ގާނޫނީ ރަދީފު
"ދަޅު" ނުވަތަ ފުޅި، ނުވަތަ ޕެކެޓް، ނުވަތަ ފޮށި ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއުމަށް ނުވަތަ ބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ބަންދު ކުރުމަށް އަޅާފައި ހުންނަ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
"ފަރުދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މިގަވާއިދުގެ ބޭނުމަށް 'ފަރުުދު' ކަމުގައި ބަލާނީ، އަމިއްލަ ޒާތީ ދިރިއުޅުމުގެ ކަމެއް ހަމަޖެއްސުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ފަރާތެއް. 'ފަރުދުގެ' މާނައިގެ ތެރޭގައި ވިޔަފާރީގެ ބޭނުމަކަށް މިއިންކަމެއް ކުރާ އެއްވެސް ފަރާތެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ވިހަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ވިހައަކީ، ތިމާވެއްޓަށާއި އިންސާނުންނަށާއި އެހެނިހެން ދިރުންތަކަށް ގެއްލުންދޭ މާއްދާތަކެވެ.
"ގެއްލުން ލިބުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ގެއްލުން ލިބުމަކީ، ތިމާވެއްޓަށް ގެއްލުމެއް ލިބޭފަދަ އެއްވެސްކަމެއް ކުރުން ނުވަތަ ތިމާވެއްޓަށް ގެއްލުން ލިބޭ ގޮތަށް ދިރުންހުރި ނުވަތަ ދިރުންނެތް އެއްޗެއް ހިފުން، ނެގުން، ގެންގުޅުން އަދި ގޯނާކުރުމެވެ. އަދި ގުދުރަތީ މާހައުލަށް ބަދަލު ގެނައުމެވެ.
"އިމަޖެންސީ ހާލަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އިމަޖެންސީ ހާލަތަކީ، ކާރިސާތައް ކުރިމަތިވެގެންއުޅޭ ދަނޑިވަޅުތަކާއި ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކަލެއް ކުރިމަތިވާ ހާލަތްތަކެވެ.
"މަސައްކަތް ކުރާ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މަސައްކަތެއް ކޮންޓްރެކްޓެއްގެ ދަށުން އަމަލީގޮތުން މަސައްކަތް ތަންފީޒުކުރުމަށް ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތެވެ.
"ދިރޭތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ ދިރޭތަކެއްޗަކީ، ދިރުންހުރި ހުރިހާ ބާވަތްތަކެވެ.
"ދުވަހު ނޫސް: ދުވަހު ނޫސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ހަބަރާއި، މަޒުމޫނާއި، ރިޕޯޓާއި، ހިޔާލު ފަދަ ތަފާތު ލިޔުންތަކާއި އިއުލާނާއި އިށްތިހާރު ހިމެނޭގޮތަށް ދުވާލަކު 1 (އެކެއް) ފަހަރު ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއު ކުރާ ތަކެއްޗެވެ.
"ހަފްތާ ނޫސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ހަފްތާ ނޫހަކީ، ހަބަރާއި، މަޒުމޫނާއި، ރިޕޓާއި، ހިޔާލު ފަދަ ތަފާތު ލިޔުންތަކާއި އިއުލާނާއި، އިށްތިހާރު ހިމެނޭގޮތަށް ހަފުތާއަކު 1 (އެކެއް) ފަހަރު ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއު ކުރާ ތަކެއްޗެވެ.
"މަޖައްލާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މަޖައްލާއަކީ ހަބަރާއި، ރިޕޯޓާއި، ތަފާތު މައުޒޫއަށް، ތަފާތު މީހުން ލިޔެފައި ހުންނަ މަޒުމޫނާއި ވާހަކަ ފަދަ ލިޔުމާއި، ކުރެހުމާއި، ފޮޓޯ ހިމެނޭ ގޮތަށް މައުލޫމާތު ދިނުމަށާއި، މުނިފޫހިފިލުވުމަށްޓަކައި ދުވާލަކު 1 (އެކެއް) ފަހަރު ނޫންގޮތަށް ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއު ކުރާ ތަކެއްޗެވެ. މަޖައްލާގެ ތެރޭގައި ހަފުތާ މަޖައްލާ، މަހު މަޖައްލާ އަދި އަހަރީ މަޖައްލާ ހިމެނެއެވެ.
"ޖާނަލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ޖާނަލްއަކީ ވަކި ކަމަކާ ގުޅޭ އިލްމީ މައުލޫމާތު އާންމު ކުރުމުގެ ގޮތުން އިލްމުވެރިންގެ ލިޔުންތައް ހިމެނޭގޮތަށް ޗާޕުކުރާ ތަކެއްޗެވެ. މިފަދަ ތަކެތީގައި ށާއިއުކުރާ ލިޔުންތަކަކީ ކަމާގުޅޭ ދާއިރާތަކުން ކުރިން ޗެކުކޮށް ފާސްކުރެވިފައިވާ ލިޔުންތައް ކަމުގައި ވާންޖެހޭނެއެވެ.
"ކޮމިކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ކޮމިކް މަޖައްލާއަކީ މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ މަގްސަދުގައި ކުރެހުން ނުވަތަ ފޮޓޯއިން ވާހަކަ ނުވަތަ ޖޯކް ހުށަހަޅައިދިނުމަށް ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއުކުރާ ތަކެއްޗެވެ.
"ބްލޮގް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ބްލޮގްއަކީ ހަބަރާއި މައުލޫމާތާއި ހިޔާލު ހާމަކޮށް، ފެތުރުމަށްޓަކައި އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ހިންގާ ބްލޮގްތަކެވެ.
"އޮންލައިން ނޫސް މަޖައްލާ ނުވަތަ މި ނޫންވެސް މިފަދަ ތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މިއީ އިންޓަރނެޓް މެދުވެރިކޮށް ށާއިއުކުރާ އޮންލައިން ނޫސް މަޖައްލާ ނުވަތަ މި ނޫންވެސް މިފަދަ ތަކެއްޗެވެ.
"އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވެބްކާސްޓާއި، ބްލޮގްތަކާއި، ވެބްސައިޓުތަކާއި، ޕޭޖުތަކާއި، އޮންލައިންކޮށް ށާއިއުކުރާ ނޫސް މަޖައްލާތަކާއި، އިންޓަރނެޓް މެދުވެރިކޮށް މައުލޫމާތު ފެތުރުން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
"ދަޅު" ނުވަތަ ފުޅި، ނުވަތަ ޕެކެޓް، ނުވަތަ ފޮށި ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއުމަށް ނުވަތަ ބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ބަންދު ކުރުމަށް އަޅާފައި ހުންނަ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
"ފަރުދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މިގަވާއިދުގެ ބޭނުމަށް 'ފަރުުދު' ކަމުގައި ބަލާނީ، އަމިއްލަ ޒާތީ ދިރިއުޅުމުގެ ކަމެއް ހަމަޖެއްސުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ފަރާތެއް. 'ފަރުދުގެ' މާނައިގެ ތެރޭގައި ވިޔަފާރީގެ ބޭނުމަކަށް މިއިންކަމެއް ކުރާ އެއްވެސް ފަރާތެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ވިހަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ވިހައަކީ، ތިމާވެއްޓަށާއި އިންސާނުންނަށާއި އެހެނިހެން ދިރުންތަކަށް ގެއްލުންދޭ މާއްދާތަކެވެ.
"ގެއްލުން ލިބުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ގެއްލުން ލިބުމަކީ، ތިމާވެއްޓަށް ގެއްލުމެއް ލިބޭފަދަ އެއްވެސްކަމެއް ކުރުން ނުވަތަ ތިމާވެއްޓަށް ގެއްލުން ލިބޭ ގޮތަށް ދިރުންހުރި ނުވަތަ ދިރުންނެތް އެއްޗެއް ހިފުން، ނެގުން، ގެންގުޅުން އަދި ގޯނާކުރުމެވެ. އަދި ގުދުރަތީ މާހައުލަށް ބަދަލު ގެނައުމެވެ.
"އިމަޖެންސީ ހާލަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އިމަޖެންސީ ހާލަތަކީ، ކާރިސާތައް ކުރިމަތިވެގެންއުޅޭ ދަނޑިވަޅުތަކާއި ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކަލެއް ކުރިމަތިވާ ހާލަތްތަކެވެ.
