ގާނޫނީ ރަދީފު
"ހަފްތާ ނޫސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ހަފްތާ ނޫހަކީ، ހަބަރާއި، މަޒުމޫނާއި، ރިޕޓާއި، ހިޔާލު ފަދަ ތަފާތު ލިޔުންތަކާއި އިއުލާނާއި، އިށްތިހާރު ހިމެނޭގޮތަށް ހަފުތާއަކު 1 (އެކެއް) ފަހަރު ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއު ކުރާ ތަކެއްޗެވެ.
"މަޖައްލާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މަޖައްލާއަކީ ހަބަރާއި، ރިޕޯޓާއި، ތަފާތު މައުޒޫއަށް، ތަފާތު މީހުން ލިޔެފައި ހުންނަ މަޒުމޫނާއި ވާހަކަ ފަދަ ލިޔުމާއި، ކުރެހުމާއި، ފޮޓޯ ހިމެނޭ ގޮތަށް މައުލޫމާތު ދިނުމަށާއި، މުނިފޫހިފިލުވުމަށްޓަކައި ދުވާލަކު 1 (އެކެއް) ފަހަރު ނޫންގޮތަށް ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއު ކުރާ ތަކެއްޗެވެ. މަޖައްލާގެ ތެރޭގައި ހަފުތާ މަޖައްލާ، މަހު މަޖައްލާ އަދި އަހަރީ މަޖައްލާ ހިމެނެއެވެ.
"ޖާނަލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ޖާނަލްއަކީ ވަކި ކަމަކާ ގުޅޭ އިލްމީ މައުލޫމާތު އާންމު ކުރުމުގެ ގޮތުން އިލްމުވެރިންގެ ލިޔުންތައް ހިމެނޭގޮތަށް ޗާޕުކުރާ ތަކެއްޗެވެ. މިފަދަ ތަކެތީގައި ށާއިއުކުރާ ލިޔުންތަކަކީ ކަމާގުޅޭ ދާއިރާތަކުން ކުރިން ޗެކުކޮށް ފާސްކުރެވިފައިވާ ލިޔުންތައް ކަމުގައި ވާންޖެހޭނެއެވެ.
"ކޮމިކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ކޮމިކް މަޖައްލާއަކީ މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ މަގްސަދުގައި ކުރެހުން ނުވަތަ ފޮޓޯއިން ވާހަކަ ނުވަތަ ޖޯކް ހުށަހަޅައިދިނުމަށް ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއުކުރާ ތަކެއްޗެވެ.
"ބްލޮގް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ބްލޮގްއަކީ ހަބަރާއި މައުލޫމާތާއި ހިޔާލު ހާމަކޮށް، ފެތުރުމަށްޓަކައި އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ހިންގާ ބްލޮގްތަކެވެ.
"އޮންލައިން ނޫސް މަޖައްލާ ނުވަތަ މި ނޫންވެސް މިފަދަ ތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މިއީ އިންޓަރނެޓް މެދުވެރިކޮށް ށާއިއުކުރާ އޮންލައިން ނޫސް މަޖައްލާ ނުވަތަ މި ނޫންވެސް މިފަދަ ތަކެއްޗެވެ.
"އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވެބްކާސްޓާއި، ބްލޮގްތަކާއި، ވެބްސައިޓުތަކާއި، ޕޭޖުތަކާއި، އޮންލައިންކޮށް ށާއިއުކުރާ ނޫސް މަޖައްލާތަކާއި، އިންޓަރނެޓް މެދުވެރިކޮށް މައުލޫމާތު ފެތުރުން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
"ތައުލީމީ މުއައްސަސާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިންގަމުންގެންދާ ސްކޫލްތަކާއި، މަދަރުސާތަކާއި، ޔުނިވަރސިޓީތަކާއި، މިނިސްޓްރީ އޮފް އެޑިއުކޭށަނުން ހުއްދަ ދީގެން ހިންގާ އެހެނިހެން ތައުލީމީ މަރުކަޒުތައް ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
"އެޑިޓަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ނޫސް މަޖައްލާއެއް ނުވަތަ މިނޫންވެސް އެފަދަ އެއްޗެއްގައި ށާއިއުކުރެވޭ އެންމެހައި ލިޔުންތައް ށާއިއުކުރުމުގެ ޒިންމާ އުފުލުމަށް، ނޫސް މަޖައްލާގެ އެޑިޓަރުގެ ގޮތުގައި މިނިސްޓްރީގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ ފަރާތަށެވެ.
"މަސްއޫލުވެރިޔާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ނޫސްމަޖައްލާއެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެފަދަ އެއްޗެއް ހިންގުމުގެ އެންމެހައި ކަންތައްތަކާ ގާނޫނީ ގޮތުން ހަވާލުވެ، ނޫސް މަޖައްލާގެ މަސްއޫލުވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި މިނިސްޓްރީގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ ފަރާތަށެވެ.
