ގާނޫނީ ރަދީފު
"ރީ ބްރޯޑްކާސްޓްކުރާ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރީ ބްރޯޑްކާސްޓްކުރުމުގެ ލައިސަންސް ލިބިގެން އެ ހިދުމަތް ޑިޖިޓަލް ޓެރެސްޓީރިއަލް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ނުވަތަ މިހާރުވެސް ފޯރުކޮށްދޭ އެހެނިހެން ޓެކްނޮލޮޖީ (ކޮންވެންށަނަލް) ގެ ތެރެއިން އެ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދޭ ކޮންމެ ފަރާތަކަށެވެ.
"ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދިރިއުޅެމުން ދިއުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވަގުތީ ގޮތުން އެހެން ތަނެއްގައި އުޅުނު ނަމަވެސް، ދިވެހިރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތް ކުރުމުގެ ގޮތުން ނޫންގޮތަކަށް، ދާއިމީ ގޮތެއްގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދިރިއުޅޭ ދިރިއުޅުމަށެވެ.
"އަސާސީ ހިދުމަތްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތެއްގައި ދިރިއުޅޭ ފަރާތްތަކަށް އެ އިމާރާތުގައި ދިރިއުޅުމަށްޓަކައި ދުވަހުން ދުވަހަށް ބޭނުންކުރަންޖެހޭ ފެނާއި، ކަރަންޓާއި، ނަރުދަމާގެ ހިދުމަތްތަކަށެވެ.
"ޔުނިޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސްޓްރާޓާ ޕްލޭންގައި ހިމެނޭ އިމާރާތުގެ ނުވަތަ އިމާރާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ، ވަކިން މިލްކުކުރެވޭ ޔުނިޓަށެވެ. އެ ޔުނިޓަކީ އިމާރާތުގެ އެއްބުރި އެކުގައި، ނުވަތަ އެއް ބުރީގައި ހިމެނޭ ވަކި ޔުނިޓެއް، ނުވަތަ އެއްބުރިއަށްވުރެ ގިނަ ބުރީގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ ޔުނިޓެއްކަމުގައި ބެލިދާނެއެވެ. އަދި، އެފަދަ ޔުނިޓަކީ ދިރިއުޅުމަށްދޫކުރާ ފްލެޓެއް/އެޕާޓްމަންޓެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިކުރުމަށް ދޫކުރާ ޔުނިޓެއްކަން ސްޓްރާޓާ ޕްލޭންގައި ހިމެނިފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.
"ޔުނިޓުގެ ވެރިފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސްޓްރާޓާ ޕްލޭންގައި ހިމެނޭ ޔުނިޓެއްގެ މިލްކުވެރި ފަރާތްކަމުގައި އެ ޔުނިޓުގެ ރަޖިސްޓަރީގައި ބަޔާންކުރާ ފަރާތަށެވެ.
"ޔުނިޓުގެ ރަޖިސްޓަރީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ ދަށުން އެއްމެދު އިމާރާތުގައި ހިމެނޭ، ޔުނިޓުގެ ވެރިފަރާތަށް ދޫކުރާ ރަޖިސްޓަރީއަށެވެ.
"ސްޓްރާޓާ ރޯލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްމެދު އިމާރާތުގެ ޔުނިޓުތަކާއި އެ ޔުނިޓުތައް ކުއްޔަށްދޭ ފަރާތްތަކުގެ މައުލޫމާތާއި، އެއްމެދު އިމާރާތުގައި ހިމެނޭ ރަހުނުތަކާއި އިންށުއަރެންސާގުޅޭ މައުލޫމާތު ހިމެނޭގޮތުން، އެއްމެދު އިމާރާތް ބެލެހެއްޓުމާއި ބޭނުންކުރުމަށްޓަކައި އެއްމެދު އިމާރާތާއި ޔުނިޓުތަކާގުޅޭ މައުލޫމާތު މެނޭޖްމަންޓް ކޯޕަރޭށަނުން ރިކޯޑުކޮށް ބަލަހައްޓާ ލިޔެކިޔުމަށެވެ.
"ސްޓޭޖް ޑިވެލޮޕްމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިމެއް އަލަށް ތަރައްގީކުރުމަށް ރޭވިފައިވާ އިމާރާތަކަށް ޕްރޮޕޯސަލް ހުށަހަޅައި، ސްޓްރާޓާ ޕްލޭނެއް އެކުލަވާލައި އެކި ފިޔަވަހިތަކަށް ބަހާލައިގެން މަށްރޫއެއް ނުވަތަ ސްޓްރާޓާ ސްކީމެއް ހިންގުމަށެވެ.
