ގާނޫނީ ރަދީފު
"ގެސްޓް ރަޖިސްޓްރީ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޓޫރިސްޓުންނާއި ބެހޭ މައުލޫމާތު ނޯޓު ކުރުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓޫރިޒަމް އެންޑް ސިވިލް އޭވިޭއޝަނުން ފާސްކުރައްވާފައިވާ ނަމޫނާއާއި އެއްގޮތަށް ކަރުދާހުގައި ލިޔެފައި ހުންނަ ރިކޯޑަށެވެ.
"ގެސްޓެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ރާއްޖެއަށް އަންނަ ދިވެހި ރައްޔިތަކު ނޫން "ރެސިޑެންޓް ޕާރމިޓް" ނެތް ކޮންމެ މީހަކަށެވެ. "ރެސިޑެންޓް ޕާރމިޓް" އަކީ، ގަވާއިދާއި އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިން، ޓޫރިސްޓެއް ނޫން ގޮތަކަށް ރާ ްއޖޭގައި ހުރުމަށް ކަމާ ބެހޭ ފަރާތުން ދޭ ހުއްދަ އެވެ.
"ޓޫރިސްޓެއް ނުވަތަ ގެސްޓެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ރާއްޖެއަށް އަންނަ ދިވެހި ރައްޔިތަކު ނޫން "ރެސިޑެންޓް ޕާރމިޓް" ނެތް ކޮންމެ މީހަކަށެވެ. "ރެސިޑެންޓް ޕާރމިޓް" އަކީ، ގަވާއިދާއި އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިން، ޓޫރިސްޓެއް ނޫން ގޮތަކަށް ރާ ްއޖޭގައި ހުރުމަށް ކަމާ ބެހޭ ފަރާތުން ދޭ ހުއްދަ އެވެ.
"ޓޫރިސްޓު އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓޫރިޒަމް އެންޑް ސިވިލްއޭވިއޭޝަނުން ކަނޑައަޅާ ފެންވަރަކަށް ނިދުމާއި ކެއުން ހަމަޖެހޭ ގޮތަށް، އަދި އެއުޅަނދެއްގައި ހޭދަކުރާ ކޮންމެ ދުވަހަކަށް ވަކި ރޭޓަކުން އަގުދައްކާ ގޮތަށް ޓޫރިސްޓުން ބައިތިއްބުމަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ އުޅަނދަށެވެ.
"ކުއްލި ހާދިސާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ހާލަތުގެ ބޭރުން ހިނގާ އެންމެހައި ކަންކަމަށެވެ.
"އުމްރާ ޕެކޭޖް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ، ކުންފުނިތަކުން އުމްރާވެރީންނަށް ދިނުމަށް އެއްބަސްވެފައިވާ ހިދުމަތްތަކަށެވެ.
"ތުހުމަތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތަހުގީގީ އިދާރާއަކުން ހިޔާނާތް/ފައިސާގެ އެއްވެސް މައްސަލައެއް ބަލަމުންދިޔުން، ނުވަތަ ށަރުއީ ކޯޓެއްގައި މައްސަލައެއް ހިނގަމުންދިޔުމަށެވެ.
"މެޓަޑޭޓާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތަފާސްހިސާބާބެހޭ އިތުރު މައުލޫމާތަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި، މައުލޫމާތު އެއްކުރި ގޮތާއި، ޑޭޓާގެ ފެންވަރު ހާމަކޮށްދޭ މައުލޫމާތާއި، ސާމްޕަލް ނެގުމާއި ކޯޑުކުރުމުގައި ގެންގުޅެފައިވާ އުސޫލުތައް ފަދަ އިތުރު ތަފުސީލުތައް ހިމެނެއެވެ.
"ޕައިލެޓް ސެންސަސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޯހިމެނުމުގެ އަސްލު ހަރަކާތުގެ ކުރިން ބޯހިމެނުމުގެ ހުރިހާ މަރުހަލާތަކެއް ކުރިޔަށްދާނެ ގޮތް ދެނެގަތުމަށް ހިންގާ ހަރަކާތަށެވެ.
"އިދާރާ" ކަމުގައި ބުނެފައި ވަނީ މަސްއޫލު އޮފީސްތަކާއި އެ އޮފީސްތަކުގެ ދަށުން ހިނގަމުންދާ ތަންތަނާއި ވަކި އިދާރާއެއްގެ ގޮތުގައި ހިންގަމުންދާ ސިވިލް ސަރވިސްގެ މުވައްޒަފުން މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ އެންމެހައި ތަންތަނަށެވެ.
