ގާނޫނީ ރަދީފު
އެއްމެ ފަހުގެ
މީހަކު
"މީހަކު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އުމުރުން 18 އަހަރު ފުރިފައިވާ ބުއްދި ސަލާމަތުންހުރި މީހަކަށެވެ.
މީހަކު
"މީހަކު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެހެން ގާނޫނެއްގައި އެހެން ގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައި ވީނަމަވެސް، މި ގާނޫނުގެ ބޭނުމަށްޓަކައި، އުމުރުން 16 (ސޯޅަ) އަހަރާއި 18 (އަށާރަ) އަހަރާ ދެމެދުގެ ފިރިހެންކުދިންނާއި އަންހެންކުދިން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ. އަދި އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިވާ، އަދި 18 (އަށާރަ) އަހަރުން މަތީގެ ކޮންމެ ފިރިހެނަކާއި އަންހެނެއްވެސް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ. އަދި ދިވެހި ރައްޔިތުންނާއި ދިވެހިރާއްޖޭގައިވާ ބިދޭސީން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
މީހަކު
"މީހަކު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނީ ށަހްސު ލިބިފައިވާ ކޮންމެ ފަރާތަކަށެވެ. މީގެތެރޭގައި ވަކިފަރުދުންނާއި ކުންފުނިތަކާއި އަދި އެހެން ގާނޫނެއްގައި ށަހްސެއްކަމަށް ބަޔާންކުރެވިފައިވާ ތަންތަން ހިމެނެއެވެ
މީހަކު
"މީހަކު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ދިވެއްސެއް ނުވަތަ ބިދޭސީއެއްކަމަށް ވީނަމަވެސް ތަބީއީ ށަހްސާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖޭން ބޭރުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކުންފުންޏެއް ނަމަވެސް ގާނޫނީ ށަހްސު ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
މީހަކު
"މީހަކު" ނުވަތަ "އޭނާ" މިފަދައިން ލިޔެފައިވާއިރު، އޭގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި އަންހެން، ފިރިހެން، ކުދި، ބޮޑު، އިންސާނުން ހިމެނެއެވެ. އަދި މުފްރަދު މާނަ ދޭހަވާގޮތަށް އިބާރާތް ކޮށްފައިވާ ނަމަވެސް ޖަމްއު މާނަވެސް ހިމެނެއެވެ. އަދި މީގެ އަނެއްކޮޅަށާ ކްލަބް، ކުންފުނި، ޖަމްއިއްޔާ ފަދަ ޖަމާއަތްތައްވެސް ހިމެނެއެވެ.
މީހަކު ނުވަތަ މީހާ އަމަލެއް ކުރުން
"މީހަކު ނުވަތަ މީހާ އަމަލެއް ކުރުން" ކަމަށް ނުވަތަ އަމަލެއް ހިންގުމަށް ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ގޮތަކުންކުރެ ގޮތަކަށް ކޮށް ނިމިފައިވާ ކަންކަމާއި ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި ކުރާނެ ކަންކަން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
- އޮޓޮމޭޓެޑް މެކޭނިޒަމްތަކާއި، އޭގެ ޒާތުގައި އަމިއްލައަށް ހިނގާ، އަދި އެޑެޕްޓިވް ނުވަތަ އޮޓޮނޮމަސް ޑިވައިސްތަކާއި، ޕްރޮގްރާމްތައް ނުވަތަ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމެއްގެ ބޭނުންކޮށްގެން ނުވަތަ އެއިން އެއްޗެއް މެދުވެރިވެގެން ކުރާ ކަންކަން؛
- އާންމު ހިދުމަތެއް އަދާކުރުމުގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރުން ކޮންޓްރޯލުކުރާ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކުން ނުވަތަ އާންމު ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކުން ކުރާ އެންމެހައި ކަންކަން؛
- އެއްވެސް ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކުން ކުރާ ކަމެއް.
މީހަކު ކިޑްނެޕްކުރުން
"މީހަކު ކިޑްނެޕްކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހެއްގެ ރުހުމާ ނުލައި، ގަދަބާރު ބޭނުންކޮށްގެން ނުވަތަ ބިރުދައްކައިގެން ވަކި ތަނަކަށް ގެންދިޔުމާއެކު، އެމީހަކަށް އެތަނުން ނުދެވޭ ގޮތަށް އެމީހެއްގެ މިނިވަންކަން ހިފެހެއްޓުމަށެވެ.
މީހަކު މަރާލުން
"މީހަކު މަރާލުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގަސްދުގައި މީހަކު މެރުމަށެވެ.
މީހާ
"މީހާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ފުރާނަ އެޅިގެންވާ ހާލު އުފަންވާ އިންސާނާއާއި އާންމުކޮށް ހިއްސާ ވިއްކާ ކުންފުނިތަކާއި އާންމުކޮށް ހިއްސާ ނުވިއްކާ ކުންފުނިތަކާއި ސަރުކާރާއި ޕާޓްނަރށިޕްތަކާއި އަދި ކުންފުންޏެއްގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިނުވާ ޖަމާއަތްތަކަށެވެ.
