް
"އިލްތިމާސް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މައާފުކޮށްދިނުން ނުވަތަ އަދަބު ލުއިކޮށްދިނުން އެދި މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ހުށަހަޅާ ހުށަހެޅުމަށެވެ.
ފައިސާއަށް ބަދަލުކުރެވޭ ގޮތުގައި ގެންގުޅެވޭ ލިޔުންތައް
"ފައިސާއަށް ބަދަލުކުރެވޭ ގޮތުގައި ގެންގުޅެވޭ ލިޔުންތައް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އެ ލިޔުމެއް ގަނެވިއްކޭނެ، އަދި ލިޔުމެއްގައިވާ ހައްގުތައް އެކަކުގެ ކިބައިން އަނެކަކުގެ ކިބައަށް ފަސޭހަކަމާއެކު ބަދަލުކުރެވިދާނެ އަދި އެ ލިޔުމެއް ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބަދަލުކުރެވޭނެ ގޮތަށް ގެންގުޅޭ ލިޔުމަށެވެ. މި ގާނޫނުގެ ބޭނުމަށް މިފަދަ ލިޔުމެއްކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޗެކާއި، ޕްރޮމިސަރީ ނޯޓާއި، މަނީ އޯޑަރ، ޓްރެވަލަރސް ޗެކް އަދި
މި ނޫންވެސް މިފަދަ ލިޔުންތަކަށެވެ.
ބެއަރަރ ނެގޯށިއަބަލް އިންސްޓްރުމަންޓް
"ބެއަރަރ ނެގޯށިއަބަލް އިންސްޓްރުމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އަންނަނިވި ހާލަތްތަކުގައި އޮންނަ ފައިސާއަށް ބަދަލުކުރެވޭ ގޮތުގައި ގެންގުޅެވޭ ބޭންކު ޗެކް، ޓްރެވަލަރސް ޗެކް، ޕްރޮމިސަރީ ނޯޓާއި މަނީ އޯޑަރ ފަދަ ލިޔުންތަކަށެވެ.
ގަވަރނަރ
"ގަވަރނަރ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީގެ ގަވަރނަރަށެވެ.
މުއާމަލާތްކުރުން ހުއްޓުވުން
"މުއާމަލާތްކުރުން ހުއްޓުވުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ށަރުއީ ކޯޓަކުން ނުވަތަ ކަމާބެހޭ އެހެން އިދާރާއަކުން ނެރޭ އަމުރެއް ނުވަތަ އަންގާ އެންގުމެއްގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އަދި
އެ އަމުރެއްގައި ނުވަތަ އެންގުމެއްގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ މުއްދަތަށް ފައިސާ ނުވަތަ މުދާ ޓްރާންސްފަރކުރުން ނުވަތަ ބަދަލުކުރުން ނުވަތަ ވިއްކުން ނުވަތަ އެއް ތަނުން އަނެއް ތަނަށް ބަދަލުކުރުން މަނާކުރުމަށެވެ.
ދައުލަތަށް މުދާ ނެގުން
"ދައުލަތަށް މުދާ ނެގުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ކޯޓު އަމުރެއްގެ ދަށުން ދާއިމީގޮތަކަށް އެއްވެސް މުދަލެއް އަތުލުމަށެވެ.
