ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
އޭނާ
"އޭނާ" "އެމީހަކު" "ދައުވާކުރާ" "ދައުވާލިބޭ" މި ލަފުޒުތައް މުފުރަދުކޮށް ލިޔެވިފައި އޮތްކަމުގައިވިޔަސް އެ ލަފުޒުތަކުގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި ޖަމްއު މާނައާއި ގާނޫނީ ށަހްސްވެސް ހިމެނޭނެއެވެ.
ކޮމިއުނިޓީ ކޮންފަރެންސިންގ
"ކޮމިއުނިޓީ ކޮންފަރެންސިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހާދިސާއެއް ހިނގުމުން އެ މައްސަލައިގައި ސީދާ އަސަރުކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކާއެކު މުއައްސަސާތަކާއި މުޖުތަމައުން އެހީތެރިއެއް ހިމެނޭ ގޮތަށް ލިބުނު ގެއްލުން ފޫބައްދަން މަސައްކަތްކުރުމަށް ބޭއްވޭ ބައްދަލުވުންތަކަށެވެ.
ކޭސް ކޮންފަރެންސިންގ
"ކޭސް ކޮންފަރެންސިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަމާގުޅުންހުރި މުއައްސަސާތައް އެކުވެ ކުއްޖާގެ މައްސަލައިގައި ވަށާޖެހޭ އެހީތެރިކަމެއް ދިނުމަށް ގޮތެއް ނިންމުމަށް ބޭއްވޭ ބައްދަލުވުންތަކަށެވެ.
އުމުރަށް ބަލައި ކުށްވެރިނުކުރުން ނުވަތަ ސްޓޭޓަސް އޮފެންސަސް
"އުމުރަށް ބަލައި ކުށްވެރިނުކުރުން ނުވަތަ ސްޓޭޓަސް އޮފެންސަސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ކުޑަކުއްޖަކަށްވުމުން ނުވަތަ ކުޑަކުއްޖެއްގެ ހައިސިއްޔަތުގެ ސަބަބުން ކުށަކަށްވާ މައްސަލަތަކަށެވެ. މިގޮތުން ކުޑަކުއްޖަކު އެ އަމަލުކޮށްފިނަމަ ކުށަކަށްވާ، އެހެންނަމަވެސް، ބޮޑު މީހަކު އެ އަމަލުކުރުމުން ކުށަކަށް ނުވާ މައްސަލަތަކެވެ.
ކުށުގެ ޖިނާއީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ އެންމެ ހަގު އުމުރު
"ކުށުގެ ޖިނާއީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ އެންމެ ހަގު އުމުރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމުގައި ކުށުގެ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ އެންމެ ހަގު އުމުރެވެ. އަދި ކުށުގެ ޖިނާއީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ އުމުރަށްވުރެ ހަގު އުމުރުގެ ކުދިންނަކީ އެކުދިން ކުރާ ކުށުގެ ގާނޫނީ ޒިންމާ އުފުލަން ނުޖެހޭ އުމުރު ފުރައިގެ ކުދިންނެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމު
"ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޮޑެތިމީހުންގެ މައްޗަށް ހިންގާ ޖިނާއީ އަދުލުގެ ނިޒާމާ މުޅިން ވަކިވެފައިވާ، ކުށުގެ ޖިނާއީ ޒިންމާއުފުލަންޖެހޭ އުމުރުފުރައިގެ ކުދިންނަށް އަމާޒުވާ، ހާއްސަ ގާނޫނާއި، ސިޔާސަތުތަކަކާއި، އުސޫލުތަކާއި އިޖުރާއަތްތަކާއި އަސާސްތަކެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށްފައިވާ، ކުޑަކުދިންނަށް ލިބިދޭންޖެހޭ ހާއްސަ ރައްކާތެރިކަމާއި އެހީތެރިކަން ލިއްބައިދޭ، ކުއްޖާގެ މަސްލަހަތަށް އެންމެ ފައިދާހުރި ގޮތަށް އިސްކަން ދޭ ނިޒާމެކެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒު
"ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 18/2019) ގެ 79 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މަރުކަޒުތަކުގެ ތެރެއިން މަރުކަޒަކަށެވެ.
