ގާނޫނީ ރަދީފު
"ވެކްސިން ދޭ އުމުރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކުއްޖާ އުފަންވާ ދުވަހުން ފެށިގެން އުމުރުން 5 އަހަރު ފުރުމާ ދެމެދަށެވެ.
"ވެކްސިންތައް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަކުދިންނަށް ކޮންމެހެން ދިނުމަށް ހެލްތު ޕްރޮޓެކްށަން އެޖެންސީން ކަނޑައަޅާފައިވާ ވެކްސިންތަކަށެވެ.
"މާލީ އެހީ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި އެހެން މީހަކު ބަލަހައްޓާ ކުދިންނަށާއި، އެކުދިން ބަލަހައްޓާ ފަރާތްތަކަށް މާލީ އެހީ ދިނުމާބެހޭ ގަވާއިދު (ގަވާއިދު ނަންބަރު 38/2016) ގެ 10 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން އެހީއަށް އެދޭ ފަރާތަކަށް ދެވޭ އެހީގެ މިންވަރަށެވެ.
"ހާލަތު ބަދަލުވުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި އެހެން މީހަކު ބަލަހައްޓާ ކުދިންނަށާއި، އެކުދިން ބަލަހައްޓާ ފަރާތްތަކަށް މާލީ އެހީ ދިނުމާބެހޭ ގަވާއިދު (ގަވާއިދު ނަންބަރު 38/2016) ގެ 7 ވަނަ މާއްދާއާއި 8 ވަނަ މާއްދާއާއި 9 ވަނަ މާއްދާއާއި 18 ވަނަ މާއްދާ އަދި 19 ވަނަ މާއްދާގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ށަރުތެއް އުނިވުމަށް ނުވަތަ ހާލަތަކަށް ބަދަލުއައުމަށެވެ.
"މީލާދީ މަހެއްގެ މައްޗަށް ލިބޭ އާމްދަނީ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ގަވާއިދުން މަހުން މަހަށް، ނުވަތަ ގަނޑުކޮށް ނޫނީ އިނާޔަތުގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ފައިސާ މަހުން މަހަށް ބަހާލުމުން ޖެހޭ އާމްދަނީގެ އަދަދަށެވެ.
"އެއް ގޭބިސީ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްތަނެއްގައި ކައްކައި ކައިބޮއި ނިދައި އުޅޭ އެންމެންނަށެވެ.
"ހަރަދުކޮށް ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ކުދިންނާއި މީހުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެއް ގޭބިސީއެއްގައި ދިރިއުޅެމުންދާ އެހީއަށް އެދޭ މީހާއާއި އެ މީހާ ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ކުދިންނާއި މީހުންނަށެވެ.
"އަސާސީ ކަންކަމާއި ބޭނުންތައް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއިންބުއިމާއި، ދިރިއުޅޭނެ ތަނަކާއި، އަންނައުނާއި، ބޭސް ފަރުވާއާއި، ތައުލީމާއި އަދި މި ނޫންވެސް މިފަދަ އަސާސީ ކަންކަމަށެވެ.
"ކުއްޖާ ނުވަތަ ކުދިންގެ ރައްކާތެރިކަން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކުއްޖާއަށް ލިބިދާނެ އެއްވެސް އަނިޔާއަކުން ނުވަތަ ގޯނާއަކުން ސަލާމަތްކަން ހޯދައި ދިނުމެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ނަފުސާނީ އަދި ޖިސްމާނީ އަނިޔާ ހިމެނޭނެއެވެ.
"އެހީ އަށް އެދޭ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައިވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި ބަލަހައްޓަމުންދާ 18 އަހަރު ނުފުރޭ ކުދިންގެ ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިންނަށެވެ.
"ކުއްޖާ ނުވަތަ ކުދިން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި އެހީއަށް އެދޭ ފަރާތުން ބަލަހައްޓަމުންދާ 18 އަހަރުން ނުފުރޭ ކުދިންނަށެވެ.
