ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
އެކްރެޑިޓް ކުރެވިގެންވާ ނޫސްވެރިން
"އެކްރެޑިޓް ކުރެވިގެންވާ ނޫސްވެރިން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އެއްވުން ރިޕޯޓްކުރުމަށްޓަކައި ހަރަކާތްތެރިވާ ނޫސްވެރިންކަން ފާހަގަކުރުމުގެގޮތުން، ރަޖިސްޓްރީކުރެވިގެންވާ މީޑިއާގެ ވަސީލަތްތަކަށް، އެކްރެޑިޓްކުރުމުގެ ގަވާއިދުގެ ދަށުން ދޫކޮށްފައިވާ އެކްރެޑިޓޭށަން ޕާސް ގެންގުޅޭ ނޫސްވެރިންނަށެވެ.
އެކްރޫޑް ޕެންށަން ހައްގު
"އެކްރޫޑް ޕެންށަން ހައްގު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ގާނޫނަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން، ޕެންށަން ނުވަތަ ރިޓަޔަރމަންޓް ބެނިފިޓެއް ދިނުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަކި އުސޫލުތަކެއްގެ ދަށުން ލިބެންޖެހޭ އިނާޔަތަކަށް އޮތް ހައްގަށެވެ.
އެކުއިޒިށަން ފީ
"އެކުއިޒިށަން ފީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަތުރުވެރިކަމާބެހޭ ކަންކަމަށް ދޫކުރެވޭ ރަށް ނުވަތަ ބިން ނުވަތަ ފަޅުގައި ހިންގުމަށް ހުށަހަޅާ މަޝްރޫއަށް ބިނާކޮށް، އެއިރެއްގެ މާކެޓް އަގަށް ބަލައި، ރަށް ނުވަތަ ބިން ނުވަތަ ފަޅާ ގުޅޭ ލީސްހޯލްޑް ހައްގުތައް ލިބިގަތުމަށްޓަކައި ދައުލަތަށް ދެއްކުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް ފިނޭންސް އެންޑް ޓްރެޒަރީގެ މަޝްވަރާއާއެކު ޓޫރިޒަމާބެހޭ މިނިސްޓްރީން ކަނޑައަޅާ ފީ އަށެވެ.
އެކުއާކަލްޗަރ ކުރުން
"އެކުއާކަލްޗަރ ކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑާއި، މޫދާއި، ކުޅިއާއި، ފެންގަނޑުގަނޑާއި، ޕޮންޑްއާއި ޓޭންކް ފަދަ ތަންތަނުގައި މަސް ވިއްސާ، ދިރުވާ، އާލާކޮށް ގެންގުޅެ ބޮޑުކުރުމަށެވެ.
އެކައުންޓެއް މެދުވެރިކޮށް ފައިސާދެއްކުން
"އެކައުންޓެއް މެދުވެރިކޮށް ފައިސާދެއްކުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ކޮރެސްޕޮންޑެންޓް އެކައުންޓެއް މެދުވެރިކޮށް ތިންވަނަ ފަރާތަކުން އެފަރާތުގެ އަމިއްލަ ނަމުގައި ފައިސާގެ މުއާމަލާތް ހިންގުމަށެވެ.
އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅު
ކުށުގެ އަމަލެއް ފުރިހަމަކުރުމަށްޓަކައި އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅެއް އަޅައިފިކަމުގައި ބެލެވޭނީ އެ ކުށުގެ އަމަލު ފުރިހަމަކުރުމަށް އޮތް އޭނާގެ މަގްސަދު އެއަމަލުން ސާފުކޮށް ދަލީލުކޮށްދޭ ނަމައެވެ. ކުށެއްގެ އަމަލެއް ފުރިހަމަކުރުމަށްޓަކައި، އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅެއް އެޅީކަމުގައި ބެލެވިދާނެ އަމަލު ކުށުގެ އަމަލު ފުރިހަމަކުރުމަށް އޮތް މަގްސަދު ސާފުކޮށް ދަލީލުކޮށްދޭނަމަ، އަންނަނިވި އަމަލުތަކަކީ، ކުށެއްގެ އަމަލެއް ފުރިހަމަކުރުމަށްޓަކައި، އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅެއް އެޅީކަމުގައި، ގާނޫނީ ގޮތުން ބެލިދާނެ އަމަލުތަކެވެ: (1) އެ މީހެއްގެ މައްޗަށް ކުށުގެ އަމަލު ހިންގޭ މީހާއަށް އިންތިޒާރުކުރުމާއި، އޭނާ ހޯދުމާއި އޭނާގެ ފަހަތުން ދިޔުން؛ (2) އެ މީހެއްގެ މައްޗަށް ކުށުގެ އަމަލު ހިންގޭ މީހާ، އެ ކުށް ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ތަނަށް ގެންދިއުމަށް ލެންބުން ނުވަތަ ލެންބުމަށް މަސައްކަތްކުރުން؛ (3) ކުށްކުރަން ބޭނުންވާ ތަން އެ ކަމަށް އެކަށީގެންވޭތޯ ބަލައި އެ ތަނުގެ މައުލޫމާތު ހޯދުން (4) ކުށުގެ އަމަލު ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ތަނަކީ އިމާރާތެއް ނުވަތަ އުޅަނދެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް ބަންދުކޮށްފައިވާ ތަނަކަށްވެފައި އެ ތަނަކަށް ހުއްދަނެތި ވަނުން؛ (5) ކުށުގެ އަމަލު ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ސާމާނު އަތުގައި ބެހެއްޓުމާއި، އެ ސާމާނަކީ އެ ކުށުގެ މަގްސަދު ހާސިލުކުރުމަށްޓަކައި ހާއްސަކޮށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ އެއްޗެއްސަށްވުމާއި އެއިން އެ ހާލަތުގައި ހުއްދަ ބޭނުމެއް ނުކުރެވޭނެ އެއްޗެއްސަށްވުން؛ ނުވަތަ (5) ކުށުގެ އަމަލު ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ސާމާނު އަތުގައި ބެހެއްޓުމާއި، ހޯދުމާއި، އެއާ އެއްގޮތް އެއްޗެހި ހޯދުމާއި އަދި އެއްޗެހި ކުށުގެ އަމަލު ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ތަނުގައި ނުވަތަ އެ ތަނާ ކައިރި ހިސާބެއްގައި ބެހެއްޓުމާއި، އެގޮތަށް އެ ސާމާނު ބެހެއްޓުމަކީ އެ ހާލަތުގައި އެނޫން ހުއްދަ ބޭނުމެއް ހިފޭނެ ކަމެއްކަމަށް ނުވުން.
އެކަހެރިކުރުމުގެ މަރުކަޒު
"އެކަހެރިކުރުމުގެ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އެކަހެރިކުރުމުގެ ހާއްސަ މަގްސަދުގައި ބިނާކުރާ ހޮސްޕިޓަލާއި މަރުކަޒުތަކަށެވެ.
އެބޯށަން
"އެބޯށަން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ބަނޑަށް 28 ހަފުތާ ނުފުރި ހައްޔަރުންނެއްޓުމަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި 28 ހަފުތާ ނުފުރި ބައިގެންދިއުމާއި ސިއްހީ ސަބަބަކާހުރެ ނުވަތަ އެހެނިހެން ގޮތްގޮތުން ހައްޔަރުންނެއްޓުން ނުވަތަ ވިހެއުން ހިމެނެއެވެ.
އެނުއިޓީ
"އެނުއިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ސްކީމްގައި ބައިވެރިވާ ފަރާތަކުން، އެފަރާތަށް ނުވަތަ އެފަރާތުގެ ބެނިފިށަރީން އުމުރު ދުވަހަށް، މަހަކު ވަކި އަދަދެއްގެ ފައިސާއެއް ލިބޭނޭ ގޮތަށް، އިންށުއަރެންސް ކުންފުންޏަކުން ގަންނަ އިންށުއަރެންސް ޕޮލިސީއަކަށެވެ.
އެނަރޖީ އޮތޯރިޓީ
"އެނަރޖީ އޮތޯރިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ހަކަތައިގެ ދާއިރާގެ ގަވާއިދުތަކާއި މިންގަނޑުތައް ހަދައި ހިންގުމުގެ ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓުމަށް ސަރުކާރުން ކަނޑައަޅާފައިވާ މުއްސަސާ އަށެވެ.
