ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
ގެއްލުމުގެ ބަދަލު
''ގެއްލުމުގެ ބަދަލު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޓޯޗަރގެ އަމަލުގެ ސީދާ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، ޓޯޗަރ ކުރެވޭ މީހާއަށް ލިބުނު ގެއްލުން މި ގާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ފައިސާއިން އަގުކޮށް، އެ އަގަށް ކޯޓު މެދުވެރިކޮށް ނަގައިދެވޭ ފައިސާއަށެވެ.
ގުޅުން ހުރި ފަރާތް ނުވަތަ ގުޅުން ހުރި ފަރާތެއް
"ގުޅުން ހުރި ފަރާތް" ނުވަތަ "ގުޅުން ހުރި ފަރާތެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ،
(ހ) ބޭންކުގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރެއް.
(ށ) އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރާ ކައިވެނީގެ ގޮތުން ގުޅިފައިވާ ފަރާތްތަކާއި، ލޭގެ ގޮތުން ދެވަނަ ދަރަޖައާ ހަމައަށް ގުޅުން ހުރި ފަރާތްތައް؛ މީގެތެރޭގައި ދަރިންނާއި އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރުގެ ޒިންމާގެ ދަށުގައިވާ އެހެންވެސް ފަރާތްތައް ހިމެނޭނެއެވެ.
(ނ) ބޭންކެއްގެ ކޮލިފައިންގ ހޯލްޑިންގ އޮންނަ ފަރާތެއް ނުވަތަ އެފަރާތެއްގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރެއް ނުވަތަ ބޭންކުގައި ކޮލިފައިންގ ހޯލްޑިންގއެއް އޮންނަ ފަރާތެއްގެ ކޮލިފައިންގ ހޯލްޑިންގ އޮންނަ އެހެން ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއް، ނުވަތަ މިފަދަ ކުންފުންޏެއްގެ ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއްގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރެއް؛ ނުވަތަ ބޭންކެއްގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރެއްގެ ކޮލިފައިންގ ހޯލްޑިންގ އޮންނަ ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއް، ނުވަތަ މިފަދަ ކުންފުންޏެއްގެ ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއްގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރެއް.
(ރ) ބޭންކަކުން އެ ކުންފުންޏެއްގެ ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއްގެ ކޮލިފައިންގ ހޯލްޑިންގ އޮންނަ ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއް، ނުވަތަ އެފަދަ ކުންފުންޏެއްގެ ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއްގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރެއް. މިފަދަ ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިއަކީ ބުނެވުނު ބޭންކުގެ މާލީ ހިސާބުތަކުގެ ތެރޭގައި އެ ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއްގެ ހިސާބު ހިމަނަންނުޖެހޭ ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެކެވެ.
ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާވެދާނެ ފަދަ ކަމެއް ކުރިމަތިވުން
”ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާވެދާނެ ފަދަ ކަމެއް ކުރިމަތިވުން“ ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޔާދަތަށް ނުވަތަ އިސްތިގްލާލަށް ނުވަތަ މީހުންގެ ޖިސްމާއި ފުރާނައަށް ނުވަތަ މުދަލަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ކުރިމަތި ވުމަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ޓެރަރިސްޓް ހަމަލާތަކާއި، ހަތިޔާރު ބޭނުންކޮށްގެން ހިންގާ ޢުދުވާނީ ހަރަކާތްތައް ހިމެނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ރައްޔިތުންނަށް ލިބިދޭ ގާނޫނީ ހައްގުތައް ބޭނުން ކޮށްގެން އެކި ކަންކަމަށް ތާއީދު ކުރުމަށް ނުވަތަ އިންކާރު ކުރުމަށް ގާނޫނާ ހިލާފުނުވެ ހިންގާ ސުލްހަވެރި ހަރަކާތްތަކެއް މީގެތެރޭގައި ނުހިމެނެއެވެ.
ލިމިޓެޑް ލަޔަބިލިޓީ ޕާޓްނަރ
"ލިމިޓެޑް ލަޔަބިލިޓީ ޕާޓްނަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލިމިޓެޑް ލަޔަބިލިޓީ ޕާޓްނަރށިޕެއްގެ ކޮންމެ ޕާޓްނަރަކަށެވެ.
