"ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ (1) އެއިން ހިފިދާނެ ހުއްދަ އެހެން ބޭނުމެއް އޮތްކަން ސާބިތުކޮށްދެވެން ނެތް ހާލަތްތަކުގައި ބޭނުންކުރާ، މީހަކު މަރާލެވިދާ ފަދަ ގާބިލުކަން ހުރި ހަތިޔާރަށެވެ. ނުވަތަ؛ (2) އެއިން އާދައިގެ އާންމު ހުއްދަ ބޭނުމެއް ކުރެވެން ނުހުންނަ އެއްޗެހީގެ ތެރެއިން މީހަކަށް ބޮޑެތި އަނިޔާ ލިބިދާނެ ފަދަ ގޮތަކަށް ބޭނުންކުރެވޭ އެއްޗެއްސަށެވެ. ނުވަތަ؛ (3) ގާނޫނު ނަންބަރު 17/2010 (ބިރުދެއްކުމާއި ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރާއި ތޫނު އެއްޗެހި ގެންގުޅުން މަނާކުރުމުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން "ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު" އާއި "ތޫނު އެއްޗެއް" ގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެއްޗެއްސަށެވެ.

''ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރު'' ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ އެއްޗަކީ ހަތިޔާރެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކޮށްފިނަމަ، މީހެއްގެ މުދަލަކަށް ގެއްލުން ލިބިދާނެ ނުވަތަ ފުރާނައަށް ނުވަތަ ހަށިގަނޑަށް ނުރައްކާތެރި ހާނީއްކައެއް ވެދާފަދަ ތަކެއްޗާއި، ގޮވާ އެއްޗެއްސާއި، އަލިފާން ރޯވެދާފަދަ ތަކެއްޗާއި، ހަތިޔާރުގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރެވިދާނެ އެއްޗެއްސާއި އެނޫންވެސް އެއްޗެހި ހިމެނޭ ގޮތުންނެވެ. (1) އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ ވަޅިއެއް؛ (2) ކަނޑިޔާއި ހަންޖަރު؛ (3) ރޭޒަރު ތިލައާއި ކަޓަރާއި ކަޓަރު ތިލަ؛ (4) ކަތިވަޅިއާއި ފުރޯއާއި ކޯރާޑި މުޅޯ؛ (5) ތޫނުކޮށްފައި ނުވަތަ ފޭއްސާފައި ހުންނަ ދަގަނޑާއި ދަނޑިއާއި ލަކުޑިއާއި އެނޫންވެސް އެފަދަ އެއްޗެހި؛ (6) މީހުންނަށް އަނިޔާދެވިދާފަދަ މިނޫންވެސް ތޫނު އެއްޗެއް.

"ނުރައްކާތެރި ހަތިޔާރެއް" ގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި، އެ އެއްޗަކީ ހަތިޔާރެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކޮށްފިނަމަ، މީހެއްގެ މުދަލަށް ގެއްލުމެއް ލިބިދާނެ، ނުވަތަ ފުރާނައަށް ނުވަތަ ހަށިގަނޑަށް ނުރައްކާތެރި ހާނީއްކައެއް ވެދާފަދަ ތަކެއްޗާއި، ގޮވާ އެއްޗެއްސާއި، އަލިފާން ރޯވެދާ ފަދަ ތަކެއްޗާއި ހަތިޔާރުގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރެވިދާނެ އެނޫންވެސް އެއްޗެހި ހިމެނެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި، ޓޭޒަރ ގަންއާއި ސްޓަން ގަންއާއި އެނޫނަސް މީހެއްގެ ހަށިގަނޑަށް ށޮކެއް ފޮނުވައިގެން އޭނާއަށް ނުކުޅެދޭ ހާލަތެއް ވަގުތީގޮތުން ނަމަވެސް މެދުވެރިކުރުވާ ކޮންމެ އެއްޗަކާއި، ވަކި ވަގުތެއް ޖެހުމުން ގޮވާ ގޮތަށް ހަދާފައި ހުންނަ ތަކެއްޗާއި، ގޮވާނެ ވަކި ގޮތެއް ރޭވިފައި ހުންނަ ތަކެއްޗާއި، ވިހައާއި، ވިހަ ގޭހާއި، މީހުން މަރުވެދާ ފަދަ ބަޔޮލޮޖިކަލް ނުވަތަ ކެމިކަލް މާއްދާތަކާއި، ނުރައްކާތެރި އެސިޑްތަކާއި، ރޭޑިއޯއެކްޓިވް މާއްދާތައް ހިމެނެއެވެ.