އުޖޫރަ
"އުޖޫރަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މުވައްޒަފުގެ ވަޒީފާއާ ގުޅޭގޮތުން، ފައިސާއިން، ނުވަތަ އަގުހުރި އެހެންވެސް އެއްޗަކުން، ވަޒީފާދޭ ފަރާތުން އެމުވައްޒަފަކަށް ދޭ މުސާރައާއި، އިތުރު މަންފާތަކާއި، އެލަވަންސްތަކާއި ވަޒީފާއާ ގުޅިގެން އެ މުވައްޒަފަކަށް ދޭ އެހެނިހެން މާލީ ފައިދާތަކަށެވެ.
އުފެދިފައިވާ ބިން
"އުފެދިފައިވާ ބިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޕްރޮޖެކްޓަށް ހިއްކާފައިވާ ބިން ނުހިމެނޭ ގޮތުން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުގައި ހިމެނޭ އެންމެހައި ބިމުގެ ތެރެއިން، މެދުދިޔައިގައި ކަނޑުގެ ސަތަހުން މައްޗަށް ހިކިފައި އޮންނަ ބިމުގެ ޖުމްލަ ސަރަހައްދަށެވެ.
އުފުރުން
"އުފުރުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ރުކެއް ނުވަތަ ގަހެއް ހުރިތަން ނޫން އެހެން ތަނަކަށް ނުވަތަ އެހެން ރަށަކަށް ގެންދިމުގެ ބޭނުމުގައި، މޫތަކާއެކު އުފުރުމަށެެވެ.
އުމްރާ ޕެކޭޖް
"އުމްރާ ޕެކޭޖް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ކުންފުނިތަކުން އުމްރާ ވެރިންނަށް ދިނުމަށް އެއްބަސްވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގައިވާ ހިދުމަތްތަކެވެ.
އުމުރަށް ޖަލަށްލުން
"އުމުރަށް ޖަލަށްލުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، 25 (ފަންސަވީސް) އަހަރަށް ޖަލަށްލުމަށެވެ.
އެކްރެޑިޓް ކުރެވިގެންވާ ނޫސްވެރިން
"އެކްރެޑިޓް ކުރެވިގެންވާ ނޫސްވެރިން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އެއްވުން ރިޕޯޓްކުރުމަށްޓަކައި ހަރަކާތްތެރިވާ ނޫސްވެރިންކަން ފާހަގަކުރުމުގެގޮތުން، ރަޖިސްޓްރީކުރެވިގެންވާ މީޑިއާގެ ވަސީލަތްތަކަށް، އެކްރެޑިޓްކުރުމުގެ ގަވާއިދުގެ ދަށުން ދޫކޮށްފައިވާ އެކްރެޑިޓޭށަން ޕާސް ގެންގުޅޭ ނޫސްވެރިންނަށެވެ.
އެކްރޫޑް ޕެންށަން ހައްގު
"އެކްރޫޑް ޕެންށަން ހައްގު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ގާނޫނަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން، ޕެންށަން ނުވަތަ ރިޓަޔަރމަންޓް ބެނިފިޓެއް ދިނުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަކި އުސޫލުތަކެއްގެ ދަށުން ލިބެންޖެހޭ އިނާޔަތަކަށް އޮތް ހައްގަށެވެ.
އެކުއިޒިށަން ފީ
"އެކުއިޒިށަން ފީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފަތުރުވެރިކަމާބެހޭ ކަންކަމަށް ދޫކުރެވޭ ރަށް ނުވަތަ ބިން ނުވަތަ ފަޅުގައި ހިންގުމަށް ހުށަހަޅާ މަޝްރޫއަށް ބިނާކޮށް، އެއިރެއްގެ މާކެޓް އަގަށް ބަލައި، ރަށް ނުވަތަ ބިން ނުވަތަ ފަޅާ ގުޅޭ ލީސްހޯލްޑް ހައްގުތައް ލިބިގަތުމަށްޓަކައި ދައުލަތަށް ދެއްކުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް ފިނޭންސް އެންޑް ޓްރެޒަރީގެ މަޝްވަރާއާއެކު ޓޫރިޒަމާބެހޭ މިނިސްޓްރީން ކަނޑައަޅާ ފީ އަށެވެ.