"ޕްރީ ޓެސްޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސަރވޭ ކުރުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ ބޯހިމެނުމުގެ ކުރިން ސުވާލުކަރުދާސްތަކުގައި ހިމެނޭ ސުވާލުތަކާއި އެ ސުވާލުތައް ތަރުތީބު ކޮށްފައިވާ ގޮތާއި، އެ ކަންކަން މީހުންނަށް ދޭހަވާގޮތް ބެލުމަށް ހިންގާ ޓެސްޓު ހަރަކާތަށެވެ.
"ސްޓެޓިސްޓިކަލް ރެޖިސްޓަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޯހިމެނުމާއި ސާރވޭ ސާމްޕަލް ނެގުމަށާއި ތަފާސްހިސާބު އެއްކޮށް އެކުލަވައިލުމުގައި ފާހަގަކުރަންޖެހޭ އެކިއެކި ތަންތަނާއި ޔުނިޓްތައް (ވިޔަފާރިތަކާއި މަސައްކަތް ހިންގާ ތަންތަނާއި، ގޭގެއާއި، އިމާރާތް ފަދަ ތަންތަނަށް) އަދި އެ ތަންތަނާ ބެހޭ އަސާސީ މައުލޫމާތުތައް ފާހަގަކުރެވޭގޮތަށް ހަމައެކަނި ތަފާސްހިސާބުގެ ބޭނުމަށް އެކުލަވައިލާ ލިސްޓުތަކަށެވެ.
"ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބު ފޯރުކޮށްދޭ އިދާރާތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 16/2021 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތަފާސްހިސާބުގެ ގާނޫނު) ގައިވާ ގޮތުގެ މަތީން ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބަށް ބޭނުންވާ މައުލޫމާތު ހޯދުމާއި، އެ މައުލޫމާތު އެއްކޮށް އެކުލަވައިލުމާއި، އާންމުކުރުމާއި، ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ސަރުކާރާއި ދައުލަތުގެ އިދާރާތަކަށެވެ.
"ކަންޓްރީ-ބައި-ކަންޓްރީ ރިޕޯޓު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 3/2010 (ޓެކްސް ނެގުމާބެހޭ އިދާރީ ގާނޫނު) ގެ 1-31 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދައިން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ވަޒަންވެރިވެފައިވާ މަލްޓިނޭށަނަލް އެންޓިޓީތަކުން އެ އެންޓިޓީއެއް ނިސްބަތްވާ ގްރޫޕުގެ ވިޔަފާރި މުއާމަލާތްތަކާއި ހިންގުމާގުޅޭ މައުލޫމާތު ހިމަނައިގެން ތައްޔާރުކޮށް މީރާއަށް ހުށަހަޅާ ކަންޓްރީ-ބައި-ކަންޓްރީ ރިޕޯޓަށެވެ.
"ސިސްޓެމިކް ފެއިލިއަރ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްވެސް ޖުރިސްޑިކްށަނަކާއި ދިވެހިރާއްޖެއާ ދެމެދު އެއަށް އަމަލުކުރެވެމުންދާ ކޮލިފައިން ކޮމްޕިޓެންޓް އޮތޯރިޓީ އެއްބަސްވުމެއް އޮތް ނަމަވެސް (އެ އެއްބަސްވުމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ސަބަބެއް ނެތި) އެ ޖުރިސްޑިކްށަނަކުން އޮޓޮމެޓިކް އެކްސްޗޭންޖް ސަސްޕެންޑްކޮށްފައިވުން، ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެ އެމް.އެން.އީ ގުރޫޕުގެ ކޮންސްޓިޓުއެންޓް އެންޓިޓީތައް ހުރި އެމް.އެން.އީ ގުރޫޕެއްގެ ކަންޓްރީ-ބައި-ކަންޓްރީ ރިޕޯޓުތައް އެ ޖުރިސްޑިކްށަނަށް ލިބިފައިވީ ނަމަވެސް، އެ ރިޕޯޓުތައް އޮޓޮމެޓިކުން ދިވެހިރާއްޖެއަށް ފޮނުވައިފައިނުވުން ތަކުރާރުވެފައިވުމަށެވެ.
