ގާނޫނީ ރަދީފު
(ނ) "މުނިސިޕަލް ގަވާއިދު" ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2010-07 (ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އިދާރީ ދާއިރާތައް ލާމަޒުކަޒީ އުސޫލުން ހިންގުމުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ކައުންސިލްތަކުން އެކުލަވައިލައި ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ށާއިއުކޮށްފައިވާ ގަވާއިދުތަކަށެވެ.
(ނ) "ސިއްހީ ހިދުމަތުގެ ފަންނީ ތަމްރީނުދޭ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް މެޑިކަލް އެންޑް ޑެންޓަލް ކައުންސިލްގެ އިހްތިސާސްގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ، މެޑިކަލް އެންޑް ޑެންޓަލް ހިދުމަތުގެ ފަންނުގެ ދާއިރާއަށް ބޭނުންވާ ސިއްހީ ހިދުމަތުގެ ފަންނީ މަސައްކަތްތެރިން ތަމްރީނުކުރާ މަރުކަޒުތަކަށެވެ.
"ކައުންޓަރ އިންސާރޖެންސީ އޮޕަރޭށަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ހަތިޔާރު އެޅި ބަޔަކާއި ދެކޮޅަށް ފުލުހުން ހިންގާ ހާއްސަ އޮޕަރޭށަނަށެވެ.
"އެގްޒެކިއުޓިވް ބޯޑު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރިވސް ގެ އެންމެހާ ކަންކަން ރާވާ ހިންގުމަށްޓަކައި ކޮމިށަނަރ އޮފް ޕޮލިސް އަށް ލަފާ އެރުވުމަށް ކޮމިށަނަރ އޮފް ޕޮލިސް އައްޔަނުކޮށްފައިވާ ފުލުހުންގެ އިސް އޮފިސަރުން ހިމެނޭ ބޯޑަށެވެ.
"ޕޮލިސް އެކަޑަމީ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ ފުލުހުންނަށް ދޭ ތަމްރީން ރާވާހިންގާ ބަލަހައްޓާ ފަރާތަށެވެ.
"އެންޓި- ރަޔަޓް ހަތިޔާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާއި ހިލާފު އެއްވުންތައް ރޫޅާލުމަށާއި، އަމަންއާންމު ދެމެހެއްޓުމަށް ބޭނުންކުރާ ހަތިޔާރަށެވެ.
"ލެސް ލީތަލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ބަޑި ފިޔަވައި، ނުރައްކާތެރި ހާލަތެއްގައި ބޭނުންކުރެވޭ އެހެނިހެން ބާވަތްތަކުގެ ހަތިޔާރަށެވެ.
"ހަތިޔާރު ބޭނުންކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އެއްވެސް މީހަކަށް، ތަނަކަށް، އެއްޗަކަށް، މުދަލަކަށް އަމާޒުވާގޮތަށް ހަތިޔާރެއްގެ ބޭނުން ހިފުމެވެ.
"ހަތިޔާރު ގެންގުޅުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ތަމްރީނުތަކުގައި ފަރިތަކުރުމަށް ގެންގުޅޭ ގެންގުޅުމާއި ޑިއުޓީ އަދާކުރުމަށް ފުލުސް މީހާގެ އަތުން ހިފައިގެން ހުންނަ ހުރުމާއި ފުލުސް މީހާގެ ހޯލްސްޓަރގައި ހުންނަ ހުރުމަށެވެ.
"ހަތިޔާރު" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ ވަޒަން، ގޮވާތަކެތި، ބަޑި، ފިސްތޯލަ، އަދި ދުނިޔޭގެ އެހެން ގައުމުތަކުގައި ފުލުހުންގެ މީހުން ގާނޫނު ތަންފީޒުކުރުމަށް ތައްޔާރުކުރެވިފައިވާ ހަތިޔާރުތަކަށެވެ.
"ރަސްމީ ހުއްދަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްބަސްވުމުގެ މަގުސަދު ހާސިލުކުރުމަށް ބޭނުންވާ ކަމެއް ކުރުމަށް ނުވަތަ އެއްބަސްވުން ތަންފީޒުކުރުމަށް ޓަކައި ބޭނުންވާ ކަމެއް ކުރުމަށް ދައުލަތުގެ އިދާރާއަކުން ކޮންމެހެން ނަގަންޖެހޭ ހުއްދަތަކަށެވެ.
"ދިރޭ ޖަނަވާރު" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ އެއްގަމުގައިވިޔަސް ނުވަތަ ކަނޑުގައި ނުވަތަ ފެނުގައިވިޔަސް އުޅޭ ހުރިހާ ވައްތަރެއްގެ ނުވަތަ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ ދިރުންހުރި ޖަނަވާރުކަތަށެވެ.