އެކުއާކަލްޗަރ ކުރުން
"އެކުއާކަލްޗަރ ކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑާއި، މޫދާއި، ކުޅިއާއި، ފެންގަނޑުގަނޑާއި، ޕޮންޑްއާއި ޓޭންކް ފަދަ ތަންތަނުގައި މަސް ވިއްސާ، ދިރުވާ، އާލާކޮށް ގެންގުޅެ ބޮޑުކުރުމަށެވެ.
އެކައުންޓެއް މެދުވެރިކޮށް ފައިސާދެއްކުން
"އެކައުންޓެއް މެދުވެރިކޮށް ފައިސާދެއްކުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ކޮރެސްޕޮންޑެންޓް އެކައުންޓެއް މެދުވެރިކޮށް ތިންވަނަ ފަރާތަކުން އެފަރާތުގެ އަމިއްލަ ނަމުގައި ފައިސާގެ މުއާމަލާތް ހިންގުމަށެވެ.
އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅު
ކުށުގެ އަމަލެއް ފުރިހަމަކުރުމަށްޓަކައި އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅެއް އަޅައިފިކަމުގައި ބެލެވޭނީ އެ ކުށުގެ އަމަލު ފުރިހަމަކުރުމަށް އޮތް އޭނާގެ މަގްސަދު އެއަމަލުން ސާފުކޮށް ދަލީލުކޮށްދޭ ނަމައެވެ. ކުށެއްގެ އަމަލެއް ފުރިހަމަކުރުމަށްޓަކައި، އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅެއް އެޅީކަމުގައި ބެލެވިދާނެ އަމަލު ކުށުގެ އަމަލު ފުރިހަމަކުރުމަށް އޮތް މަގްސަދު ސާފުކޮށް ދަލީލުކޮށްދޭނަމަ، އަންނަނިވި އަމަލުތަކަކީ، ކުށެއްގެ އަމަލެއް ފުރިހަމަކުރުމަށްޓަކައި، އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅެއް އެޅީކަމުގައި، ގާނޫނީ ގޮތުން ބެލިދާނެ އަމަލުތަކެވެ: (1) އެ މީހެއްގެ މައްޗަށް ކުށުގެ އަމަލު ހިންގޭ މީހާއަށް އިންތިޒާރުކުރުމާއި، އޭނާ ހޯދުމާއި އޭނާގެ ފަހަތުން ދިޔުން؛ (2) އެ މީހެއްގެ މައްޗަށް ކުށުގެ އަމަލު ހިންގޭ މީހާ، އެ ކުށް ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ތަނަށް ގެންދިއުމަށް ލެންބުން ނުވަތަ ލެންބުމަށް މަސައްކަތްކުރުން؛ (3) ކުށްކުރަން ބޭނުންވާ ތަން އެ ކަމަށް އެކަށީގެންވޭތޯ ބަލައި އެ ތަނުގެ މައުލޫމާތު ހޯދުން (4) ކުށުގެ އަމަލު ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ތަނަކީ އިމާރާތެއް ނުވަތަ އުޅަނދެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް ބަންދުކޮށްފައިވާ ތަނަކަށްވެފައި އެ ތަނަކަށް ހުއްދަނެތި ވަނުން؛ (5) ކުށުގެ އަމަލު ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ސާމާނު އަތުގައި ބެހެއްޓުމާއި، އެ ސާމާނަކީ އެ ކުށުގެ މަގްސަދު ހާސިލުކުރުމަށްޓަކައި ހާއްސަކޮށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ އެއްޗެއްސަށްވުމާއި އެއިން އެ ހާލަތުގައި ހުއްދަ ބޭނުމެއް ނުކުރެވޭނެ އެއްޗެއްސަށްވުން؛ ނުވަތަ (5) ކުށުގެ އަމަލު ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ސާމާނު އަތުގައި ބެހެއްޓުމާއި، ހޯދުމާއި، އެއާ އެއްގޮތް އެއްޗެހި ހޯދުމާއި އަދި އެއްޗެހި ކުށުގެ އަމަލު ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ތަނުގައި ނުވަތަ އެ ތަނާ ކައިރި ހިސާބެއްގައި ބެހެއްޓުމާއި، އެގޮތަށް އެ ސާމާނު ބެހެއްޓުމަކީ އެ ހާލަތުގައި އެނޫން ހުއްދަ ބޭނުމެއް ހިފޭނެ ކަމެއްކަމަށް ނުވުން.