މަނީ ލޯންޑްރިންގ
"މަނީ ލޯންޑްރިންގ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ (1) ވަކި މުދަލަކީ ގައިރު ގާނޫނީ އަމަލަކުން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއްކަން ސިއްރުކުރުމުގެ ނުވަތަ އޮޅުވާލުމުގެ މަގްސަދުގައި، ނުވަތަ މަނީ ލޯންޑްރިންގގެ ކުށާ ގުޅިފައިވާ ކުށެއް ކުރުމުގައި ބައިވެރިވި ފަރާތަކަށް ހައްގުވާ އަދަބުން އެފަރާތެއް މިންޖުކޮށްދިނުމަށްޓަކައި، އެ މުދަލަކީ ކުށް ކޮށްގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއްކަން އެނގިހުރެ، ނުވަތަ އެ މުދަލަކީ ކުށް ކޮށްގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއްކަމަށް އެކަށީގެންވާ ސަބަބުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ށައްކުކުރެވޭ ހާލަތުގައި، އެއްވެސް ފަރާތަކުން އެ މުދަލެއް ބަދަލުކުރުން ނުވަތަ އެ މުދަލަށް ބަދަލެއް ގެނައުމަށް؛ ނުވަތަ (2) ވަކި މުދަލަކީ ކުށްކޮށްގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއްކަން އެނގިހުރެ، ނުވަތަ އެ މުދަލަކީ ކުށް ކޮށްގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއް ކަމަށް އެކަށީގެންވާ ސަބަބުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ށައްކުކުރެވޭ ހާލަތުގައި، އެއްވެސް ފަރާތަކުން އެ މުދަލެއްގެ އަސްލު، ނުވަތަ އެ މުދަލެއް ލިބުނު ގޮތް، ނުވަތަ އެ މުދަލެއް ހުރިތަން، ނުވަތަ އެ މުދަލެއް ބަދަލުކުރެވޭ ފަރާތެއް، ނުވަތަ އެ މުދަލެއް ގެންދެވޭ ތަނެއް، ނުވަތަ އެ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތް، ނުވަތަ އެ މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ލިބިދޭ ހައްގެއް ސިއްރުކުރުން ނުވަތަ އޮޅުވާލުމަށް؛ ނުވަތަ (3) ވަކި މުދަލަކީ ކުށް ކޮށްގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއްކަން އެނގިހުރެ، ނުވަތަ ވަކި މުދަލަކީ ކުށް ކޮށްގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއް ކަމަށް އެކަށީގެންވާ ސަބަބުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ށައްކުކުރެވޭ ހާލަތުގައި، އެއްވެސް ފަރާތަކުން އެ މުދަލެއް ހޯދުން ނުވަތަ އަތުގައި ބެހެއްޓުން ނުވަތަ ބޭނުންކުރުމަށް؛ ނުވަތަ (4) މަތީގައިއެވާ (1)، (2) އަދި (3) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަމަލެއް ކުރުމުގައި އެހީތެރިވެދިނުން ނުވަތަ އެފަދަ އަމަލެއް ކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދިނުން ނުވަތަ އެފަދަ އަމަލެއް ކުރުމަށް ހިތްވަރުދިނުން ނުވަތަ އެއިން އަމަލެއް ހިންގުމުގައި އެއްވެސް ސިފައެއްގައި ބައިވެރިވުން ނުވަތަ އެފަދަ އަމަލެއް ކުރުމަށް ރޭވުން، ނުވަތަ އެފަދަ އަމަލެއް ކުރަން އުޅުމަށް.
ބޭންކް
"ބޭންކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ޗެކްގެ ޒަރިއްޔާއިން އެކެއްގެ ކިބައިން އަނެކަކަށް ބަދަލުކުރެވޭ ފައިސާގެ ޑިޕޮޒިޓް ގަބޫލުކުރުން، އެތާނގެ މަސައްކަތުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ މާލީ އިދާރާއަށެވެ.
އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރ
"އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ އިދާރާއެއްގެ މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން ސިޔާސަތު ކަނޑައެޅުމުގައި ބައިވެރިވާ މުވައްޒަފުންނާއި، އަދި އެ އިދާރާގެ ހަރަކާތްތަކުގެ ތެރެއިން މައިގަނޑު ހަރަކާތްތައް ހިންގުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލާ ކޮންމެ މުވައްޒަފަކަށެވެ. އެފަދަ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލާ ކޮންމެ މުވައްޒަފަކީ އެ އިދާރާގެ ކޮންމެ މަގާމެއްގައި ހުރި މީހެއް ކަމުގައި ވީނަމަވެސް، މި ގާނޫނުގެ ބޭނުމަށްޓަކައި އެއީ އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރެއް ކަމުގައި ބެލެވޭނެއެވެ. އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރުންގެ ތެރޭގައި، އެ އިދާރާއެއްގެ ޑިރެކްޓަރުންގެ ބޯޑުގެ މެންބަރުންނާއި، މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރާއި، ޑިރެކްޓަރުންގެ ބޯޑުގެ ރައީސާއި ނައިބު ރައީސާއި، ޗީފް ފައިނޭންށަލް އޮފިސަރާއި، ޗީފް އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރާއި، ޖެނެރަލް މެނޭޖަރާއި، ލޯނުދޫކުރުމާ ހަވާލުވެ ހުންނަ އެންމެ އިސް މުވައްޒަފާއި، ހަޒާންދާރު ހިމެނޭނެއެވެ.
