ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
ރަށުގެ މަގެއް
"ރަށުގެ މަގެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރަށެއްގައި ރަށު ކައުންސިލްގެ ސަރަހައްދުގައި ހިމެނޭ އެ ކައުންސިލަކާ ހަވާލުކުރެވިފައިވާ މަގުތަކަށެވެ.
ރަށުގެ ބިމާއި ފަޅާއި ފަރުތައް
"ރަށުގެ ބިމާއި ފަޅާއި ފަރުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބިމާބެހޭ ގާނޫނުގެ ދަށުން ރަށު ކައުންސިލަކާއި ހަވާލުކޮށްފައިވާ މީހުން އުޅޭ ރަށެއްގެ ބިމާއި ފަރާއި ފަޅުގެ ސަރަހައްދުތަކަށެވެ
ރަށު ކައުންސިލްގެ އިދާރާ
"ރަށު ކައުންސިލްގެ އިދާރާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނަށް އަމަލުކުރަން ފަށާއިރު، ރަށު އޮފީސްކަމުގައި ބަލަމުން އަންނަ ތަންތަނަށާއި، އިދާރީ ހިންގުން ވަކިން ހުރި ސެކްށަންތަކަށެވެ.
ރަށު ކައުންސިލް
"ރަށު ކައުންސިލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ 230 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ރަށު ކައުންސިލަށެވެ.
ނެޓްވަރކް ފެސިލިޓީ އެކްޓިވިޓީ
"ނެޓްވަރކް ފެސިލިޓީ އެކްޓިވިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ނެޓްވަރކާބެހޭ ތަކެތި އިންސްޓޯލްކޮށް، މަރާމާތުކޮށް، ބަދަލުކޮށް ނުވަތަ ބަދަލުގެނެސް، އަދި މިނޫންވެސް މިފަދަ ކަމެއްކުރުމުގެ ތެރޭގައި ކުރަންޖެހޭ އެހެނިހެން ކަންތައްތަކަށެވެ.
ފައިސާފޮތި
"ފައިސާފޮތި" ނުވަތަ "ނޫޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 6/1981 (މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބޭނުން ކުރުމަށް ނެރެފައިވާ ނޫޓަށާއި ފައިސާފޮއްޗަށެވެ.
ނަފްސާނީ ބަލިތަކާބެހޭ ސިއްހީ ހިދުމަތްތެރިން
"ނަފްސާނީ ބަލިތަކާބެހޭ ސިއްހީ ހިދުމަތްތެރިން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ނަފްސާނީ ބަލިތަކަށް ފަރުވާދިނުމާއި އެފަދަ ބަލި މީހުންނަށް ސިއްހީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމާއި އެފަދަ ބަލިތަކުން ރައްކާތެރިކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ޑޮކްޓަރުންނާއި، ސައިކިއެޓްރިސްޓުންނާއި، ސައިކޮލޮޖިސްޓުންނާއި، ކައުންސެލަރުންނާއި، އެ ފަންނުގެ ސިއްހީ އެހީތެރިންނަށެވެ.
ހުއްދަދީފައިވާ ކަސްޓޯޑިއަލް ހިދުމަތްތައް
'ހުއްދަދީފައިވާ ކަސްޓޯޑިއަލް ހިދުމަތްތައް' ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަސްޓޯޑިއަން ހުށަހަޅާ ހިދުމަތްތަކާއި އަދި ލައިސަންސަށް އެދި ހުށަހަޅާއިރު ވަކިވަކިން ފާހަގަކޮށްފައިވާ ހިދުމަތްތަކާއި، ކަންތައްތައް އަދި ހިދުމަތްތަކުގެ ތެރެއިން އޮތޯރިޓީއިން ކަސްޓޯޑިއަން އަށް ދީފައިވާ ލައިސަންސްެ ގެ ދަށުން ދޫކޮށްފައިވާ ހިދުމަތްތަކަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި މުދާ ރައްކާތެރިކޮށް ބެލެހެއްޓުން (ޕޯޓް ފޯލިއޯ ސެކިއުރިޓީޒް، ނަގުދު ފައިސާ އަދި އެހެނިހެން މުދާ) ބުކް އެންޓްރީ ޓްރާންސެކްށަންސް އާއި އިންކަމް ކަލެކްށަން ޓްރޭޑް ސެޓްލްމަންޓް، ކޯޕަރޭޓް އެކްށަން މޮނިޓަރިނގ، ޓެކްސް ވިތު ހޯލްޑިންގ، ޓްރާންސްފަރ އޭޖެންސީ ސަޕޯޓް، އޮޑިޓްކުރުން، ފައިނޭންށިއަލް ރިޕޯޓިންގ، ފައިސާ މެނޭޖްކުރުން، ސެކިއުރިޓީޒް ލޭންޑިންގ އަދި ބޭރުގެ ފައިސާ އެކްސްޗޭންޖް ކުރުން ހިމެނެއެވެ.
