ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
ރައްޔިތެއް
"ރައްޔިތެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނުގައި ބަޔާންވެފައިވާ ގޮތުގެމަތިން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށެވެ.
ކަނޑު
"ކަނޑު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޭރު ކަނޑާއި، އަތޮޅުތަކުގެ އެތެރެވެރިޔާއި، ފަރު، ފަޅު، ހާ، ގިރި ފަދަ ހުރިހާ ތަނެއް ހިމެނޭގޮތަށެވެ.
ޔުނިޓަރީ ދައުލަތް
"ޔުނިޓަރީ ދައުލަތް" ކަމަށް ބެނުފައި އެވަނީ، ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ބާރުތައް އެއް ސަރުކާރެއްގައިވާ، އަދި އެދައުލަތެއްގައި އެކުލަވާފައިވާ ސަރަހައްދީ އެއްވެސް ބަޔަކަށް، އެބާރުތައް ބެހިފައި ނުވާ ދައުލަތަށެވެ.
ފިޔަވަޅު އެޅުން
"ފިޔަވަޅު އެޅުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 28/2020 (އިންތިގާލީ އިންސާފުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން އޮފީހަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލައެއްގައި ނުވަތަ އޮފީހުގެ އަމިއްލަ އިސްނެގުމަށް ބަލާ މައްސަލައެއްގައި، އެ ގާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެ މަތީން، ބަދަލު ނަގައިދިނުމުގެ ގޮތުން، ނުވަތަ ފަރުވާ ހޯދައިދިނުމުގެ ގޮތުން، އެ މައްސަލައާ ގުޅޭގޮތުން ފިޔަވަޅު އެޅުމަށެވެ.
އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނވަންކަން
"އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނވަންކަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ ދެވަނަ ބާބުގެ ދަށުން ލިބިދޭ އަސާސީ ހައްގުތަކަށާއި މިނިވަންކަމަށެވެ.
އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުން
"އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަނިޔާ ލިބފައިވާ ފަރާތްތަކަށް ލިބިފައިވާ އަނިޔާގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވެފައިވާ ނަފްސާނީ، ނުވަތަ ޖިސްމާނީ، ނުވަތަ އިޖުތިމާއީ، ނުވަތަ އިގްތިސާދީ، ނުވަތަ ސިއްހީ އަދި އެނޫންވެސް ގެއްލުންތަކުން އަރައިގަތުމަށް ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަން ހޯދައިދިނުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ ފުރުސަތު ފަހިކޮށްދިނުމާއި، ސައިކޯސޯށަލް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށެވެ.
އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނވަންކަން
"އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނވަންކަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ ދެވަނަ ބާބުގެ ދަށުން ލިބިދޭ އަސާސީ ހައްގުތަކަށާއި މިނިވަންކަމަށެވެ.
ނިޒާމީ ސިފައެއްގައި ރޭވިގެން އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނިވަންކަމާ ހިލާފަށް ހިންގައިފައިވާ އަމަލުތައް
"ނިޒާމީ ސިފައެއްގައި ރޭވިގެން އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނިވަންކަމާ ހިލާފަށް ހިންގައިފައިވާ އަމަލުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއަކުން، ނުވަތަ އެއިން ތަނެއްގެ އިސް ވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކޮށްފައިވާ ނުވަތަ ކުރަމުންދާ ފަރާތަކުން، ނިޒާމީ ސިފައެއްގައި ރާވައިގެން ހިންގައިފައިވާ އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނިވަންކަން ނިގުޅައިގަތުމުގެ އަމަލުތަކަށެވެ.
ނިޒާމީ ސިފައެއްގައި ރޭވިގެން
"ނިޒާމީ ސިފައެއްގައި ރޭވިގެން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ މުއައްސާއެއްގައި ނުވަތަ އިދާރާއެއްގައި ހެދިފައިވާ ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދުތަކާއި އުސޫލުތަކުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ކޮށްފައި ހުންނަ ކަންކަމަށެވެ.
ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއެއްގެ އިސް ވެރިއެއް
"ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއެއްގެ އިސް ވެރިއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ އިދާރާއެއްގެ ފެންވަރުގައި ނިންމުންތައް ނިންމުމުގެ ބާރާއި އިހްތިޔާރު ލިބިގެންވާ އަދި އެ މީހެއްގެ ނިންމުމަށް ތަބާވުން އެ އިދާރާއެއްގެ މުވައްޒަފުންގެ މައްޗަށް ލާޒިމުވެގެންވާ ކޮންމެ މީހަކަށެވެ.
ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއެއް
"ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ އޮފީސްތަކާއި، މިނިސްޓްރީތަކާއި، ޑިޕާޓްމަންޓުތަކާއި، މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާއި، ކޮމިށަންތަކާއި، ދައުލަތުގެ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދޭ ތަންތަނާއި، އަދުލު އިންސާފު ގާއިމްކުރުމުގެ ބާރުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ މުއައްސަސާތަކާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި، ސަރުކާރު ހިއްސާވާ ކުންފުނިތަކާއި، އޭޖެންސީތަކާއި، ބޯޑުތަކާއި، ކައުންސިލްތައް ހިމެނޭގޮތުން، ދައުލަތުގެ ރަސްމީ މަސްއޫލިއްތެއް އަދާކުރާ ކޮންމެ އިދާރާއަކަށެވެ.
ޓެލެކޮމިއުނިކޭށަންގެ ހިދުމަތް
"ޓެލެކޮމިއުނިކޭށަންގެ ހިދުމަތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ޓެލެކޮމިއުނިކޭށަންގެ ނެޓްވަރކެއްގެ ޒަރީއާއިން އާންމުންނަށް ފޯރުކޮށްދެވޭ މުއާސަލާތީ ހިދުމަތަށެވެ.
ނެޓްވަރކް ލައިސަންސް
"ނެޓްވަރކް ލައިސަންސް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ރަށެއްގައި ނުވަތަ ސިޓީއެއްގައި ޓެލެކޮމިއުނިކޭށަން ވަސީލަތެއް ބޭނުންކޮށްގެން، އެއް ތަނުން އަނެއް ތަނާ ގުޅުވުމަށް ނެޓްވަރކެއް ގާއިމުކުރުމަށް ދޫކުރާ ލައިސަންސަށެވެ.
ސެޓެލައިޓް އަޕްލިންކް ލައިސަންސް
"ސެޓެލައިޓް އަޕްލިންކް ލައިސަންސް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއިން ކޮމިއުނިކޭށަން ސިގްނަލެއް ސެޓެލައިޓަކަށް ފޮނުވުމަށް ޓަކައި ދޫކުރާ ލައިސަންސަށެވެ.
އެސް.އެމް.އެސް ގޭޓްވޭ ލައިސަންސް
"އެސް.އެމް.އެސް ގޭޓްވޭ ލައިސަންސް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެސް.އެމް.އެސް (ށޯޓް މެސެޖް ސަރވިސް) ގޭޓްވޭއެއް މެދުވެރިކޮށް އާންމު ފަރާތްތަކަށް އެސް.އެމް.އެސް.ގެ ހިދުމަތް ދިނުމަށް ދޫކުރާ ލައިސަންސަށެވެ.
ރައްޔިތެއް
"ރައްޔިތެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނުގައި ބަޔާންވެފައިވާ ގޮތުގެމަތިން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށެވެ.
ކަނޑު
"ކަނޑު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ބޭރު ކަނޑާއި، އަތޮޅުތަކުގެ އެތެރެވެރިޔާއި، ފަރު، ފަޅު، ހާ، ގިރި ފަދަ ހުރިހާ ތަނެއް ހިމެނޭގޮތަށެވެ.
ޔުނިޓަރީ ދައުލަތް
"ޔުނިޓަރީ ދައުލަތް" ކަމަށް ބެނުފައި އެވަނީ، ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ބާރުތައް އެއް ސަރުކާރެއްގައިވާ، އަދި އެދައުލަތެއްގައި އެކުލަވާފައިވާ ސަރަހައްދީ އެއްވެސް ބަޔަކަށް، އެބާރުތައް ބެހިފައި ނުވާ ދައުލަތަށެވެ.
ފިޔަވަޅު އެޅުން
"ފިޔަވަޅު އެޅުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 28/2020 (އިންތިގާލީ އިންސާފުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން އޮފީހަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލައެއްގައި ނުވަތަ އޮފީހުގެ އަމިއްލަ އިސްނެގުމަށް ބަލާ މައްސަލައެއްގައި، އެ ގާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެ މަތީން، ބަދަލު ނަގައިދިނުމުގެ ގޮތުން، ނުވަތަ ފަރުވާ ހޯދައިދިނުމުގެ ގޮތުން، އެ މައްސަލައާ ގުޅޭގޮތުން ފިޔަވަޅު އެޅުމަށެވެ.
އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނވަންކަން
"އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނވަންކަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ ދެވަނަ ބާބުގެ ދަށުން ލިބިދޭ އަސާސީ ހައްގުތަކަށާއި މިނިވަންކަމަށެވެ.
އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުން
"އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަނިޔާ ލިބފައިވާ ފަރާތްތަކަށް ލިބިފައިވާ އަނިޔާގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވެފައިވާ ނަފްސާނީ، ނުވަތަ ޖިސްމާނީ، ނުވަތަ އިޖުތިމާއީ، ނުވަތަ އިގްތިސާދީ، ނުވަތަ ސިއްހީ އަދި އެނޫންވެސް ގެއްލުންތަކުން އަރައިގަތުމަށް ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަން ހޯދައިދިނުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ ފުރުސަތު ފަހިކޮށްދިނުމާއި، ސައިކޯސޯށަލް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށެވެ.
އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނވަންކަން
"އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނވަންކަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ ދެވަނަ ބާބުގެ ދަށުން ލިބިދޭ އަސާސީ ހައްގުތަކަށާއި މިނިވަންކަމަށެވެ.
ނިޒާމީ ސިފައެއްގައި ރޭވިގެން އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނިވަންކަމާ ހިލާފަށް ހިންގައިފައިވާ އަމަލުތައް
"ނިޒާމީ ސިފައެއްގައި ރޭވިގެން އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނިވަންކަމާ ހިލާފަށް ހިންގައިފައިވާ އަމަލުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއަކުން، ނުވަތަ އެއިން ތަނެއްގެ އިސް ވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކޮށްފައިވާ ނުވަތަ ކުރަމުންދާ ފަރާތަކުން، ނިޒާމީ ސިފައެއްގައި ރާވައިގެން ހިންގައިފައިވާ އިންސާނީ ހައްގުތަކާއި އަސާސީ މިނިވަންކަން ނިގުޅައިގަތުމުގެ އަމަލުތަކަށެވެ.
ނިޒާމީ ސިފައެއްގައި ރޭވިގެން
"ނިޒާމީ ސިފައެއްގައި ރޭވިގެން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ މުއައްސާއެއްގައި ނުވަތަ އިދާރާއެއްގައި ހެދިފައިވާ ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދުތަކާއި އުސޫލުތަކުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ކޮށްފައި ހުންނަ ކަންކަމަށެވެ.
ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއެއްގެ އިސް ވެރިއެއް
"ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއެއްގެ އިސް ވެރިއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ އިދާރާއެއްގެ ފެންވަރުގައި ނިންމުންތައް ނިންމުމުގެ ބާރާއި އިހްތިޔާރު ލިބިގެންވާ އަދި އެ މީހެއްގެ ނިންމުމަށް ތަބާވުން އެ އިދާރާއެއްގެ މުވައްޒަފުންގެ މައްޗަށް ލާޒިމުވެގެންވާ ކޮންމެ މީހަކަށެވެ.
ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއެއް
"ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދައުލަތުގެ އޮފީސްތަކާއި، މިނިސްޓްރީތަކާއި، ޑިޕާޓްމަންޓުތަކާއި، މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާއި، ކޮމިށަންތަކާއި، ދައުލަތުގެ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދޭ ތަންތަނާއި، އަދުލު އިންސާފު ގާއިމްކުރުމުގެ ބާރުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ މުއައްސަސާތަކާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި، ސަރުކާރު ހިއްސާވާ ކުންފުނިތަކާއި، އޭޖެންސީތަކާއި، ބޯޑުތަކާއި، ކައުންސިލްތައް ހިމެނޭގޮތުން، ދައުލަތުގެ ރަސްމީ މަސްއޫލިއްތެއް އަދާކުރާ ކޮންމެ އިދާރާއަކަށެވެ.
ޓެލެކޮމިއުނިކޭށަންގެ ހިދުމަތް
"ޓެލެކޮމިއުނިކޭށަންގެ ހިދުމަތް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ޓެލެކޮމިއުނިކޭށަންގެ ނެޓްވަރކެއްގެ ޒަރީއާއިން އާންމުންނަށް ފޯރުކޮށްދެވޭ މުއާސަލާތީ ހިދުމަތަށެވެ.
ނެޓްވަރކް ލައިސަންސް
"ނެޓްވަރކް ލައިސަންސް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ރަށެއްގައި ނުވަތަ ސިޓީއެއްގައި ޓެލެކޮމިއުނިކޭށަން ވަސީލަތެއް ބޭނުންކޮށްގެން، އެއް ތަނުން އަނެއް ތަނާ ގުޅުވުމަށް ނެޓްވަރކެއް ގާއިމުކުރުމަށް ދޫކުރާ ލައިސަންސަށެވެ.
ސެޓެލައިޓް އަޕްލިންކް ލައިސަންސް
"ސެޓެލައިޓް އަޕްލިންކް ލައިސަންސް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއިން ކޮމިއުނިކޭށަން ސިގްނަލެއް ސެޓެލައިޓަކަށް ފޮނުވުމަށް ޓަކައި ދޫކުރާ ލައިސަންސަށެވެ.
އެސް.އެމް.އެސް ގޭޓްވޭ ލައިސަންސް
"އެސް.އެމް.އެސް ގޭޓްވޭ ލައިސަންސް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، އެސް.އެމް.އެސް (ށޯޓް މެސެޖް ސަރވިސް) ގޭޓްވޭއެއް މެދުވެރިކޮށް އާންމު ފަރާތްތަކަށް އެސް.އެމް.އެސް.ގެ ހިދުމަތް ދިނުމަށް ދޫކުރާ ލައިސަންސަށެވެ.