"ކޮމްޕްލައިންސް ޑޮކިއުމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިލްޑިންގ ކޯޑުގެ ދަށުން އެކުލަވައިލެވޭ، އިމާރާތްކުރުމާ ގުޅޭ އުސޫލުތަކާއި މިންގަނޑުތައް ހިމެނިފައިވާ ލިޔެކިޔުންތަކަށެވެ.
"ރޭމްޕް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުސް ތަނަކުން އަރައިފައިބަން ބޭނުންކުރާ ކަތި ތަޅުންގަޑަށެވެ.
"ބިލްޑިންގ ކޯޑު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތްކުރުމުގައި ގެންގުޅެންވީ މިންގަނޑުތައް ބަޔާންކޮށް އެކުލަވަ އިލެވޭ ގަވާއިދަށެވެ.
"ހުޅުވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަދޮރު، އާނގަފަދަ ހުޅުވުން ތަކަށެވެ. ހަމައެކަނި އަލިވެއްދުމަށް ހުންނަ ގްލާސް ބްލޮކް ނުވަތަ ނުހުޅުވޭގޮތަށް ބިއްލޫރި ޖަހައިފައި ހުންނަ ތަންތަނާއި ދަމާދޮރާއި ކުޑަދޮރު (ސްލައިޑިންގ ޑޯރ އެންޑް ވިންޑޯރ) ގެ ނުހުޅުވޭ ބައި މީގެ ތެރެޔަކު ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ވެކްސިން ދޭ އުމުރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކުއްޖާ އުފަންވާ ދުވަހުން ފެށިގެން އުމުރުން 5 އަހަރު ފުރުމާ ދެމެދަށެވެ.
"ވެކްސިންތައް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަކުދިންނަށް ކޮންމެހެން ދިނުމަށް ހެލްތު ޕްރޮޓެކްށަން އެޖެންސީން ކަނޑައަޅާފައިވާ ވެކްސިންތަކަށެވެ.
"މާލީ އެހީ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި އެހެން މީހަކު ބަލަހައްޓާ ކުދިންނަށާއި، އެކުދިން ބަލަހައްޓާ ފަރާތްތަކަށް މާލީ އެހީ ދިނުމާބެހޭ ގަވާއިދު (ގަވާއިދު ނަންބަރު 38/2016) ގެ 10 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން އެހީއަށް އެދޭ ފަރާތަކަށް ދެވޭ އެހީގެ މިންވަރަށެވެ.
"ހާލަތު ބަދަލުވުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި އެހެން މީހަކު ބަލަހައްޓާ ކުދިންނަށާއި، އެކުދިން ބަލަހައްޓާ ފަރާތްތަކަށް މާލީ އެހީ ދިނުމާބެހޭ ގަވާއިދު (ގަވާއިދު ނަންބަރު 38/2016) ގެ 7 ވަނަ މާއްދާއާއި 8 ވަނަ މާއްދާއާއި 9 ވަނަ މާއްދާއާއި 18 ވަނަ މާއްދާ އަދި 19 ވަނަ މާއްދާގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ށަރުތެއް އުނިވުމަށް ނުވަތަ ހާލަތަކަށް ބަދަލުއައުމަށެވެ.
"މީލާދީ މަހެއްގެ މައްޗަށް ލިބޭ އާމްދަނީ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ގަވާއިދުން މަހުން މަހަށް، ނުވަތަ ގަނޑުކޮށް ނޫނީ އިނާޔަތުގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ފައިސާ މަހުން މަހަށް ބަހާލުމުން ޖެހޭ އާމްދަނީގެ އަދަދަށެވެ.
"އެއް ގޭބިސީ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްތަނެއްގައި ކައްކައި ކައިބޮއި ނިދައި އުޅޭ އެންމެންނަށެވެ.
"ހަރަދުކޮށް ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ކުދިންނާއި މީހުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެއް ގޭބިސީއެއްގައި ދިރިއުޅެމުންދާ އެހީއަށް އެދޭ މީހާއާއި އެ މީހާ ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ކުދިންނާއި މީހުންނަށެވެ.
