ގާނޫނީ ރަދީފު
"އަވަސްނިޔާގެ މައްސަލަތަކުގެ ޓްރެކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު އުސޫލުން 300،000 (ތިންލައްކަ) ރުފިޔާއާއި 1،000،000 (އެއްމިލިއަން) ރުފިޔާއާ ދެމެދުގެ އަދަދެއްގެ ފައިސާ ހިމެނޭ ، ށަރީއަތުގެ މަރުހަލާތައް ފުރިހަމަކުރާނެ ވަގުތު ކަނޑައެޅިގެން، އަދި އެ މަރުހަލާތައް އަވަހަށް ނިންމުމަށް ބާރުއަޅައިދޭއިޖުރާއަތުތަކެއް ކަނޑައެޅިގެން މައްސަލަތައް ކުރިއަށްގެންދެވ ޓްރެކަށެވެ.
"ކުދި މައްސަލަތަކުގެ ޓްރެކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު އުސޫލުން 300،000 (ތިންލައްކަ) ރުފިޔާއަށްވުރެ ދަށުގެ ފައިސާގެ އަދަދު ހިމެނޭ، އެ މައްސަލައެއްގައި ބޮޑެތި ގާނޫނީ ނުކުތާތައް ނުހިމެނޭ ކުދި މައްސަލަތައް ބެލުމަށް ކަނޑައެޅޭ ޓްރެކަށެވެ.
"އިބްތިދާއީ އަޑުއެހުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައްސަލަ ހައްލުކުރަން ހަސްމުން ބޭނުންވޭ ތޯ ނުވަތަ ނުވޭ ތޯ ސާފުކުރުމުގެ ގޮތުންނާއި، ކޯޓުން ބޭރުގައި މައްސަލަ ހައްލުކުރަން ބޭނުންވާނަމަ، އެކަމަށް ވަގުތު ކަނޑައަޅައި، ށަރީއަތުގެ މަރުހަލާތައް މަޑުޖައްސާލުމުގ ގޮތުންނާއި، ކޯޓު މަރުހަލާގައި މައްސަލަ ހައްލުކުރުމަށް އެދޭ ނަމަ، އެކަން ކަނޑައެޅުމުގެ ގޮތުންނާއި އަދި މައްސަލަ ހައްލުކުރަން ބޭނުންނުވާނަމަ، މައްސަލަ ހިންގާނެ ޓްރެކް ކަނޑައެޅުމުގެ ގޮތުން މަދަނީ އިޖުރާއަތުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2021-32) ގެ 185 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަޑުއެހުމަށެވެ.
"ދައުވާލިބޭ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި ދައުވާ ރައްދުވާ ފަރާތަށެވެ. އެ މާނައިގެ ތެރޭގައި، ފުރަތަމަ އުފުލާ ދައުވާއާ ގުޅިގެން ރައްދު ދައުވާއެއް ނުވަތަ އިތުރު ދައުވާއެއް އުފުލާ ހާލަތުގައި، އެ ދައުވާއެއްގެ ދިފާއު ހުށަހަޅަންޖެހ ކޮންމެ ފަރާތެއް ހިމެނެއެވެ.
"ދައުވާކުރާ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި ދައުވާ އުފުލާ ފަރާތަށެވެ. އެ މާނައިގެ ތެރޭގައި، ދައުވާއެއް ފުރަތަމަ އުފުލާ ފަރާތާއި، ރައްދު ދައުވާއެއް އުފުލާ ފަރާތާއި، އިތުރު ދައުވާ އުފުލާ ފަރާތްވެސް ހިމެނެއެވެ.
"ހަސްމުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި އުފުލޭ މަދަނީ ދައުވާއެއްގައި، ދައުވާކުރާ އަދި ދައުވާލިބޭއެންމެހައި ފަރާތްތަކަށާއި، މަދަނީ މައްސަލައެއް ހުށަހަޅާ އެނޫންވެސް ފަ ރާތްތަކަށާއި އެ ހުށަހެޅުން ރައްދުވާ ފަރާތްތަކަށެވެ.
"މަދަނީ ދައުވާ" ނުވަތަ "މަދަނީ މައްސަލަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި އުފުލޭ މަދަނީ ދައުވާއަށެވެ.
"މަދަނީ ދައުވާ" ނުވަތަ "މަދަނީ މައްސަލަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި އުފުލޭ މަދަނީ ދައުވާއަށެވެ.
"ސުކޫލު ފިޔަވައި ކިޔަވައިދޭ އެ ނޫން ތަންތަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 24/2020 (ތައުލީމުގެ ގާނޫނު) ގެ 36 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެންމެހައި ތަންތަނަށެވެ.
