ގާނޫނީ ރަދީފު
"އޮޓަމެޓިކުން އޮޕަރޭޓްކުރަން ޕްރޮގްރާމްކޮށްފައިވާ އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމްޕިއުޓަރ ޕްރޮގްރާމަކުން،އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތަކުން ނުވަތަ ތަބީއީ ށަހްސެއްގެ އެއްވެސް އެހީއަކާ ނުލައި، މުއާމަލާތުކުރެވޭނެ ގޮތަކަށް، އަދި އެ ގޮތްތަކަކީ އެއްވެސް ކަމެއް ފަށާއިރު ނުވަތަ ޖަވާބުދޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު، ތަބީއީ ށަހްސެއްގެ އެއްވެސް އެހީތެރިކަމެއް ނުވަތަ ބެލުމެއްނެތި، އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމަކަށް، އެއްކޮށް ނުވަތަ އޭގެ ބަޔަކަށް،އަމަލުކުރެވޭނެ ނުވަތަ ޖަވާބުދެވޭނެ ގޮތަކަށް ހިނގާ އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމަކަށެވެ.
"އޮޓަމޭޓަޑް ޑޭޓާ މެސެޖު ސިސްޓަމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމްޕިއުޓަރ ޕްރޮގްރާމަކުން، ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތަކުން ނުވަތަ ތަބީއީ ށަހްސެއްގެ އެއްވެސް އެހީއަކާ ނުލައި، މުއާމަލާތުކުރެވޭނެ ގޮތްތަކަކަށެވެ. އަދި އެ ގޮތްތަކަކީ، އެއްވެސް ކަމެއް ފަށާއިރު ނުވަތަ ޖަވާބުދޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު،ތަބީއީ ށަހްސެއްގެ އެއްވެސް އެހީތެރިކަމެއް ނުވަތަ ބެލުމެއްނެތި، ޑޭޓާ މެސެޖަކަށް، އެއްކޮށް ނުވަތަ އޭގެ ބަޔަކަށް، އަމަލުކުރެވޭނެ ނުވަތަ ޖަވާބުދެވޭނެ ގޮތްތަކެކެވެ.
"އޮޓޮޕްސީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަރުވެފައިވާ މީހަކު ނުވަތަ އެއްޗެއް މަރުވި ސަބަބާއި، ހަށިގަނޑަށް ލިބިފައިވާ ގެއްލުންތަކާއި، ހަށިގަނޑަށް ޖެހިފައިވާ ބައްޔެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އައިބެއް ދެނެގަތުމަށްޓަކައި އެ ހަށިގަނޑު ބަލައި، އެ ހަށިގަނޑުން ސާމްޕަލް ނަގައިގެން ތަހްލީލުތައް ކުރުމަށެވެ.
"އޮޔާދާ ކަނދުފަތި ނުވަތަ ޑްރިފްޓިންގ ފެޑް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީކަނޑުގައި ނަގިލި ލައިގެން ހަރުކޮށްފައި ނުވ،ާ އެއް ސަރަހައްދަކަށް މަސް ޖަމާކުރުމުގެ ނުވަތަ އަވަލެއްވުމުގެ މަގުސަދުގައި ދޫކުރާ ބޮޔަށް ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން އެއްޗަކަށާއި އެ ބޮއި ނުވަތަ އެ އެއްޗަކާ ގުޅިފައިވާ ބައިތަކަށެވެ.
"އޮޕަރޭށަނަލް އަމާޒުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފިސްކަލް ޒިންމާގެ ޗާޓަރުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ފިސްކަލް އަމާޒުތަކަށް ވާސިލުވުމަށް، ފިސްކަލް ސްޓްރެޓަޖީގެ ބަޔާނުގައި މެދުރާސްތާއަށް ކަނޑައަޅާ އަމާޒުތަކަށެވެ.