ބޭންކު-ނޫން މާލީ ވިޔަފާރި
"ބޭންކު-ނޫން މާލީ ވިޔަފާރި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޭންކިންގ ވިޔަފާރި ފިޔަވައި އެހެން ބާވަތްތަކުގެ މާލީ ވިޔަފާރިތަކަށެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި، އިންވެސްޓްމަންޓް ބޭންކިންގ ވިޔަފާރި ނުވަތަ މާރޗަންޓް ބޭންކިންގ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ބޭންކިންގ ވިޔަފާރި ނުވަތަ އިންށުއަރެންސްގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ފައިނޭންސް ލީސިންގގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ކޮންސިއުމަރ ފައިނޭންސްގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ހައުސިންގ ފައިނޭންސްގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ރެމިޓެންސްގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ މަނީ ޗޭންޖިންގ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ކާޑު އިށޫކޮށް އެކްވަޔަރކުރުމުގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ ޕޭމަންޓް އަދި ސެޓްލްމަންޓް އިންސްޓްރުމަންޓެއް ނުވަތަ ޕޭމަންޓް އަދި ސެޓްލްމަންޓް ސިސްޓަމެއް ހިންގުމުގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ މާލީ ދާއިރާގެ ހަމަޖެހުން ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި، ގާނޫނު ނަންބަރު 2/2006 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ މާލީ ސެކިއުރިޓީޒްއާބެހޭ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ލައިސަންސް ދޭ، ސެކިއުރިޓީޒްއާބެހޭ ވިޔަފާރިއާއި ހިދުމަތްތައް ފިޔަވައި، އެ ވިޔަފާރިއެއް ނުވަތަ މާލީ ހަރަކާތެއް ރެގިއުލޭޓްކޮށް ސުޕަވައިޒްކުރަންޖެހޭ ކަމަށް އޮތޯރިޓީއަށް ފެންނަ ވިޔަފާރިއާއި މާލީ ހަރަކާތްތައް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
ތިންވަނަ ފަރާތް
"ތިންވަނަ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ 23 ވަނަ މާއްދާއާއި 24 ވަނަ މާއްދާއާއި 25 ވަނަ މާއްދާއާއި 26 ވަނަ މާއްދާއިން ރައްކާތެރިކޮށްދީފައިވާ މައުލޫމާތު ނިސްބަތްވާ އަދި އެފަރާތެއްގެ މަސްލަހަތު އެ މާއްދާތަކުން ރައްކާތެރިކޮށްދޭ ފަރާތަށެވެ. ދައުލަތުގެ އިދާރާއެއް ނުވަތަ މައުލޫމާތަށް އެދޭ ފަރާތެއް މި މާނަކުރުމުގައި ހިމެނިގެނެއް ނުވެއެވެ.
ދައުލަތުގެ އިދާރާ
"ދައުލަތުގެ އިދާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވެރިކަން ހިންގާ ފަރާތާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި އަދުލު އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ބާރާއި މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާއި މުސްތަގިއްލު މަގާމުތަކާއި ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކާއި ގާނޫނުއަސާސީގެ ދަށުން އިންތިހާބުކުރެވޭ ކައުންސިލުތައް ހިމެނޭ ގޮތުގެމަތިންނެވެ. އަދި، އެ ތަނެއް ހިންގުމުގައި ދައުލަތުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއް އަދާކުރާ ކޮންމެ ތަނަކާއި ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން ހިންގާ ކޮންމެ ތަނަކާއި ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން އެހީ ލިބިގެން ހިންގާ ކޮންމެ ތަނެއް މެ ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
މައުލޫމާތު
"މައުލޫމާތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮންމެ ބާވަތެއްގެ މައުލޫމާތެއް ކަމުގައިވީނަމަވެސް ނުވަތަ ކޮންމެ ތާރީހެއްގައި އުފައްދާފައިވާ މައުލޫމާތެއް ކަމުގައިވީނަމަވެސް ނުވަތަ ކޮންމެ ފަރާތަކުން އުފައްދާފައިވާ މައުލޫމާތެއް ކަމުގައިވީނަމަވެސް، ކޮންމެ ވަސީލަތެއްގައި ރައްކާތެރި ކުރެވިފައިވާ މައުލޫމާތެއް ކަމުގައިވީނަމަވެސް ދައުލަތުގެ އިދާރާއަކުން ގެންގުޅޭ ނުވަތަ ބަލަހައްޓާ މައުލޫމާތުގެ ތެރެއިން ތިންވަނަ ފަރާތެއްގެ މިލްކަކަށްނުވާ ހަމަކޮންމެ މައުލޫމާތަށެވެ.
