ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
ބާރު
"ބާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ތިމާއަށް އެހެން ތަނަކަށް ނުދެވޭނެ ގޮތަށް ހިފެހެއްޓުމަށާއި، ބަންދުކުރުން ހިމެނޭ ގޮތަށް ތިމާގެ ހަށިގަނޑަށް ގެއްލުމެއް ލިބިދާފަދަ ގޮތަކަށް މާއްދީ ގޮތުން ބާރުގެ ބޭނުންކުރުމަށާއި، އެ ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްފާނެކަމުގެ ބިރުދެއްކުމަށާއި އަނިޔާކޮށްފާނެކަމުގެ ބިރުދެއްކުމަށާއި އަދި ބަންދުކޮށްފައި ބެހެއްޓުން ހިމެނޭ ގޮތަށް ނުވަތަ ތިމާއަށް އެހެން ތަނަކަށް ނުދެވޭނެ ގޮތަށް ހިފެހެއްޓުން ހިމެނޭގޮތަށް ހަށިގަނޑަށް އަނިޔާ ލިބިދީފާނެކަމުގެ ބިރު އިހުސާސް ކުރުވުމަށެވެ.
ސެމީއޮޓޮމެޓިކް ބަޑި
"ސެމީއޮޓޮމެޓިކް ބަޑި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޓްރިގަރަށް ފިތައިލާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ވަކި ވަރަކަށް ވަޒަން ޖެހޭފަދަ އޮޓޮމެޓިކް ލޯޑިންގ އެކްށަން ހިމެނޭ ގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ބަޑިއަށެވެ.
ބަޑި
"ބަޑި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވަޒަންނުކުންނަ ގޮތަށް، ނުވަތަ އެންމެ މަދުވެގެން 60 ފޫޓަށް ވަޒަން ދަތުރުކުރާ ވަރުގެ ބާރު މިން ލިބޭ ގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ބަޑިއަށެވެ.
މާލީ މުއާމަލާތް
"މާލީ މުއާމަލާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަންނަނިވި ކަންކަން ހިމެނޭ ކޮންމެ މުއާމަލާތަކަށެވެ:(1) ވަޔަރ ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެހެން ވަސީލަތެއް ބޭނުންކޮށްގެން އެއް ތަނުން އަނެއް ތަނަށް ފައިސާ ގެންދިއުން؛ ނުވަތަ (2) ފައިސާގެ ލިޔުމެއް އުފެއްދުން ނުވަތަ ބަދަލުކުރުން؛ ނުވަތަ (3) މުދަލަކަށްއޮތް މިލްކުވެރިކަމުގެ ހައްގު އެހެން ފަރާތަކަށް ބަދަލުކުރުން.
މާލީ ހިދުމަތްތެރިއެއް
"މާލީ ހިދުމަތްތެރިއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަމުގެ ފަންނީ ތައުލީމު ލިބިގެން ތިބެ، ފައިސާއާއި ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ ލިޔެކިޔުން ބެލެހެއްޓުމަށާއި، އޮޑިޓްކުރުމަށާއި، އޭގެ މުއާމަލާތްކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލުމަށް ހަވާލުކުރެވިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
މާލީ އިދާރާ
"މާލީ އިދާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޭންކަށާއި، އިންށުއުރަންސް ކުންފުނިތަކަށާއި، ކްރެޑިޓް ޔޫނިއަންތަކަށާއި، އިމާރާތްކުރުމާއި ލޯނުދިނުމުގެ ޖަމާއަތްތަކަށާއި، އިންވެސްޓްމެންޓް ޓްރަސްޓުތަކަށާއި، ފަހަށް ރައްކާކުރަން މީހުން ބޭނުންވާ ފައިސާ ޖަމާކުރެވިދާނެ ތަންތަންކަމުގައި ނުވަތަ ގިނަ ބަޔަކު ގުޅިގެން ފައިސާ އިންވެސްޓުކުރެވިދާނެ ތަންތަންކަމުގައި އާންމުންނަށް އަންގައިދީފައިވާ ތަންތަނަށާއި، މީހުންގެ ފައިސާ ޖަމާކޮށްދޭ ތަންތަނަށެވެ.
