ގާނޫނީ ރަދީފު
"ފައިނޭންށަލް އެސެޓް" ގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި، ސެކިއުރިޓީ (މިސާލަކަށް ކޯޕަރޭށަނެއްގެ ސްޓޮކް؛ ގިނަ ބައެއްގެ ހިއްސާ އޮންނަ ނުވަތަ ހިއްސާ ގަނެވިއްކުން އާންމުންނަށް ހުޅުވައިލެވިފައިވާ ޕާޓްނަރށޯިޕެއްގެ ނުވަތަ ޓްރަސްޓެއްގެ ޕާޓްނަރށޯިޕް މަސްލަހަަތު ނުވަތަ ބެނެފިށަލް އޯނަރށޯިޕް މަސްލަހަަތު؛ ނޯޓު، ބޮންޑު، ޑިބެންޗަރ ނުވަތަ އެނޫންވެސް ދަރަނިވެރިކަން އަންގައިދޭ އެއްޗެއް)، ޕާޓްނަރށޯިޕް މަސްލަހަަތު، ކޮމޯޑިޓީ، ސްވޮޕް (މިސާލަކަށް، އިންޓްރެސްޓް ރޭޓު ސްވޮޕް، ކަރަންސީ ސްވޮޕް، ބޭސިސް ސްވޮޕް، އިންޓްރެސްޓް ރޭޓް ކެޕް، އިންޓްރެސްޓް ރޭޓް ފްލޯ، ކޮމޯޑިޓީ ސްވޮޕް، އިކުއިޓީ ސްވޮޕް، އިކުއިޓީ އިންޑެކްސް ސްވޮޕް އަދި އެނޫންވެސް އެފަދަ އެއްބަސްވުންތައް)، އިންށޯުއަރެންސް ކޮންޓްރެކްޓް ނުވަތަ އެނުއިޓީ ކޮންޓްރެކްޓް، ނުވަތަ، ފިއުޗަރޒް ނުވަތަ ފޯވަރޑް ކޮންޓްރެކްޓް ނުވަތަ އޮޕްށަން ވެސް ހިމެނޭގޮތުން ސެކިއުރިޓީއެއްގެ ނުވަތަ ޕާޓްނަރށޯިޕް މަސްލަހަަތެއްގެ ނުވަތަ ކޮމޯޑިޓީއެއްގެ ނުވަތަ ސްވޮޕެއްގެ ނުވަތަ އިންށޯުއަރެންސް ކޮންޓްރެކްޓެއްގެ ނުވަތަ އެނުއިޓީ ކޮންޓްރެއްގެ އެއްވެސް މަސްލަހަަތެއް ހިމެނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ފައިނޭންށަލް އެސެޓުގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި ބިން ނުވަތަ އިމާރާތުގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ މުދަލެއްގައި ދަރަންޏަކަށް ނުވާގޮތަށް އަދި ސީދާގޮތުން އޮންނަ މަސްލަހަަތެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ފައިނޭންށަލް އޮޑިޓް ރިޕޯޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ސަރުކާރު ގަބޫލުކުރާ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތްތަކުނ،ް ކަނޑައެޅޭ ވަކި މުއްދަތަކަށް ވިޔަފާރި ހިސާބުކުރުމަށްފަހު ތައްޔާރުކުރާ ރިޕޯޓުތަކަށެވެ.
"ފައިނޭންށާަލް އޮޑިޓް ރިޕޯޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސަރުކާރު ގަބޫލުކުރާ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތްތަކުން، ކަނޑައެޅޭ ވަކި މުއްދަތަކަށް ވިޔަފާރި ހިސާބުކުރުމަށްފަހު ތައްޔާރުކުރާ ރިޕޯޓްތަކަށެވެ.
"ފައިނޭންށާަލް އޮޑިޓް ރިޕޯޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސަރުކާރު ގަބޫލުކުރާ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތްތަކުން، ކަނޑައެޅޭ ވަކި މުއްދަތަކަށް ވިޔަފާރި ހިސާބުކުރުމަށްފަހު ތައްޔާރުކުރާ ރިޕޯޓްތަކަށެވެ.