"އޮޕަރޭށަނަލް އަމާޒުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފިސްކަލް ޒިންމާގެ ޗާޓަރުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ފިސްކަލް އަމާޒުތަކަށް ވާސިލުވުމަށް، ފިސްކަލް ސްޓްރެޓަޖީގެ ބަޔާނުގައި މެދުރާސްތާއަށް ކަނޑައަޅާ އަމާޒުތަކަށެވެ.
''އޮޕަރޭޓަރ'' ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ އުޅަނދުގެ ދަތުރުތައް ހަމަޖައްސައި އެ އުޅަނދުތަކުން ކުރާ ދަތުރުތަކުގެ ޒިންމާ ނަގަންޖެހޭ ފަރާތަށެވެ.
"އޮޕަރޭޓަރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ވެރިފަރާތ،ް ޗާޓަރަރ، މާސްޓަރު އަދި އެ އުޅަނދު ދުއްވައިގެން ހޯދާ އިގްތިސާދީ ފައިދާ ނުވަތަ މާލީ ފައިދާ ލިބޭ ފަރާތް ހިމެނޭގޮތުން، އެ އުޅަނދާ ހަވާލުވެހުރ،ި އެ އުޅަނދު ހިންގުމަށް ޒިންމާކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ އުޅަނދަށް އިރުށާދުތައް ދޭ ނުވަތަ އުޅަނދު ކޮންޓްރޯލްކުރާ ކޮންމެ ފަރާތަކަށެވެ.
"އޮޓަމެޓިކުން އޮޕަރޭޓްކުރަން ޕްރޮގްރާމްކޮށްފައިވާ އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމްޕިއުޓަރ ޕްރޮގްރާމަކުން،އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތަކުން ނުވަތަ ތަބީއީ ށަހްސެއްގެ އެއްވެސް އެހީއަކާ ނުލައި، މުއާމަލާތުކުރެވޭނެ ގޮތަކަށް، އަދި އެ ގޮތްތަކަކީ އެއްވެސް ކަމެއް ފަށާއިރު ނުވަތަ ޖަވާބުދޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު، ތަބީއީ ށަހްސެއްގެ އެއްވެސް އެހީތެރިކަމެއް ނުވަތަ ބެލުމެއްނެތި، އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމަކަށް، އެއްކޮށް ނުވަތަ އޭގެ ބަޔަކަށް،އަމަލުކުރެވޭނެ ނުވަތަ ޖަވާބުދެވޭނެ ގޮތަކަށް ހިނގާ އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމަކަށެވެ.
"އޮޓަމޭޓަޑް ޑޭޓާ މެސެޖު ސިސްޓަމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމްޕިއުޓަރ ޕްރޮގްރާމަކުން، ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތަކުން ނުވަތަ ތަބީއީ ށަހްސެއްގެ އެއްވެސް އެހީއަކާ ނުލައި، މުއާމަލާތުކުރެވޭނެ ގޮތްތަކަކަށެވެ. އަދި އެ ގޮތްތަކަކީ، އެއްވެސް ކަމެއް ފަށާއިރު ނުވަތަ ޖަވާބުދޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު،ތަބީއީ ށަހްސެއްގެ އެއްވެސް އެހީތެރިކަމެއް ނުވަތަ ބެލުމެއްނެތި، ޑޭޓާ މެސެޖަކަށް، އެއްކޮށް ނުވަތަ އޭގެ ބަޔަކަށް، އަމަލުކުރެވޭނެ ނުވަތަ ޖަވާބުދެވޭނެ ގޮތްތަކެކެވެ.
"އޮޓޮޕްސީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަރުވެފައިވާ މީހަކު ނުވަތަ އެއްޗެއް މަރުވި ސަބަބާއި، ހަށިގަނޑަށް ލިބިފައިވާ ގެއްލުންތަކާއި، ހަށިގަނޑަށް ޖެހިފައިވާ ބައްޔެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އައިބެއް ދެނެގަތުމަށްޓަކައި އެ ހަށިގަނޑު ބަލައި، އެ ހަށިގަނޑުން ސާމްޕަލް ނަގައިގެން ތަހްލީލުތައް ކުރުމަށެވެ.