މީހާ
"މީހާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ވަކިފަރުދެއް، ކުންފުންޏެއް، ޕާޓްނަރށިޕެއް، ކޯޕަރޭޓިވް ސޮސައިޓީއެއް، ޓްރަސްޓެއް އަދި ޖަމާއަތެއްވެސް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
މީހުން
"މީހުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހި ރައްޔިތުންނާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ ބާރު ހިނގާ ސަރަހައްދުގައިވާ ބިދޭސީން ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ. އަދި ފަރުދުންނާއި ގާނޫނީ ށަހްސްތަކާއި، ޖަމްއިއްޔާތަކާއި ކޮމިޓީތަކާއި، ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކާއި އޮފީސްތައްވެސް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
މީހުން ނުވަތަ "ފަރާތް"
"މީހުން" ނުވަތަ "ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތަބީއީ ނުވަތަ ގާނޫނީ ށަހްސަށެވެ. "ދިވެހިރައްޔިތުން" ނުވަތަ "ދިވެހިން" އަށް ހަވާލާދެވޭއިރު ތަބީއީ ށަހްސާއި ގާނޫނީ ށަހްސު ހިމެނޭނެއެވެ.
މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފު
"މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ (1) މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ އިންތިހާބުކޮށްފައިވާ ނުވަތަ އައްޔަންކޮށްފައިވާ އޮފިސަރަށާއި، ޓްރަސްޓީއަށާއި އެފަދަ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފަކަށެވެ' ނުވަތަ (2) އެ މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއް ހިންގުން ހަވާލުކުރެވިފައިވާ އިދާރާއެއްގެ މުވައްޒަފަކަށެވެ؛ ނުވަތަ (3) މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒާއެކު ނުވަތަ މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒުގެ ހިންގުން ހަވާލުކުރެވިފައިވާ އިދާރާއާއެކު ކުރެވޭ ކޮންޓްރެކްޓެއްގެ ދަށުން އެ ތަނަށް ހިދުމަތްތަކެއް ފޯރުކޮށްދޭ މީހުންނަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އެ ތާނގައި ހައްޔަރުކޮށްފައި ތިބޭ ނުވަތަ އެތަނުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބޭ މީހުން ބެލެހެއްޓުމާއި، ކޮންޓްރޯލުކުރުމާއި، ސުޕަވައިޒްކުރުމުގެ ވަޒީފާދީފައިވާ މުވައްޒަފުންވެސް ހިމެނެއެވެ.
މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުޒު
"މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަންނަނިވި ސަބަބުތަކަށްޓަކައި މީހުން ބަންދުކޮށްފައި ބޭތިއްބުމަށް ހަދާފައިވާ ތަނަކަށެވެ: (1) ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ހުކުމް ތަންފީޒުކުރުމަށް؛ ނުވަތަ (2) ކުށެއްގެ ތުހުމަތުގައި އޭނާގެ މައްޗަށް ށަރީއަތް ކުރެވުމަށް ނުވަތަ އޭނާގެ މައްޗަށް ކުށެއް ސާބިތުވެގެން ހުކުމްކުރެވުމަށް؛ ނުވަތަ (3) އަންނަނިވި ކަންކަމާ ގުޅިގެން ހައްޔަރުކޮށްފައި ބޭތިއްބުމަށް: (ހ) ކުށަކާ ގުޅިގެން؛ ނުވަތަ (ށ) ޕްރޮބޭށަނާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ (ނ) ޕެރޯލާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ (ރ) ވަކިގޮތަކަށް ބެލެހެއްޓުމަށް ކަނޑައެޅޭ ހާލަތުގައި އެގޮތާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ ށަރީއަތުގެ ކުރިން ބޭއްވޭ އަޑުއެހުމެއް ނުވަތަ ކަފާލާތުގެ މިންވަރު ކަނޑައެޅުމަށް އަޑުއެހުމެއް ބޭއްވުމަށް.
މީހުން ދިރިއުޅެމުންދާ ޔުނިޓް
"މީހުން ދިރިއުޅެމުންދާ ޔުނިޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ދިރިއުޅުމުގެ ބޭނުމަށް ބޭނުންކުރަމުންދާ ގެއެއް ނުވަތަ ގެއެއްގެ ވަކި އެޕާޓްމަންޓެއް ނުވަތަ އެއްމެދު އިމާރާތެއްގެ ވަކި އެޕާޓްމަންޓަކަށެވެ.
މީހަކު
"މީހަކު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އުމުރުން 18 އަހަރު ފުރިފައިވާ ބުއްދި ސަލާމަތުންހުރި މީހަކަށެވެ.