ހުއްދަ ހާލަތު
"ހުއްދަ ހާލަތު" ނުވަތަ "ހުއްދަކުރެވިގެންވާ ދިފާއު" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ އަންނަނިވި ހާލަތްތަކުގައި މީހަކު ކުރާ އަމަލަށެވެ: (1) އެ އަމަލުކުރީ، ގެއްލުމަކުން ނުވަތަ ނުރަގަނޅު ކަމަކުން އެހެން މީހަކު ސަލާމަތްކޮށްދިނުމަށްޓަކައި، ކޮންމެހެން އެ އަމަލުކުރަންޖެހޭ ހާލަތެއްގައި ކަމުގައިވުން؛ (2) ދައުވާ އުފުލިގެންވާ ކުށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ގާނޫނުން ސަލާމަތްކުރުމަށް ބޭނުންވާ ގެއްލުމާއި ނުރަނގަޅު ކަންތަކަށް ވުރެ، އޭނާ ކުރި އަމަލުން ހުއްޓުވި ގެއްލުމާއި ނުރަގަނޅު އަމަލު ބޮޑުވުން؛ އަދި (3) އުފުލިފައިވާ ދައުވާގައި ބޭނުންކުރާ ދިފާއަކީ ދައުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ގާނޫނުގެ މަގްސަދަށް ބަލާއިރު ބޭނުންކުރެވިގެން ނުވާނެ ދިފާއެއްކަން ސާފުކޮށް އެ ގާނޫނުން އެނގެން ނެތުން.
ހުއްދަކުރެވިގެންވާ ދިފާއު
"ހުއްދަކުރެވިގެންވާ ދިފާއު" އަދި "ހުއްދަ ހާލަތު" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ އަންނަނިވި ހާލަތްތަކުގައި މީހަކު ކުރާ އަމަލަށެވެ: (1) އެ އަމަލުކުރީ، ގެއްލުމަކުން ނުވަތަ ނުރަގަނޅު ކަމަކުން އެހެން މީހަކު ސަލާމަތްކޮށްދިނުމަށްޓަކައި، ކޮންމެހެން އެ އަމަލުކުރަންޖެހޭ ހާލަތެއްގައި ކަމުގައިވުން؛ (2) ދައުވާ އުފުލިގެންވާ ކުށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ގާނޫނުން ސަލާމަތްކުރުމަށް ބޭނުންވާ ގެއްލުމާއި ނުރަނގަޅު ކަންތަކަށް ވުރެ، އޭނާ ކުރި އަމަލުން ހުއްޓުވި ގެއްލުމާއި ނުރަގަނޅު އަމަލު ބޮޑުވުން؛ އަދި (3) އުފުލިފައިވާ ދައުވާގައި ބޭނުންކުރާ ދިފާއަކީ ދައުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ގާނޫނުގެ މަގްސަދަށް ބަލާއިރު ބޭނުންކުރެވިގެން ނުވާނެ ދިފާއެއްކަން ސާފުކޮށް އެ ގާނޫނުން އެނގެން ނެތުން.
ހުކުމް ތަންފީޒުކުރަމުންދާ މީހާ
"ހުކުމް ތަންފީޒުކުރަމުންދާ މީހާ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޖިނާއީ ކުށެއް ކުރިކަން ށަރީއަތަށް ސާބިތުވެ، އޭނާގެ މައްޗަށް ހުކުމް ކަނޑައަޅައި، އެ ހުކުމް ތަންފީޒުކުރަމުންދާ މީހާއަށެވެ.