ޖިނާއީ ބޮޑު ކުށެއް
"ޖިނާއީ ބޮޑު ކުށެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުލްއުގޫބާތުގައި ބަޔާންކުރާ ޖިނާޔަތުގެ ކުށްތަކާއި، އެހެން ގާނޫނެއްގައި 10 (ދިހައެއް) އަހަރުދުވަހަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތަކަށް ޖަލަށްލުމުގެ އަދަބު ކަނޑައަޅާފައިވާ ކުށްތަކަށެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒު
"ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 18/2019) ގެ 80 ވަނަ މާއްދާއާއި 82 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މަރުކަޒުތަކަށެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ ހައްގުތަކާބެހޭ ބައިނަލްއަގްވާމީ މުއާހަދާ
"ކުޑަކުދިންގެ ހައްގުތަކާބެހޭ ބައިނަލްއަގްވާމީ މުއާހަދާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އ.ދ ގެ ކޮންވެންށަން އޮން ދަ ރައިޓްސް އޮފް ދަ ޗައިލްޑް އަށެވެ
ތުހުމަތުގައިވާ ކުދިން
"ތުހުމަތުގައިވާ ކުދިން" ނުވަތަ "ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލު ހިންގާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ގާނޫނާ ހިލާފުވާ ކުޑަކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިނާއީ ކުށް ކަނޑައެޅުމުގެ ގާނޫނަކާ ހިލާފުވެފައިވާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވިފައިވާ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ނުވަތަ ކުދިންނަށެވެ.
ގާނޫނާ ހިލާފުވާ ކުޑަކުދިން
"ގާނޫނާ ހިލާފުވާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލު ހިންގާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ތުހުމަތުގައިވާ ކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިނާއީ ކުށް ކަނޑައެޅުމުގެ ގާނޫނަކާ ހިލާފުވެފައިވާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވިފައިވާ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ނުވަތަ ކުދިންނަށެވެ.
ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލު ހިންގާ ކުޑަކުދިން
"ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލު ހިންގާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ގާނޫނާ ހިލާފުވާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ތުހުމަތުގައިވާ ކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިނާއީ ކުށް ކަނޑައެޅުމުގެ ގާނޫނަކާ ހިލާފުވެފައިވާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވިފައިވާ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ނުވަތަ ކުދިންނަށެވެ.
ބެލެނިވެރިޔާ
"ބެލެނިވެރިޔާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންނާއި، ށަރުއީ ބަލަދުވެރިންނާއި، ހަޒާނަތު ލިބިފައިވާ ފަރާތާއި ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިންނާއި ކުއްޖާގެ ބެލެނިވެރިކަމާ އެވަގުތަކު ހަވާލުވެ ތިބޭ މީހުންނަށެވެ. ށަރުއީ ބަލަދުވެރިންނާއި، ހަޒާނަތު ލިބިފައިވާ ފަރާތާއި ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިން މާނަކުރާނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 4/2000 (އާއިލާއާބެހޭ ގާނޫނު) އާއި އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.
"ކުއްޖެއް" ނުވަތަ "ކުޑަކުއްޖެއް"
"ކުއްޖެއް" ނުވަތަ "ކުޑަކުއްޖެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިނާއީ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލަންޖެހޭ ކުޑަކުދިންނާ ގުޅޭގޮތުން ކަމުގައިވާނަމަ، މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 15 (ފަނަރަ) އަހަރު ފުރި، އެހެންނަމަވެސް 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކުޑަކުދިންނަށެވެ. އެނޫން ހާލަތުގައި އެއީ މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކޮންމެ ކުއްޖެކެވެ.