"އޮޔާދާ ކަނދުފަތި ނުވަތަ ޑްރިފްޓިންގ ފެޑް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީކަނޑުގައި ނަގިލި ލައިގެން ހަރުކޮށްފައި ނުވ،ާ އެއް ސަރަހައްދަކަށް މަސް ޖަމާކުރުމުގެ ނުވަތަ އަވަލެއްވުމުގެ މަގުސަދުގައި ދޫކުރާ ބޮޔަށް ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން އެއްޗަކަށާއި އެ ބޮއި ނުވަތަ އެ އެއްޗަކާ ގުޅިފައިވާ ބައިތަކަށެވެ.
"އޮޕަރޭށަނަލް އަމާޒުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފިސްކަލް ޒިންމާގެ ޗާޓަރުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ފިސްކަލް އަމާޒުތަކަށް ވާސިލުވުމަށް، ފިސްކަލް ސްޓްރެޓަޖީގެ ބަޔާނުގައި މެދުރާސްތާއަށް ކަނޑައަޅާ އަމާޒުތަކަށެވެ.
"އޮޕަރޭށަނަލް އަމާޒުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފިސްކަލް ޒިންމާގެ ޗާޓަރުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ފިސްކަލް އަމާޒުތަކަށް ވާސިލުވުމަށް، ފިސްކަލް ސްޓްރެޓަޖީގެ ބަޔާނުގައި މެދުރާސްތާއަށް ކަނޑައަޅާ އަމާޒުތަކަށެވެ.
''އޮޕަރޭޓަރ'' ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ އުޅަނދުގެ ދަތުރުތައް ހަމަޖައްސައި އެ އުޅަނދުތަކުން ކުރާ ދަތުރުތަކުގެ ޒިންމާ ނަގަންޖެހޭ ފަރާތަށެވެ.
"އޮޕަރޭޓަރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ވެރިފަރާތ،ް ޗާޓަރަރ، މާސްޓަރު އަދި އެ އުޅަނދު ދުއްވައިގެން ހޯދާ އިގްތިސާދީ ފައިދާ ނުވަތަ މާލީ ފައިދާ ލިބޭ ފަރާތް ހިމެނޭގޮތުން، އެ އުޅަނދާ ހަވާލުވެހުރ،ި އެ އުޅަނދު ހިންގުމަށް ޒިންމާކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ އުޅަނދަށް އިރުށާދުތައް ދޭ ނުވަތަ އުޅަނދު ކޮންޓްރޯލްކުރާ ކޮންމެ ފަރާތަކަށެވެ.
"އޮޓަމެޓިކުން އޮޕަރޭޓްކުރަން ޕްރޮގްރާމްކޮށްފައިވާ އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމްޕިއުޓަރ ޕްރޮގްރާމަކުން،އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތަކުން ނުވަތަ ތަބީއީ ށަހްސެއްގެ އެއްވެސް އެހީއަކާ ނުލައި، މުއާމަލާތުކުރެވޭނެ ގޮތަކަށް، އަދި އެ ގޮތްތަކަކީ އެއްވެސް ކަމެއް ފަށާއިރު ނުވަތަ ޖަވާބުދޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު، ތަބީއީ ށަހްސެއްގެ އެއްވެސް އެހީތެރިކަމެއް ނުވަތަ ބެލުމެއްނެތި، އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމަކަށް، އެއްކޮށް ނުވަތަ އޭގެ ބަޔަކަށް،އަމަލުކުރެވޭނެ ނުވަތަ ޖަވާބުދެވޭނެ ގޮތަކަށް ހިނގާ އިންފޮމޭށަން ސިސްޓަމަކަށެވެ.
