ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
މީހަކު
"މީހަކު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެހެން ގާނޫނެއްގައި އެހެން ގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައި ވީނަމަވެސް، މި ގާނޫނުގެ ބޭނުމަށްޓަކައި، އުމުރުން 16 (ސޯޅަ) އަހަރާއި 18 (އަށާރަ) އަހަރާ ދެމެދުގެ ފިރިހެންކުދިންނާއި އަންހެންކުދިން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ. އަދި އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިވާ، އަދި 18 (އަށާރަ) އަހަރުން މަތީގެ ކޮންމެ ފިރިހެނަކާއި އަންހެނެއްވެސް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ. އަދި ދިވެހި ރައްޔިތުންނާއި ދިވެހިރާއްޖޭގައިވާ ބިދޭސީން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
އަނިޔާ
"އަނިޔާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިސްމާނީގޮތުން ނުވަތަ މާއްދީގޮތުން ނުވަތަ މީހެއްގެ ފުރާނައަށް ނުވަތަ ހަށިގަނޑަށް ގެއްލުމެއް ނުވަތަ ހާނިއްކައެއް ދިނުމަށެވެ. ނުވަތަ ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް އުނިކަމެއް ދިނުމަށެވެ.
ބްލެކްމެއިލް ކުރުން
"ބްލެކްމެއިލް ކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވަކި ކަމެއް، މީހެއްގެ ނުރުހުމުގައި ކުރުމަށް އޭނާއަށް އަންގައި، އެކަން އޭނާ ނުކޮށްފިނަމަ، އޭނާއަށް ގެއްލުމެއް ނުވަތަ އަނިޔާއެއް ނުވަތަ ނިކަމެތިކަމެއް ލިބޭނެ ޒާތުގެ އަމަލެއް ހިންގާނެކަމުގެ ބިރު ދެއްކުމަށެވެ. ނުވަތަ މީހަކު ކުރި ކުށެއް އަންގަންވާ ފަރާތަށް ނާންގައި، އެކަމުގެ މައުލޫމާތު ބޭނުންކޮށްގެން އޭނާގެ ކިބައިން އޭނާގެ ނުރުހުމުގައި މަންފާކުރުމަށް ނުވަތަ މަންފާ ހޯދަމުން ދިއުމަށެވެ.
ނާސިގެ
"ނާސިގެ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތެއް ކަމަށް ވީނަމަވެސް ނުވަތަ އެނޫން ތަނެއް ކަމަށް ވީނަމަވެސް، ހަށިވިއްކުމުގެ ވިޔަފާރިކުރުމަށް ތައްޔާރުކުރާ ނުވަތަ ބޭނުންކުރާ ކޮންމެ ތަނަކަށެވެ.
ހަށިވިއްކުން
"ހަށިވިއްކުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފައިސާ ނުވަތަ ފައިސާއިން އަގުކުރެވިދާނެ އެއްޗެއް ނުވަތަ ކަމެއްގެ ބަދަލުގައި ޖިންސީ އަމަލެއް ތިމާ ހިންގުމަށް ތިމާ އަމިއްލައަށް ހުށަހެޅުމުގެ އަމަލަށެވެ. ނުވަތަ އެފަދަ ކަމެއް ކުރުމުގެ އަމަލަށެވެ.
މަހްރަމް
"މަހްރަމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތިމާ އެމީހަކާ ކާވެނިކުރުން އިސްލާމީ ށަރީއަތުގައި ހަރާމްވެގެންވާ ގުޅުމެއް ނުވަތަ ހާލަތެއް ދެމިއޮތް ކޮންމެ މީހަކަށެވެ.
ރުހުން
"ރުހުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހަކު އޭނާގެ އަމިއްލަ އިހްތިޔާރުގައި، އޭނާގެ މިނިވަން ކަމުގައި، އޭނާ ބޭނުން ގޮތެއް ނުވަތަ ކަމެއް އިހްތިޔާރުކުރުމުގެ ހައިސިއްޔަތު އޭނާއަށް ލިބިގެންވުމަށެވެ. ނުވަތަ މީހަކަށް، އެމީހަކު ބޭނުންވާ ގޮތެއް ނުވަތަ ކަމެއް އިހްތިޔާރުކުރުމަށް ލިބިގެންވާ މިނިވަން ހައިސިއްޔަތަށެވެ.
އާއިލާ
"އާއިލާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތަކުން މީހަކާ ގުޅުންހުރި މީހުންނަށެވެ.