މުރާޖައާ ކޮމިޓީ (މައުލޫމާތާއި ގުޅޭ)
"މުރާޖައާ ކޮމިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިންފޮމޭށަން އޮފިސަރު ނިންމާ ނިންމުން މުރާޖައާކޮށްދިނުންއެދި ހުށަހެޅުމުން އެކަން ބެލުމަށް ދައުލަތުގެ އިދާރާތަކުގައި ވެރިންގެ ފެންވަރުގައި ތިބި މީހުންގެ މަދުވެގެން 3 މީހުންގެ މައްޗަށް މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ހައްގުގެ ގާނޫނުނު (ގާނޫނު ނަންބަރ 1/2014) ގެ 41 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެކުލަވާލެވޭ ކޮމިޓީއަށެވެ.
އިންފޮމޭށަން އޮފިސަރު
"އިންފޮމޭށަން އޮފިސަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ އެކި އިދާރާތަކުގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ ވެރިން ފެންވަރުގެ މަގާމުތައް ނޫން މަގާމުތަކުގައި ތިބޭ މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ހައްގުގެ ގާނޫނުނު (ގާނޫނު ނަންބަރ 1/2014) ގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ދައުލަތުގެ އެ އިދާރާގެ ފެންވަރުގައި އަދާކުރުމަށް ދައުލަތުގެ އެ އިދާރާއެއްގެ އިސްވެރިޔާ ހަވާލުކުރާ މުވައްޒަފަށެވެ. ނުވަތަ މުވައްޒަފުންނަށެވެ.
އިލްތިމާސް
"އިލްތިމާސް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މައާފުކޮށްދިނުން ނުވަތަ އަދަބު ލުއިކޮށްދިނުން އެދި މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ހުށަހަޅާ ހުށަހެޅުމަށެވެ.
ފައިސާއަށް ބަދަލުކުރެވޭ ގޮތުގައި ގެންގުޅެވޭ ލިޔުންތައް
"ފައިސާއަށް ބަދަލުކުރެވޭ ގޮތުގައި ގެންގުޅެވޭ ލިޔުންތައް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އެ ލިޔުމެއް ގަނެވިއްކޭނެ، އަދި ލިޔުމެއްގައިވާ ހައްގުތައް އެކަކުގެ ކިބައިން އަނެކަކުގެ ކިބައަށް ފަސޭހަކަމާއެކު ބަދަލުކުރެވިދާނެ އަދި އެ ލިޔުމެއް ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބަދަލުކުރެވޭނެ ގޮތަށް ގެންގުޅޭ ލިޔުމަށެވެ. މި ގާނޫނުގެ ބޭނުމަށް މިފަދަ ލިޔުމެއްކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޗެކާއި، ޕްރޮމިސަރީ ނޯޓާއި، މަނީ އޯޑަރ، ޓްރެވަލަރސް ޗެކް އަދި
މި ނޫންވެސް މިފަދަ ލިޔުންތަކަށެވެ.
ބެއަރަރ ނެގޯށިއަބަލް އިންސްޓްރުމަންޓް
"ބެއަރަރ ނެގޯށިއަބަލް އިންސްޓްރުމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އަންނަނިވި ހާލަތްތަކުގައި އޮންނަ ފައިސާއަށް ބަދަލުކުރެވޭ ގޮތުގައި ގެންގުޅެވޭ ބޭންކު ޗެކް، ޓްރެވަލަރސް ޗެކް، ޕްރޮމިސަރީ ނޯޓާއި މަނީ އޯޑަރ ފަދަ ލިޔުންތަކަށެވެ.
ގަވަރނަރ
"ގަވަރނަރ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީގެ ގަވަރނަރަށެވެ.