އޭނާ
"އޭނާ" "އެމީހަކު" "ދައުވާކުރާ" "ދައުވާލިބޭ" މި ލަފުޒުތައް މުފުރަދުކޮށް ލިޔެވިފައި އޮތްކަމުގައިވިޔަސް އެ ލަފުޒުތަކުގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި ޖަމްއު މާނައާއި ގާނޫނީ ށަހްސްވެސް ހިމެނޭނެއެވެ.
ކޮމިއުނިޓީ ކޮންފަރެންސިންގ
"ކޮމިއުނިޓީ ކޮންފަރެންސިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހާދިސާއެއް ހިނގުމުން އެ މައްސަލައިގައި ސީދާ އަސަރުކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކާއެކު މުއައްސަސާތަކާއި މުޖުތަމައުން އެހީތެރިއެއް ހިމެނޭ ގޮތަށް ލިބުނު ގެއްލުން ފޫބައްދަން މަސައްކަތްކުރުމަށް ބޭއްވޭ ބައްދަލުވުންތަކަށެވެ.
ކޭސް ކޮންފަރެންސިންގ
"ކޭސް ކޮންފަރެންސިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަމާގުޅުންހުރި މުއައްސަސާތައް އެކުވެ ކުއްޖާގެ މައްސަލައިގައި ވަށާޖެހޭ އެހީތެރިކަމެއް ދިނުމަށް ގޮތެއް ނިންމުމަށް ބޭއްވޭ ބައްދަލުވުންތަކަށެވެ.
އުމުރަށް ބަލައި ކުށްވެރިނުކުރުން ނުވަތަ ސްޓޭޓަސް އޮފެންސަސް
"އުމުރަށް ބަލައި ކުށްވެރިނުކުރުން ނުވަތަ ސްޓޭޓަސް އޮފެންސަސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ކުޑަކުއްޖަކަށްވުމުން ނުވަތަ ކުޑަކުއްޖެއްގެ ހައިސިއްޔަތުގެ ސަބަބުން ކުށަކަށްވާ މައްސަލަތަކަށެވެ. މިގޮތުން ކުޑަކުއްޖަކު އެ އަމަލުކޮށްފިނަމަ ކުށަކަށްވާ، އެހެންނަމަވެސް، ބޮޑު މީހަކު އެ އަމަލުކުރުމުން ކުށަކަށް ނުވާ މައްސަލަތަކެވެ.
ކުށުގެ ޖިނާއީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ އެންމެ ހަގު އުމުރު
"ކުށުގެ ޖިނާއީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ އެންމެ ހަގު އުމުރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމުގައި ކުށުގެ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ އެންމެ ހަގު އުމުރެވެ. އަދި ކުށުގެ ޖިނާއީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ އުމުރަށްވުރެ ހަގު އުމުރުގެ ކުދިންނަކީ އެކުދިން ކުރާ ކުށުގެ ގާނޫނީ ޒިންމާ އުފުލަން ނުޖެހޭ އުމުރު ފުރައިގެ ކުދިންނެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމު
"ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޮޑެތިމީހުންގެ މައްޗަށް ހިންގާ ޖިނާއީ އަދުލުގެ ނިޒާމާ މުޅިން ވަކިވެފައިވާ، ކުށުގެ ޖިނާއީ ޒިންމާއުފުލަންޖެހޭ އުމުރުފުރައިގެ ކުދިންނަށް އަމާޒުވާ، ހާއްސަ ގާނޫނާއި، ސިޔާސަތުތަކަކާއި، އުސޫލުތަކާއި އިޖުރާއަތްތަކާއި އަސާސްތަކެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށްފައިވާ، ކުޑަކުދިންނަށް ލިބިދޭންޖެހޭ ހާއްސަ ރައްކާތެރިކަމާއި އެހީތެރިކަން ލިއްބައިދޭ، ކުއްޖާގެ މަސްލަހަތަށް އެންމެ ފައިދާހުރި ގޮތަށް އިސްކަން ދޭ ނިޒާމެކެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒު
"ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 18/2019) ގެ 79 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މަރުކަޒުތަކުގެ ތެރެއިން މަރުކަޒަކަށެވެ.