"ޕްލާންޓް އެންޓް އެނިމަލް ކަރަންޓީން ޔުނިޓް" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ މިނިސްޓްރީ އޮފް ފިށަރީޒް، އެގްރިކަލްޗަރ އެންޑް މެރިން ރިސޯސަސްގެ ދަށުން، ގަސްގަހާ ގެއްސާއި ދިރޭ ޖަނަވާރު ކަރަންޓީނު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ހަވާލުކޮށްފައިވާ ސަރުކާރުގެ އިދާރާއަށެވެ.
"ފުރުން މަނާކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހަކު ކުށެއް ކުރަމުންދާކަމަށް ނުވަތަ ކުށެއް ކޮށްފިކަމަށް ނުވަތަ ކުށެއް ކުރަން އުޅޭކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ ހެކި ލިބިފައިވާނަމަ، އަދި އޭނާ ފިލައިގެން ދާންއުޅޭ ކަމަށް ބެލުމުގައި އެކަށީގެންވާ ސަބަބުތަކެއް ހުރިނަމަ، ތަހްގީގީ މަރްހަލާގައި ގާނޫނު ތަންފީޒުކުރާ އިދާރާއިން އަދި ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ބަލައިގަނެފައިވާ މައްސަލައެއްނަމަ، ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އެދުމުން، ކޯޓަށް ލިބިދޭ އިހްތިޔާރުގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރައިގެންދިއުން ހުއްޓުވުމަށް ކޯޓުން ނެރޭ އަމުރަށެވެ.
"އާ ހެކި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ މައްސަލައެއްގެ ތަހްގީގު ހިންގިއިރު، ތަހްގީގީ އިދާރާއިން އެކަށީގެންވާ މިންވަރަށް މަސައްކަތްކޮށްގެންވެސް ލިބިފައިނުވާ ހެއްކާއި، އެ މައްސަލައެއްގެ ތަހްގީގު ހިންގިއިރު އެ ހެކި ވުޖޫދުގައިވީ ނަމަވެސް، އެ ހެއްކަށް ވާސި ލުވެވިފައިނުވުމުގެ ސަބަބުން ހާމަވެފައިނުވާ ހެއްކަށެވެ.
(ނ) "މުނިސިޕަލް ގަވާއިދު" ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2010-07 (ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އިދާރީ ދާއިރާތައް ލާމަޒުކަޒީ އުސޫލުން ހިންގުމުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ކައުންސިލްތަކުން އެކުލަވައިލައި ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ށާއިއުކޮށްފައިވާ ގަވާއިދުތަކަށެވެ.
(ނ) "ސިއްހީ ހިދުމަތުގެ ފަންނީ ތަމްރީނުދޭ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް މެޑިކަލް އެންޑް ޑެންޓަލް ކައުންސިލްގެ އިހްތިސާސްގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ، މެޑިކަލް އެންޑް ޑެންޓަލް ހިދުމަތުގެ ފަންނުގެ ދާއިރާއަށް ބޭނުންވާ ސިއްހީ ހިދުމަތުގެ ފަންނީ މަސައްކަތްތެރިން ތަމްރީނުކުރާ މަރުކަޒުތަކަށެވެ.
"ކައުންޓަރ އިންސާރޖެންސީ އޮޕަރޭށަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ހަތިޔާރު އެޅި ބަޔަކާއި ދެކޮޅަށް ފުލުހުން ހިންގާ ހާއްސަ އޮޕަރޭށަނަށެވެ.
"އެގްޒެކިއުޓިވް ބޯޑު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރިވސް ގެ އެންމެހާ ކަންކަން ރާވާ ހިންގުމަށްޓަކައި ކޮމިށަނަރ އޮފް ޕޮލިސް އަށް ލަފާ އެރުވުމަށް ކޮމިށަނަރ އޮފް ޕޮލިސް އައްޔަނުކޮށްފައިވާ ފުލުހުންގެ އިސް އޮފިސަރުން ހިމެނޭ ބޯޑަށެވެ.
"ޕޮލިސް އެކަޑަމީ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ ފުލުހުންނަށް ދޭ ތަމްރީން ރާވާހިންގާ ބަލަހައްޓާ ފަރާތަށެވެ.
"އެންޓި- ރަޔަޓް ހަތިޔާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާއި ހިލާފު އެއްވުންތައް ރޫޅާލުމަށާއި، އަމަންއާންމު ދެމެހެއްޓުމަށް ބޭނުންކުރާ ހަތިޔާރަށެވެ.