ޒިންމާ އުފުލުމުގެ މަސްލަހަތު
"ޒިންމާ އުފުލުމުގެ މަސްލަހަތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހެއްގެ ފަރާތުން، ނުވަތަ ޖަމްއިއްޔާއެއްގެ ފަރާތުން، ނުވަތަ އިދާރާއެއްގެ ފަރާތުން، އެފަރާތުގެ މަސްލަހަތަށްޓަކައި ވަކި އަމަލުތަކެއް ކުރުމުގެ ގާނޫނީ ވާޖިބެއް އޮތުމަށެވެ.
ގޮވާ ތަކެތި
"ގޮވާ ތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ބޭނުންތަކަށް ބޭނުންކުރުމަށް މަނާކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ އެ ބޭނުންކުރުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުގެ ހުއްދަ ހޯދަންޖެހޭ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން އޭގެ ޒާތުގައި ގޮވާ ކޮންމެ ވަސީލަތަކަށެވެ.
ކުށެއްގެ ރުކުންތައް
"ކުށެއްގެ ރުކުންތައް"ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަންނަނިވި ރުކުންތަކަށެވެ: (1) ކުށްކުރި މީހާގެ އަމަލު؛ ނުވަތަ (2) ހާލަތްތައް؛ ނުވަތަ (3) އަމަލުން ނުކުތް ނަތީޖާ؛ އަދި
ދިރިއުޅޭ ތަން
"ދިރިއުޅޭ ތަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުށުގެ އަމަލު ހިނގި ވަގުތު މީހަކު އުޅުނު ކަމުގައިވިޔަސް އަދި ނުވިޔަސް، އުފުލޭ ގޮތަށް ނުވަތަ ނުއުފުލޭ ގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށްފައި ހުރި ތަނެއްކަމުގައި ވިޔަސް އަދި ނުވިޔަސް، މީހުން ދިރިއުޅުމަށް ބޭނުންކުރާ އިމާރާތެއް ނުވަތަ އިމާރާތެއްގެ ބަޔަކަށެވެ.
ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްފާނެކަމުގެ ނުފޫޒު
"ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްފާނެކަމުގެ ނުފޫޒު" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ (1) ކުށުގެ އަމަލު ކުރުމަށް އޭނާއަށް މަޖުބޫރުކުރެވިގެންވުން؛ (2) އެގޮތުން މަޖުބޫރުކުރުވީ، ކުށުގެ އަމަލު ކުރުމަށް ދެކޮޅުހަދައިފިނަމަ، އޭނާއަށް ގެއްލުމެއް ކުރިމަތިވެދާނޭކަމުގެ ބިރު ދައްކުވައިގެންކަމުގައި ވުމާއި، އެކަށީގެންވާ ހަރުދަނާކަމާއެކު ވިސްނާ އެހެން މީހަކަށް އެ ހާލަތުގައި، އެ ގެއްލުމުގެ ބިރު ކުރިމަތިވީނަމަ، އޭނާވެސް އެ ކުށުގެ އަމަލު ކުރާނެ ކަމުގައިވުން.
ބޭނުންވާ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރަށް ބާރުގެ ބޭނުން ކުރެވިއްޖެ ކަމުގައި ބެލުން"
ބޭނުންވާ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރަށް ބާރުގެ ބޭނުންކުރެވިއްޖެކަމުގައި ބެލެވޭނީ އެކަށީގެންވާ ގޮތުގައި ވިސްނައި އުޅޭ މީހެއްގެ ވިސްނުމުގައި، އެއީ ހަމަހަމަވެގެންވާ ގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރެވުނު ބާރެއްކަމުގައި ނުބަލާ ހިނދުގައެވެ.
ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު
"ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ (1) އެއިން ހިފިދާނެ ހުއްދަ އެހެން ބޭނުމެއް އޮތްކަން ސާބިތުކޮށްދެވެން ނެތް ހާލަތްތަކުގައި ބޭނުންކުރާ، މީހަކު މަރާލެވިދާ ފަދަ ގާބިލުކަން ހުރި ހަތިޔާރަށެވެ. ނުވަތަ؛ (2) އެއިން އާދައިގެ އާންމު ހުއްދަ ބޭނުމެއް ކުރެވެން ނުހުންނަ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން މީހަކަށް ބޮޑެތި އަނިޔާ ލިބިދާނެ ފަދަ ގޮތަކަށް ބޭނުންކުރެވޭ އެއްޗެއްސަށެވެ. ނުވަތަ؛ (3) ގާނޫނު ނަންބަރު 17/2010 (ބިރުދެއްކުމާއި ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރާއި ތޫނު އެއްޗެހި ގެންގުޅުން މަނާކުރުމުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން "ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު" އާއި "ތޫނު އެއްޗެއް" ގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެއްޗެއްސަށެވެ.
މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުޒު
"މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަންނަނިވި ސަބަބުތަކަށްޓަކައި މީހުން ބަންދުކޮށްފައި ބޭތިއްބުމަށް ހަދާފައިވާ ތަނަކަށެވެ: (1) ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ހުކުމް ތަންފީޒުކުރުމަށް؛ ނުވަތަ (2) ކުށެއްގެ ތުހުމަތުގައި އޭނާގެ މައްޗަށް ށަރީއަތް ކުރެވުމަށް ނުވަތަ އޭނާގެ މައްޗަށް ކުށެއް ސާބިތުވެގެން ހުކުމްކުރެވުމަށް؛ ނުވަތަ (3) އަންނަނިވި ކަންކަމާ ގުޅިގެން ހައްޔަރުކޮށްފައި ބޭތިއްބުމަށް: (ހ) ކުށަކާ ގުޅިގެން؛ ނުވަތަ (ށ) ޕްރޮބޭށަނާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ (ނ) ޕެރޯލާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ (ރ) ވަކިގޮތަކަށް ބެލެހެއްޓުމަށް ކަނޑައެޅޭ ހާލަތުގައި އެގޮތާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ ށަރީއަތުގެ ކުރިން ބޭއްވޭ އަޑުއެހުމެއް ނުވަތަ ކަފާލާތުގެ މިންވަރު ކަނޑައެޅުމަށް އަޑުއެހުމެއް ބޭއްވުމަށް.
މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފު
"މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ (1) މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ އިންތިހާބުކޮށްފައިވާ ނުވަތަ އައްޔަންކޮށްފައިވާ އޮފިސަރަށާއި، ޓްރަސްޓީއަށާއި އެފަދަ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފަކަށެވެ' ނުވަތަ (2) އެ މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއް ހިންގުން ހަވާލުކުރެވިފައިވާ އިދާރާއެއްގެ މުވައްޒަފަކަށެވެ؛ ނުވަތަ (3) މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒާއެކު ނުވަތަ މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒުގެ ހިންގުން ހަވާލުކުރެވިފައިވާ އިދާރާއާއެކު ކުރެވޭ ކޮންޓްރެކްޓެއްގެ ދަށުން އެ ތަނަށް ހިދުމަތްތަކެއް ފޯރުކޮށްދޭ މީހުންނަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އެ ތާނގައި ހައްޔަރުކޮށްފައި ތިބޭ ނުވަތަ އެތަނުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބޭ މީހުން ބެލެހެއްޓުމާއި، ކޮންޓްރޯލުކުރުމާއި، ސުޕަވައިޒްކުރުމުގެ ވަޒީފާދީފައިވާ މުވައްޒަފުންވެސް ހިމެނެއެވެ.
ބާރު
"ބާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ތިމާއަށް އެހެން ތަނަކަށް ނުދެވޭނެ ގޮތަށް ހިފެހެއްޓުމަށާއި، ބަންދުކުރުން ހިމެނޭ ގޮތަށް ތިމާގެ ހަށިގަނޑަށް ގެއްލުމެއް ލިބިދާފަދަ ގޮތަކަށް މާއްދީ ގޮތުން ބާރުގެ ބޭނުންކުރުމަށާއި، އެ ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްފާނެކަމުގެ ބިރުދެއްކުމަށާއި އަނިޔާކޮށްފާނެކަމުގެ ބިރުދެއްކުމަށާއި އަދި ބަންދުކޮށްފައި ބެހެއްޓުން ހިމެނޭ ގޮތަށް ނުވަތަ ތިމާއަށް އެހެން ތަނަކަށް ނުދެވޭނެ ގޮތަށް ހިފެހެއްޓުން ހިމެނޭގޮތަށް ހަށިގަނޑަށް އަނިޔާ ލިބިދީފާނެކަމުގެ ބިރު އިހުސާސް ކުރުވުމަށެވެ.
ސެމީއޮޓޮމެޓިކް ބަޑި
"ސެމީއޮޓޮމެޓިކް ބަޑި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޓްރިގަރަށް ފިތައިލާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ވަކި ވަރަކަށް ވަޒަން ޖެހޭފަދަ އޮޓޮމެޓިކް ލޯޑިންގ އެކްށަން ހިމެނޭ ގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ބަޑިއަށެވެ.