"ނުރައްކާތެރި ހާދިސާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީީ، މަސައްކަތްކުރާ މީހަކަށް ނުވަތަ އާންމު މީހަކަށް، ހާނީއްކައެއް ނުވަތަ އަނިޔާއެއް ނުވަތަ ބައްޔައް ޖެހޭފަދަ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ގާނޫނަކުން ނުވަތަ ގަވާއިދަކުން ކަނޑައަޅާފައިވާ ނުވަތަ ފާހަގަކޮށްފައިވާ ކަމަކަށެވެ.  

"ނުރައްކާތެރި ބަލި" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދުގެ ދަށުން ނުރައްކާތެރި ބަލިކަމަށް ކަނޑައަޅާ ބައްޔަށެވެ.

"ނުރައްކާތެރި ކުނި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްޗެއްގައި ހުންނަ ކެމިކަލް ސިފަތަކުގެ ސަބަބުން، ނުވަތަ އާންމު ސިއްހަތަށާއި ތިމާވެއްޓަށް އޭގެ ސަބަބުން ނުރައްކަލެއް ކުރިމަތިކުރުވާފަދަ ސިފަތަކެއް ހުރުމުގެ ސަބަބުން، ނުވަތަ ގޮވާ ޒާތުގެ ސިފައެއް ހުރުމުގެ ސަބަބުން، ނުވަތަ ބަލިމަޑުކަން ފަތުރާ ޒާތުގެ ކުންޏަށް ވުމުގެ ސަބަބުން، ނުރައްކާތެރި ކުނީގެ ގޮތުގައި ގިންތިކުރެވޭ ކުންޏަށެވެ.

"ނުރައްކާތެރި ކުނި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު (މ) ގެ ދަށުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ސިފަތައް އެކުލެވޭ ކުނީގެ އެންމެހައި ބާވަތްތަކަށެވެ.

"ނުރައްކާތެރި ކުންޏާއި ހާއްސަ ކުނި މެނޭޖުކުރާ މަރުކަޒު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ނުރައްކާތެރި ކުނި އަދި ހާއްސަ ކުނި ކަމަށްކަނޑައަޅާފައިވާ ކުނީގެ އެއްވެސް ބާވަތެއް މެނޭޖުކުރުމުގެ ހަރަކާތްތައް ހިންގުމަށް ހާއްސަކުރެވޭ މަރުކަޒަށެވެ.

(ކ) "ނުރައްކާތެރި ކެމިކަލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކެމިކަލް ހަތިޔާރު މަނާކުރުމުގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2022-22) ގެ ޖަދުވަލު 1 ،2 އަދި 3 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ، އޭގެ ކެމިކަލް އެކްށަންގެ ސަބަބުން ފުރާނައަށް ގެއްލުންލިބިދާނެ ނުވަތަ ވަގުތީ ނުކުޅެދުންތެރިކަމެއް ނުވަތަ ދާއިމީ ގެއްލުމެއް އިންސާނުންނަށް ނުވަތަ ޖަނަވާރުންނަށް ކުރިމަތިކުރުވާ ކޮންމެ ކެމިކަލަކަށެވެ. މި މާނައިގައި،އެފަދަ ކެމިކަލެއްގެ އަސްލު ނުވަތަ އުފައްދާ ގޮތް ނުވަތަ އުފައްދާ ފެސިލިޓީ ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެ ކެމިކަލް އުފެދޭ ނުވަތަ އުފައްދާތަނަކަށް ނުވަތަ ގޮތަކަށް ރިއާޔަތްކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.

"ނުރައްކާތެރި އަނިޔާ" ދޭހަކޮށްދެނީ މީހެއްގެ ހަށިގަނޑުގެ ގުނަވަނަކަށް ނުވަތަ އެއްވެސް ހިއްސަކަށް މީހެއްގެ އަމިއްލަ މުދަލަކަށް ދާއިމީ އުނިކަމެއް ލިބުމެވެ. ނުވަތަ މީހެއްގެ ދިރިއުޅުމަށް ކުރާ މަސައްކަތަކަށް ދާއިމީ ހުރަހެއް އެޅުމެވެ. މިއިން ކޮންމެ ގޮތެއްގައިވެސް، ށަރްއީ ނުވަތަ ގާނޫނީ ހަމަތަކާ ހިލާފު ވާ ގޮތެއްގައި އެކަންޏެވެ.

"ނުރައްކާތެރި މުދާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކާގޯގެ ގޮތުގައި އުފުލާ ކައްކާ ގޭހާއި ޕެޓްރޯލް ފަދަ ތަކެއްޗެވެ. 