"ފައިނޭންސިންގް ވިޔަފާރި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަނބުރާ ދޭ ގޮތަށް އާންމުންގެ ކިބައިން ހޯދާ ފައިސާއިން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ފައިސާއަކުން އާންމުންނަށް ދަރަނި ދޫކުރުމުގެ ނުވަތަ ފައިނޭންސް ލީސްކުރުމުގެ ވިޔަފާރިއަށެވެ.މީގެ ތެރޭގައި ވިޔަފާރިއަކުން އެ ފަރާތެއްގެ މުދާ ފަހުން ފައިސާ ދައްކާގޮތަށް ވިއްކުމެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ފައިނޭންސިންގް ވިޔަފާރި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަނބުރާ ދޭގޮތަށް އާންމުންގެ ކިބައިން ހޯދާ ފައިސާއިން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ފައިސާއަކުން އާންމުންނަށް ދަރަނި ދޫކުރުމުގެ ނުވަތަ ފައިނޭންސް ލީސްކުރުމުގެ ވިޔަފާރިއަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި، ވިޔަފާރިއަކުން އެ ފަރާތެއްގެ މުދާ ފަހުން ފައިސާ ދައްކާގޮތަށް ވިއްކުމެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ. އަދި ސަރުކާރުން ކުރާ ދަރަނި ދޫކުރުމުގެ ހަރަކާތްތަކާއި، ކައުންސިލްތަކުން ކުރާ، ދަރަނި ދޫކުރުމުގެ މިފަދަ ވިޔަފާރިއެއް ނުވަތަ ފައިނޭންސް ލީސްކުރުމުގެ ވިޔަފާރިއެއް ވެސް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ފައިސާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ފައިސާއާއި ފައިސާއިން އަގުކުރެވޭ ކޮންމެ އެއްޗެއް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
"ފައިސާ "ނުވަތަ "ދައުލަތުގެ ފައިސާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖޭގައި ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި އެއްވެސް ފަރާތަކުން ދައުލަތުގެ ބޭނުމަށް ނުވަތަ ދައުލަތުގެ ނަމުގައި ޓެކްސް، ޗާޖް، ފީ، ޑިއުޓީ، ޖޫރިމަނާ، ނުވަތަ އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި ބަލައިގެންފައިވާ ނުވަތަ ބަހައްޓައިފައިވާ ފައިސާއަށާއި، ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބަދަލުކުރެވޭ ލިޔުމަށާއި، ސެކިއުރިޓީޒަށާއި، އެހެން ފަރާތަކަށް ނުވަތަ އެހެން ފަރާތެއްގެ ނަމުގައި ދައުލަތުގައި ބަހައްޓައިފައިވާ ފައިސާއަށާއި، ލޯނުގެ ފައިސާއަށާއި، ވަކި ފަރާތަކުން ދީފައިވާ ފައިސާއަށާއި، ހަދިޔާއަށާއި، ލިބޭ ނުވަތަ ލިބެންވާ އިންޓަރެސްޓުގެ ފައިސާއަށެވެ.
"ފައިސާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ނަގުދު ފައިސާ ނުވަތަ ބެއަރަރ ނެގޯށިއަބަލް އިންސްޓްރުމަންޓަށެވެ.
"ފައިސާ" ނުވަތަ "މުދާ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އުފުލޭ މުދަލާއި ނުއުފުލޭ މުދާ ހިމެނޭގޮތުން ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ އެސެޓަކަށެވެ. އަދި އެއިން މުދަލެއްގެ މިލްކުވެރިކަމާއި، އެއިން މުދަލަކާ ގުޅިގެން އުފެދިފައިވާ ނުވަތަ އުފެދޭ އެނޫންވެސް ހައްގާއި މަސްލަހަތާއި މަންފާވެސް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި، ބޭންކު ކްރެޑިޓް، ޓްރެވަލަރސް ޗެކް، ބޭންކު ޗެކް، މަނީ އޯޑަރ، ހިއްސާ، މާލީ ސެކިއުރިޓީޒް، ބޮންޑް، ބޭންކު ޑްރާފްޓް އަދި ލެޓަރ އޮފް ކްރެޑިޓް ފަދަ އެފަދަ މުދަލުގެ މިލްކުވެރިކަން އަންގައިދޭ ނުވަތަ މަސްލަހަތެއް އޮތްކަން އަންގައިދޭ ގާނޫނީ ލިޔެކިޔުން ނުވަތަ އިންސްޓްރުމަންޓްތައްވެސް ހިމެނެއެވެ.