"އޮޓަމޭޓަޑް ޑޭޓާ މެސެޖު ސިސްޓަމް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމްޕިއުޓަރ ޕްރޮގްރާމަކުން، ނުވަތަ އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތަކުން ނުވަތަ ތަބީއީ ށަހްސެއްގެ އެއްވެސް އެހީއަކާ ނުލައި، މުއާމަލާތުކުރެވޭނެ ގޮތްތަކަކަށެވެ. އަދި އެ ގޮތްތަކަކީ، އެއްވެސް ކަމެއް ފަށާއިރު ނުވަތަ ޖަވާބުދޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު،ތަބީއީ ށަހްސެއްގެ އެއްވެސް އެހީތެރިކަމެއް ނުވަތަ ބެލުމެއްނެތި، ޑޭޓާ މެސެޖަކަށް، އެއްކޮށް ނުވަތަ އޭގެ ބަޔަކަށް، އަމަލުކުރެވޭނެ ނުވަތަ ޖަވާބުދެވޭނެ ގޮތްތަކެކެވެ.
"އޮޓޮޕްސީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަރުވެފައިވާ މީހަކު ނުވަތަ އެއްޗެއް މަރުވި ސަބަބާއި، ހަށިގަނޑަށް ލިބިފައިވާ ގެއްލުންތަކާއި، ހަށިގަނޑަށް ޖެހިފައިވާ ބައްޔެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އައިބެއް ދެނެގަތުމަށްޓަކައި އެ ހަށިގަނޑު ބަލައި، އެ ހަށިގަނޑުން ސާމްޕަލް ނަގައިގެން ތަހްލީލުތައް ކުރުމަށެވެ.
"އޮޔާދާ ކަނދުފަތި ނުވަތަ ޑްރިފްޓިންގ ފެޑް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީކަނޑުގައި ނަގިލި ލައިގެން ހަރުކޮށްފައި ނުވ،ާ އެއް ސަރަހައްދަކަށް މަސް ޖަމާކުރުމުގެ ނުވަތަ އަވަލެއްވުމުގެ މަގުސަދުގައި ދޫކުރާ ބޮޔަށް ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން އެއްޗަކަށާއި އެ ބޮއި ނުވަތަ އެ އެއްޗަކާ ގުޅިފައިވާ ބައިތަކަށެވެ.
"އޮޕަރޭށަނަލް އަމާޒުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފިސްކަލް ޒިންމާގެ ޗާޓަރުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ފިސްކަލް އަމާޒުތަކަށް ވާސިލުވުމަށް، ފިސްކަލް ސްޓްރެޓަޖީގެ ބަޔާނުގައި މެދުރާސްތާއަށް ކަނޑައަޅާ އަމާޒުތަކަށެވެ.
"އޮޕަރޭށަނަލް އަމާޒުތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ފިސްކަލް ޒިންމާގެ ޗާޓަރުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ފިސްކަލް އަމާޒުތަކަށް ވާސިލުވުމަށް، ފިސްކަލް ސްޓްރެޓަޖީގެ ބަޔާނުގައި މެދުރާސްތާއަށް ކަނޑައަޅާ އަމާޒުތަކަށެވެ.
''އޮޕަރޭޓަރ'' ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ އުޅަނދުގެ ދަތުރުތައް ހަމަޖައްސައި އެ އުޅަނދުތަކުން ކުރާ ދަތުރުތަކުގެ ޒިންމާ ނަގަންޖެހޭ ފަރާތަށެވެ.
"އޮޕަރޭޓަރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ވެރިފަރާތ،ް ޗާޓަރަރ، މާސްޓަރު އަދި އެ އުޅަނދު ދުއްވައިގެން ހޯދާ އިގްތިސާދީ ފައިދާ ނުވަތަ މާލީ ފައިދާ ލިބޭ ފަރާތް ހިމެނޭގޮތުން، އެ އުޅަނދާ ހަވާލުވެހުރ،ި އެ އުޅަނދު ހިންގުމަށް ޒިންމާކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ އުޅަނދަށް އިރުށާދުތައް ދޭ ނުވަތަ އުޅަނދު ކޮންޓްރޯލްކުރާ ކޮންމެ ފަރާތަކަށެވެ.