"މަސައްކަތް ކުރާ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މަސައްކަތެއް ކޮންޓްރެކްޓެއްގެ ދަށުން އަމަލީގޮތުން މަސައްކަތް ތަންފީޒުކުރުމަށް ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތެވެ.
"ދިރޭތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ ދިރޭތަކެއްޗަކީ، ދިރުންހުރި ހުރިހާ ބާވަތްތަކެވެ.
"ދުވަހު ނޫސް: ދުވަހު ނޫސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ހަބަރާއި، މަޒުމޫނާއި، ރިޕޯޓާއި، ހިޔާލު ފަދަ ތަފާތު ލިޔުންތަކާއި އިއުލާނާއި އިށްތިހާރު ހިމެނޭގޮތަށް ދުވާލަކު 1 (އެކެއް) ފަހަރު ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއު ކުރާ ތަކެއްޗެވެ.
"ހަފްތާ ނޫސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ހަފްތާ ނޫހަކީ، ހަބަރާއި، މަޒުމޫނާއި، ރިޕޓާއި، ހިޔާލު ފަދަ ތަފާތު ލިޔުންތަކާއި އިއުލާނާއި، އިށްތިހާރު ހިމެނޭގޮތަށް ހަފުތާއަކު 1 (އެކެއް) ފަހަރު ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއު ކުރާ ތަކެއްޗެވެ.
"މަޖައްލާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މަޖައްލާއަކީ ހަބަރާއި، ރިޕޯޓާއި، ތަފާތު މައުޒޫއަށް، ތަފާތު މީހުން ލިޔެފައި ހުންނަ މަޒުމޫނާއި ވާހަކަ ފަދަ ލިޔުމާއި، ކުރެހުމާއި، ފޮޓޯ ހިމެނޭ ގޮތަށް މައުލޫމާތު ދިނުމަށާއި، މުނިފޫހިފިލުވުމަށްޓަކައި ދުވާލަކު 1 (އެކެއް) ފަހަރު ނޫންގޮތަށް ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއު ކުރާ ތަކެއްޗެވެ. މަޖައްލާގެ ތެރޭގައި ހަފުތާ މަޖައްލާ، މަހު މަޖައްލާ އަދި އަހަރީ މަޖައްލާ ހިމެނެއެވެ.
"ޖާނަލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ޖާނަލްއަކީ ވަކި ކަމަކާ ގުޅޭ އިލްމީ މައުލޫމާތު އާންމު ކުރުމުގެ ގޮތުން އިލްމުވެރިންގެ ލިޔުންތައް ހިމެނޭގޮތަށް ޗާޕުކުރާ ތަކެއްޗެވެ. މިފަދަ ތަކެތީގައި ށާއިއުކުރާ ލިޔުންތަކަކީ ކަމާގުޅޭ ދާއިރާތަކުން ކުރިން ޗެކުކޮށް ފާސްކުރެވިފައިވާ ލިޔުންތައް ކަމުގައި ވާންޖެހޭނެއެވެ.
"ކޮމިކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ކޮމިކް މަޖައްލާއަކީ މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ މަގްސަދުގައި ކުރެހުން ނުވަތަ ފޮޓޯއިން ވާހަކަ ނުވަތަ ޖޯކް ހުށަހަޅައިދިނުމަށް ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއުކުރާ ތަކެއްޗެވެ.
"ބްލޮގް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ބްލޮގްއަކީ ހަބަރާއި މައުލޫމާތާއި ހިޔާލު ހާމަކޮށް، ފެތުރުމަށްޓަކައި އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ހިންގާ ބްލޮގްތަކެވެ.
"އޮންލައިން ނޫސް މަޖައްލާ ނުވަތަ މި ނޫންވެސް މިފަދަ ތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މިއީ އިންޓަރނެޓް މެދުވެރިކޮށް ށާއިއުކުރާ އޮންލައިން ނޫސް މަޖައްލާ ނުވަތަ މި ނޫންވެސް މިފަދަ ތަކެއްޗެވެ.
"އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވެބްކާސްޓާއި، ބްލޮގްތަކާއި، ވެބްސައިޓުތަކާއި، ޕޭޖުތަކާއި، އޮންލައިންކޮށް ށާއިއުކުރާ ނޫސް މަޖައްލާތަކާއި، އިންޓަރނެޓް މެދުވެރިކޮށް މައުލޫމާތު ފެތުރުން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.