ބަޑި
"ބަޑި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވަޒަންނުކުންނަ ގޮތަށް، ނުވަތަ އެންމެ މަދުވެގެން 60 ފޫޓަށް ވަޒަން ދަތުރުކުރާ ވަރުގެ ބާރު މިން ލިބޭ ގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ބަޑިއަށެވެ.
މާލީ މުއާމަލާތް
"މާލީ މުއާމަލާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަންނަނިވި ކަންކަން ހިމެނޭ ކޮންމެ މުއާމަލާތަކަށެވެ:(1) ވަޔަރ ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެހެން ވަސީލަތެއް ބޭނުންކޮށްގެން އެއް ތަނުން އަނެއް ތަނަށް ފައިސާ ގެންދިއުން؛ ނުވަތަ (2) ފައިސާގެ ލިޔުމެއް އުފެއްދުން ނުވަތަ ބަދަލުކުރުން؛ ނުވަތަ (3) މުދަލަކަށްއޮތް މިލްކުވެރިކަމުގެ ހައްގު އެހެން ފަރާތަކަށް ބަދަލުކުރުން.
މާލީ ހިދުމަތްތެރިއެއް
"މާލީ ހިދުމަތްތެރިއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަމުގެ ފަންނީ ތައުލީމު ލިބިގެން ތިބެ، ފައިސާއާއި ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ ލިޔެކިޔުން ބެލެހެއްޓުމަށާއި، އޮޑިޓްކުރުމަށާއި، އޭގެ މުއާމަލާތްކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލުމަށް ހަވާލުކުރެވިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
މާލީ އިދާރާ
"މާލީ އިދާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޭންކަށާއި، އިންށުއުރަންސް ކުންފުނިތަކަށާއި، ކްރެޑިޓް ޔޫނިއަންތަކަށާއި، އިމާރާތްކުރުމާއި ލޯނުދިނުމުގެ ޖަމާއަތްތަކަށާއި، އިންވެސްޓްމެންޓް ޓްރަސްޓުތަކަށާއި، ފަހަށް ރައްކާކުރަން މީހުން ބޭނުންވާ ފައިސާ ޖަމާކުރެވިދާނެ ތަންތަންކަމުގައި ނުވަތަ ގިނަ ބަޔަކު ގުޅިގެން ފައިސާ އިންވެސްޓުކުރެވިދާނެ ތަންތަންކަމުގައި އާންމުންނަށް އަންގައިދީފައިވާ ތަންތަނަށާއި، މީހުންގެ ފައިސާ ޖަމާކޮށްދޭ ތަންތަނަށެވެ.
ޒިންމާ އުފުލުމުގެ މަސްލަހަތު
"ޒިންމާ އުފުލުމުގެ މަސްލަހަތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހެއްގެ ފަރާތުން، ނުވަތަ ޖަމްއިއްޔާއެއްގެ ފަރާތުން، ނުވަތަ އިދާރާއެއްގެ ފަރާތުން، އެފަރާތުގެ މަސްލަހަތަށްޓަކައި ވަކި އަމަލުތަކެއް ކުރުމުގެ ގާނޫނީ ވާޖިބެއް އޮތުމަށެވެ.
ގޮވާ ތަކެތި
"ގޮވާ ތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ބޭނުންތަކަށް ބޭނުންކުރުމަށް މަނާކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ އެ ބޭނުންކުރުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުގެ ހުއްދަ ހޯދަންޖެހޭ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން އޭގެ ޒާތުގައި ގޮވާ ކޮންމެ ވަސީލަތަކަށެވެ.
ކުށެއްގެ ރުކުންތައް
"ކުށެއްގެ ރުކުންތައް"ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަންނަނިވި ރުކުންތަކަށެވެ: (1) ކުށްކުރި މީހާގެ އަމަލު؛ ނުވަތަ (2) ހާލަތްތައް؛ ނުވަތަ (3) އަމަލުން ނުކުތް ނަތީޖާ؛ އަދި
ދިރިއުޅޭ ތަން
"ދިރިއުޅޭ ތަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުށުގެ އަމަލު ހިނގި ވަގުތު މީހަކު އުޅުނު ކަމުގައިވިޔަސް އަދި ނުވިޔަސް، އުފުލޭ ގޮތަށް ނުވަތަ ނުއުފުލޭ ގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށްފައި ހުރި ތަނެއްކަމުގައި ވިޔަސް އަދި ނުވިޔަސް، މީހުން ދިރިއުޅުމަށް ބޭނުންކުރާ އިމާރާތެއް ނުވަތަ އިމާރާތެއްގެ ބަޔަކަށެވެ.
ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްފާނެކަމުގެ ނުފޫޒު
"ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްފާނެކަމުގެ ނުފޫޒު" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ (1) ކުށުގެ އަމަލު ކުރުމަށް އޭނާއަށް މަޖުބޫރުކުރެވިގެންވުން؛ (2) އެގޮތުން މަޖުބޫރުކުރުވީ، ކުށުގެ އަމަލު ކުރުމަށް ދެކޮޅުހަދައިފިނަމަ، އޭނާއަށް ގެއްލުމެއް ކުރިމަތިވެދާނޭކަމުގެ ބިރު ދައްކުވައިގެންކަމުގައި ވުމާއި، އެކަށީގެންވާ ހަރުދަނާކަމާއެކު ވިސްނާ އެހެން މީހަކަށް އެ ހާލަތުގައި، އެ ގެއްލުމުގެ ބިރު ކުރިމަތިވީނަމަ، އޭނާވެސް އެ ކުށުގެ އަމަލު ކުރާނެ ކަމުގައިވުން.
ބޭނުންވާ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރަށް ބާރުގެ ބޭނުން ކުރެވިއްޖެ ކަމުގައި ބެލުން"
ބޭނުންވާ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރަށް ބާރުގެ ބޭނުންކުރެވިއްޖެކަމުގައި ބެލެވޭނީ އެކަށީގެންވާ ގޮތުގައި ވިސްނައި އުޅޭ މީހެއްގެ ވިސްނުމުގައި، އެއީ ހަމަހަމަވެގެންވާ ގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރެވުނު ބާރެއްކަމުގައި ނުބަލާ ހިނދުގައެވެ.
ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު
"ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ (1) އެއިން ހިފިދާނެ ހުއްދަ އެހެން ބޭނުމެއް އޮތްކަން ސާބިތުކޮށްދެވެން ނެތް ހާލަތްތަކުގައި ބޭނުންކުރާ، މީހަކު މަރާލެވިދާ ފަދަ ގާބިލުކަން ހުރި ހަތިޔާރަށެވެ. ނުވަތަ؛ (2) އެއިން އާދައިގެ އާންމު ހުއްދަ ބޭނުމެއް ކުރެވެން ނުހުންނަ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން މީހަކަށް ބޮޑެތި އަނިޔާ ލިބިދާނެ ފަދަ ގޮތަކަށް ބޭނުންކުރެވޭ އެއްޗެއްސަށެވެ. ނުވަތަ؛ (3) ގާނޫނު ނަންބަރު 17/2010 (ބިރުދެއްކުމާއި ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރާއި ތޫނު އެއްޗެހި ގެންގުޅުން މަނާކުރުމުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން "ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު" އާއި "ތޫނު އެއްޗެއް" ގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެއްޗެއްސަށެވެ.
މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުޒު
"މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަންނަނިވި ސަބަބުތަކަށްޓަކައި މީހުން ބަންދުކޮށްފައި ބޭތިއްބުމަށް ހަދާފައިވާ ތަނަކަށެވެ: (1) ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ހުކުމް ތަންފީޒުކުރުމަށް؛ ނުވަތަ (2) ކުށެއްގެ ތުހުމަތުގައި އޭނާގެ މައްޗަށް ށަރީއަތް ކުރެވުމަށް ނުވަތަ އޭނާގެ މައްޗަށް ކުށެއް ސާބިތުވެގެން ހުކުމްކުރެވުމަށް؛ ނުވަތަ (3) އަންނަނިވި ކަންކަމާ ގުޅިގެން ހައްޔަރުކޮށްފައި ބޭތިއްބުމަށް: (ހ) ކުށަކާ ގުޅިގެން؛ ނުވަތަ (ށ) ޕްރޮބޭށަނާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ (ނ) ޕެރޯލާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ (ރ) ވަކިގޮތަކަށް ބެލެހެއްޓުމަށް ކަނޑައެޅޭ ހާލަތުގައި އެގޮތާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ ށަރީއަތުގެ ކުރިން ބޭއްވޭ އަޑުއެހުމެއް ނުވަތަ ކަފާލާތުގެ މިންވަރު ކަނޑައެޅުމަށް އަޑުއެހުމެއް ބޭއްވުމަށް.
މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފު
"މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ (1) މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ އިންތިހާބުކޮށްފައިވާ ނުވަތަ އައްޔަންކޮށްފައިވާ އޮފިސަރަށާއި، ޓްރަސްޓީއަށާއި އެފަދަ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފަކަށެވެ' ނުވަތަ (2) އެ މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއް ހިންގުން ހަވާލުކުރެވިފައިވާ އިދާރާއެއްގެ މުވައްޒަފަކަށެވެ؛ ނުވަތަ (3) މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒާއެކު ނުވަތަ މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒުގެ ހިންގުން ހަވާލުކުރެވިފައިވާ އިދާރާއާއެކު ކުރެވޭ ކޮންޓްރެކްޓެއްގެ ދަށުން އެ ތަނަށް ހިދުމަތްތަކެއް ފޯރުކޮށްދޭ މީހުންނަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އެ ތާނގައި ހައްޔަރުކޮށްފައި ތިބޭ ނުވަތަ އެތަނުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބޭ މީހުން ބެލެހެއްޓުމާއި، ކޮންޓްރޯލުކުރުމާއި، ސުޕަވައިޒްކުރުމުގެ ވަޒީފާދީފައިވާ މުވައްޒަފުންވެސް ހިމެނެއެވެ.
ބާރު
"ބާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ތިމާއަށް އެހެން ތަނަކަށް ނުދެވޭނެ ގޮތަށް ހިފެހެއްޓުމަށާއި، ބަންދުކުރުން ހިމެނޭ ގޮތަށް ތިމާގެ ހަށިގަނޑަށް ގެއްލުމެއް ލިބިދާފަދަ ގޮތަކަށް މާއްދީ ގޮތުން ބާރުގެ ބޭނުންކުރުމަށާއި، އެ ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްފާނެކަމުގެ ބިރުދެއްކުމަށާއި އަނިޔާކޮށްފާނެކަމުގެ ބިރުދެއްކުމަށާއި އަދި ބަންދުކޮށްފައި ބެހެއްޓުން ހިމެނޭ ގޮތަށް ނުވަތަ ތިމާއަށް އެހެން ތަނަކަށް ނުދެވޭނެ ގޮތަށް ހިފެހެއްޓުން ހިމެނޭގޮތަށް ހަށިގަނޑަށް އަނިޔާ ލިބިދީފާނެކަމުގެ ބިރު އިހުސާސް ކުރުވުމަށެވެ.
ސެމީއޮޓޮމެޓިކް ބަޑި
"ސެމީއޮޓޮމެޓިކް ބަޑި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޓްރިގަރަށް ފިތައިލާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ވަކި ވަރަކަށް ވަޒަން ޖެހޭފަދަ އޮޓޮމެޓިކް ލޯޑިންގ އެކްށަން ހިމެނޭ ގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ބަޑިއަށެވެ.
ބަޑި
"ބަޑި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވަޒަންނުކުންނަ ގޮތަށް، ނުވަތަ އެންމެ މަދުވެގެން 60 ފޫޓަށް ވަޒަން ދަތުރުކުރާ ވަރުގެ ބާރު މިން ލިބޭ ގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ބަޑިއަށެވެ.
މާލީ މުއާމަލާތް
"މާލީ މުއާމަލާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަންނަނިވި ކަންކަން ހިމެނޭ ކޮންމެ މުއާމަލާތަކަށެވެ:(1) ވަޔަރ ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެހެން ވަސީލަތެއް ބޭނުންކޮށްގެން އެއް ތަނުން އަނެއް ތަނަށް ފައިސާ ގެންދިއުން؛ ނުވަތަ (2) ފައިސާގެ ލިޔުމެއް އުފެއްދުން ނުވަތަ ބަދަލުކުރުން؛ ނުވަތަ (3) މުދަލަކަށްއޮތް މިލްކުވެރިކަމުގެ ހައްގު އެހެން ފަރާތަކަށް ބަދަލުކުރުން.
މާލީ ހިދުމަތްތެރިއެއް
"މާލީ ހިދުމަތްތެރިއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަމުގެ ފަންނީ ތައުލީމު ލިބިގެން ތިބެ، ފައިސާއާއި ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ ލިޔެކިޔުން ބެލެހެއްޓުމަށާއި، އޮޑިޓްކުރުމަށާއި، އޭގެ މުއާމަލާތްކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލުމަށް ހަވާލުކުރެވިފައިވާ މީހުންނަށެވެ.