ޖިނާއީ ބޮޑު ކުށެއް
"ޖިނާއީ ބޮޑު ކުށެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުލްއުގޫބާތުގައި ބަޔާންކުރާ ޖިނާޔަތުގެ ކުށްތަކާއި، އެހެން ގާނޫނެއްގައި 10 (ދިހައެއް) އަހަރުދުވަހަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތަކަށް ޖަލަށްލުމުގެ އަދަބު ކަނޑައަޅާފައިވާ ކުށްތަކަށެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒު
"ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 18/2019) ގެ 80 ވަނަ މާއްދާއާއި 82 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މަރުކަޒުތަކަށެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ ހައްގުތަކާބެހޭ ބައިނަލްއަގްވާމީ މުއާހަދާ
"ކުޑަކުދިންގެ ހައްގުތަކާބެހޭ ބައިނަލްއަގްވާމީ މުއާހަދާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އ.ދ ގެ ކޮންވެންށަން އޮން ދަ ރައިޓްސް އޮފް ދަ ޗައިލްޑް އަށެވެ
ތުހުމަތުގައިވާ ކުދިން
"ތުހުމަތުގައިވާ ކުދިން" ނުވަތަ "ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލު ހިންގާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ގާނޫނާ ހިލާފުވާ ކުޑަކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިނާއީ ކުށް ކަނޑައެޅުމުގެ ގާނޫނަކާ ހިލާފުވެފައިވާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވިފައިވާ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ނުވަތަ ކުދިންނަށެވެ.
ގާނޫނާ ހިލާފުވާ ކުޑަކުދިން
"ގާނޫނާ ހިލާފުވާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލު ހިންގާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ތުހުމަތުގައިވާ ކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިނާއީ ކުށް ކަނޑައެޅުމުގެ ގާނޫނަކާ ހިލާފުވެފައިވާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވިފައިވާ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ނުވަތަ ކުދިންނަށެވެ.
ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލު ހިންގާ ކުޑަކުދިން
"ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލު ހިންގާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ގާނޫނާ ހިލާފުވާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ތުހުމަތުގައިވާ ކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިނާއީ ކުށް ކަނޑައެޅުމުގެ ގާނޫނަކާ ހިލާފުވެފައިވާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވިފައިވާ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ނުވަތަ ކުދިންނަށެވެ.
ބެލެނިވެރިޔާ
"ބެލެނިވެރިޔާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންނާއި، ށަރުއީ ބަލަދުވެރިންނާއި، ހަޒާނަތު ލިބިފައިވާ ފަރާތާއި ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިންނާއި ކުއްޖާގެ ބެލެނިވެރިކަމާ އެވަގުތަކު ހަވާލުވެ ތިބޭ މީހުންނަށެވެ. ށަރުއީ ބަލަދުވެރިންނާއި، ހަޒާނަތު ލިބިފައިވާ ފަރާތާއި ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިން މާނަކުރާނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 4/2000 (އާއިލާއާބެހޭ ގާނޫނު) އާއި އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.
"ކުއްޖެއް" ނުވަތަ "ކުޑަކުއްޖެއް"
"ކުއްޖެއް" ނުވަތަ "ކުޑަކުއްޖެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިނާއީ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލަންޖެހޭ ކުޑަކުދިންނާ ގުޅޭގޮތުން ކަމުގައިވާނަމަ، މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 15 (ފަނަރަ) އަހަރު ފުރި، އެހެންނަމަވެސް 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކުޑަކުދިންނަށެވެ. އެނޫން ހާލަތުގައި އެއީ މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކޮންމެ ކުއްޖެކެވެ.