"ލެސް ލީތަލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ބަޑި ފިޔަވައި، ނުރައްކާތެރި ހާލަތެއްގައި ބޭނުންކުރެވޭ އެހެނިހެން ބާވަތްތަކުގެ ހަތިޔާރަށެވެ.
"ހަތިޔާރު ބޭނުންކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އެއްވެސް މީހަކަށް، ތަނަކަށް، އެއްޗަކަށް، މުދަލަކަށް އަމާޒުވާގޮތަށް ހަތިޔާރެއްގެ ބޭނުން ހިފުމެވެ.
"ހަތިޔާރު ގެންގުޅުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ތަމްރީނުތަކުގައި ފަރިތަކުރުމަށް ގެންގުޅޭ ގެންގުޅުމާއި ޑިއުޓީ އަދާކުރުމަށް ފުލުސް މީހާގެ އަތުން ހިފައިގެން ހުންނަ ހުރުމާއި ފުލުސް މީހާގެ ހޯލްސްޓަރގައި ހުންނަ ހުރުމަށެވެ.
"ހަތިޔާރު" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ ވަޒަން، ގޮވާތަކެތި، ބަޑި، ފިސްތޯލަ، އަދި ދުނިޔޭގެ އެހެން ގައުމުތަކުގައި ފުލުހުންގެ މީހުން ގާނޫނު ތަންފީޒުކުރުމަށް ތައްޔާރުކުރެވިފައިވާ ހަތިޔާރުތަކަށެވެ.
"ރަސްމީ ހުއްދަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްބަސްވުމުގެ މަގުސަދު ހާސިލުކުރުމަށް ބޭނުންވާ ކަމެއް ކުރުމަށް ނުވަތަ އެއްބަސްވުން ތަންފީޒުކުރުމަށް ޓަކައި ބޭނުންވާ ކަމެއް ކުރުމަށް ދައުލަތުގެ އިދާރާއަކުން ކޮންމެހެން ނަގަންޖެހޭ ހުއްދަތަކަށެވެ.
"ދިރޭ ޖަނަވާރު" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ އެއްގަމުގައިވިޔަސް ނުވަތަ ކަނޑުގައި ނުވަތަ ފެނުގައިވިޔަސް އުޅޭ ހުރިހާ ވައްތަރެއްގެ ނުވަތަ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ ދިރުންހުރި ޖަނަވާރުކަތަށެވެ.
"ޕްލާންޓް އެންޓް އެނިމަލް ކަރަންޓީން ޔުނިޓް" ކަމުގައި ބުނެފައިއެވަނީ މިނިސްޓްރީ އޮފް ފިށަރީޒް، އެގްރިކަލްޗަރ އެންޑް މެރިން ރިސޯސަސްގެ ދަށުން، ގަސްގަހާ ގެއްސާއި ދިރޭ ޖަނަވާރު ކަރަންޓީނު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ހަވާލުކޮށްފައިވާ ސަރުކާރުގެ އިދާރާއަށެވެ.
"ފުރުން މަނާކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހަކު ކުށެއް ކުރަމުންދާކަމަށް ނުވަތަ ކުށެއް ކޮށްފިކަމަށް ނުވަތަ ކުށެއް ކުރަން އުޅޭކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ ހެކި ލިބިފައިވާނަމަ، އަދި އޭނާ ފިލައިގެން ދާންއުޅޭ ކަމަށް ބެލުމުގައި އެކަށީގެންވާ ސަބަބުތަކެއް ހުރިނަމަ، ތަހްގީގީ މަރްހަލާގައި ގާނޫނު ތަންފީޒުކުރާ އިދާރާއިން އަދި ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ބަލައިގަނެފައިވާ މައްސަލައެއްނަމަ، ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އެދުމުން، ކޯޓަށް ލިބިދޭ އިހްތިޔާރުގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރައިގެންދިއުން ހުއްޓުވުމަށް ކޯޓުން ނެރޭ އަމުރަށެވެ.
"އާ ހެކި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ މައްސަލައެއްގެ ތަހްގީގު ހިންގިއިރު، ތަހްގީގީ އިދާރާއިން އެކަށީގެންވާ މިންވަރަށް މަސައްކަތްކޮށްގެންވެސް ލިބިފައިނުވާ ހެއްކާއި، އެ މައްސަލައެއްގެ ތަހްގީގު ހިންގިއިރު އެ ހެކި ވުޖޫދުގައިވީ ނަމަވެސް، އެ ހެއްކަށް ވާސި ލުވެވިފައިނުވުމުގެ ސަބަބުން ހާމަވެފައިނުވާ ހެއްކަށެވެ.