"އަސާސީ ކަންކަމާއި ބޭނުންތައް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއިންބުއިމާއި، ދިރިއުޅޭނެ ތަނަކާއި، އަންނައުނާއި، ބޭސް ފަރުވާއާއި، ތައުލީމާއި އަދި މި ނޫންވެސް މިފަދަ އަސާސީ ކަންކަމަށެވެ.
"ކުއްޖާ ނުވަތަ ކުދިންގެ ރައްކާތެރިކަން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކުއްޖާއަށް ލިބިދާނެ އެއްވެސް އަނިޔާއަކުން ނުވަތަ ގޯނާއަކުން ސަލާމަތްކަން ހޯދައި ދިނުމެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ނަފުސާނީ އަދި ޖިސްމާނީ އަނިޔާ ހިމެނޭނެއެވެ.
"އެހީ އަށް އެދޭ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައިވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި ބަލަހައްޓަމުންދާ 18 އަހަރު ނުފުރޭ ކުދިންގެ ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިންނަށެވެ.
"ކުއްޖާ ނުވަތަ ކުދިން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި އެހީއަށް އެދޭ ފަރާތުން ބަލަހައްޓަމުންދާ 18 އަހަރުން ނުފުރޭ ކުދިންނަށެވެ.
"ކޮމްޕްލައިންސް ޑޮކިއުމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިލްޑިންގ ކޯޑުގެ ދަށުން އެކުލަވައިލެވޭ، އިމާރާތްކުރުމާ ގުޅޭ އުސޫލުތަކާއި މިންގަނޑުތައް ހިމެނިފައިވާ ލިޔެކިޔުންތަކަށެވެ.
"ރޭމްޕް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުސް ތަނަކުން އަރައިފައިބަން ބޭނުންކުރާ ކަތި ތަޅުންގަޑަށެވެ.
"ބިލްޑިންގ ކޯޑު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތްކުރުމުގައި ގެންގުޅެންވީ މިންގަނޑުތައް ބަޔާންކޮށް އެކުލަވަ އިލެވޭ ގަވާއިދަށެވެ.
"ހުޅުވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަދޮރު، އާނގަފަދަ ހުޅުވުން ތަކަށެވެ. ހަމައެކަނި އަލިވެއްދުމަށް ހުންނަ ގްލާސް ބްލޮކް ނުވަތަ ނުހުޅުވޭގޮތަށް ބިއްލޫރި ޖަހައިފައި ހުންނަ ތަންތަނާއި ދަމާދޮރާއި ކުޑަދޮރު (ސްލައިޑިންގ ޑޯރ އެންޑް ވިންޑޯރ) ގެ ނުހުޅުވޭ ބައި މީގެ ތެރެޔަކު ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ވެކްސިން ދޭ އުމުރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކުއްޖާ އުފަންވާ ދުވަހުން ފެށިގެން އުމުރުން 5 އަހަރު ފުރުމާ ދެމެދަށެވެ.
"ވެކްސިންތައް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަކުދިންނަށް ކޮންމެހެން ދިނުމަށް ހެލްތު ޕްރޮޓެކްށަން އެޖެންސީން ކަނޑައަޅާފައިވާ ވެކްސިންތަކަށެވެ.
"މާލީ އެހީ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި އެހެން މީހަކު ބަލަހައްޓާ ކުދިންނަށާއި، އެކުދިން ބަލަހައްޓާ ފަރާތްތަކަށް މާލީ އެހީ ދިނުމާބެހޭ ގަވާއިދު (ގަވާއިދު ނަންބަރު 38/2016) ގެ 10 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން އެހީއަށް އެދޭ ފަރާތަކަށް ދެވޭ އެހީގެ މިންވަރަށެވެ.
"ހާލަތު ބަދަލުވުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި އެހެން މީހަކު ބަލަހައްޓާ ކުދިންނަށާއި، އެކުދިން ބަލަހައްޓާ ފަރާތްތަކަށް މާލީ އެހީ ދިނުމާބެހޭ ގަވާއިދު (ގަވާއިދު ނަންބަރު 38/2016) ގެ 7 ވަނަ މާއްދާއާއި 8 ވަނަ މާއްދާއާއި 9 ވަނަ މާއްދާއާއި 18 ވަނަ މާއްދާ އަދި 19 ވަނަ މާއްދާގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ށަރުތެއް އުނިވުމަށް ނުވަތަ ހާލަތަކަށް ބަދަލުއައުމަށެވެ.
