ގާނޫނީ ރަދީފު
"ގުރޫޕު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މިލްކުވެރިކަމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ކޮންޓްރޯލްގެ ސަބަބުން ގުޅުންހުރި އެންޓިޓީތަކެއްކަމުގައިވީތީ، ފައިނޭންށަލް ރިޕޯޓިންގގެ ބޭނުމަށް އެކައުންޓިންގގެ ހަމަތަކާ އެއްގޮތަށް ކޮންސޮލިޑޭޓްކޮށްފައިވާ މާލީ ހިސާބުތައް ތައްޔާރުކުރަންޖެހޭ އެންޓިޓީތަކުގެ ގުރޫޕުތަކަށް، ނުވަތަ އެ އެންޓިޓީއެއްގެ އިކުއިޓީ އިންޓްރެސްޓް ޕަބްލިކް ސެކިއުރިޓީޒް އެކްސްޗޭންޖެއްގައި ގަނެވިއްކާނަމަ، އެކައުންޓިންގގެ ހަމަތަކާ އެއްގޮތަށް ކޮންސޮލިޑޭޓްކޮށްފައިވާ މާލީ ހިސާބުތައް ތައްޔާރުކުރަންޖެހޭ އެންޓިޓީތަކުގެ ގުރޫޕުތަކަށެވެ.
"ގުރްއާން ކްލާސްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރުން ދަށުގެ ދަރިވަރުންނަށް ގުރްއާން ކިޔަވަން ދަސްކޮށްދޭ ކްލާސްތަކަށެވެ. އެގޮތުން، ކްލާހެއްކަމަށް ބެލޭނީ، އެއްފަހަރާ އެއްތަނެއްގައި 5 (ފަހެއް) ކުދީންނަށްވުރެ ގިނަ ކުދީންނަށް ކިޔަވައިދޭނަމައެވެ.
"ގުރްއާން ކްލާސްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރުން ދަށުގެ ދަރިވަރުންނަށް ގުރްއާން ކިޔަވަން ދަސްކޮށްދޭ ކްލާސްތަކަށެވެ. އެގޮތުން، ކްލާހެއްކަމަށް ބެލޭނީ އެއްފަހަރާ އެއްތަނެއްގައި 5 (ފަހެއް) ކުދިންނަށްވުރެ ގިނަ ކުދީންނަށް ކިޔަވައިދޭނަމައެވެ.
"ގުޅިފައިވާ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މީހެއްގެ ނުވަތަ ގާނޫނީ ށަހްސެއްގެ ފަރާތުން ކަންކަން ނިންމުމުގެ ބާރު ލިބިފައިވާކަމަށް ބެލެވޭ މީހުންނާއި ގާނޫނީ ށަހްސާއި، މީހަކު ނުވަތަ ގާނޫނީ ށަހްސަކު ކުރާ ކަމެއްގައި އެއްވެސް މަސްލަހަތެއް ސީދާ ނުވަތަ ނުސީދާ ގޮތުން ހިމެނޭ ފަރާތްތަކަށެވެ. އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސެކިއުރިޓީސްއާބެހޭ ގާނޫނުގައި މިލަފްޒަށް ދީފައިވާ މާނަ ދޭހަވާގޮތަށެވެ.
"ގުޅުން ހުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައްސަލައެއްގައި ސާބިތުކުރުމަށް ބޭނުންވާ ވާގިއާއަކާއި، އެ ވާގިއާއެއް ސާބިތުކުރުމަށް ބޭނުންވާ ހެއްކާ ދެމެދު އޮންނަ ގާނޫނީ އަދި މާއްދީ ގުޅުމަށެވެ.
"ގުޅުންހުރި އެއްވެސް ވިޔަފާރިއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ ކުންފުންޏެއްގެ ނުވަތަ ވަކި ހިއްސާދާރެއްގެ ހިއްސާ އެހެން ކުންފުންޏެއްގައިވާ ކޮންމެ ކުންފުންޏަކަށެވެ.
"ގުދަން ކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުނި ޓްރީޓްކުރުމުގެ ނުވަތަ ނައްތާލުމުގެ ނުވަތަ ކުނިން ބޭނުންތެރި މާއްދާތައް އިއާދަކުރުމުގެ މަރުހަލާ ފެށުމުގެ ކުރިން ކުނި އެއްތަނަކަށް ޖަމާކޮށްފައި ބަހައްޓާ ބެހެއްޓުމަށެވެ.
"ގުދަންކޮށް ރައްކާކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގިނަ އަދަދަކަށް އުޅަނދެއްގައި ނުވަތަ ތަނެއްގައި ރައްކާކުރުމާއި އެހެނިހެން ގޮތްގޮތަށް ގުދަންކުރުމާއި ރައްކާކުރުމަށެވެ.
"ގުދުރަތީ" ވެށި ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ؛
- ދިރުންހުރި އަދި ދިރުން ނެތް ގުދުރަތީ މާހައުލު.
