ގާނޫނީ ރަދީފު
”ރީފިލްކުރުން“ ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އަލިފާންނިވީގައި ބޭނުންކޮށްފައި ހުންނަ އަލިފާންނިއްވާ މާއްދާ ބަދަލުކުރުމާއި، ބައެއް ވައްތަރުގެ އަލިފާންނިވީގެ އެތެރޭގައި ޕްރެށަރ ގެނެސްދޭ ކާޓްރިޖް ފިލްކުރުމެވެ.
”އެން.އެފް.ޕީ.އޭ“ ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ޔުނައިޓެޑް ސްޓޭޓްސް އޮފް އެމެރިކާގެ ނޭށަނަލް ފަޔަރ ޕްރޮޓެކްށަން އެސޯސިއޭށަންއަށެވެ.
"ޕަރފޯމިންގ އާޓްސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލަވައާއި، މިޔުޒިކާއި، ނެށުމާއި، ތަމްސީލްފަދަ ޕަރފޯމިންގ އާޓްސް އެކުލެވޭ ށޯވއަށެވެ.
"ކޮންޓެންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަންނީ އުފެއްދުންތައް ގިންތިކުރުމުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2022-12) ގެ 5 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ފަންނީ އުފެއްދުމެއްގައި ހުންނަ މަންޒަރު، ނުވަތަ އަޑު، ނުވަތަ މަންޒަރާއި އަޑު، ނުވަތަ ލިޔުމަށެވެ.
"ރީބްރޯޑްކާސްޓްކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2010-16 (ބްރޯޑްކާސްޓްކުރުމުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ހުއްދަ ލިބިގެން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ގާއިމުކޮށްފައިވާ މަރުކަޒަކުން، އެހެން ބައެއްގެ ކޮންޓެންޓް އެއްވެސް އުނިއިތުރެއް ނުގެނެސް އަލުން ބްރޯޑްކާސްޓްކުރުމަށެވެ.
"ވީޑިއޯ ގޭމް ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް ގޭމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމްޕިއުޓަރ ގޭމްތަކާއި، ސީޑީތައް ނުވަތަ އެހެންވެސް އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތެއް ބޭނުންކޮށްގެން ކުޅޭ ތަފާތު ގޭމްތަކަށެވެ.
"އިލެކްޓްރޯނިކް ގޭމް ނުވަތަ ވީޑިއޯ ގޭމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމްޕިއުޓަރ ގޭމްތަކާއި، ސީޑީތައް ނުވަތަ އެހެންވެސް އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތެއް ބޭނުންކޮށްގެން ކުޅޭ ތަފާތު ގޭމްތަކަށެވެ.
"ލަވަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މިޔުޒިކުގެ ހަމަޔަށް ފެތޭ، މިޔުޒިކީ ހަމައެއްގެ ރާގަކަށް ކިޔޭގޮތަށް އުފައްދާފައި ހުންނަ އަދަބީ އުފެއްދުންތަކަށެވެ.
"ޅެން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހިތުގައި އުފެދޭ ށުއޫރެއް ނުވަތަ ހިތަށް ވައްދާ ށުއޫރެއް، މާނައެއް ދޭހަވާގޮތަށް ވަޒަނަކަށް ފެތޭނެހެން ބައިތުތަކެއްގެ މައްޗަށް އެކުލަވާލައިގެން ފާޅުކުރާ ބަސްތަކަށާއި، ބަންޖާއި، ކާއާއި، އަންބާއާއި، ފަރިހި އަދި ރައިވަރުފަދަ ތަކެއް ޗަށެވެ.
"އަދަބީ އުފެއްދުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފޮތާއި، މަޒުމޫނާއި، ވާހަކައާއި، ޅެމާއި، ވަޒަން ބަހުރުވަ (ބަންޖާއި، ފަރިއްސާއި، ރައިވަރާއި، ކާއާއި، އަންބާ ހިމެނޭގޮތުން) އާއި ލަވަފަދަ، ބަސް ބޭނުންކޮށްގެން މާނައެއް ދޭހަވާފަދަ ގޮތަކަށް އުފައްދާފައި ހުންނަ ކޮންމެ ފަންނީ އުފެއްދުމަކަށެވެ.
"ވީޑިއޯ ރެކޯޑިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަޑު ހިމަނައިގެން ނުވަތަ އަޑު ނުހިމަނާ އުފައްދާ، ހަރަކާތްކުރާ ނުވަތަ ހަރަކާތްނުކުރާ މަންޒަރު ހިމެނޭ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ އުފެއްދުންތަކަށެވެ.
"އާންމުކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ށާއިއުކުރުމާއި، ރެކޯޑުކޮށްގެން ވިއްކުމާއި، ޑިޖިޓަލް ޕްލެޓްފޯމްތަކުގައި ނުވަތަ ވެބްސްޓްރީމިންގ ހިދުމަތްތައް ހިމެނޭގޮތުން އެކި ވަސީލަތްތައް މެދުވެރިކޮށް އާންމުކޮށް ފެންނަގޮތަށް، ނުވަތަ ބެލޭގޮތަށް، ނުވަތަ އަޑު އިވޭގޮތަށް، ނުވަތަ ކިޔޭގޮތަށް ބެހެއްޓުމާއި، ދެއްކުމާއި ހުށަހެޅުމަށެވެ.
"ގިންތިކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަންނީ އުފެއްދުންތައް ގިންތިކުރުމުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2022-12) ގެ 9 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގިންތިތަކުގެ ތެރެއިން، އެ އުފެއްދުމެއް އެންމެ އެކަށީގެންވަނީ ކޮން ގިންތިއަކަށްކަން، އެ ގާނޫނުގެ 6 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކަނޑައެޅުމަށެވެ.
"ފިލްމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފިލްމެއް ނުވަތަ ވީޑިއޯ ރެކޯޑިންގއެއް ނުވަތަ ފަހުން ދެއްކުމަށްޓަކައި ރެކޯޑުކުރެވިފައިވާ ވިށުއަލް މޫވިންގ އިމޭޖްތަކެއްގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ އެނޫންވެސް ރެކޯޑިންގއަށެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި، ފިލްމެއްގެ ބައެއް ނުވަތަ ފިލްމެއްގެ ކޮޕީއެއް ނުވަތަ ފިލްމެއްގެ ބައެއްގެ ކޮޕީވެސް ހިމެނެއެވެ.
"ފަންނީ އުފެއްދުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ 5 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ، އަޑު ހިމަނައިގެން ނުވަތަ އަޑު ނުހިމަނާ އުފައްދާ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ ހަރަކާތްކުރާ ނުވަތަ ހަރަކާތްނުކުރާ ފޮޓޯ، ނުވަތަ ކުރެހުން ހުންނަ އުފެއްދުންތަކަށާއި، ފޮތަށާއި، ޅެމަށާއި، ލަވައަށާއި، ޑްރާމާއަށާއި ތަމްސީލަށާއި، ނެށުމަށާއި، ސްޓޭޖްށޯވފަދަ އުފެއްދުންތަކުގެ ތެރެއިން، ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ނުވަތަ ވެބް ސްޓްރީމިންގ ނުވަތަ ޑިޖިޓަލް ޕްލެޓްފޯމެއް މެދުވެރިކޮށް، ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކަށް އާންމުކުރާ އުފެއްދުމަށެވެ.
”ރީފިލްކުރުން“ ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އަލިފާންނިވީގައި ބޭނުންކޮށްފައި ހުންނަ އަލިފާންނިއްވާ މާއްދާ ބަދަލުކުރުމާއި، ބައެއް ވައްތަރުގެ އަލިފާންނިވީގެ އެތެރޭގައި ޕްރެށަރ ގެނެސްދޭ ކާޓްރިޖް ފިލްކުރުމެވެ.
”އެން.އެފް.ޕީ.އޭ“ ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ޔުނައިޓެޑް ސްޓޭޓްސް އޮފް އެމެރިކާގެ ނޭށަނަލް ފަޔަރ ޕްރޮޓެކްށަން އެސޯސިއޭށަންއަށެވެ.
"ޕަރފޯމިންގ އާޓްސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލަވައާއި، މިޔުޒިކާއި، ނެށުމާއި، ތަމްސީލްފަދަ ޕަރފޯމިންގ އާޓްސް އެކުލެވޭ ށޯވއަށެވެ.
"ކޮންޓެންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަންނީ އުފެއްދުންތައް ގިންތިކުރުމުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2022-12) ގެ 5 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ފަންނީ އުފެއްދުމެއްގައި ހުންނަ މަންޒަރު، ނުވަތަ އަޑު، ނުވަތަ މަންޒަރާއި އަޑު، ނުވަތަ ލިޔުމަށެވެ.
"ރީބްރޯޑްކާސްޓްކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2010-16 (ބްރޯޑްކާސްޓްކުރުމުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ހުއްދަ ލިބިގެން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ގާއިމުކޮށްފައިވާ މަރުކަޒަކުން، އެހެން ބައެއްގެ ކޮންޓެންޓް އެއްވެސް އުނިއިތުރެއް ނުގެނެސް އަލުން ބްރޯޑްކާސްޓްކުރުމަށެވެ.
"ވީޑިއޯ ގޭމް ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް ގޭމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމްޕިއުޓަރ ގޭމްތަކާއި، ސީޑީތައް ނުވަތަ އެހެންވެސް އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތެއް ބޭނުންކޮށްގެން ކުޅޭ ތަފާތު ގޭމްތަކަށެވެ.
"އިލެކްޓްރޯނިކް ގޭމް ނުވަތަ ވީޑިއޯ ގޭމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމްޕިއުޓަރ ގޭމްތަކާއި، ސީޑީތައް ނުވަތަ އެހެންވެސް އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތެއް ބޭނުންކޮށްގެން ކުޅޭ ތަފާތު ގޭމްތަކަށެވެ.
"ލަވަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މިޔުޒިކުގެ ހަމަޔަށް ފެތޭ، މިޔުޒިކީ ހަމައެއްގެ ރާގަކަށް ކިޔޭގޮތަށް އުފައްދާފައި ހުންނަ އަދަބީ އުފެއްދުންތަކަށެވެ.
"ޅެން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހިތުގައި އުފެދޭ ށުއޫރެއް ނުވަތަ ހިތަށް ވައްދާ ށުއޫރެއް، މާނައެއް ދޭހަވާގޮތަށް ވަޒަނަކަށް ފެތޭނެހެން ބައިތުތަކެއްގެ މައްޗަށް އެކުލަވާލައިގެން ފާޅުކުރާ ބަސްތަކަށާއި، ބަންޖާއި، ކާއާއި، އަންބާއާއި، ފަރިހި އަދި ރައިވަރުފަދަ ތަކެއް ޗަށެވެ.
"އަދަބީ އުފެއްދުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފޮތާއި، މަޒުމޫނާއި، ވާހަކައާއި، ޅެމާއި، ވަޒަން ބަހުރުވަ (ބަންޖާއި، ފަރިއްސާއި، ރައިވަރާއި، ކާއާއި، އަންބާ ހިމެނޭގޮތުން) އާއި ލަވަފަދަ، ބަސް ބޭނުންކޮށްގެން މާނައެއް ދޭހަވާފަދަ ގޮތަކަށް އުފައްދާފައި ހުންނަ ކޮންމެ ފަންނީ އުފެއްދުމަކަށެވެ.
"ވީޑިއޯ ރެކޯޑިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަޑު ހިމަނައިގެން ނުވަތަ އަޑު ނުހިމަނާ އުފައްދާ، ހަރަކާތްކުރާ ނުވަތަ ހަރަކާތްނުކުރާ މަންޒަރު ހިމެނޭ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ އުފެއްދުންތަކަށެވެ.
"އާންމުކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ށާއިއުކުރުމާއި، ރެކޯޑުކޮށްގެން ވިއްކުމާއި، ޑިޖިޓަލް ޕްލެޓްފޯމްތަކުގައި ނުވަތަ ވެބްސްޓްރީމިންގ ހިދުމަތްތައް ހިމެނޭގޮތުން އެކި ވަސީލަތްތައް މެދުވެރިކޮށް އާންމުކޮށް ފެންނަގޮތަށް، ނުވަތަ ބެލޭގޮތަށް، ނުވަތަ އަޑު އިވޭގޮތަށް، ނުވަތަ ކިޔޭގޮތަށް ބެހެއްޓުމާއި، ދެއްކުމާއި ހުށަހެޅުމަށެވެ.
"ގިންތިކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަންނީ އުފެއްދުންތައް ގިންތިކުރުމުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2022-12) ގެ 9 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގިންތިތަކުގެ ތެރެއިން، އެ އުފެއްދުމެއް އެންމެ އެކަށީގެންވަނީ ކޮން ގިންތިއަކަށްކަން، އެ ގާނޫނުގެ 6 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކަނޑައެޅުމަށެވެ.
"ފިލްމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފިލްމެއް ނުވަތަ ވީޑިއޯ ރެކޯޑިންގއެއް ނުވަތަ ފަހުން ދެއްކުމަށްޓަކައި ރެކޯޑުކުރެވިފައިވާ ވިށުއަލް މޫވިންގ އިމޭޖްތަކެއްގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ އެނޫންވެސް ރެކޯޑިންގއަށެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި، ފިލްމެއްގެ ބައެއް ނުވަތަ ފިލްމެއްގެ ކޮޕީއެއް ނުވަތަ ފިލްމެއްގެ ބައެއްގެ ކޮޕީވެސް ހިމެނެއެވެ.
"ފަންނީ އުފެއްދުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ 5 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ، އަޑު ހިމަނައިގެން ނުވަތަ އަޑު ނުހިމަނާ އުފައްދާ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ ހަރަކާތްކުރާ ނުވަތަ ހަރަކާތްނުކުރާ ފޮޓޯ، ނުވަތަ ކުރެހުން ހުންނަ އުފެއްދުންތަކަށާއި، ފޮތަށާއި، ޅެމަށާއި، ލަވައަށާއި، ޑްރާމާއަށާއި ތަމްސީލަށާއި، ނެށުމަށާއި، ސްޓޭޖްށޯވފަދަ އުފެއްދުންތަކުގެ ތެރެއިން، ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ނުވަތަ ވެބް ސްޓްރީމިންގ ނުވަތަ ޑިޖިޓަލް ޕްލެޓްފޯމެއް މެދުވެރިކޮށް، ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކަށް އާންމުކުރާ އުފެއްދުމަށެވެ.