ހުކުމް
"ހުކުމް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 22/2010 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި އުފެދިފައިވާ ކޯޓަކުން ކުރާ ހުކުމަށެވެ.
ހުޅުވާލެވިފައިވާ ބާޒާރު
"ހުޅުވާލެވިފައިވާ ބާޒާރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމުކޮށް އިއުލާނު ކުރެވިގެން ހާމަކަން ބޮޑުގޮތެއްގައި ގެދޮރު ވިއްކާފަރާތް އެނގި އަދި ގަންނަން ށަރުތު ހަމަވާ ފަރާތްތަކުން ގެދޮރު ގަތުމުގެ ކަންކަން ހަމަޖެއްސުމަށް ރޭވިފައިވާ އިންތިޒާމުތަކަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރުން ގެދޮރުވެރިކުރުމަށް ހިންގޭ ސްކީމުތަކާއި އަމިއްލަ ފަރުދުންނާއި ކުންފުނިތަކުން ގެދޮރުގަނެ ވިއްކުމުގެ އުސޫލުން ހިންގޭ ޕްރޮގުރާމުތައް ހިމެނޭނެއެވެ.
ހިލޭ ސާބަހަށް މަސައްކަތްކުރާ ޖަމްއިއްޔާ
"ހިލޭ ސާބަހަށް މަސައްކަތްކުރާ ޖަމްއިއްޔާ" މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ރަޖިސްޓްރީކޮށްފައިވާ ޖަމްއިއްޔާތަކުގެ ތެރެއިން އާންމުވެގެންވާ މަންފާއަކަށް އުފައްދާފައިވާ ކޮންމެ ޖަމްއިއްޔާއަކަށެވެ.
ހިއްސާ
"ހިއްސާ" ނުވަތަ "ޔުނިޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ:
ކުންފުންޏެއްނަމަ، އެކުންފުނީގެ މިލްކުވެރިކަން ރަމްޒުކޮށްދޭ ހިއްސާއަށް، ނުވަތަ،
ޕާޓްނަރށިޕެއްނަމަ، ޕާޓްނަރށިޕްގައި ހިއްސާވާކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ މިންވަރަށެވެ.
ރަށުގެ މަގެއް
"ރަށުގެ މަގެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރަށެއްގައި ރަށު ކައުންސިލްގެ ސަރަހައްދުގައި ހިމެނޭ އެ ކައުންސިލަކާ ހަވާލުކުރެވިފައިވާ މަގުތަކަށެވެ.
ރަށުގެ ބިމާއި ފަޅާއި ފަރުތައް
"ރަށުގެ ބިމާއި ފަޅާއި ފަރުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބިމާބެހޭ ގާނޫނުގެ ދަށުން ރަށު ކައުންސިލަކާއި ހަވާލުކޮށްފައިވާ މީހުން އުޅޭ ރަށެއްގެ ބިމާއި ފަރާއި ފަޅުގެ ސަރަހައްދުތަކަށެވެ
ރަށު ކައުންސިލްގެ އިދާރާ
"ރަށު ކައުންސިލްގެ އިދާރާ" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނަށް އަމަލުކުރަން ފަށާއިރު، ރަށު އޮފީސްކަމުގައި ބަލަމުން އަންނަ ތަންތަނަށާއި، އިދާރީ ހިންގުން ވަކިން ހުރި ސެކްށަންތަކަށެވެ.
ރަށު ކައުންސިލް
"ރަށު ކައުންސިލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ 230 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ރަށު ކައުންސިލަށެވެ.
ނެޓްވަރކް ފެސިލިޓީ އެކްޓިވިޓީ
"ނެޓްވަރކް ފެސިލިޓީ އެކްޓިވިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ނެޓްވަރކާބެހޭ ތަކެތި އިންސްޓޯލްކޮށް، މަރާމާތުކޮށް، ބަދަލުކޮށް ނުވަތަ ބަދަލުގެނެސް، އަދި މިނޫންވެސް މިފަދަ ކަމެއްކުރުމުގެ ތެރޭގައި ކުރަންޖެހޭ އެހެނިހެން ކަންތައްތަކަށެވެ.
ފައިސާފޮތި
"ފައިސާފޮތި" ނުވަތަ "ނޫޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 6/1981 (މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބޭނުން ކުރުމަށް ނެރެފައިވާ ނޫޓަށާއި ފައިސާފޮއްޗަށެވެ.