"ފައިނޭންށަލް އެސެޓް" ގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި، ސެކިއުރިޓީ (މިސާލަކަށް ކޯޕަރޭށަނެއްގެ ސްޓޮކް؛ ގިނަ ބައެއްގެ ހިއްސާ އޮންނަ ނުވަތަ ހިއްސާ ގަނެވިއްކުން އާންމުންނަށް ހުޅުވައިލެވިފައިވާ ޕާޓްނަރށޯިޕެއްގެ ނުވަތަ ޓްރަސްޓެއްގެ ޕާޓްނަރށޯިޕް މަސްލަހަަތު ނުވަތަ ބެނެފިށަލް އޯނަރށޯިޕް މަސްލަހަަތު؛ ނޯޓު، ބޮންޑު، ޑިބެންޗަރ ނުވަތަ އެނޫންވެސް ދަރަނިވެރިކަން އަންގައިދޭ އެއްޗެއް)، ޕާޓްނަރށޯިޕް މަސްލަހަަތު، ކޮމޯޑިޓީ، ސްވޮޕް (މިސާލަކަށް، އިންޓްރެސްޓް ރޭޓު ސްވޮޕް، ކަރަންސީ ސްވޮޕް، ބޭސިސް ސްވޮޕް، އިންޓްރެސްޓް ރޭޓް ކެޕް، އިންޓްރެސްޓް ރޭޓް ފްލޯ، ކޮމޯޑިޓީ ސްވޮޕް، އިކުއިޓީ ސްވޮޕް، އިކުއިޓީ އިންޑެކްސް ސްވޮޕް އަދި އެނޫންވެސް އެފަދަ އެއްބަސްވުންތައް)، އިންށޯުއަރެންސް ކޮންޓްރެކްޓް ނުވަތަ އެނުއިޓީ ކޮންޓްރެކްޓް، ނުވަތަ، ފިއުޗަރޒް ނުވަތަ ފޯވަރޑް ކޮންޓްރެކްޓް ނުވަތަ އޮޕްށަން ވެސް ހިމެނޭގޮތުން ސެކިއުރިޓީއެއްގެ ނުވަތަ ޕާޓްނަރށޯިޕް މަސްލަހަަތެއްގެ ނުވަތަ ކޮމޯޑިޓީއެއްގެ ނުވަތަ ސްވޮޕެއްގެ ނުވަތަ އިންށޯުއަރެންސް ކޮންޓްރެކްޓެއްގެ ނުވަތަ އެނުއިޓީ ކޮންޓްރެއްގެ އެއްވެސް މަސްލަހަަތެއް ހިމެނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ފައިނޭންށަލް އެސެޓުގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި ބިން ނުވަތަ އިމާރާތުގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ މުދަލެއްގައި ދަރަންޏަކަށް ނުވާގޮތަށް އަދި ސީދާގޮތުން އޮންނަ މަސްލަހަަތެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ފައިނޭންށަލް އޮޑިޓް ރިޕޯޓު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ސަރުކާރު ގަބޫލުކުރާ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތްތަކުނ،ް ކަނޑައެޅޭ ވަކި މުއްދަތަކަށް ވިޔަފާރި ހިސާބުކުރުމަށްފަހު ތައްޔާރުކުރާ ރިޕޯޓުތަކަށެވެ.
"ފައިނޭންށާަލް އޮޑިޓް ރިޕޯޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސަރުކާރު ގަބޫލުކުރާ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތްތަކުން، ކަނޑައެޅޭ ވަކި މުއްދަތަކަށް ވިޔަފާރި ހިސާބުކުރުމަށްފަހު ތައްޔާރުކުރާ ރިޕޯޓްތަކަށެވެ.
"ފައިނޭންށާަލް އޮޑިޓް ރިޕޯޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސަރުކާރު ގަބޫލުކުރާ ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތްތަކުން، ކަނޑައެޅޭ ވަކި މުއްދަތަކަށް ވިޔަފާރި ހިސާބުކުރުމަށްފަހު ތައްޔާރުކުރާ ރިޕޯޓްތަކަށެވެ.