މުއާމަލާތްކުރުން ހުއްޓުވުން
"މުއާމަލާތްކުރުން ހުއްޓުވުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ށަރުއީ ކޯޓަކުން ނުވަތަ ކަމާބެހޭ އެހެން އިދާރާއަކުން ނެރޭ އަމުރެއް ނުވަތަ އަންގާ އެންގުމެއްގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އަދި
އެ އަމުރެއްގައި ނުވަތަ އެންގުމެއްގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ މުއްދަތަށް ފައިސާ ނުވަތަ މުދާ ޓްރާންސްފަރކުރުން ނުވަތަ ބަދަލުކުރުން ނުވަތަ ވިއްކުން ނުވަތަ އެއް ތަނުން އަނެއް ތަނަށް ބަދަލުކުރުން މަނާކުރުމަށެވެ.
ދައުލަތަށް މުދާ ނެގުން
"ދައުލަތަށް މުދާ ނެގުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ކޯޓު އަމުރެއްގެ ދަށުން ދާއިމީގޮތަކަށް އެއްވެސް މުދަލެއް އަތުލުމަށެވެ.
މަނީ ލޯންޑްރިންގ
"މަނީ ލޯންޑްރިންގ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ (1) ވަކި މުދަލަކީ ގައިރު ގާނޫނީ އަމަލަކުން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއްކަން ސިއްރުކުރުމުގެ ނުވަތަ އޮޅުވާލުމުގެ މަގްސަދުގައި، ނުވަތަ މަނީ ލޯންޑްރިންގގެ ކުށާ ގުޅިފައިވާ ކުށެއް ކުރުމުގައި ބައިވެރިވި ފަރާތަކަށް ހައްގުވާ އަދަބުން އެފަރާތެއް މިންޖުކޮށްދިނުމަށްޓަކައި، އެ މުދަލަކީ ކުށް ކޮށްގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއްކަން އެނގިހުރެ، ނުވަތަ އެ މުދަލަކީ ކުށް ކޮށްގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއްކަމަށް އެކަށީގެންވާ ސަބަބުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ށައްކުކުރެވޭ ހާލަތުގައި، އެއްވެސް ފަރާތަކުން އެ މުދަލެއް ބަދަލުކުރުން ނުވަތަ އެ މުދަލަށް ބަދަލެއް ގެނައުމަށް؛ ނުވަތަ (2) ވަކި މުދަލަކީ ކުށްކޮށްގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއްކަން އެނގިހުރެ، ނުވަތަ އެ މުދަލަކީ ކުށް ކޮށްގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއް ކަމަށް އެކަށީގެންވާ ސަބަބުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ށައްކުކުރެވޭ ހާލަތުގައި، އެއްވެސް ފަރާތަކުން އެ މުދަލެއްގެ އަސްލު، ނުވަތަ އެ މުދަލެއް ލިބުނު ގޮތް، ނުވަތަ އެ މުދަލެއް ހުރިތަން، ނުވަތަ އެ މުދަލެއް ބަދަލުކުރެވޭ ފަރާތެއް، ނުވަތަ އެ މުދަލެއް ގެންދެވޭ ތަނެއް، ނުވަތަ އެ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތް، ނުވަތަ އެ މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ލިބިދޭ ހައްގެއް ސިއްރުކުރުން ނުވަތަ އޮޅުވާލުމަށް؛ ނުވަތަ (3) ވަކި މުދަލަކީ ކުށް ކޮށްގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއްކަން އެނގިހުރެ، ނުވަތަ ވަކި މުދަލަކީ ކުށް ކޮށްގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލެއް ކަމަށް އެކަށީގެންވާ ސަބަބުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ށައްކުކުރެވޭ ހާލަތުގައި، އެއްވެސް ފަރާތަކުން އެ މުދަލެއް ހޯދުން ނުވަތަ އަތުގައި ބެހެއްޓުން ނުވަތަ ބޭނުންކުރުމަށް؛ ނުވަތަ (4) މަތީގައިއެވާ (1)، (2) އަދި (3) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަމަލެއް ކުރުމުގައި އެހީތެރިވެދިނުން ނުވަތަ އެފަދަ އަމަލެއް ކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދިނުން ނުވަތަ އެފަދަ އަމަލެއް ކުރުމަށް ހިތްވަރުދިނުން ނުވަތަ އެއިން އަމަލެއް ހިންގުމުގައި އެއްވެސް ސިފައެއްގައި ބައިވެރިވުން ނުވަތަ އެފަދަ އަމަލެއް ކުރުމަށް ރޭވުން، ނުވަތަ އެފަދަ އަމަލެއް ކުރަން އުޅުމަށް.