ނަފްސާނީ ބަލިތަކާބެހޭ ސިއްހީ ހިދުމަތްތެރިން
"ނަފްސާނީ ބަލިތަކާބެހޭ ސިއްހީ ހިދުމަތްތެރިން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ނަފްސާނީ ބަލިތަކަށް ފަރުވާދިނުމާއި އެފަދަ ބަލި މީހުންނަށް ސިއްހީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމާއި އެފަދަ ބަލިތަކުން ރައްކާތެރިކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ޑޮކްޓަރުންނާއި، ސައިކިއެޓްރިސްޓުންނާއި، ސައިކޮލޮޖިސްޓުންނާއި، ކައުންސެލަރުންނާއި، އެ ފަންނުގެ ސިއްހީ އެހީތެރިންނަށެވެ.
ހުއްދަދީފައިވާ ކަސްޓޯޑިއަލް ހިދުމަތްތައް
'ހުއްދަދީފައިވާ ކަސްޓޯޑިއަލް ހިދުމަތްތައް' ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަސްޓޯޑިއަން ހުށަހަޅާ ހިދުމަތްތަކާއި އަދި ލައިސަންސަށް އެދި ހުށަހަޅާއިރު ވަކިވަކިން ފާހަގަކޮށްފައިވާ ހިދުމަތްތަކާއި، ކަންތައްތައް އަދި ހިދުމަތްތަކުގެ ތެރެއިން އޮތޯރިޓީއިން ކަސްޓޯޑިއަން އަށް ދީފައިވާ ލައިސަންސްެ ގެ ދަށުން ދޫކޮށްފައިވާ ހިދުމަތްތަކަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި މުދާ ރައްކާތެރިކޮށް ބެލެހެއްޓުން (ޕޯޓް ފޯލިއޯ ސެކިއުރިޓީޒް، ނަގުދު ފައިސާ އަދި އެހެނިހެން މުދާ) ބުކް އެންޓްރީ ޓްރާންސެކްށަންސް އާއި އިންކަމް ކަލެކްށަން ޓްރޭޑް ސެޓްލްމަންޓް، ކޯޕަރޭޓް އެކްށަން މޮނިޓަރިނގ، ޓެކްސް ވިތު ހޯލްޑިންގ، ޓްރާންސްފަރ އޭޖެންސީ ސަޕޯޓް، އޮޑިޓްކުރުން، ފައިނޭންށިއަލް ރިޕޯޓިންގ، ފައިސާ މެނޭޖްކުރުން، ސެކިއުރިޓީޒް ލޭންޑިންގ އަދި ބޭރުގެ ފައިސާ އެކްސްޗޭންޖް ކުރުން ހިމެނެއެވެ.
ހުއްދަ ހާލަތު
"ހުއްދަ ހާލަތު" ނުވަތަ "ހުއްދަކުރެވިގެންވާ ދިފާއު" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ އަންނަނިވި ހާލަތްތަކުގައި މީހަކު ކުރާ އަމަލަށެވެ: (1) އެ އަމަލުކުރީ، ގެއްލުމަކުން ނުވަތަ ނުރަގަނޅު ކަމަކުން އެހެން މީހަކު ސަލާމަތްކޮށްދިނުމަށްޓަކައި، ކޮންމެހެން އެ އަމަލުކުރަންޖެހޭ ހާލަތެއްގައި ކަމުގައިވުން؛ (2) ދައުވާ އުފުލިގެންވާ ކުށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ގާނޫނުން ސަލާމަތްކުރުމަށް ބޭނުންވާ ގެއްލުމާއި ނުރަނގަޅު ކަންތަކަށް ވުރެ، އޭނާ ކުރި އަމަލުން ހުއްޓުވި ގެއްލުމާއި ނުރަގަނޅު އަމަލު ބޮޑުވުން؛ އަދި (3) އުފުލިފައިވާ ދައުވާގައި ބޭނުންކުރާ ދިފާއަކީ ދައުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ގާނޫނުގެ މަގްސަދަށް ބަލާއިރު ބޭނުންކުރެވިގެން ނުވާނެ ދިފާއެއްކަން ސާފުކޮށް އެ ގާނޫނުން އެނގެން ނެތުން.