(ހ) ދަރިން، ދޮންދަރިން، ދޮންމަންމަ، ނުވަތަ ދޮންބައްޕަ؛ ނުވަތަ
(ށ) މަންމަ، ބައްޕަ، ކާފަ، މާމަ، މުނިކާފަ، ނުވަތަ މުނިމާމަ؛ ނުވަތަ
(ނ) އެއްބަނޑު އެއްބަފާ މީހާ، އެއްބަނޑު މީހާ ނުވަތަ އެއްބަފާ މީހާ؛ ނުވަތަ
(ރ) ބޮޑުދައިތަ، މުނިބޮޑުދައިތަ، ބޮޑުބޭބެ، ނުވަތަ މުނިބޮޑުބޭބެ؛ ނުވަތަ
(ބ) އެއްކިރުގެ ސަބަބުން އަހަކަށް ނުވަތަ އުހުތަކަށްވާ މީހާ؛ ނުވަތަ
(ޅ) ޅީދަރިން ނުވަތަ ދަނބިދަރިން، އަނބިމީހާ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ މަންމަ، އަނބިމީހާ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ ބައްޕަ؛ ނުވަތަ
(ކ) ށަރުއީ ގޮތުން ބަލަދުވެރިކަން ހަވާލުކުރެވޭ އެހެން މީހެއް.
ޖިންސީ އަނިޔާ
"ޖިންސީ އަނިޔާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދެމަފިރިން ކަމުގައި ނުވާ ދެމީހުންގެ މެދުގައި، ރޭޕްކުރުން ކަމަށް ނުވާގޮތަށް، މީހެއްގެ ރުހުމާ ނުލާ، އޭނާގެ ޖިންސީ ގުނަވަނަކަށް ނުވަތަ ޖިންސީ ގުނަވަން ނޫން ގުނަވަނަކަށް، އެހެން މީހެއްގެ ހަށިގަނޑުގެ އެއްވެސް ބައެއް ވެއްދުމަށެވެ. ނުވަތަ މީހެއްގެ ރުހުމާ ނުލާ، އޭނާގެ ޖިންސީ ގުނަވަނަކަށް ނުވަތަ ޖިންސީ ގުނަވަން ނޫން ގުނަވަނަކަށް، އެހެން މީހަކު އެއްވެސް އެއްޗެއް ވެއްދުމަށެވެ.
ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް
"ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް، އޭނާގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް އަދާކުރުމަށްޓަކައި، ގާނޫނު ނަންބަރު 9/2008 (ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ ގާނޫނު) ގެ 1 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން އުފައްދާ އޮފީހަށެވެ.
ޕާޓްނަރު
"ޕާޓްނަރު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޕާޓްނަރށިޕެއްގެ ބައިވެރިއަކަށެވެ.
ޕާޓްނަރު
"ޕާޓްނަރު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޕާޓްނަރށިޕެއްގެ ބައިވެރިއަކަށެވެ.
ސިޔާސީ ޕާޓީ
"ސިޔާސީ ޕާޓީ" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ، ސިޔާސީ ޕާޓީތައް ހިންގައި ބެލެހެއްޓުމާ ގޫޅޭ ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި އަމަލުކުރާ ގާނޫނާނުވަތަ ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކޮންމެ ސިޔާސީ ޕާޓީއަކަށެވެ.
ކާކުކަން އަންގައިދޭ ރަސްމީ ލިޔުން (އިންތިހާބާއި ގުޅޭ)
"ކާކުކަން އަންގައިދޭ ރަސްމީ ލިޔުން" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ، ދިވެހި ރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑާއި، ދިވެހި ޕާސްޕޯޓާއި، އަދި ދިވެހިރާއްޖޭން ދޫކޮށްފައިވާ އުޅަނދު ފަހަރު ދުއްވުމުގެ ލައިސަންސް ކާޑުގެ ތެރެއިން އެލިޔުމެއްގެ މުއްދަތު ހަމަވެފައިނުވާ ލިޔުންތަކަށެވެ.
ވޯޓުލާ ސަރަހައްދު
"ވޯޓުލާ ސަރަހައްދު" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ، އެ އިންތިހާބެއްގައި ވޯޓުލާން ބަހައްޓާފައިވާ ކޮންމެ ވޯޓުފޮށްޓަކުން ފެށިގެން 100 (އެއްސަތޭކަ) ފޫޓުގެ ތެރޭގައި ހިމެނިގެންވާ ގޯތިގެދޮރާއި، މަގުތަކާއި، ގޯޅިތައް ފިޔަވައި ޕާކުތަކާއި، ހުސްބިންތަކާއި، ބޯޅަދަނޑު ފަދަ ތަންތަން ހިމެނިގެންވާ ސަރަހައްދަށެވެ.