"މީލާދީ މަހެއްގެ މައްޗަށް ލިބޭ އާމްދަނީ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ގަވާއިދުން މަހުން މަހަށް، ނުވަތަ ގަނޑުކޮށް ނޫނީ އިނާޔަތުގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ފައިސާ މަހުން މަހަށް ބަހާލުމުން ޖެހޭ އާމްދަނީގެ އަދަދަށެވެ.
"އެއް ގޭބިސީ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްތަނެއްގައި ކައްކައި ކައިބޮއި ނިދައި އުޅޭ އެންމެންނަށެވެ.
"ހަރަދުކޮށް ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ކުދިންނާއި މީހުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެއް ގޭބިސީއެއްގައި ދިރިއުޅެމުންދާ އެހީއަށް އެދޭ މީހާއާއި އެ މީހާ ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ކުދިންނާއި މީހުންނަށެވެ.
"އަސާސީ ކަންކަމާއި ބޭނުންތައް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކެއިންބުއިމާއި، ދިރިއުޅޭނެ ތަނަކާއި، އަންނައުނާއި، ބޭސް ފަރުވާއާއި، ތައުލީމާއި އަދި މި ނޫންވެސް މިފަދަ އަސާސީ ކަންކަމަށެވެ.
"ކުއްޖާ ނުވަތަ ކުދިންގެ ރައްކާތެރިކަން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ކުއްޖާއަށް ލިބިދާނެ އެއްވެސް އަނިޔާއަކުން ނުވަތަ ގޯނާއަކުން ސަލާމަތްކަން ހޯދައި ދިނުމެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ނަފުސާނީ އަދި ޖިސްމާނީ އަނިޔާ ހިމެނޭނެއެވެ.
"އެހީ އަށް އެދޭ ފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައިވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި ބަލަހައްޓަމުންދާ 18 އަހަރު ނުފުރޭ ކުދިންގެ ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިންނަށެވެ.
"ކުއްޖާ ނުވަތަ ކުދިން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންގެ އެހީތެރިކަމެއް ނެތި އެހީއަށް އެދޭ ފަރާތުން ބަލަހައްޓަމުންދާ 18 އަހަރުން ނުފުރޭ ކުދިންނަށެވެ.
"ކޮމްޕްލައިންސް ޑޮކިއުމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިލްޑިންގ ކޯޑުގެ ދަށުން އެކުލަވައިލެވޭ، އިމާރާތްކުރުމާ ގުޅޭ އުސޫލުތަކާއި މިންގަނޑުތައް ހިމެނިފައިވާ ލިޔެކިޔުންތަކަށެވެ.
"ރޭމްޕް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުސް ތަނަކުން އަރައިފައިބަން ބޭނުންކުރާ ކަތި ތަޅުންގަޑަށެވެ.
"ބިލްޑިންގ ކޯޑު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތްކުރުމުގައި ގެންގުޅެންވީ މިންގަނޑުތައް ބަޔާންކޮށް އެކުލަވަ އިލެވޭ ގަވާއިދަށެވެ.
"ހުޅުވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަދޮރު، އާނގަފަދަ ހުޅުވުން ތަކަށެވެ. ހަމައެކަނި އަލިވެއްދުމަށް ހުންނަ ގްލާސް ބްލޮކް ނުވަތަ ނުހުޅުވޭގޮތަށް ބިއްލޫރި ޖަހައިފައި ހުންނަ ތަންތަނާއި ދަމާދޮރާއި ކުޑަދޮރު (ސްލައިޑިންގ ޑޯރ އެންޑް ވިންޑޯރ) ގެ ނުހުޅުވޭ ބައި މީގެ ތެރެޔަކު ނުހިމެނޭނެއެވެ.