ލޭންޑް އޭރިއާ
"ލޭންޑް އޭރިއާ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ރަށެއްނަމަ ހިކިފަސްހިމެނޭ ހިސާބުކަމަށް ޓޫރިޒަމާބެހޭ މިނިސްޓްރީއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ "މީންޓައިށް ލައިން" އިން ފެށިގެން އެތެރޭގައިވާ ސަރަހައްދެވެ. އަދި ރަށެއްގެ ބައެއް ނުވަތަ ބިމެއްނަމަ އެ ބިމެއްގެ ކަނޑައަޅާފައިވާ އިމުންފެށިގެން އެތެރޭ ސަރަހައްދެވެ.
ލައިސަންސީ
''ލައިސަންސީ'' ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ މާލީ ސެކިއުރިޓީޒްއާބެހޭ ގާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެމަތީން ލައިސަންސް ދޫކޮށްފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
ލާރނާސް ނުވަތަ ރެސްޓްރިކްޓެޑް ލައިސަންސް
"ލާރނާސް ނުވަތަ ރެސްޓްރިކްޓެޑް ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދާއިމީ ލައިސަންސެއް ދޫކުރުމުގެ ކުރިން ބިދޭސީ ގައުމަކުން ދޫކުރާ ކޮންމެ ލައިސަންސްއަކަށެވެ.
ލައިސަންސް
" ލައިސަންސް" ކަަމަށް ބުނެވިފައި އެވަނީ ޓްރާންސްޕޯޓް އޮތޯރިޓީން ނުވަތަ އެ އޮތޯރިޓީން އިހްތިޔާރު ދީފައިވާ ފަރާތަކުން އެއްގަމު އުޅަނދު ދުއްވުމަށް ނުވަތަ އޮޕަރޭޓްކުރުމަށް ހުއްދަ ދިނުމުގެ ގޮތުން ދޫކޮށްފައިވާ ފޮޓޯޖެހި ލައިސަންސް ކާޑު، ލައިސަންސް ފޮތް ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން ލިޔުމެކެވެ.
ލިޔުމުން އެނގުން
"ލިޔުމުން އެނގުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސިޓީ، ފެކްސް، އީ-މެއިލް ނުވަތަ އެސް.އެމް.އެސް މެދުވެރިކޮށް އެންގުމަށެވެ.
ލައިބިލިޓީ
"ލައިބިލިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އެހެން ފަރާތަކަށް ދިނުން ލާޒިމްވާ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
ލީގަލް ޓެންޑަރ
"ލީގަލް ޓެންޑަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަގެއް އަދާކުރުމަށް ގާނޫނީގޮތުން ކަމުދާ، އަދި ބަލައިގަންނަންވީ ފަރާތުން ގަބޫލުކުރަންވާނެ، ފައިސާގެ ގޮތުގައި ނެރެފައިވާ އަދި ހިނގާ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
ލިޔުމުން
"ލިޔުމުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޗާޕްކޮށްގެން، ނުވަތަ ކުރަހައިގެން، ނުވަތަ އަތުންލިޔެގެން، ނުވަތަ ފޮޓޯ ނަގައިގެން، ނުވަތަ އެނޫންވެސްގޮތަކަށް މީހަކަށް ކިޔަން އެނގޭގޮތަށް އަކުރުތަކަކުން އެކުލަވާލެވިފައިވާ އެއްޗެއްސަށެވެ.
ލިކުއިޑޭޓަރ
"ލިކުއިޑޭޓަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ގާނޫނުގެ ދަށުން ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވިފައިވާ ސޮސައިޓީއެއް އުވާލުމުގެ މަސައްކަތް ކުރުމަށްޓަކައި ކޯޕަރޭޓިވް ސޮސައިޓީސްގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރ 3/2007) މި ގާނޫނުގެ 63 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ރެޖިސްޓްރާރ އައްޔަންކުރާ ފަރާތަކަށެވެ.
ލިސްޓު
"ލިސްޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީއިން ބަލަހައްޓަމުންގެންދާ ބޭންކުތަކުގެ ރަޖިސްޓަރީގައިވާ ބޭންކުތަކުގެ ލިސްޓަށެވެ.
ތުއްތުކުދިން
"ތުއްތުކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އުމުރުން 4 އަހަރާއި 6 އަހަރާދެމެދުގެ ކުދިންނަށެވެ.