މީހަކު
"މީހަކު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެހެން ގާނޫނެއްގައި އެހެން ގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައި ވީނަމަވެސް، މި ގާނޫނުގެ ބޭނުމަށްޓަކައި، އުމުރުން 16 (ސޯޅަ) އަހަރާއި 18 (އަށާރަ) އަހަރާ ދެމެދުގެ ފިރިހެންކުދިންނާއި އަންހެންކުދިން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ. އަދި އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިވާ، އަދި 18 (އަށާރަ) އަހަރުން މަތީގެ ކޮންމެ ފިރިހެނަކާއި އަންހެނެއްވެސް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ. އަދި ދިވެހި ރައްޔިތުންނާއި ދިވެހިރާއްޖޭގައިވާ ބިދޭސީން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
އަނިޔާ
"އަނިޔާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިސްމާނީގޮތުން ނުވަތަ މާއްދީގޮތުން ނުވަތަ މީހެއްގެ ފުރާނައަށް ނުވަތަ ހަށިގަނޑަށް ގެއްލުމެއް ނުވަތަ ހާނިއްކައެއް ދިނުމަށެވެ. ނުވަތަ ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް އުނިކަމެއް ދިނުމަށެވެ.
ބްލެކްމެއިލް ކުރުން
"ބްލެކްމެއިލް ކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވަކި ކަމެއް، މީހެއްގެ ނުރުހުމުގައި ކުރުމަށް އޭނާއަށް އަންގައި، އެކަން އޭނާ ނުކޮށްފިނަމަ، އޭނާއަށް ގެއްލުމެއް ނުވަތަ އަނިޔާއެއް ނުވަތަ ނިކަމެތިކަމެއް ލިބޭނެ ޒާތުގެ އަމަލެއް ހިންގާނެކަމުގެ ބިރު ދެއްކުމަށެވެ. ނުވަތަ މީހަކު ކުރި ކުށެއް އަންގަންވާ ފަރާތަށް ނާންގައި، އެކަމުގެ މައުލޫމާތު ބޭނުންކޮށްގެން އޭނާގެ ކިބައިން އޭނާގެ ނުރުހުމުގައި މަންފާކުރުމަށް ނުވަތަ މަންފާ ހޯދަމުން ދިއުމަށެވެ.
ނާސިގެ
"ނާސިގެ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތެއް ކަމަށް ވީނަމަވެސް ނުވަތަ އެނޫން ތަނެއް ކަމަށް ވީނަމަވެސް، ހަށިވިއްކުމުގެ ވިޔަފާރިކުރުމަށް ތައްޔާރުކުރާ ނުވަތަ ބޭނުންކުރާ ކޮންމެ ތަނަކަށެވެ.
ހަށިވިއްކުން
"ހަށިވިއްކުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފައިސާ ނުވަތަ ފައިސާއިން އަގުކުރެވިދާނެ އެއްޗެއް ނުވަތަ ކަމެއްގެ ބަދަލުގައި ޖިންސީ އަމަލެއް ތިމާ ހިންގުމަށް ތިމާ އަމިއްލައަށް ހުށަހެޅުމުގެ އަމަލަށެވެ. ނުވަތަ އެފަދަ ކަމެއް ކުރުމުގެ އަމަލަށެވެ.
މަހްރަމް
"މަހްރަމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތިމާ އެމީހަކާ ކާވެނިކުރުން އިސްލާމީ ށަރީއަތުގައި ހަރާމްވެގެންވާ ގުޅުމެއް ނުވަތަ ހާލަތެއް ދެމިއޮތް ކޮންމެ މީހަކަށެވެ.
ރުހުން
"ރުހުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހަކު އޭނާގެ އަމިއްލަ އިހްތިޔާރުގައި، އޭނާގެ މިނިވަން ކަމުގައި، އޭނާ ބޭނުން ގޮތެއް ނުވަތަ ކަމެއް އިހްތިޔާރުކުރުމުގެ ހައިސިއްޔަތު އޭނާއަށް ލިބިގެންވުމަށެވެ. ނުވަތަ މީހަކަށް، އެމީހަކު ބޭނުންވާ ގޮތެއް ނުވަތަ ކަމެއް އިހްތިޔާރުކުރުމަށް ލިބިގެންވާ މިނިވަން ހައިސިއްޔަތަށެވެ.
އާއިލާ
"އާއިލާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތަކުން މީހަކާ ގުޅުންހުރި މީހުންނަށެވެ.