މީހަކު
"މީހަކު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެހެން ގާނޫނެއްގައި އެހެން ގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައި ވީނަމަވެސް، މި ގާނޫނުގެ ބޭނުމަށްޓަކައި، އުމުރުން 16 (ސޯޅަ) އަހަރާއި 18 (އަށާރަ) އަހަރާ ދެމެދުގެ ފިރިހެންކުދިންނާއި އަންހެންކުދިން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ. އަދި އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިވާ، އަދި 18 (އަށާރަ) އަހަރުން މަތީގެ ކޮންމެ ފިރިހެނަކާއި އަންހެނެއްވެސް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ. އަދި ދިވެހި ރައްޔިތުންނާއި ދިވެހިރާއްޖޭގައިވާ ބިދޭސީން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
މީހަކު
"މީހަކު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނީ ށަހްސު ލިބިފައިވާ ކޮންމެ ފަރާތަކަށެވެ. މީގެތެރޭގައި ވަކިފަރުދުންނާއި ކުންފުނިތަކާއި އަދި އެހެން ގާނޫނެއްގައި ށަހްސެއްކަމަށް ބަޔާންކުރެވިފައިވާ ތަންތަން ހިމެނެއެވެ
މީހަކު
"މީހަކު" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ދިވެއްސެއް ނުވަތަ ބިދޭސީއެއްކަމަށް ވީނަމަވެސް ތަބީއީ ށަހްސާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކުންފުންޏެއް ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖޭން ބޭރުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކުންފުންޏެއް ނަމަވެސް ގާނޫނީ ށަހްސު ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
މީހަކު
"މީހަކު" ނުވަތަ "އޭނާ" މިފަދައިން ލިޔެފައިވާއިރު، އޭގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި އަންހެން، ފިރިހެން، ކުދި، ބޮޑު، އިންސާނުން ހިމެނެއެވެ. އަދި މުފްރަދު މާނަ ދޭހަވާގޮތަށް އިބާރާތް ކޮށްފައިވާ ނަމަވެސް ޖަމްއު މާނަވެސް ހިމެނެއެވެ. އަދި މީގެ އަނެއްކޮޅަށާ ކްލަބް، ކުންފުނި، ޖަމްއިއްޔާ ފަދަ ޖަމާއަތްތައްވެސް ހިމެނެއެވެ.
މީހަކު ނުވަތަ މީހާ އަމަލެއް ކުރުން
"މީހަކު ނުވަތަ މީހާ އަމަލެއް ކުރުން" ކަމަށް ނުވަތަ އަމަލެއް ހިންގުމަށް ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަންނަނިވި ގޮތަކުންކުރެ ގޮތަކަށް ކޮށް ނިމިފައިވާ ކަންކަމާއި ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި ކުރާނެ ކަންކަން ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ.
- އޮޓޮމޭޓެޑް މެކޭނިޒަމްތަކާއި، އޭގެ ޒާތުގައި އަމިއްލައަށް ހިނގާ، އަދި އެޑެޕްޓިވް ނުވަތަ އޮޓޮނޮމަސް ޑިވައިސްތަކާއި، ޕްރޮގްރާމްތައް ނުވަތަ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމެއްގެ ބޭނުންކޮށްގެން ނުވަތަ އެއިން އެއްޗެއް މެދުވެރިވެގެން ކުރާ ކަންކަން؛
- އާންމު ހިދުމަތެއް އަދާކުރުމުގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރުން ކޮންޓްރޯލުކުރާ ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކުން ނުވަތަ އާންމު ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކުން ކުރާ އެންމެހައި ކަންކަން؛
- އެއްވެސް ކޮމްޕިއުޓަރ ސިސްޓަމަކުން ކުރާ ކަމެއް.
މީހަކު ކިޑްނެޕްކުރުން
"މީހަކު ކިޑްނެޕްކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މީހެއްގެ ރުހުމާ ނުލައި، ގަދަބާރު ބޭނުންކޮށްގެން ނުވަތަ ބިރުދައްކައިގެން ވަކި ތަނަކަށް ގެންދިޔުމާއެކު، އެމީހަކަށް އެތަނުން ނުދެވޭ ގޮތަށް އެމީހެއްގެ މިނިވަންކަން ހިފެހެއްޓުމަށެވެ.
މީހަކު މަރާލުން
"މީހަކު މަރާލުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގަސްދުގައި މީހަކު މެރުމަށެވެ.
މީހާ
"މީހާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ފުރާނަ އެޅިގެންވާ ހާލު އުފަންވާ އިންސާނާއާއި އާންމުކޮށް ހިއްސާ ވިއްކާ ކުންފުނިތަކާއި އާންމުކޮށް ހިއްސާ ނުވިއްކާ ކުންފުނިތަކާއި ސަރުކާރާއި ޕާޓްނަރށިޕްތަކާއި އަދި ކުންފުންޏެއްގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިނުވާ ޖަމާއަތްތަކަށެވެ.