އެކަހެރިކުރުމުގެ މަރުކަޒު
"އެކަހެރިކުރުމުގެ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އެކަހެރިކުރުމުގެ ހާއްސަ މަގްސަދުގައި ބިނާކުރާ ހޮސްޕިޓަލާއި މަރުކަޒުތަކަށެވެ.
އެބޯށަން
"އެބޯށަން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ބަނޑަށް 28 ހަފުތާ ނުފުރި ހައްޔަރުންނެއްޓުމަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި 28 ހަފުތާ ނުފުރި ބައިގެންދިއުމާއި ސިއްހީ ސަބަބަކާހުރެ ނުވަތަ އެހެނިހެން ގޮތްގޮތުން ހައްޔަރުންނެއްޓުން ނުވަތަ ވިހެއުން ހިމެނެއެވެ.
އެނުއިޓީ
"އެނުއިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ސްކީމްގައި ބައިވެރިވާ ފަރާތަކުން، އެފަރާތަށް ނުވަތަ އެފަރާތުގެ ބެނިފިށަރީން އުމުރު ދުވަހަށް، މަހަކު ވަކި އަދަދެއްގެ ފައިސާއެއް ލިބޭނޭ ގޮތަށް، އިންށުއަރެންސް ކުންފުންޏަކުން ގަންނަ އިންށުއަރެންސް ޕޮލިސީއަކަށެވެ.
އެނަރޖީ އޮތޯރިޓީ
"އެނަރޖީ އޮތޯރިޓީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ހަކަތައިގެ ދާއިރާގެ ގަވާއިދުތަކާއި މިންގަނޑުތައް ހަދައި ހިންގުމުގެ ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓުމަށް ސަރުކާރުން ކަނޑައަޅާފައިވާ މުއްސަސާ އަށެވެ.
އުޖޫރަ
"އުޖޫރަ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މުވައްޒަފުގެ ވަޒީފާއާ ގުޅޭގޮތުން، ފައިސާއިން، ނުވަތަ އަގުހުރި އެހެންވެސް އެއްޗަކުން، ވަޒީފާދޭ ފަރާތުން އެމުވައްޒަފަކަށް ދޭ މުސާރައާއި، އިތުރު މަންފާތަކާއި، އެލަވަންސްތަކާއި ވަޒީފާއާ ގުޅިގެން އެ މުވައްޒަފަކަށް ދޭ އެހެނިހެން މާލީ ފައިދާތަކަށެވެ.
އުފެދިފައިވާ ބިން
"އުފެދިފައިވާ ބިން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ޕްރޮޖެކްޓަށް ހިއްކާފައިވާ ބިން ނުހިމެނޭ ގޮތުން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުގައި ހިމެނޭ އެންމެހައި ބިމުގެ ތެރެއިން، މެދުދިޔައިގައި ކަނޑުގެ ސަތަހުން މައްޗަށް ހިކިފައި އޮންނަ ބިމުގެ ޖުމްލަ ސަރަހައްދަށެވެ.
އުފުރުން
"އުފުރުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ރުކެއް ނުވަތަ ގަހެއް ހުރިތަން ނޫން އެހެން ތަނަކަށް ނުވަތަ އެހެން ރަށަކަށް ގެންދިމުގެ ބޭނުމުގައި، މޫތަކާއެކު އުފުރުމަށެެވެ.
އުމްރާ ޕެކޭޖް
"އުމްރާ ޕެކޭޖް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ކުންފުނިތަކުން އުމްރާ ވެރިންނަށް ދިނުމަށް އެއްބަސްވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގައިވާ ހިދުމަތްތަކެވެ.
އުމުރަށް ޖަލަށްލުން
"އުމުރަށް ޖަލަށްލުން" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، 25 (ފަންސަވީސް) އަހަރަށް ޖަލަށްލުމަށެވެ.