- ނެތިދިއުމުގެ ބިރު ހީވެފައިވާ ދިރޭތަކެތީގެ ބާވަތްތައް ދިރިއުޅެމުންދާ މާހައުލުތަކާއި އެ މާހައުލުގެ ނިޒާމުތަކާއި (ޖިއޮލޮޖިކަލް، ފިޒިއޮގްރަފިކަލް، ޖިއޮމޯފޮލޮޖިކަލް، ލިތޯސްޓްރެޓިގްރެފިކަލް، ޕެލިއޮންޓޯލޮޖިކަލް އަދި ހައިޑްރޯލޮޖިކަލް) ހަރަކާތްތައް.
- ސައިންސްގެ ގޮތުން، ނުވަތަ މާހައުލުގެ ރީތިކަމުގެ ސަބަބުން، ނުވަތަ ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ ގޮތުން ބަލާއިރު މުހިންމުކަމަށް ފާހަގަކުރެވިފައިވާ ސަރަހައްދުތައް.
"ގުދުރަތީ މާހައުލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިރޭ ނަސްލަކަށް ބޭނުންވާ ވަސީލަތްތައް ލިއްބައިދޭ އެ އެއްޗެތި އޭގެ ތިމާވެށްޓާއެކު އުޅުމަށް ބޭނުންވާ ބޭނުންތައް ފުދެން ހުންނަ ތަންތަނަށެވެ.
"ގުދުރަތީ ގޮތުގައި ނުވަތަ ތަަބީއީީ ގޮތުގައި ހިމާޔަތްކޮށް ރައްކައުތެރިކުރާ ދިރޭ ތަކެތި" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ:
- ގާނޫނު ނަންބަރު 4/1993 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކޮށް ދެމެހެއްޓުމާބެހޭ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ބާރުލިބިގެން، އެ ގާނޫނުގެ މަގުސަދުތައް ހާސިލު ކުރުމަށް ޓަކައި ހިމާޔަތްކުރާ ދިރޭތަކެތި؛
- މި ގަވާއިދަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން، ނުވަތަ އޭގެ ފަހުންވެސް، ހިމާޔަތް ކޮށްފައިވާ ދިރޭ ތަކެތީގެ ގޮތުގައި، ގާނޫނުން ބާރުލިބިގެން ވަކި މަގުސަދެއްގައި ހިމާޔަތް ކޮށްފައިވާ ދިރުމެއް؛
- ދިރޭތަކެއްޗާއި، އެ ތަކެތީގެ ޅައެއްޗެއްސާއި، އޭގެ ބިހާއި، އޭގެ ބައިތަކާއި، އޭގެ ބައިތައް ބޭނުން ކޮށްގެން އުފައްދާ ތަކެތި.
"ގުރޫޕު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މިލްކުވެރިކަމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ކޮންޓްރޯލްގެ ސަބަބުން ގުޅުންހުރި އެންޓިޓީތަކެއްކަމުގައިވީތީ، ފައިނޭންށަލް ރިޕޯޓިންގގެ ބޭނުމަށް އެކައުންޓިންގގެ ހަމަތަކާ އެއްގޮތަށް ކޮންސޮލިޑޭޓްކޮށްފައިވާ މާލީ ހިސާބުތައް ތައްޔާރުކުރަންޖެހޭ އެންޓިޓީތަކުގެ ގުރޫޕުތަކަށް، ނުވަތަ އެ އެންޓިޓީއެއްގެ އިކުއިޓީ އިންޓްރެސްޓް ޕަބްލިކް ސެކިއުރިޓީޒް އެކްސްޗޭންޖެއްގައި ގަނެވިއްކާނަމަ، އެކައުންޓިންގގެ ހަމަތަކާ އެއްގޮތަށް ކޮންސޮލިޑޭޓްކޮށްފައިވާ މާލީ ހިސާބުތައް ތައްޔާރުކުރަންޖެހޭ އެންޓިޓީތަކުގެ ގުރޫޕުތަކަށެވެ.
"ގުރްއާން ކްލާސްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރުން ދަށުގެ ދަރިވަރުންނަށް ގުރްއާން ކިޔަވަން ދަސްކޮށްދޭ ކްލާސްތަކަށެވެ. އެގޮތުން، ކްލާހެއްކަމަށް ބެލޭނީ، އެއްފަހަރާ އެއްތަނެއްގައި 5 (ފަހެއް) ކުދީންނަށްވުރެ ގިނަ ކުދީންނަށް ކިޔަވައިދޭނަމައެވެ.
"ގުރްއާން ކްލާސްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރުން ދަށުގެ ދަރިވަރުންނަށް ގުރްއާން ކިޔަވަން ދަސްކޮށްދޭ ކްލާސްތަކަށެވެ. އެގޮތުން، ކްލާހެއްކަމަށް ބެލޭނީ އެއްފަހަރާ އެއްތަނެއްގައި 5 (ފަހެއް) ކުދިންނަށްވުރެ ގިނަ ކުދީންނަށް ކިޔަވައިދޭނަމައެވެ.