އޭނާ
"އޭނާ" "އެމީހަކު" "ދައުވާކުރާ" "ދައުވާލިބޭ" މި ލަފުޒުތައް މުފުރަދުކޮށް ލިޔެވިފައި އޮތްކަމުގައިވިޔަސް އެ ލަފުޒުތަކުގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި ޖަމްއު މާނައާއި ގާނޫނީ ށަހްސްވެސް ހިމެނޭނެއެވެ.
ކޮމިއުނިޓީ ކޮންފަރެންސިންގ
"ކޮމިއުނިޓީ ކޮންފަރެންސިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހާދިސާއެއް ހިނގުމުން އެ މައްސަލައިގައި ސީދާ އަސަރުކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކާއެކު މުއައްސަސާތަކާއި މުޖުތަމައުން އެހީތެރިއެއް ހިމެނޭ ގޮތަށް ލިބުނު ގެއްލުން ފޫބައްދަން މަސައްކަތްކުރުމަށް ބޭއްވޭ ބައްދަލުވުންތަކަށެވެ.
ކޭސް ކޮންފަރެންސިންގ
"ކޭސް ކޮންފަރެންސިންގ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަމާގުޅުންހުރި މުއައްސަސާތައް އެކުވެ ކުއްޖާގެ މައްސަލައިގައި ވަށާޖެހޭ އެހީތެރިކަމެއް ދިނުމަށް ގޮތެއް ނިންމުމަށް ބޭއްވޭ ބައްދަލުވުންތަކަށެވެ.
އުމުރަށް ބަލައި ކުށްވެރިނުކުރުން ނުވަތަ ސްޓޭޓަސް އޮފެންސަސް
"އުމުރަށް ބަލައި ކުށްވެރިނުކުރުން ނުވަތަ ސްޓޭޓަސް އޮފެންސަސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ކުޑަކުއްޖަކަށްވުމުން ނުވަތަ ކުޑަކުއްޖެއްގެ ހައިސިއްޔަތުގެ ސަބަބުން ކުށަކަށްވާ މައްސަލަތަކަށެވެ. މިގޮތުން ކުޑަކުއްޖަކު އެ އަމަލުކޮށްފިނަމަ ކުށަކަށްވާ، އެހެންނަމަވެސް، ބޮޑު މީހަކު އެ އަމަލުކުރުމުން ކުށަކަށް ނުވާ މައްސަލަތަކެވެ.
ކުށުގެ ޖިނާއީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ އެންމެ ހަގު އުމުރު
"ކުށުގެ ޖިނާއީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ އެންމެ ހަގު އުމުރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމުގައި ކުށުގެ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ އެންމެ ހަގު އުމުރެވެ. އަދި ކުށުގެ ޖިނާއީ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ އުމުރަށްވުރެ ހަގު އުމުރުގެ ކުދިންނަކީ އެކުދިން ކުރާ ކުށުގެ ގާނޫނީ ޒިންމާ އުފުލަން ނުޖެހޭ އުމުރު ފުރައިގެ ކުދިންނެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމު
"ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ނިޒާމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޮޑެތިމީހުންގެ މައްޗަށް ހިންގާ ޖިނާއީ އަދުލުގެ ނިޒާމާ މުޅިން ވަކިވެފައިވާ، ކުށުގެ ޖިނާއީ ޒިންމާއުފުލަންޖެހޭ އުމުރުފުރައިގެ ކުދިންނަށް އަމާޒުވާ، ހާއްސަ ގާނޫނާއި، ސިޔާސަތުތަކަކާއި، އުސޫލުތަކާއި އިޖުރާއަތްތަކާއި އަސާސްތަކެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށްފައިވާ، ކުޑަކުދިންނަށް ލިބިދޭންޖެހޭ ހާއްސަ ރައްކާތެރިކަމާއި އެހީތެރިކަން ލިއްބައިދޭ، ކުއްޖާގެ މަސްލަހަތަށް އެންމެ ފައިދާހުރި ގޮތަށް އިސްކަން ދޭ ނިޒާމެކެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒު
"ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 18/2019) ގެ 79 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މަރުކަޒުތަކުގެ ތެރެއިން މަރުކަޒަކަށެވެ.