"ސްޓްރާޓާ ސްކީމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޔުނިޓުތަކާއި އާންމު ތަންތަން ހިމެނޭގޮތަށް ބިނާކޮށްފައިވާ ނުވަތަ ބިނާކުރަން ގަސްތުކުރާ އެއްމެދު އިމާރާތެއް ނުވަތަ އިމާރާތްތަކެއްގެ ސްޓްރާޓާ ޕްލޭނަށް ހުއްދަ ދޫކުރުމާއެކު، މި ގާނޫނުގެ ދަށުން އެކުލަވާލާ ވަކި އުސޫލުތަކަކާއި ހަމަތަކެއްގެމަތިން އެއްމެދު އިމާރާތް ބޭނުންކުރުމާއި ބެލެހެއްޓުމަށް، އެކުލަވާލާ ސްކީމަށެވެ.
"ސިންކިންގ ފަންޑު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްމެދު އިމާރާތް ނުވަތަ އިމާރާތްތަކުގެ ޔުނިޓުތަކުގެ ވެރިފަރާތްތަކުން އިމާރާތް ބޭނުންކުރުމާއި ބެލެހެއްޓުމަށް ހިނގާ ކެޕިޓަލް ހަރަދުތައް ބެލެހެއްޓުމަށް އުފައްދާ ފަންޑަށެވެ.
"ށެޑިއުލް އޮފް ސްޓްރާޓާ ޔުނިޓްސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސްޓްރާޓާ ޕްލޭންގައި ހިމެނޭ ޔުނިޓުތަކާއި އެ ޔުނިޓުތަކުގެ ތަފްސީލުތަކާއި، އެ ޔުނިޓުތަކުގެ މިންތައް، އަދި އެ ޔުނިޓުތަކުގެ މިނާ ގުޅިގެން އެ ޔުނިޓުތަކަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ހިއްސާގެ އަދަދު އަންގައިދޭ ތާވަލަށެވެ.
"ސްޓްރާޓާ ޕްލޭން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސްޓްރާޓާ އުސޫލުން ގޯތި ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށްޓަކައި، ބިމެއްގައި ކޮށްފައިވާ ނުވަތަ ކުރަން ގަސްތުކުރާ އެއްބުރި ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ގިނަ ބުރީގެ އިމާރާތެއްގެ ޔުނިޓުތައް ބަހަން ބޭނުންވާ ގޮތާއި، ކޮންމެ ޔުނިޓެއްގެ ވެރިފަރާތަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ހިއްސާގެ މިންވަރާއި، އެ އިމާރާތުގައި ހިމެނޭ އާންމު ތަންތަންކަމުގައި ކަނޑައަޅާ ބައި އަންގައިދޭ ޕްލޭނަށެވެ.
"ސްޓްރާޓާ އުސޫލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިމެއްގައި ބިނާކޮށްފައިވާ ނުވަތަ ބިނާކުރަން ގަސްތުކުރާ އިމާރާތެއް ނުވަތަ އިމާރާތްތަކެއްގައި ހިމެނޭ ޔުނިޓުތައް ވަކިވަކި ފަރާތްތަކަށް މިލްކުކުރުމުގެ އިތުރުން، ހުރިހާ މިލްކުވެރިންގެ މެދުގައި ބިމާއި އިމާރާތުގެ އާންމު ތަންތަން ވަކި ހަމަތަކެއްގެމަތިން ބޭނުންކުރުމަށާއި ބެލެހެއްޓުމަށް ކަނޑައެޅޭ އުސޫލަށެވެ.
"ގަންނަ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަރުދުންނާއި ގާނޫނީ ށަހްސުތައް ހިމެނޭގޮތުން އެއްމެދު އިމާރާތެއްގެ ޔުނިޓެއް ގަތުމަށް އެދޭ ފަރާތަށެވެ.
"ލިމިޓެޑް ކޮމަން ޕްރޮޕަރޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްމެދު އިމާރާތުގައި ހިމެނޭ ވަކިވަކި ޔުނިޓުތަކަށް ހާއްސަކުރެވޭ އާންމު ތަންތަނަށެވެ. އެ ތަންތަން ހިންގާ ބަލަހައްޓާނީ ، މެނޭޖްމަންޓް ކޯޕަރޭށަންގެބެލުމުގެ ދަށުން، އެ ތަނަކަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ޔުނިޓުތަކެއްގެ ވެރިފަރާތްތަކުންނެވެ.