ގެއްލުމުގެ ބަދަލު
''ގެއްލުމުގެ ބަދަލު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޓޯޗަރގެ އަމަލުގެ ސީދާ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، ޓޯޗަރ ކުރެވޭ މީހާއަށް ލިބުނު ގެއްލުން މި ގާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ފައިސާއިން އަގުކޮށް، އެ އަގަށް ކޯޓު މެދުވެރިކޮށް ނަގައިދެވޭ ފައިސާއަށެވެ.
ގުޅުން ހުރި ފަރާތް ނުވަތަ ގުޅުން ހުރި ފަރާތެއް
"ގުޅުން ހުރި ފަރާތް" ނުވަތަ "ގުޅުން ހުރި ފަރާތެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ،
(ހ) ބޭންކުގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރެއް.
(ށ) އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރާ ކައިވެނީގެ ގޮތުން ގުޅިފައިވާ ފަރާތްތަކާއި، ލޭގެ ގޮތުން ދެވަނަ ދަރަޖައާ ހަމައަށް ގުޅުން ހުރި ފަރާތްތައް؛ މީގެތެރޭގައި ދަރިންނާއި އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރުގެ ޒިންމާގެ ދަށުގައިވާ އެހެންވެސް ފަރާތްތައް ހިމެނޭނެއެވެ.
(ނ) ބޭންކެއްގެ ކޮލިފައިންގ ހޯލްޑިންގ އޮންނަ ފަރާތެއް ނުވަތަ އެފަރާތެއްގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރެއް ނުވަތަ ބޭންކުގައި ކޮލިފައިންގ ހޯލްޑިންގއެއް އޮންނަ ފަރާތެއްގެ ކޮލިފައިންގ ހޯލްޑިންގ އޮންނަ އެހެން ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއް، ނުވަތަ މިފަދަ ކުންފުންޏެއްގެ ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއްގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރެއް؛ ނުވަތަ ބޭންކެއްގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރެއްގެ ކޮލިފައިންގ ހޯލްޑިންގ އޮންނަ ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއް، ނުވަތަ މިފަދަ ކުންފުންޏެއްގެ ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއްގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރެއް.
(ރ) ބޭންކަކުން އެ ކުންފުންޏެއްގެ ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއްގެ ކޮލިފައިންގ ހޯލްޑިންގ އޮންނަ ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއް، ނުވަތަ އެފަދަ ކުންފުންޏެއްގެ ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއްގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރެއް. މިފަދަ ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިއަކީ ބުނެވުނު ބޭންކުގެ މާލީ ހިސާބުތަކުގެ ތެރޭގައި އެ ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެއްގެ ހިސާބު ހިމަނަންނުޖެހޭ ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިއެކެވެ.
ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާވެދާނެ ފަދަ ކަމެއް ކުރިމަތިވުން
”ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާވެދާނެ ފަދަ ކަމެއް ކުރިމަތިވުން“ ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޔާދަތަށް ނުވަތަ އިސްތިގްލާލަށް ނުވަތަ މީހުންގެ ޖިސްމާއި ފުރާނައަށް ނުވަތަ މުދަލަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ކުރިމަތި ވުމަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ޓެރަރިސްޓް ހަމަލާތަކާއި، ހަތިޔާރު ބޭނުންކޮށްގެން ހިންގާ ޢުދުވާނީ ހަރަކާތްތައް ހިމެނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ރައްޔިތުންނަށް ލިބިދޭ ގާނޫނީ ހައްގުތައް ބޭނުން ކޮށްގެން އެކި ކަންކަމަށް ތާއީދު ކުރުމަށް ނުވަތަ އިންކާރު ކުރުމަށް ގާނޫނާ ހިލާފުނުވެ ހިންގާ ސުލްހަވެރި ހަރަކާތްތަކެއް މީގެތެރޭގައި ނުހިމެނެއެވެ.
ލިމިޓެޑް ލަޔަބިލިޓީ ޕާޓްނަރ
"ލިމިޓެޑް ލަޔަބިލިޓީ ޕާޓްނަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ލިމިޓެޑް ލަޔަބިލިޓީ ޕާޓްނަރށިޕެއްގެ ކޮންމެ ޕާޓްނަރަކަށެވެ.