މީހާ
"މީހާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ވަކިފަރުދެއް، ކުންފުންޏެއް، ޕާޓްނަރށިޕެއް، ކޯޕަރޭޓިވް ސޮސައިޓީއެއް، ޓްރަސްޓެއް އަދި ޖަމާއަތެއްވެސް ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ.
މީހުން
"މީހުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިވެހި ރައްޔިތުންނާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ ބާރު ހިނގާ ސަރަހައްދުގައިވާ ބިދޭސީން ހިމެނޭ ގޮތަށެވެ. އަދި ފަރުދުންނާއި ގާނޫނީ ށަހްސްތަކާއި، ޖަމްއިއްޔާތަކާއި ކޮމިޓީތަކާއި، ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކާއި އޮފީސްތައްވެސް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
މީހުން ނުވަތަ "ފަރާތް"
"މީހުން" ނުވަތަ "ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ތަބީއީ ނުވަތަ ގާނޫނީ ށަހްސަށެވެ. "ދިވެހިރައްޔިތުން" ނުވަތަ "ދިވެހިން" އަށް ހަވާލާދެވޭއިރު ތަބީއީ ށަހްސާއި ގާނޫނީ ށަހްސު ހިމެނޭނެއެވެ.
މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފު
"މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ (1) މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއްގެ އިންތިހާބުކޮށްފައިވާ ނުވަތަ އައްޔަންކޮށްފައިވާ އޮފިސަރަށާއި، ޓްރަސްޓީއަށާއި އެފަދަ މަރުކަޒެއްގެ މުވައްޒަފަކަށެވެ' ނުވަތަ (2) އެ މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒެއް ހިންގުން ހަވާލުކުރެވިފައިވާ އިދާރާއެއްގެ މުވައްޒަފަކަށެވެ؛ ނުވަތަ (3) މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒާއެކު ނުވަތަ މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒުގެ ހިންގުން ހަވާލުކުރެވިފައިވާ އިދާރާއާއެކު ކުރެވޭ ކޮންޓްރެކްޓެއްގެ ދަށުން އެ ތަނަށް ހިދުމަތްތަކެއް ފޯރުކޮށްދޭ މީހުންނަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އެ ތާނގައި ހައްޔަރުކޮށްފައި ތިބޭ ނުވަތަ އެތަނުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބޭ މީހުން ބެލެހެއްޓުމާއި، ކޮންޓްރޯލުކުރުމާއި، ސުޕަވައިޒްކުރުމުގެ ވަޒީފާދީފައިވާ މުވައްޒަފުންވެސް ހިމެނެއެވެ.
މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުޒު
"މީހުން ބަންދުކުރާ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އަންނަނިވި ސަބަބުތަކަށްޓަކައި މީހުން ބަންދުކޮށްފައި ބޭތިއްބުމަށް ހަދާފައިވާ ތަނަކަށެވެ: (1) ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ހުކުމް ތަންފީޒުކުރުމަށް؛ ނުވަތަ (2) ކުށެއްގެ ތުހުމަތުގައި އޭނާގެ މައްޗަށް ށަރީއަތް ކުރެވުމަށް ނުވަތަ އޭނާގެ މައްޗަށް ކުށެއް ސާބިތުވެގެން ހުކުމްކުރެވުމަށް؛ ނުވަތަ (3) އަންނަނިވި ކަންކަމާ ގުޅިގެން ހައްޔަރުކޮށްފައި ބޭތިއްބުމަށް: (ހ) ކުށަކާ ގުޅިގެން؛ ނުވަތަ (ށ) ޕްރޮބޭށަނާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ (ނ) ޕެރޯލާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ (ރ) ވަކިގޮތަކަށް ބެލެހެއްޓުމަށް ކަނޑައެޅޭ ހާލަތުގައި އެގޮތާ ހިލާފުވެގެން؛ ނުވަތަ ށަރީއަތުގެ ކުރިން ބޭއްވޭ އަޑުއެހުމެއް ނުވަތަ ކަފާލާތުގެ މިންވަރު ކަނޑައެޅުމަށް އަޑުއެހުމެއް ބޭއްވުމަށް.
މީހުން ދިރިއުޅެމުންދާ ޔުނިޓް
"މީހުން ދިރިއުޅެމުންދާ ޔުނިޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އާންމު ދިރިއުޅުމުގެ ބޭނުމަށް ބޭނުންކުރަމުންދާ ގެއެއް ނުވަތަ ގެއެއްގެ ވަކި އެޕާޓްމަންޓެއް ނުވަތަ އެއްމެދު އިމާރާތެއްގެ ވަކި އެޕާޓްމަންޓަކަށެވެ.