ބޭންކް
"ބޭންކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ޗެކްގެ ޒަރިއްޔާއިން އެކެއްގެ ކިބައިން އަނެކަކަށް ބަދަލުކުރެވޭ ފައިސާގެ ޑިޕޮޒިޓް ގަބޫލުކުރުން، އެތާނގެ މަސައްކަތުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ މާލީ އިދާރާއަށެވެ.
އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރ
"އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ އިދާރާއެއްގެ މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން ސިޔާސަތު ކަނޑައެޅުމުގައި ބައިވެރިވާ މުވައްޒަފުންނާއި، އަދި އެ އިދާރާގެ ހަރަކާތްތަކުގެ ތެރެއިން މައިގަނޑު ހަރަކާތްތައް ހިންގުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލާ ކޮންމެ މުވައްޒަފަކަށެވެ. އެފަދަ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލާ ކޮންމެ މުވައްޒަފަކީ އެ އިދާރާގެ ކޮންމެ މަގާމެއްގައި ހުރި މީހެއް ކަމުގައި ވީނަމަވެސް، މި ގާނޫނުގެ ބޭނުމަށްޓަކައި އެއީ އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރެއް ކަމުގައި ބެލެވޭނެއެވެ. އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރުންގެ ތެރޭގައި، އެ އިދާރާއެއްގެ ޑިރެކްޓަރުންގެ ބޯޑުގެ މެންބަރުންނާއި، މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރާއި، ޑިރެކްޓަރުންގެ ބޯޑުގެ ރައީސާއި ނައިބު ރައީސާއި، ޗީފް ފައިނޭންށަލް އޮފިސަރާއި، ޗީފް އެގްޒެކެޓިވް އޮފިސަރާއި، ޖެނެރަލް މެނޭޖަރާއި، ލޯނުދޫކުރުމާ ހަވާލުވެ ހުންނަ އެންމެ އިސް މުވައްޒަފާއި، ހަޒާންދާރު ހިމެނޭނެއެވެ.
ބޭންކު-ނޫން މާލީ ވިޔަފާރި
"ބޭންކު-ނޫން މާލީ ވިޔަފާރި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޭންކިންގ ވިޔަފާރި ފިޔަވައި އެހެން ބާވަތްތަކުގެ މާލީ ވިޔަފާރިތަކަށެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި، އިންވެސްޓްމަންޓް ބޭންކިންގ ވިޔަފާރި ނުވަތަ މާރޗަންޓް ބޭންކިންގ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ބޭންކިންގ ވިޔަފާރި ނުވަތަ އިންށުއަރެންސްގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ފައިނޭންސް ލީސިންގގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ކޮންސިއުމަރ ފައިނޭންސްގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ހައުސިންގ ފައިނޭންސްގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ރެމިޓެންސްގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ މަނީ ޗޭންޖިންގ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ކާޑު އިށޫކޮށް އެކްވަޔަރކުރުމުގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ ޕޭމަންޓް އަދި ސެޓްލްމަންޓް އިންސްޓްރުމަންޓެއް ނުވަތަ ޕޭމަންޓް އަދި ސެޓްލްމަންޓް ސިސްޓަމެއް ހިންގުމުގެ ވިޔަފާރި ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ މާލީ ދާއިރާގެ ހަމަޖެހުން ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި، ގާނޫނު ނަންބަރު 2/2006 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ މާލީ ސެކިއުރިޓީޒްއާބެހޭ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ލައިސަންސް ދޭ، ސެކިއުރިޓީޒްއާބެހޭ ވިޔަފާރިއާއި ހިދުމަތްތައް ފިޔަވައި، އެ ވިޔަފާރިއެއް ނުވަތަ މާލީ ހަރަކާތެއް ރެގިއުލޭޓްކޮށް ސުޕަވައިޒްކުރަންޖެހޭ ކަމަށް އޮތޯރިޓީއަށް ފެންނަ ވިޔަފާރިއާއި މާލީ ހަރަކާތްތައް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.