"މި ނޫންވެސް މި ފަދަ ތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހަބަރާއި މައުލޫމާތު ފެތުރުމަށްޓަކައި ޕްރިންޓް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް މައުލޫމާތާއި ހަބަރު ފެތުރުމަށް އާންމުކުރެވޭ ލިޔުންތަކާއި، އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާގެ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއުކުރާ ވެބްސައިޓާއި ޕޭޖާއި ބްލޮގްތައް ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
"މަޖައްލާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބާވަތްތައް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
- ހަފުތާ މަޖައްލާ: ހަފުތާއަކު އެއްފަހަރު ނުވަތަ ދެފަހަރު ށާއިއުކުރާ މަޖައްލާ.
- މަހު މަޖައްލާ: މަހަކު އެއްފަހަރު ނުވަތަ ދެފަހަރު ށާއިއުކުރާ މަޖައްލާ.
- އަހަރީ މަޖައްލާ: އަހަރަކު ތިންފަހަރު ނުވަތަ ހަތަރުފަހަރު ނުވަތަ ހަފަހަރު ށާއިއުކުރާ މަޖައްލާ.
- އޮންލައިން މަޖައްލާ: އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ށާއިއުކުރާ މަޖައްލާ.
"ނޫސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބާވަތްތައް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
- ދުވަހު ނޫސް: ދުވާލަކު އެއްފަހަރު ށާއިއު ކުރާ ނޫސް.
- ހަފުތާ ނޫސް: ހަފުތާއަކު އެއްފަހަރު ށާއިއު ކުރާ ނޫސް.
- އޮންލައިން ނޫސް: އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ށާއިއުކުރާ ނޫސް.
"މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހުން ރަށްވެހިވެ، ނުވަތަ ވަޒަންވެރިވެ، ރަޖިސްޓަރީވެގެން މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށްރަށަށެވެ.
"ދިވެހި ދައުލަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ހެދުމުގެ ބާރާއި، ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރާއި، އަދުލު އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ބާރުގައި ހިމެނޭ އެންމެހައި މުއައްސަސާތަކާއި، އޮފީސްތަކާއި، އިދާރާތަކާއި، މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާއި، ތަންތަން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
"ހަފްތާ ނޫސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ހަފްތާ ނޫހަކީ، ހަބަރާއި، މަޒުމޫނާއި، ރިޕޓާއި، ހިޔާލު ފަދަ ތަފާތު ލިޔުންތަކާއި އިއުލާނާއި، އިށްތިހާރު ހިމެނޭގޮތަށް ހަފުތާއަކު 1 (އެކެއް) ފަހަރު ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއު ކުރާ ތަކެއްޗެވެ.
"މަޖައްލާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މަޖައްލާއަކީ ހަބަރާއި، ރިޕޯޓާއި، ތަފާތު މައުޒޫއަށް، ތަފާތު މީހުން ލިޔެފައި ހުންނަ މަޒުމޫނާއި ވާހަކަ ފަދަ ލިޔުމާއި، ކުރެހުމާއި، ފޮޓޯ ހިމެނޭ ގޮތަށް މައުލޫމާތު ދިނުމަށާއި، މުނިފޫހިފިލުވުމަށްޓަކައި ދުވާލަކު 1 (އެކެއް) ފަހަރު ނޫންގޮތަށް ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއު ކުރާ ތަކެއްޗެވެ. މަޖައްލާގެ ތެރޭގައި ހަފުތާ މަޖައްލާ، މަހު މަޖައްލާ އަދި އަހަރީ މަޖައްލާ ހިމެނެއެވެ.
"ޖާނަލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ޖާނަލްއަކީ ވަކި ކަމަކާ ގުޅޭ އިލްމީ މައުލޫމާތު އާންމު ކުރުމުގެ ގޮތުން އިލްމުވެރިންގެ ލިޔުންތައް ހިމެނޭގޮތަށް ޗާޕުކުރާ ތަކެއްޗެވެ. މިފަދަ ތަކެތީގައި ށާއިއުކުރާ ލިޔުންތަކަކީ ކަމާގުޅޭ ދާއިރާތަކުން ކުރިން ޗެކުކޮށް ފާސްކުރެވިފައިވާ ލިޔުންތައް ކަމުގައި ވާންޖެހޭނެއެވެ.
"ކޮމިކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ކޮމިކް މަޖައްލާއަކީ މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ މަގްސަދުގައި ކުރެހުން ނުވަތަ ފޮޓޯއިން ވާހަކަ ނުވަތަ ޖޯކް ހުށަހަޅައިދިނުމަށް ޕްރިންޓް މީޑިއާ ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއުކުރާ ތަކެއްޗެވެ.