"ގެސްޓް ރަޖިސްޓްރީ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޓޫރިސްޓުންނާއި ބެހޭ މައުލޫމާތު ނޯޓު ކުރުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓޫރިޒަމް އެންޑް ސިވިލް އޭވިޭއޝަނުން ފާސްކުރައްވާފައިވާ ނަމޫނާއާއި އެއްގޮތަށް ކަރުދާހުގައި ލިޔެފައި ހުންނަ ރިކޯޑަށެވެ.
"ގެސްޓެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ރާއްޖެއަށް އަންނަ ދިވެހި ރައްޔިތަކު ނޫން "ރެސިޑެންޓް ޕާރމިޓް" ނެތް ކޮންމެ މީހަކަށެވެ. "ރެސިޑެންޓް ޕާރމިޓް" އަކީ، ގަވާއިދާއި އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިން، ޓޫރިސްޓެއް ނޫން ގޮތަކަށް ރާ ްއޖޭގައި ހުރުމަށް ކަމާ ބެހޭ ފަރާތުން ދޭ ހުއްދަ އެވެ.
"ޓޫރިސްޓެއް ނުވަތަ ގެސްޓެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ރާއްޖެއަށް އަންނަ ދިވެހި ރައްޔިތަކު ނޫން "ރެސިޑެންޓް ޕާރމިޓް" ނެތް ކޮންމެ މީހަކަށެވެ. "ރެސިޑެންޓް ޕާރމިޓް" އަކީ، ގަވާއިދާއި އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިން، ޓޫރިސްޓެއް ނޫން ގޮތަކަށް ރާ ްއޖޭގައި ހުރުމަށް ކަމާ ބެހޭ ފަރާތުން ދޭ ހުއްދަ އެވެ.
"ޓޫރިސްޓު އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓޫރިޒަމް އެންޑް ސިވިލްއޭވިއޭޝަނުން ކަނޑައަޅާ ފެންވަރަކަށް ނިދުމާއި ކެއުން ހަމަޖެހޭ ގޮތަށް، އަދި އެއުޅަނދެއްގައި ހޭދަކުރާ ކޮންމެ ދުވަހަކަށް ވަކި ރޭޓަކުން އަގުދައްކާ ގޮތަށް ޓޫރިސްޓުން ބައިތިއްބުމަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ އުޅަނދަށެވެ.
"ކުއްލި ހާދިސާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ހާލަތުގެ ބޭރުން ހިނގާ އެންމެހައި ކަންކަމަށެވެ.
"އުމްރާ ޕެކޭޖް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ، ކުންފުނިތަކުން އުމްރާވެރީންނަށް ދިނުމަށް އެއްބަސްވެފައިވާ ހިދުމަތްތަކަށެވެ.
"ތުހުމަތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތަހުގީގީ އިދާރާއަކުން ހިޔާނާތް/ފައިސާގެ އެއްވެސް މައްސަލައެއް ބަލަމުންދިޔުން، ނުވަތަ ށަރުއީ ކޯޓެއްގައި މައްސަލައެއް ހިނގަމުންދިޔުމަށެވެ.
"މެޓަޑޭޓާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތަފާސްހިސާބާބެހޭ އިތުރު މައުލޫމާތަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި، މައުލޫމާތު އެއްކުރި ގޮތާއި، ޑޭޓާގެ ފެންވަރު ހާމަކޮށްދޭ މައުލޫމާތާއި، ސާމްޕަލް ނެގުމާއި ކޯޑުކުރުމުގައި ގެންގުޅެފައިވާ އުސޫލުތައް ފަދަ އިތުރު ތަފުސީލުތައް ހިމެނެއެވެ.
"ޕައިލެޓް ސެންސަސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޯހިމެނުމުގެ އަސްލު ހަރަކާތުގެ ކުރިން ބޯހިމެނުމުގެ ހުރިހާ މަރުހަލާތަކެއް ކުރިޔަށްދާނެ ގޮތް ދެނެގަތުމަށް ހިންގާ ހަރަކާތަށެވެ.
"އިދާރާ" ކަމުގައި ބުނެފައި ވަނީ މަސްއޫލު އޮފީސްތަކާއި އެ އޮފީސްތަކުގެ ދަށުން ހިނގަމުންދާ ތަންތަނާއި ވަކި އިދާރާއެއްގެ ގޮތުގައި ހިންގަމުންދާ ސިވިލް ސަރވިސްގެ މުވައްޒަފުން މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ އެންމެހައި ތަންތަނަށެވެ.