ލޭންޑް އޭރިއާ
"ލޭންޑް އޭރިއާ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ރަށެއްނަމަ ހިކިފަސްހިމެނޭ ހިސާބުކަމަށް ޓޫރިޒަމާބެހޭ މިނިސްޓްރީއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ "މީންޓައިށް ލައިން" އިން ފެށިގެން އެތެރޭގައިވާ ސަރަހައްދެވެ. އަދި ރަށެއްގެ ބައެއް ނުވަތަ ބިމެއްނަމަ އެ ބިމެއްގެ ކަނޑައަޅާފައިވާ އިމުންފެށިގެން އެތެރޭ ސަރަހައްދެވެ.
ލައިސަންސީ
''ލައިސަންސީ'' ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ މާލީ ސެކިއުރިޓީޒްއާބެހޭ ގާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެމަތީން ލައިސަންސް ދޫކޮށްފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.
ލާރނާސް ނުވަތަ ރެސްޓްރިކްޓެޑް ލައިސަންސް
"ލާރނާސް ނުވަތަ ރެސްޓްރިކްޓެޑް ލައިސަންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދާއިމީ ލައިސަންސެއް ދޫކުރުމުގެ ކުރިން ބިދޭސީ ގައުމަކުން ދޫކުރާ ކޮންމެ ލައިސަންސްއަކަށެވެ.
ލައިސަންސް
" ލައިސަންސް" ކަަމަށް ބުނެވިފައި އެވަނީ ޓްރާންސްޕޯޓް އޮތޯރިޓީން ނުވަތަ އެ އޮތޯރިޓީން އިހްތިޔާރު ދީފައިވާ ފަރާތަކުން އެއްގަމު އުޅަނދު ދުއްވުމަށް ނުވަތަ އޮޕަރޭޓްކުރުމަށް ހުއްދަ ދިނުމުގެ ގޮތުން ދޫކޮށްފައިވާ ފޮޓޯޖެހި ލައިސަންސް ކާޑު، ލައިސަންސް ފޮތް ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން ލިޔުމެކެވެ.
ލިޔުމުން އެނގުން
"ލިޔުމުން އެނގުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސިޓީ، ފެކްސް، އީ-މެއިލް ނުވަތަ އެސް.އެމް.އެސް މެދުވެރިކޮށް އެންގުމަށެވެ.
ލައިބިލިޓީ
"ލައިބިލިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އެހެން ފަރާތަކަށް ދިނުން ލާޒިމްވާ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
ލީގަލް ޓެންޑަރ
"ލީގަލް ޓެންޑަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަގެއް އަދާކުރުމަށް ގާނޫނީގޮތުން ކަމުދާ، އަދި ބަލައިގަންނަންވީ ފަރާތުން ގަބޫލުކުރަންވާނެ، ފައިސާގެ ގޮތުގައި ނެރެފައިވާ އަދި ހިނގާ ކޮންމެ އެއްޗަކަށެވެ.
ލިޔުމުން
"ލިޔުމުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޗާޕްކޮށްގެން، ނުވަތަ ކުރަހައިގެން، ނުވަތަ އަތުންލިޔެގެން، ނުވަތަ ފޮޓޯ ނަގައިގެން، ނުވަތަ އެނޫންވެސްގޮތަކަށް މީހަކަށް ކިޔަން އެނގޭގޮތަށް އަކުރުތަކަކުން އެކުލަވާލެވިފައިވާ އެއްޗެއްސަށެވެ.
ލިކުއިޑޭޓަރ
"ލިކުއިޑޭޓަރ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ގާނޫނުގެ ދަށުން ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވިފައިވާ ސޮސައިޓީއެއް އުވާލުމުގެ މަސައްކަތް ކުރުމަށްޓަކައި ކޯޕަރޭޓިވް ސޮސައިޓީސްގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރ 3/2007) މި ގާނޫނުގެ 63 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ރެޖިސްޓްރާރ އައްޔަންކުރާ ފަރާތަކަށެވެ.
ލިސްޓު
"ލިސްޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީއިން ބަލަހައްޓަމުންގެންދާ ބޭންކުތަކުގެ ރަޖިސްޓަރީގައިވާ ބޭންކުތަކުގެ ލިސްޓަށެވެ.
ތުއްތުކުދިން
"ތުއްތުކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އުމުރުން 4 އަހަރާއި 6 އަހަރާދެމެދުގެ ކުދިންނަށެވެ.