"ޓިއުށަން ދޭ ތަންތަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ތައުލީމުދޭ ސުކޫލުތަކުން ނުވަތަމަދަރުސާތަކުން ދޭ ފިލާވަޅުތައް އޮޅުންފިލުވައިދީ ދަސްކޮށްދިނުމަށް ޓަކައި ހިންގާ ކްލާސްތަކަށެވެ. ޓިއުށަން ކްލާހެއްކަމަށް ބެލޭނީ ، އެއްފަހަރާ އެއްތަނެއްގައި 5 (ފަހެއް) ކުދީންނަށްވުރެ ގިނަ ކުދީންނަށް ޓިއުށަން ދޭނަމައެވެ.
"ގުރްއާން ކްލާސްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރުން ދަށުގެ ދަރިވަރުންނަށް ގުރްއާން ކިޔަވަން ދަސްކޮށްދޭ ކްލާސްތަކަށެވެ. އެގޮތުން، ކްލާހެއްކަމަށް ބެލޭނީ، އެއްފަހަރާ އެއްތަނެއްގައި 5 (ފަހެއް) ކުދީންނަށްވުރެ ގިނަ ކުދީންނަށް ކިޔަވައިދޭނަމައެވެ.
"ބޭބީ ނާސަރީއާއި ނާސަރީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޕްރީސްކޫލު (އެލް.ކޭ.ޖީ. އާއި ޔޫ.ކޭ.ޖީ) ގެ ކުރިން ފުރިހަމަކުރާ ތައުލީމީ މަރުހަލާއަށެވެ.
"ޕްރީސްކޫލް ތައުލީމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަށާ ތައުލީމުގެ ކުރިޔަށް، އުމުރުން 4 (ހަތަރެއް) އަހަރާއި 6 (ހައެއް) އަހަރާ ދެމެދުގެ ކުދީންނަށް ދެވޭ ތައުލީމުގެ މަރުހަލާއަށެވެ.
"ބަލި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބަލިތައް ރިޕޯޓުކުރުމާބެހޭ ގަވާއިދު (ގަވާއިދު ނަންބަރު 2021/164) ގެ ދަށުން ބައްޔެއްކަމަށް ހެލްތް ޕްރޮޓެކްށަން އެޖެންސީން ކަނޑައަޅައިފައިވާ ބަލިތަކަށެވެ.
"ރިޕޯޓުކުރަންޖެހޭ ބަލި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ސިއްޙަތު ރައްކައުތެރިކުރުމުގެ ގޮތުން ހެލްތް ޕްރޮޓެކްށަން އެޖެންސީއަށް ރިޕޯޓުކުރުމަށް ހެލްތް ޕްރޮޓެކްށަން އެޖެންސީން ކަނޑައަޅައިފައިވާ ބަލިތަކަށެވެ.
"އަވަސްނިޔާގެ މައްސަލަތަކުގެ ޓްރެކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު އުސޫލުން 300،000 (ތިންލައްކަ) ރުފިޔާއާއި 1،000،000 (އެއްމިލިއަން) ރުފިޔާއާ ދެމެދުގެ އަދަދެއްގެ ފައިސާ ހިމެނޭ ، ށަރީއަތުގެ މަރުހަލާތައް ފުރިހަމަކުރާނެ ވަގުތު ކަނޑައެޅިގެން، އަދި އެ މަރުހަލާތައް އަވަހަށް ނިންމުމަށް ބާރުއަޅައިދޭއިޖުރާއަތުތަކެއް ކަނޑައެޅިގެން މައްސަލަތައް ކުރިއަށްގެންދެވ ޓްރެކަށެވެ.
"ކުދި މައްސަލަތަކުގެ ޓްރެކް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު އުސޫލުން 300،000 (ތިންލައްކަ) ރުފިޔާއަށްވުރެ ދަށުގެ ފައިސާގެ އަދަދު ހިމެނޭ، އެ މައްސަލައެއްގައި ބޮޑެތި ގާނޫނީ ނުކުތާތައް ނުހިމެނޭ ކުދި މައްސަލަތައް ބެލުމަށް ކަނޑައެޅޭ ޓްރެކަށެވެ.
"އިބްތިދާއީ އަޑުއެހުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައްސަލަ ހައްލުކުރަން ހަސްމުން ބޭނުންވޭ ތޯ ނުވަތަ ނުވޭ ތޯ ސާފުކުރުމުގެ ގޮތުންނާއި، ކޯޓުން ބޭރުގައި މައްސަލަ ހައްލުކުރަން ބޭނުންވާނަމަ، އެކަމަށް ވަގުތު ކަނޑައަޅައި، ށަރީއަތުގެ މަރުހަލާތައް މަޑުޖައްސާލުމުގ ގޮތުންނާއި، ކޯޓު މަރުހަލާގައި މައްސަލަ ހައްލުކުރުމަށް އެދޭ ނަމަ، އެކަން ކަނޑައެޅުމުގެ ގޮތުންނާއި އަދި މައްސަލަ ހައްލުކުރަން ބޭނުންނުވާނަމަ، މައްސަލަ ހިންގާނެ ޓްރެކް ކަނޑައެޅުމުގެ ގޮތުން މަދަނީ އިޖުރާއަތުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2021-32) ގެ 185 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަޑުއެހުމަށެވެ.
"ދައުވާލިބޭ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި ދައުވާ ރައްދުވާ ފަރާތަށެވެ. އެ މާނައިގެ ތެރޭގައި، ފުރަތަމަ އުފުލާ ދައުވާއާ ގުޅިގެން ރައްދު ދައުވާއެއް ނުވަތަ އިތުރު ދައުވާއެއް އުފުލާ ހާލަތުގައި، އެ ދައުވާއެއްގެ ދިފާއު ހުށަހަޅަންޖެހ ކޮންމެ ފަރާތެއް ހިމެނެއެވެ.
"ދައުވާކުރާ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި ދައުވާ އުފުލާ ފަރާތަށެވެ. އެ މާނައިގެ ތެރޭގައި، ދައުވާއެއް ފުރަތަމަ އުފުލާ ފަރާތާއި، ރައްދު ދައުވާއެއް އުފުލާ ފަރާތާއި، އިތުރު ދައުވާ އުފުލާ ފަރާތްވެސް ހިމެނެއެވެ.
"ހަސްމުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި އުފުލޭ މަދަނީ ދައުވާއެއްގައި، ދައުވާކުރާ އަދި ދައުވާލިބޭއެންމެހައި ފަރާތްތަކަށާއި، މަދަނީ މައްސަލައެއް ހުށަހަޅާ އެނޫންވެސް ފަ ރާތްތަކަށާއި އެ ހުށަހެޅުން ރައްދުވާ ފަރާތްތަކަށެވެ.
"މަދަނީ ދައުވާ" ނުވަތަ "މަދަނީ މައްސަލަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި އުފުލޭ މަދަނީ ދައުވާއަށެވެ.
"މަދަނީ ދައުވާ" ނުވަތަ "މަދަނީ މައްސަލަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި އުފުލޭ މަދަނީ ދައުވާއަށެވެ.
"ސުކޫލު ފިޔަވައި ކިޔަވައިދޭ އެ ނޫން ތަންތަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 24/2020 (ތައުލީމުގެ ގާނޫނު) ގެ 36 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެންމެހައި ތަންތަނަށެވެ.
"ޓިއުށަން ދޭ ތަންތަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ތައުލީމުދޭ ސުކޫލުތަކުން ނުވަތަމަދަރުސާތަކުން ދޭ ފިލާވަޅުތައް އޮޅުންފިލުވައިދީ ދަސްކޮށްދިނުމަށް ޓަކައި ހިންގާ ކްލާސްތަކަށެވެ. ޓިއުށަން ކްލާހެއްކަމަށް ބެލޭނީ ، އެއްފަހަރާ އެއްތަނެއްގައި 5 (ފަހެއް) ކުދީންނަށްވުރެ ގިނަ ކުދީންނަށް ޓިއުށަން ދޭނަމައެވެ.
"ގުރްއާން ކްލާސްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރުން ދަށުގެ ދަރިވަރުންނަށް ގުރްއާން ކިޔަވަން ދަސްކޮށްދޭ ކްލާސްތަކަށެވެ. އެގޮތުން، ކްލާހެއްކަމަށް ބެލޭނީ، އެއްފަހަރާ އެއްތަނެއްގައި 5 (ފަހެއް) ކުދީންނަށްވުރެ ގިނަ ކުދީންނަށް ކިޔަވައިދޭނަމައެވެ.
"ބޭބީ ނާސަރީއާއި ނާސަރީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޕްރީސްކޫލު (އެލް.ކޭ.ޖީ. އާއި ޔޫ.ކޭ.ޖީ) ގެ ކުރިން ފުރިހަމަކުރާ ތައުލީމީ މަރުހަލާއަށެވެ.
"ޕްރީސްކޫލް ތައުލީމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަށާ ތައުލީމުގެ ކުރިޔަށް، އުމުރުން 4 (ހަތަރެއް) އަހަރާއި 6 (ހައެއް) އަހަރާ ދެމެދުގެ ކުދީންނަށް ދެވޭ ތައުލީމުގެ މަރުހަލާއަށެވެ.
"ބަލި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބަލިތައް ރިޕޯޓުކުރުމާބެހޭ ގަވާއިދު (ގަވާއިދު ނަންބަރު 2021/164) ގެ ދަށުން ބައްޔެއްކަމަށް ހެލްތް ޕްރޮޓެކްށަން އެޖެންސީން ކަނޑައަޅައިފައިވާ ބަލިތަކަށެވެ.
"ރިޕޯޓުކުރަންޖެހޭ ބަލި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ސިއްޙަތު ރައްކައުތެރިކުރުމުގެ ގޮތުން ހެލްތް ޕްރޮޓެކްށަން އެޖެންސީއަށް ރިޕޯޓުކުރުމަށް ހެލްތް ޕްރޮޓެކްށަން އެޖެންސީން ކަނޑައަޅައިފައިވާ ބަލިތަކަށެވެ.