މާލީ އިދާރާ
"މާލީ އިދާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޭންކަށާއި، އިންށުއުރަންސް ކުންފުނިތަކަށާއި، ކްރެޑިޓް ޔޫނިއަންތަކަށާއި، އިމާރާތްކުރުމާއި ލޯނުދިނުމުގެ ޖަމާއަތްތަކަށާއި، އިންވެސްޓްމެންޓް ޓްރަސްޓުތަކަށާއި، ފަހަށް ރައްކާކުރަން މީހުން ބޭނުންވާ ފައިސާ ޖަމާކުރެވިދާނެ ތަންތަންކަމުގައި ނުވަތަ ގިނަ ބަޔަކު ގުޅިގެން ފައިސާ އިންވެސްޓުކުރެވިދާނެ ތަންތަންކަމުގައި އާންމުންނަށް އަންގައިދީފައިވާ ތަންތަނަށާއި، މީހުންގެ ފައިސާ ޖަމާކޮށްދޭ ތަންތަނަށެވެ.
ޒިންމާ އުފުލުމުގެ މަސްލަހަތު
"ޒިންމާ އުފުލުމުގެ މަސްލަހަތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހެއްގެ ފަރާތުން، ނުވަތަ ޖަމްއިއްޔާއެއްގެ ފަރާތުން، ނުވަތަ އިދާރާއެއްގެ ފަރާތުން، އެފަރާތުގެ މަސްލަހަތަށްޓަކައި ވަކި އަމަލުތަކެއް ކުރުމުގެ ގާނޫނީ ވާޖިބެއް އޮތުމަށެވެ.
ގޮވާ ތަކެތި
"ގޮވާ ތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ބޭނުންތަކަށް ބޭނުންކުރުމަށް މަނާކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ އެ ބޭނުންކުރުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުގެ ހުއްދަ ހޯދަންޖެހޭ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން އޭގެ ޒާތުގައި ގޮވާ ކޮންމެ ވަސީލަތަކަށެވެ.
ކުށެއްގެ ރުކުންތައް
"ކުށެއްގެ ރުކުންތައް"ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަންނަނިވި ރުކުންތަކަށެވެ: (1) ކުށްކުރި މީހާގެ އަމަލު؛ ނުވަތަ (2) ހާލަތްތައް؛ ނުވަތަ (3) އަމަލުން ނުކުތް ނަތީޖާ؛ އަދި
ދިރިއުޅޭ ތަން
"ދިރިއުޅޭ ތަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުށުގެ އަމަލު ހިނގި ވަގުތު މީހަކު އުޅުނު ކަމުގައިވިޔަސް އަދި ނުވިޔަސް، އުފުލޭ ގޮތަށް ނުވަތަ ނުއުފުލޭ ގޮތަށް ތައްޔާރުކޮށްފައި ހުރި ތަނެއްކަމުގައި ވިޔަސް އަދި ނުވިޔަސް، މީހުން ދިރިއުޅުމަށް ބޭނުންކުރާ އިމާރާތެއް ނުވަތަ އިމާރާތެއްގެ ބަޔަކަށެވެ.
ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްފާނެކަމުގެ ނުފޫޒު
"ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްފާނެކަމުގެ ނުފޫޒު" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ (1) ކުށުގެ އަމަލު ކުރުމަށް އޭނާއަށް މަޖުބޫރުކުރެވިގެންވުން؛ (2) އެގޮތުން މަޖުބޫރުކުރުވީ، ކުށުގެ އަމަލު ކުރުމަށް ދެކޮޅުހަދައިފިނަމަ، އޭނާއަށް ގެއްލުމެއް ކުރިމަތިވެދާނޭކަމުގެ ބިރު ދައްކުވައިގެންކަމުގައި ވުމާއި، އެކަށީގެންވާ ހަރުދަނާކަމާއެކު ވިސްނާ އެހެން މީހަކަށް އެ ހާލަތުގައި، އެ ގެއްލުމުގެ ބިރު ކުރިމަތިވީނަމަ، އޭނާވެސް އެ ކުށުގެ އަމަލު ކުރާނެ ކަމުގައިވުން.