"ބްލޮގް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ބްލޮގްއަކީ ހަބަރާއި މައުލޫމާތާއި ހިޔާލު ހާމަކޮށް، ފެތުރުމަށްޓަކައި އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ހިންގާ ބްލޮގްތަކެވެ.
"އޮންލައިން ނޫސް މަޖައްލާ ނުވަތަ މި ނޫންވެސް މިފަދަ ތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ މިއީ އިންޓަރނެޓް މެދުވެރިކޮށް ށާއިއުކުރާ އޮންލައިން ނޫސް މަޖައްލާ ނުވަތަ މި ނޫންވެސް މިފަދަ ތަކެއްޗެވެ.
"އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވެބްކާސްޓާއި، ބްލޮގްތަކާއި، ވެބްސައިޓުތަކާއި، ޕޭޖުތަކާއި، އޮންލައިންކޮށް ށާއިއުކުރާ ނޫސް މަޖައްލާތަކާއި، އިންޓަރނެޓް މެދުވެރިކޮށް މައުލޫމާތު ފެތުރުން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
"ތައުލީމީ މުއައްސަސާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިންގަމުންގެންދާ ސްކޫލްތަކާއި، މަދަރުސާތަކާއި، ޔުނިވަރސިޓީތަކާއި، މިނިސްޓްރީ އޮފް އެޑިއުކޭށަނުން ހުއްދަ ދީގެން ހިންގާ އެހެނިހެން ތައުލީމީ މަރުކަޒުތައް ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
"އެޑިޓަރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ނޫސް މަޖައްލާއެއް ނުވަތަ މިނޫންވެސް އެފަދަ އެއްޗެއްގައި ށާއިއުކުރެވޭ އެންމެހައި ލިޔުންތައް ށާއިއުކުރުމުގެ ޒިންމާ އުފުލުމަށް، ނޫސް މަޖައްލާގެ އެޑިޓަރުގެ ގޮތުގައި މިނިސްޓްރީގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ ފަރާތަށެވެ.
"މަސްއޫލުވެރިޔާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ނޫސްމަޖައްލާއެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެފަދަ އެއްޗެއް ހިންގުމުގެ އެންމެހައި ކަންތައްތަކާ ގާނޫނީ ގޮތުން ހަވާލުވެ، ނޫސް މަޖައްލާގެ މަސްއޫލުވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި މިނިސްޓްރީގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ ފަރާތަށެވެ.
"މި ނޫންވެސް މި ފަދަ ތަކެތި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހަބަރާއި މައުލޫމާތު ފެތުރުމަށްޓަކައި ޕްރިންޓް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް މައުލޫމާތާއި ހަބަރު ފެތުރުމަށް އާންމުކުރެވޭ ލިޔުންތަކާއި، އިލެކްޓްރޯނިކް މީޑިއާގެ މެދުވެރިކޮށް ށާއިއުކުރާ ވެބްސައިޓާއި ޕޭޖާއި ބްލޮގްތައް ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
"މަޖައްލާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބާވަތްތައް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
- ހަފުތާ މަޖައްލާ: ހަފުތާއަކު އެއްފަހަރު ނުވަތަ ދެފަހަރު ށާއިއުކުރާ މަޖައްލާ.
- މަހު މަޖައްލާ: މަހަކު އެއްފަހަރު ނުވަތަ ދެފަހަރު ށާއިއުކުރާ މަޖައްލާ.
- އަހަރީ މަޖައްލާ: އަހަރަކު ތިންފަހަރު ނުވަތަ ހަތަރުފަހަރު ނުވަތަ ހަފަހަރު ށާއިއުކުރާ މަޖައްލާ.
- އޮންލައިން މަޖައްލާ: އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ށާއިއުކުރާ މަޖައްލާ.
"ނޫސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބާވަތްތައް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
- ދުވަހު ނޫސް: ދުވާލަކު އެއްފަހަރު ށާއިއު ކުރާ ނޫސް.
- ހަފުތާ ނޫސް: ހަފުތާއަކު އެއްފަހަރު ށާއިއު ކުރާ ނޫސް.
- އޮންލައިން ނޫސް: އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ށާއިއުކުރާ ނޫސް.
"މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހުން ރަށްވެހިވެ، ނުވަތަ ވަޒަންވެރިވެ، ރަޖިސްޓަރީވެގެން މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށްރަށަށެވެ.
"ދިވެހި ދައުލަތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ހެދުމުގެ ބާރާއި، ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރާއި، އަދުލު އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ބާރުގައި ހިމެނޭ އެންމެހައި މުއައްސަސާތަކާއި، އޮފީސްތަކާއި، އިދާރާތަކާއި، މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާއި، ތަންތަން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.