"ޕްރީ ޓެސްޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސަރވޭ ކުރުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ ބޯހިމެނުމުގެ ކުރިން ސުވާލުކަރުދާސްތަކުގައި ހިމެނޭ ސުވާލުތަކާއި އެ ސުވާލުތައް ތަރުތީބު ކޮށްފައިވާ ގޮތާއި، އެ ކަންކަން މީހުންނަށް ދޭހަވާގޮތް ބެލުމަށް ހިންގާ ޓެސްޓު ހަރަކާތަށެވެ.
"ސްޓެޓިސްޓިކަލް ރެޖިސްޓަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޯހިމެނުމާއި ސާރވޭ ސާމްޕަލް ނެގުމަށާއި ތަފާސްހިސާބު އެއްކޮށް އެކުލަވައިލުމުގައި ފާހަގަކުރަންޖެހޭ އެކިއެކި ތަންތަނާއި ޔުނިޓްތައް (ވިޔަފާރިތަކާއި މަސައްކަތް ހިންގާ ތަންތަނާއި، ގޭގެއާއި، އިމާރާތް ފަދަ ތަންތަނަށް) އަދި އެ ތަންތަނާ ބެހޭ އަސާސީ މައުލޫމާތުތައް ފާހަގަކުރެވޭގޮތަށް ހަމައެކަނި ތަފާސްހިސާބުގެ ބޭނުމަށް އެކުލަވައިލާ ލިސްޓުތަކަށެވެ.
"ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބު ފޯރުކޮށްދޭ އިދާރާތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 16/2021 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތަފާސްހިސާބުގެ ގާނޫނު) ގައިވާ ގޮތުގެ މަތީން ރަސްމީ ތަފާސްހިސާބަށް ބޭނުންވާ މައުލޫމާތު ހޯދުމާއި، އެ މައުލޫމާތު އެއްކޮށް އެކުލަވައިލުމާއި، އާންމުކުރުމާއި، ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ސަރުކާރާއި ދައުލަތުގެ އިދާރާތަކަށެވެ.
"ކަންޓްރީ-ބައި-ކަންޓްރީ ރިޕޯޓު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 3/2010 (ޓެކްސް ނެގުމާބެހޭ އިދާރީ ގާނޫނު) ގެ 1-31 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދައިން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ވަޒަންވެރިވެފައިވާ މަލްޓިނޭށަނަލް އެންޓިޓީތަކުން އެ އެންޓިޓީއެއް ނިސްބަތްވާ ގްރޫޕުގެ ވިޔަފާރި މުއާމަލާތްތަކާއި ހިންގުމާގުޅޭ މައުލޫމާތު ހިމަނައިގެން ތައްޔާރުކޮށް މީރާއަށް ހުށަހަޅާ ކަންޓްރީ-ބައި-ކަންޓްރީ ރިޕޯޓަށެވެ.
"ސިސްޓެމިކް ފެއިލިއަރ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްވެސް ޖުރިސްޑިކްށަނަކާއި ދިވެހިރާއްޖެއާ ދެމެދު އެއަށް އަމަލުކުރެވެމުންދާ ކޮލިފައިން ކޮމްޕިޓެންޓް އޮތޯރިޓީ އެއްބަސްވުމެއް އޮތް ނަމަވެސް (އެ އެއްބަސްވުމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ސަބަބެއް ނެތި) އެ ޖުރިސްޑިކްށަނަކުން އޮޓޮމެޓިކް އެކްސްޗޭންޖް ސަސްޕެންޑްކޮށްފައިވުން، ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެ އެމް.އެން.އީ ގުރޫޕުގެ ކޮންސްޓިޓުއެންޓް އެންޓިޓީތައް ހުރި އެމް.އެން.އީ ގުރޫޕެއްގެ ކަންޓްރީ-ބައި-ކަންޓްރީ ރިޕޯޓުތައް އެ ޖުރިސްޑިކްށަނަށް ލިބިފައިވީ ނަމަވެސް، އެ ރިޕޯޓުތައް އޮޓޮމެޓިކުން ދިވެހިރާއްޖެއަށް ފޮނުވައިފައިނުވުން ތަކުރާރުވެފައިވުމަށެވެ.