ބޭނުންވާ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރަށް ބާރުގެ ބޭނުން ކުރެވިއްޖެ ކަމުގައި ބެލުން"
ބޭނުންވާ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރަށް ބާރުގެ ބޭނުންކުރެވިއްޖެކަމުގައި ބެލެވޭނީ އެކަށީގެންވާ ގޮތުގައި ވިސްނައި އުޅޭ މީހެއްގެ ވިސްނުމުގައި، އެއީ ހަމަހަމަވެގެންވާ ގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރެވުނު ބާރެއްކަމުގައި ނުބަލާ ހިނދުގައެވެ.
ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު
"ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ (1) އެއިން ހިފިދާނެ ހުއްދަ އެހެން ބޭނުމެއް އޮތްކަން ސާބިތުކޮށްދެވެން ނެތް ހާލަތްތަކުގައި ބޭނުންކުރާ، މީހަކު މަރާލެވިދާ ފަދަ ގާބިލުކަން ހުރި ހަތިޔާރަށެވެ. ނުވަތަ؛ (2) އެއިން އާދައިގެ އާންމު ހުއްދަ ބޭނުމެއް ކުރެވެން ނުހުންނަ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން މީހަކަށް ބޮޑެތި އަނިޔާ ލިބިދާނެ ފަދަ ގޮތަކަށް ބޭނުންކުރެވޭ އެއްޗެއްސަށެވެ. ނުވަތަ؛ (3) ގާނޫނު ނަންބަރު 17/2010 (ބިރުދެއްކުމާއި ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރާއި ތޫނު އެއްޗެހި ގެންގުޅުން މަނާކުރުމުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން "ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު" އާއި "ތޫނު އެއްޗެއް" ގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެއްޗެއްސަށެވެ.
މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުޒު
"މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަންނަނިވި ސަބަބުތަކަށްޓަކައި މީހުން ބަންދުކޮށްފައި ބޭތިއްބުމަށް ހަދާފައިވާ ތަނަކަށެވެ: (1) ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ހުކުމް ތަންފީޒުކުރުމަށް؛ ނުވަތަ (2) ކުށެއްގެ ތުހުމަތުގައި އޭނާގެ މައްޗަށް ށަރީއަތް ކުރެވުމަށް ނުވަތަ އޭނާގެ މައްޗަށް ކުށެއް ސާބިތުވެގެން ހުކުމްކުރެވުމަށް؛ ނުވަތަ (3) އަންނަނިވި ކަންކަމާ ގުޅިގެން ހައްޔަރުކޮށްފައި ބޭތިއްބުމަށް: (ހ) ކުށަކާ ގުޅިގެން؛ ނުވަތަ (ށ) ޕްރޮބޭށަނާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ (ނ) ޕެރޯލާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ (ރ) ވަކިގޮތަކަށް ބެލެހެއްޓުމަށް ކަނޑައެޅޭ ހާލަތުގައި އެގޮތާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ ށަރީއަތުގެ ކުރިން ބޭއްވޭ އަޑުއެހުމެއް ނުވަތަ ކަފާލާތުގެ މިންވަރު ކަނޑައެޅުމަށް އަޑުއެހުމެއް ބޭއްވުމަށް.
މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފު
"މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ (1) މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ އިންތިހާބުކޮށްފައިވާ ނުވަތަ އައްޔަންކޮށްފައިވާ އޮފިސަރަށާއި، ޓްރަސްޓީއަށާއި އެފަދަ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފަކަށެވެ' ނުވަތަ (2) އެ މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއް ހިންގުން ހަވާލުކުރެވިފައިވާ އިދާރާއެއްގެ މުވައްޒަފަކަށެވެ؛ ނުވަތަ (3) މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒާއެކު ނުވަތަ މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒުގެ ހިންގުން ހަވާލުކުރެވިފައިވާ އިދާރާއާއެކު ކުރެވޭ ކޮންޓްރެކްޓެއްގެ ދަށުން އެ ތަނަށް ހިދުމަތްތަކެއް ފޯރުކޮށްދޭ މީހުންނަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އެ ތާނގައި ހައްޔަރުކޮށްފައި ތިބޭ ނުވަތަ އެތަނުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބޭ މީހުން ބެލެހެއްޓުމާއި، ކޮންޓްރޯލުކުރުމާއި، ސުޕަވައިޒްކުރުމުގެ ވަޒީފާދީފައިވާ މުވައްޒަފުންވެސް ހިމެނެއެވެ.