(ހ) ދަރިން، ދޮންދަރިން، ދޮންމަންމަ، ނުވަތަ ދޮންބައްޕަ؛ ނުވަތަ
(ށ) މަންމަ، ބައްޕަ، ކާފަ، މާމަ، މުނިކާފަ، ނުވަތަ މުނިމާމަ؛ ނުވަތަ
(ނ) އެއްބަނޑު އެއްބަފާ މީހާ، އެއްބަނޑު މީހާ ނުވަތަ އެއްބަފާ މީހާ؛ ނުވަތަ
(ރ) ބޮޑުދައިތަ، މުނިބޮޑުދައިތަ، ބޮޑުބޭބެ، ނުވަތަ މުނިބޮޑުބޭބެ؛ ނުވަތަ
(ބ) އެއްކިރުގެ ސަބަބުން އަހަކަށް ނުވަތަ އުހުތަކަށްވާ މީހާ؛ ނުވަތަ
(ޅ) ޅީދަރިން ނުވަތަ ދަނބިދަރިން، އަނބިމީހާ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ މަންމަ، އަނބިމީހާ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ ބައްޕަ؛ ނުވަތަ
(ކ) ށަރުއީ ގޮތުން ބަލަދުވެރިކަން ހަވާލުކުރެވޭ އެހެން މީހެއް.
ޖިންސީ އަނިޔާ
"ޖިންސީ އަނިޔާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދެމަފިރިން ކަމުގައި ނުވާ ދެމީހުންގެ މެދުގައި، ރޭޕްކުރުން ކަމަށް ނުވާގޮތަށް، މީހެއްގެ ރުހުމާ ނުލާ، އޭނާގެ ޖިންސީ ގުނަވަނަކަށް ނުވަތަ ޖިންސީ ގުނަވަން ނޫން ގުނަވަނަކަށް، އެހެން މީހެއްގެ ހަށިގަނޑުގެ އެއްވެސް ބައެއް ވެއްދުމަށެވެ. ނުވަތަ މީހެއްގެ ރުހުމާ ނުލާ، އޭނާގެ ޖިންސީ ގުނަވަނަކަށް ނުވަތަ ޖިންސީ ގުނަވަން ނޫން ގުނަވަނަކަށް، އެހެން މީހަކު އެއްވެސް އެއްޗެއް ވެއްދުމަށެވެ.
ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް
"ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް، އޭނާގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް އަދާކުރުމަށްޓަކައި، ގާނޫނު ނަންބަރު 9/2008 (ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ ގާނޫނު) ގެ 1 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން އުފައްދާ އޮފީހަށެވެ.
ޕާޓްނަރު
"ޕާޓްނަރު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޕާޓްނަރށިޕެއްގެ ބައިވެރިއަކަށެވެ.
ޕާޓްނަރު
"ޕާޓްނަރު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޕާޓްނަރށިޕެއްގެ ބައިވެރިއަކަށެވެ.
ސިޔާސީ ޕާޓީ
"ސިޔާސީ ޕާޓީ" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ، ސިޔާސީ ޕާޓީތައް ހިންގައި ބެލެހެއްޓުމާ ގޫޅޭ ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި އަމަލުކުރާ ގާނޫނާނުވަތަ ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކޮންމެ ސިޔާސީ ޕާޓީއަކަށެވެ.
ކާކުކަން އަންގައިދޭ ރަސްމީ ލިޔުން (އިންތިހާބާއި ގުޅޭ)
"ކާކުކަން އަންގައިދޭ ރަސްމީ ލިޔުން" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ، ދިވެހި ރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑާއި، ދިވެހި ޕާސްޕޯޓާއި، އަދި ދިވެހިރާއްޖޭން ދޫކޮށްފައިވާ އުޅަނދު ފަހަރު ދުއްވުމުގެ ލައިސަންސް ކާޑުގެ ތެރެއިން އެލިޔުމެއްގެ މުއްދަތު ހަމަވެފައިނުވާ ލިޔުންތަކަށެވެ.
ވޯޓުލާ ސަރަހައްދު
"ވޯޓުލާ ސަރަހައްދު" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ، އެ އިންތިހާބެއްގައި ވޯޓުލާން ބަހައްޓާފައިވާ ކޮންމެ ވޯޓުފޮށްޓަކުން ފެށިގެން 100 (އެއްސަތޭކަ) ފޫޓުގެ ތެރޭގައި ހިމެނިގެންވާ ގޯތިގެދޮރާއި، މަގުތަކާއި، ގޯޅިތައް ފިޔަވައި ޕާކުތަކާއި، ހުސްބިންތަކާއި، ބޯޅަދަނޑު ފަދަ ތަންތަން ހިމެނިގެންވާ ސަރަހައްދަށެވެ.