"ފައިނޭންސިންގް ވިޔަފާރި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަނބުރާ ދޭ ގޮތަށް އާންމުންގެ ކިބައިން ހޯދާ ފައިސާއިން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ފައިސާއަކުން އާންމުންނަށް ދަރަނި ދޫކުރުމުގެ ނުވަތަ ފައިނޭންސް ލީސްކުރުމުގެ ވިޔަފާރިއަށެވެ.މީގެ ތެރޭގައި ވިޔަފާރިއަކުން އެ ފަރާތެއްގެ މުދާ ފަހުން ފައިސާ ދައްކާގޮތަށް ވިއްކުމެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ފައިނޭންސިންގް ވިޔަފާރި" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އަނބުރާ ދޭގޮތަށް އާންމުންގެ ކިބައިން ހޯދާ ފައިސާއިން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ފައިސާއަކުން އާންމުންނަށް ދަރަނި ދޫކުރުމުގެ ނުވަތަ ފައިނޭންސް ލީސްކުރުމުގެ ވިޔަފާރިއަށެވެ. މީގެ ތެރޭގައި، ވިޔަފާރިއަކުން އެ ފަރާތެއްގެ މުދާ ފަހުން ފައިސާ ދައްކާގޮތަށް ވިއްކުމެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ. އަދި ސަރުކާރުން ކުރާ ދަރަނި ދޫކުރުމުގެ ހަރަކާތްތަކާއި، ކައުންސިލްތަކުން ކުރާ، ދަރަނި ދޫކުރުމުގެ މިފަދަ ވިޔަފާރިއެއް ނުވަތަ ފައިނޭންސް ލީސްކުރުމުގެ ވިޔަފާރިއެއް ވެސް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
"ފައިސާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ފައިސާއާއި ފައިސާއިން އަގުކުރެވޭ ކޮންމެ އެއްޗެއް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ.
"ފައިސާ "ނުވަތަ "ދައުލަތުގެ ފައިސާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖޭގައި ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި އެއްވެސް ފަރާތަކުން ދައުލަތުގެ ބޭނުމަށް ނުވަތަ ދައުލަތުގެ ނަމުގައި ޓެކްސް، ޗާޖް، ފީ، ޑިއުޓީ، ޖޫރިމަނާ، ނުވަތަ އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި ބަލައިގެންފައިވާ ނުވަތަ ބަހައްޓައިފައިވާ ފައިސާއަށާއި، ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބަދަލުކުރެވޭ ލިޔުމަށާއި، ސެކިއުރިޓީޒަށާއި، އެހެން ފަރާތަކަށް ނުވަތަ އެހެން ފަރާތެއްގެ ނަމުގައި ދައުލަތުގައި ބަހައްޓައިފައިވާ ފައިސާއަށާއި، ލޯނުގެ ފައިސާއަށާއި، ވަކި ފަރާތަކުން ދީފައިވާ ފައިސާއަށާއި، ހަދިޔާއަށާއި، ލިބޭ ނުވަތަ ލިބެންވާ އިންޓަރެސްޓުގެ ފައިސާއަށެވެ.
"ފައިސާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ނަގުދު ފައިސާ ނުވަތަ ބެއަރަރ ނެގޯށިއަބަލް އިންސްޓްރުމަންޓަށެވެ.
"ފައިސާ" ނުވަތަ "މުދާ" ކަމަށް ބުނެފައިއެވަނީ، އުފުލޭ މުދަލާއި ނުއުފުލޭ މުދާ ހިމެނޭގޮތުން ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ އެސެޓަކަށެވެ. އަދި އެއިން މުދަލެއްގެ މިލްކުވެރިކަމާއި، އެއިން މުދަލަކާ ގުޅިގެން އުފެދިފައިވާ ނުވަތަ އުފެދޭ އެނޫންވެސް ހައްގާއި މަސްލަހަތާއި މަންފާވެސް ހިމެނޭގޮތުންނެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި، ބޭންކު ކްރެޑިޓް، ޓްރެވަލަރސް ޗެކް، ބޭންކު ޗެކް، މަނީ އޯޑަރ، ހިއްސާ، މާލީ ސެކިއުރިޓީޒް، ބޮންޑް، ބޭންކު ޑްރާފްޓް އަދި ލެޓަރ އޮފް ކްރެޑިޓް ފަދަ އެފަދަ މުދަލުގެ މިލްކުވެރިކަން އަންގައިދޭ ނުވަތަ މަސްލަހަތެއް އޮތްކަން އަންގައިދޭ ގާނޫނީ ލިޔެކިޔުން ނުވަތަ އިންސްޓްރުމަންޓްތައްވެސް ހިމެނެއެވެ.