"ރީ ބްރޯޑްކާސްޓްކުރާ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރީ ބްރޯޑްކާސްޓްކުރުމުގެ ލައިސަންސް ލިބިގެން އެ ހިދުމަތް ޑިޖިޓަލް ޓެރެސްޓީރިއަލް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ނުވަތަ މިހާރުވެސް ފޯރުކޮށްދޭ އެހެނިހެން ޓެކްނޮލޮޖީ (ކޮންވެންށަނަލް) ގެ ތެރެއިން އެ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދޭ ކޮންމެ ފަރާތަކަށެވެ.
"ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދިރިއުޅެމުން ދިއުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވަގުތީ ގޮތުން އެހެން ތަނެއްގައި އުޅުނު ނަމަވެސް، ދިވެހިރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތް ކުރުމުގެ ގޮތުން ނޫންގޮތަކަށް، ދާއިމީ ގޮތެއްގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދިރިއުޅޭ ދިރިއުޅުމަށެވެ.
"އަސާސީ ހިދުމަތްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އިމާރާތެއްގައި ދިރިއުޅޭ ފަރާތްތަކަށް އެ އިމާރާތުގައި ދިރިއުޅުމަށްޓަކައި ދުވަހުން ދުވަހަށް ބޭނުންކުރަންޖެހޭ ފެނާއި، ކަރަންޓާއި، ނަރުދަމާގެ ހިދުމަތްތަކަށެވެ.
"ޔުނިޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސްޓްރާޓާ ޕްލޭންގައި ހިމެނޭ އިމާރާތުގެ ނުވަތަ އިމާރާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ، ވަކިން މިލްކުކުރެވޭ ޔުނިޓަށެވެ. އެ ޔުނިޓަކީ އިމާރާތުގެ އެއްބުރި އެކުގައި، ނުވަތަ އެއް ބުރީގައި ހިމެނޭ ވަކި ޔުނިޓެއް، ނުވަތަ އެއްބުރިއަށްވުރެ ގިނަ ބުރީގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ ޔުނިޓެއްކަމުގައި ބެލިދާނެއެވެ. އަދި، އެފަދަ ޔުނިޓަކީ ދިރިއުޅުމަށްދޫކުރާ ފްލެޓެއް/އެޕާޓްމަންޓެއް ނުވަތަ ވިޔަފާރިކުރުމަށް ދޫކުރާ ޔުނިޓެއްކަން ސްޓްރާޓާ ޕްލޭންގައި ހިމެނިފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.
"ޔުނިޓުގެ ވެރިފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސްޓްރާޓާ ޕްލޭންގައި ހިމެނޭ ޔުނިޓެއްގެ މިލްކުވެރި ފަރާތްކަމުގައި އެ ޔުނިޓުގެ ރަޖިސްޓަރީގައި ބަޔާންކުރާ ފަރާތަށެވެ.
"ޔުނިޓުގެ ރަޖިސްޓަރީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގާނޫނުގެ ދަށުން އެއްމެދު އިމާރާތުގައި ހިމެނޭ، ޔުނިޓުގެ ވެރިފަރާތަށް ދޫކުރާ ރަޖިސްޓަރީއަށެވެ.
"ސްޓްރާޓާ ރޯލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްމެދު އިމާރާތުގެ ޔުނިޓުތަކާއި އެ ޔުނިޓުތައް ކުއްޔަށްދޭ ފަރާތްތަކުގެ މައުލޫމާތާއި، އެއްމެދު އިމާރާތުގައި ހިމެނޭ ރަހުނުތަކާއި އިންށުއަރެންސާގުޅޭ މައުލޫމާތު ހިމެނޭގޮތުން، އެއްމެދު އިމާރާތް ބެލެހެއްޓުމާއި ބޭނުންކުރުމަށްޓަކައި އެއްމެދު އިމާރާތާއި ޔުނިޓުތަކާގުޅޭ މައުލޫމާތު މެނޭޖްމަންޓް ކޯޕަރޭށަނުން ރިކޯޑުކޮށް ބަލަހައްޓާ ލިޔެކިޔުމަށެވެ.
"ސްޓޭޖް ޑިވެލޮޕްމަންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިމެއް އަލަށް ތަރައްގީކުރުމަށް ރޭވިފައިވާ އިމާރާތަކަށް ޕްރޮޕޯސަލް ހުށަހަޅައި، ސްޓްރާޓާ ޕްލޭނެއް އެކުލަވާލައި އެކި ފިޔަވަހިތަކަށް ބަހާލައިގެން މަށްރޫއެއް ނުވަތަ ސްޓްރާޓާ ސްކީމެއް ހިންގުމަށެވެ.