ޖިނާއީ ބޮޑު ކުށެއް
"ޖިނާއީ ބޮޑު ކުށެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުލްއުގޫބާތުގައި ބަޔާންކުރާ ޖިނާޔަތުގެ ކުށްތަކާއި، އެހެން ގާނޫނެއްގައި 10 (ދިހައެއް) އަހަރުދުވަހަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތަކަށް ޖަލަށްލުމުގެ އަދަބު ކަނޑައަޅާފައިވާ ކުށްތަކަށެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒު
"ކުޑަކުދިންގެ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުޑަކުދިންގެ އަދުލުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 18/2019) ގެ 80 ވަނަ މާއްދާއާއި 82 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ މަރުކަޒުތަކަށެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ ހައްގުތަކާބެހޭ ބައިނަލްއަގްވާމީ މުއާހަދާ
"ކުޑަކުދިންގެ ހައްގުތަކާބެހޭ ބައިނަލްއަގްވާމީ މުއާހަދާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އ.ދ ގެ ކޮންވެންށަން އޮން ދަ ރައިޓްސް އޮފް ދަ ޗައިލްޑް އަށެވެ
ތުހުމަތުގައިވާ ކުދިން
"ތުހުމަތުގައިވާ ކުދިން" ނުވަތަ "ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލު ހިންގާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ގާނޫނާ ހިލާފުވާ ކުޑަކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިނާއީ ކުށް ކަނޑައެޅުމުގެ ގާނޫނަކާ ހިލާފުވެފައިވާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވިފައިވާ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ނުވަތަ ކުދިންނަށެވެ.
ގާނޫނާ ހިލާފުވާ ކުޑަކުދިން
"ގާނޫނާ ހިލާފުވާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލު ހިންގާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ތުހުމަތުގައިވާ ކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިނާއީ ކުށް ކަނޑައެޅުމުގެ ގާނޫނަކާ ހިލާފުވެފައިވާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވިފައިވާ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ނުވަތަ ކުދިންނަށެވެ.
ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލު ހިންގާ ކުޑަކުދިން
"ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލު ހިންގާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ގާނޫނާ ހިލާފުވާ ކުޑަކުދިން" ނުވަތަ "ތުހުމަތުގައިވާ ކުދިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިނާއީ ކުށް ކަނޑައެޅުމުގެ ގާނޫނަކާ ހިލާފުވެފައިވާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވިފައިވާ ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް ނުވަތަ ކުދިންނަށެވެ.
ބެލެނިވެރިޔާ
"ބެލެނިވެރިޔާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައިންބަފައިންނާއި، ށަރުއީ ބަލަދުވެރިންނާއި، ހަޒާނަތު ލިބިފައިވާ ފަރާތާއި ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިންނާއި ކުއްޖާގެ ބެލެނިވެރިކަމާ އެވަގުތަކު ހަވާލުވެ ތިބޭ މީހުންނަށެވެ. ށަރުއީ ބަލަދުވެރިންނާއި، ހަޒާނަތު ލިބިފައިވާ ފަރާތާއި ގާނޫނީ ބެލެނިވެރިން މާނަކުރާނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 4/2000 (އާއިލާއާބެހޭ ގާނޫނު) އާއި އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.
"ކުއްޖެއް" ނުވަތަ "ކުޑަކުއްޖެއް"
"ކުއްޖެއް" ނުވަތަ "ކުޑަކުއްޖެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޖިނާއީ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލަންޖެހޭ ކުޑަކުދިންނާ ގުޅޭގޮތުން ކަމުގައިވާނަމަ، މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 15 (ފަނަރަ) އަހަރު ފުރި، އެހެންނަމަވެސް 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކުޑަކުދިންނަށެވެ. އެނޫން ހާލަތުގައި އެއީ މީލާދީގޮތުން އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކޮންމެ ކުއްޖެކެވެ.