ހުއްދަކުރެވިގެންވާ ދިފާއު
"ހުއްދަކުރެވިގެންވާ ދިފާއު" އަދި "ހުއްދަ ހާލަތު" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ އަންނަނިވި ހާލަތްތަކުގައި މީހަކު ކުރާ އަމަލަށެވެ: (1) އެ އަމަލުކުރީ، ގެއްލުމަކުން ނުވަތަ ނުރަގަނޅު ކަމަކުން އެހެން މީހަކު ސަލާމަތްކޮށްދިނުމަށްޓަކައި، ކޮންމެހެން އެ އަމަލުކުރަންޖެހޭ ހާލަތެއްގައި ކަމުގައިވުން؛ (2) ދައުވާ އުފުލިގެންވާ ކުށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ގާނޫނުން ސަލާމަތްކުރުމަށް ބޭނުންވާ ގެއްލުމާއި ނުރަނގަޅު ކަންތަކަށް ވުރެ، އޭނާ ކުރި އަމަލުން ހުއްޓުވި ގެއްލުމާއި ނުރަގަނޅު އަމަލު ބޮޑުވުން؛ އަދި (3) އުފުލިފައިވާ ދައުވާގައި ބޭނުންކުރާ ދިފާއަކީ ދައުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ގާނޫނުގެ މަގްސަދަށް ބަލާއިރު ބޭނުންކުރެވިގެން ނުވާނެ ދިފާއެއްކަން ސާފުކޮށް އެ ގާނޫނުން އެނގެން ނެތުން.
ހުކުމް ތަންފީޒުކުރަމުންދާ މީހާ
"ހުކުމް ތަންފީޒުކުރަމުންދާ މީހާ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ޖިނާއީ ކުށެއް ކުރިކަން ށަރީއަތަށް ސާބިތުވެ، އޭނާގެ މައްޗަށް ހުކުމް ކަނޑައަޅައި، އެ ހުކުމް ތަންފީޒުކުރަމުންދާ މީހާއަށެވެ.
ހުކުމް
"ހުކުމް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 22/2010 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި އުފެދިފައިވާ ކޯޓަކުން ކުރާ ހުކުމަށެވެ.
ހުޅުވާލެވިފައިވާ ބާޒާރު
"ހުޅުވާލެވިފައިވާ ބާޒާރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމުކޮށް އިއުލާނު ކުރެވިގެން ހާމަކަން ބޮޑުގޮތެއްގައި ގެދޮރު ވިއްކާފަރާތް އެނގި އަދި ގަންނަން ށަރުތު ހަމަވާ ފަރާތްތަކުން ގެދޮރު ގަތުމުގެ ކަންކަން ހަމަޖެއްސުމަށް ރޭވިފައިވާ އިންތިޒާމުތަކަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރުން ގެދޮރުވެރިކުރުމަށް ހިންގޭ ސްކީމުތަކާއި އަމިއްލަ ފަރުދުންނާއި ކުންފުނިތަކުން ގެދޮރުގަނެ ވިއްކުމުގެ އުސޫލުން ހިންގޭ ޕްރޮގުރާމުތައް ހިމެނޭނެއެވެ.
ހިލޭ ސާބަހަށް މަސައްކަތްކުރާ ޖަމްއިއްޔާ
"ހިލޭ ސާބަހަށް މަސައްކަތްކުރާ ޖަމްއިއްޔާ" މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ރަޖިސްޓްރީކޮށްފައިވާ ޖަމްއިއްޔާތަކުގެ ތެރެއިން އާންމުވެގެންވާ މަންފާއަކަށް އުފައްދާފައިވާ ކޮންމެ ޖަމްއިއްޔާއަކަށެވެ.
ހިއްސާ
"ހިއްސާ" ނުވަތަ "ޔުނިޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ:
ކުންފުންޏެއްނަމަ، އެކުންފުނީގެ މިލްކުވެރިކަން ރަމްޒުކޮށްދޭ ހިއްސާއަށް، ނުވަތަ،
ޕާޓްނަރށިޕެއްނަމަ، ޕާޓްނަރށިޕްގައި ހިއްސާވާކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ މިންވަރަށެވެ.