"ސްޓްރާޓާ ސްކީމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޔުނިޓުތަކާއި އާންމު ތަންތަން ހިމެނޭގޮތަށް ބިނާކޮށްފައިވާ ނުވަތަ ބިނާކުރަން ގަސްތުކުރާ އެއްމެދު އިމާރާތެއް ނުވަތަ އިމާރާތްތަކެއްގެ ސްޓްރާޓާ ޕްލޭނަށް ހުއްދަ ދޫކުރުމާއެކު، މި ގާނޫނުގެ ދަށުން އެކުލަވާލާ ވަކި އުސޫލުތަކަކާއި ހަމަތަކެއްގެމަތިން އެއްމެދު އިމާރާތް ބޭނުންކުރުމާއި ބެލެހެއްޓުމަށް، އެކުލަވާލާ ސްކީމަށެވެ.
"ސިންކިންގ ފަންޑު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްމެދު އިމާރާތް ނުވަތަ އިމާރާތްތަކުގެ ޔުނިޓުތަކުގެ ވެރިފަރާތްތަކުން އިމާރާތް ބޭނުންކުރުމާއި ބެލެހެއްޓުމަށް ހިނގާ ކެޕިޓަލް ހަރަދުތައް ބެލެހެއްޓުމަށް އުފައްދާ ފަންޑަށެވެ.
"ށެޑިއުލް އޮފް ސްޓްރާޓާ ޔުނިޓްސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސްޓްރާޓާ ޕްލޭންގައި ހިމެނޭ ޔުނިޓުތަކާއި އެ ޔުނިޓުތަކުގެ ތަފްސީލުތަކާއި، އެ ޔުނިޓުތަކުގެ މިންތައް، އަދި އެ ޔުނިޓުތަކުގެ މިނާ ގުޅިގެން އެ ޔުނިޓުތަކަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ހިއްސާގެ އަދަދު އަންގައިދޭ ތާވަލަށެވެ.
"ސްޓްރާޓާ ޕްލޭން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސްޓްރާޓާ އުސޫލުން ގޯތި ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށްޓަކައި، ބިމެއްގައި ކޮށްފައިވާ ނުވަތަ ކުރަން ގަސްތުކުރާ އެއްބުރި ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ގިނަ ބުރީގެ އިމާރާތެއްގެ ޔުނިޓުތައް ބަހަން ބޭނުންވާ ގޮތާއި، ކޮންމެ ޔުނިޓެއްގެ ވެރިފަރާތަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ހިއްސާގެ މިންވަރާއި، އެ އިމާރާތުގައި ހިމެނޭ އާންމު ތަންތަންކަމުގައި ކަނޑައަޅާ ބައި އަންގައިދޭ ޕްލޭނަށެވެ.
"ސްޓްރާޓާ އުސޫލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބިމެއްގައި ބިނާކޮށްފައިވާ ނުވަތަ ބިނާކުރަން ގަސްތުކުރާ އިމާރާތެއް ނުވަތަ އިމާރާތްތަކެއްގައި ހިމެނޭ ޔުނިޓުތައް ވަކިވަކި ފަރާތްތަކަށް މިލްކުކުރުމުގެ އިތުރުން، ހުރިހާ މިލްކުވެރިންގެ މެދުގައި ބިމާއި އިމާރާތުގެ އާންމު ތަންތަން ވަކި ހަމަތަކެއްގެމަތިން ބޭނުންކުރުމަށާއި ބެލެހެއްޓުމަށް ކަނޑައެޅޭ އުސޫލަށެވެ.
"ގަންނަ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަރުދުންނާއި ގާނޫނީ ށަހްސުތައް ހިމެނޭގޮތުން އެއްމެދު އިމާރާތެއްގެ ޔުނިޓެއް ގަތުމަށް އެދޭ ފަރާތަށެވެ.
"ލިމިޓެޑް ކޮމަން ޕްރޮޕަރޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްމެދު އިމާރާތުގައި ހިމެނޭ ވަކިވަކި ޔުނިޓުތަކަށް ހާއްސަކުރެވޭ އާންމު ތަންތަނަށެވެ. އެ ތަންތަން ހިންގާ ބަލަހައްޓާނީ ، މެނޭޖްމަންޓް ކޯޕަރޭށަންގެބެލުމުގެ ދަށުން، އެ ތަނަކަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ޔުނިޓުތަކެއްގެ ވެރިފަރާތްތަކުންނެވެ.