"ގުޅިފައިވާ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، މީހެއްގެ ނުވަތަ ގާނޫނީ ށަހްސެއްގެ ފަރާތުން ކަންކަން ނިންމުމުގެ ބާރު ލިބިފައިވާކަމަށް ބެލެވޭ މީހުންނާއި ގާނޫނީ ށަހްސާއި، މީހަކު ނުވަތަ ގާނޫނީ ށަހްސަކު ކުރާ ކަމެއްގައި އެއްވެސް މަސްލަހަތެއް ސީދާ ނުވަތަ ނުސީދާ ގޮތުން ހިމެނޭ ފަރާތްތަކަށެވެ. އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސެކިއުރިޓީސްއާބެހޭ ގާނޫނުގައި މިލަފްޒަށް ދީފައިވާ މާނަ ދޭހަވާގޮތަށެވެ.
"ގުޅުން ހުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މައްސަލައެއްގައި ސާބިތުކުރުމަށް ބޭނުންވާ ވާގިއާއަކާއި، އެ ވާގިއާއެއް ސާބިތުކުރުމަށް ބޭނުންވާ ހެއްކާ ދެމެދު އޮންނަ ގާނޫނީ އަދި މާއްދީ ގުޅުމަށެވެ.
"ގުޅުންހުރި އެއްވެސް ވިޔަފާރިއެއް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ ކުންފުންޏެއްގެ ނުވަތަ ވަކި ހިއްސާދާރެއްގެ ހިއްސާ އެހެން ކުންފުންޏެއްގައިވާ ކޮންމެ ކުންފުންޏަކަށެވެ.
"ގުދަން ކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކުނި ޓްރީޓްކުރުމުގެ ނުވަތަ ނައްތާލުމުގެ ނުވަތަ ކުނިން ބޭނުންތެރި މާއްދާތައް އިއާދަކުރުމުގެ މަރުހަލާ ފެށުމުގެ ކުރިން ކުނި އެއްތަނަކަށް ޖަމާކޮށްފައި ބަހައްޓާ ބެހެއްޓުމަށެވެ.
"ގުދަންކޮށް ރައްކާކުރުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގިނަ އަދަދަކަށް އުޅަނދެއްގައި ނުވަތަ ތަނެއްގައި ރައްކާކުރުމާއި އެހެނިހެން ގޮތްގޮތަށް ގުދަންކުރުމާއި ރައްކާކުރުމަށެވެ.
"ގުދުރަތީ" ވެށި ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ؛
- ދިރުންހުރި އަދި ދިރުން ނެތް ގުދުރަތީ މާހައުލު.
- ނެތިދިއުމުގެ ބިރު ހީވެފައިވާ ދިރޭތަކެތީގެ ބާވަތްތައް ދިރިއުޅެމުންދާ މާހައުލުތަކާއި އެ މާހައުލުގެ ނިޒާމުތަކާއި (ޖިއޮލޮޖިކަލް، ފިޒިއޮގްރަފިކަލް، ޖިއޮމޯފޮލޮޖިކަލް، ލިތޯސްޓްރެޓިގްރެފިކަލް، ޕެލިއޮންޓޯލޮޖިކަލް އަދި ހައިޑްރޯލޮޖިކަލް) ހަރަކާތްތައް.
- ސައިންސްގެ ގޮތުން، ނުވަތަ މާހައުލުގެ ރީތިކަމުގެ ސަބަބުން، ނުވަތަ ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ ގޮތުން ބަލާއިރު މުހިންމުކަމަށް ފާހަގަކުރެވިފައިވާ ސަރަހައްދުތައް.
"ގުދުރަތީ މާހައުލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދިރޭ ނަސްލަކަށް ބޭނުންވާ ވަސީލަތްތައް ލިއްބައިދޭ އެ އެއްޗެތި އޭގެ ތިމާވެށްޓާއެކު އުޅުމަށް ބޭނުންވާ ބޭނުންތައް ފުދެން ހުންނަ ތަންތަނަށެވެ.
"ގުދުރަތީ ގޮތުގައި ނުވަތަ ތަަބީއީީ ގޮތުގައި ހިމާޔަތްކޮށް ރައްކައުތެރިކުރާ ދިރޭ ތަކެތި" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ:
- ގާނޫނު ނަންބަރު 4/1993 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކޮށް ދެމެހެއްޓުމާބެހޭ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ބާރުލިބިގެން، އެ ގާނޫނުގެ މަގުސަދުތައް ހާސިލު ކުރުމަށް ޓަކައި ހިމާޔަތްކުރާ ދިރޭތަކެތި؛
- މި ގަވާއިދަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން، ނުވަތަ އޭގެ ފަހުންވެސް، ހިމާޔަތް ކޮށްފައިވާ ދިރޭ ތަކެތީގެ ގޮތުގައި، ގާނޫނުން ބާރުލިބިގެން ވަކި މަގުސަދެއްގައި ހިމާޔަތް ކޮށްފައިވާ ދިރުމެއް؛
- ދިރޭތަކެއްޗާއި، އެ ތަކެތީގެ ޅައެއްޗެއްސާއި، އޭގެ ބިހާއި، އޭގެ ބައިތަކާއި، އޭގެ ބައިތައް ބޭނުން ކޮށްގެން އުފައްދާ ތަކެތި.