''ނުރައްކާތެރިކޮށް ނުވަތަ ފަރުވާކުޑަކޮށް އެއްގަމު އުޅަނދު ދުއްވުން" ކަމަށް ބުނެފައ އެވަނީ އަންނަނިވި ކަންތައްތަކަށެވެ. މަގުތަކުގައި ކަތިކައްޗަށް (ޒިގްޒެގްކޮށް) މަގު ހުރަސްވާގޮތަށް ބާރު ސްޕީޑްގައި އެއްގަމު އުޅަނދު ދުއްވުން؛ ސައިލެންސަރުން އަޑުގަދަކޮށްގެން ޢާންމުންގެ ހިތްތަކުގައި ބިރުވެރިކަން އުފެދޭ ގޮތަށް ބަދަލުގެނެސްގެން (މޮޑިފައިކޮށްގެން) އެއްގަމު އުޅަނދު ދުއްވުން؛ ހަރު ގާނަމުން އެއްގަމު އުޅަނދު ދުއްވުން؛ ގޯޅިއަކަށް ނުވަތަ މަގަކަށް ނުކުންނައިރު ނުވަތަ މަގުތަކުގައި ދުއްވާއިރު ދުވެލިމަތަ (ބަންޕަރު) އަށް މަޑުނުކޮށް ބާރު ސްޕީޑްގައި ދުއްވުން؛ ޓްރާންސްޕޯޓް އޮތޯރިޓީއާއި އެ އޮތޯރިޓީން ކަނޑައަޅާ އިދާރާތަކުން، ހުއްދަ ނުނަގައި، އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމުގެ ތެރޭގައި ރޭސްޖަހަން ދުއްވުމާއި މަގުތަކުގައި ދުއްވާ އެހެން ވެހިކަލްތަކަށް ޖާގަނުދީ، ރައްކާތެރިކަމާއެކު ކުރިއަރައިގެންދާނެ ޖާގަނެތި ނުރައްކާތެރިކޮށް އޯވަރޓޭކްކުރަމުން ދުއްވުން؛ މަސްތުގެ ޙާލަތުގައި ހުރެގެން އެއްގަމު އުޅަނދު ދުއްވުން.

"ނުރަސްމީ ތައުލީމު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމިއުނިޓީ ތައުލީމު ނުވަތަ މުޖުތަމައީ ތައުލީމާއި، ކޮންޓިނުއިންގ އެޑިޔުކޭށަންއާއި ލައިފްލޯންގ ލަރނިންގއާއި އެޑަލްޓް އެޑިޔުކޭށަން އަދި ސެކަންޑް ޗާންސް އެޑިޔުކޭށަންގެ މަފްހޫމުތައް ހިމެނޭގޮތުން، ރަސްމީ ތައުލީމުގެ ފުރުސަތު ލިބިފައިނުވާ ފަރާތްތައް ނުވަތަ ރަސްމީ ތައުލީމުގެ ނިޒާމު ފުރިހަމަކުރުމަށްފަހު އިތުރަށް ކިޔަވަން ބޭނުންވާ ފަރާތްތައް މުޖުތަމައުގައި ބޭނުންތެރި ބަޔަކަށް ވުމަށް އެ ބަޔަކު ބޭނުންވާ ހުނަރާއި އިލްމާއި ހިޔާލާތު ނުރަސްމީ ގޮތެއްގައި އުނގެނޭ އުނގެނުމަށެވެ.

"ނުކުޅެދުންތެރިކަން" ކަމަށް ބުނެފައިވަނީ މަސައްކަތެއް ކޮށްގެން ތިމާ އަމިއްލައަށް ތިމާގެ ދިރިއުޅުން ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް މާއްދީ ގޮތުން ނުވަތަ ބުއްދީގެ ގޮތުން ނުކުޅެދިގެންވާ ހާލަތަށެވެ.

"ނުކުޅެދުންތެރިކަން ހުންނަ މީހުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިގު މުއްދަތުގެ ޖިސްމާނީ، ނުވަތަ ނަފްސާނީ، ނުވަތަ ހިއްސުތަކުގެ ނުވަތަ ސިކުނޑީގެ އުނިކަމެއް ހުރި މީހަކު، އެ އުނިކަމެއްގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވާ އެންމެހައި ހުރަސްތަކާހުރެ މުޖުތަމައުގެ އެހެން މީހުންނާ އެއްހަމައެއްގައި ބޭނުންތެރިގޮތުގައި އެންމެ ފުރިހަމަޔަށް ބައިވެރިވެ ހަރަކާތްތެރިވެ އުޅުމަށް ދަތިވާ ކޮންމެ މީހަކަށެވެ.