ގާނޫނީ ރަދީފު
"ދައުވާއަށް ރައްދުދިނުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި އުފުލޭ ދައުވާއަށް، އެ ދައުވާލިބޭ ފަރާތުން އެއްބަސްވުމާއި، އެ ދައުވާ ދިފާއުކުރުމާއި، ރައްދު ދައުވާއެއް ކުރުން ހިމެނޭ ގޮތުން، ދައުވާލިބޭ ފަރާތުން އެ ދައުވާއަށް ރައްދު ދިނުމަށެވެ.
"ދައުވާއަށް އެއްބަސްވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި އުފުލޭ ދައުވާއަށް، ނުވަތަ ދައުވާގެ ބަޔަކަށް އެ ދައުވާލިބޭ ފަރާތުން އެއްބަސްވާ އެއްބަސްވުމަށެވެ.
"ދައުވާލިބޭ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި ދައުވާ ރައްދުވާ ފަރާތަށެވެ. އެ މާނައިގެ ތެރޭގައި، ފުރަތަމަ އުފުލާ ދައުވާއާ ގުޅިގެން ރައްދު ދައުވާއެއް ނުވަތަ އިތުރު ދައުވާއެއް އުފުލާ ހާލަތުގައި، އެ ދައުވާއެއްގެ ދިފާއު ހުށަހަޅަންޖެހ ކޮންމެ ފަރާތެއް ހިމެނެއެވެ.
"ދައުވާގެ ދިފާއު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި އުފުލޭ ދައުވާއަށް، އެ ދައުވާލިބޭ ފަރާތުން އެއްބަސްވުމުގެ ބަދަލުގައި، އެ ދައުވާއަށް ހުށަހަޅާ ދިފާއަށެވެ. ނުވަތަ އެ ދައުވާގެ ވަކި ބަޔަކަށް ހުށަހަޅާ ދިފާއަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި މީހުން ބަލަހައްޓާ ތަނެއް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނަކުން ނުވަތަ ގަވާއިދަކުން ނުވަތަ އަމުރެއްގެ ދަށުން މީހުންގެ މިނިވަންކަން ގެއްލޭގޮތަށް ބައިތިއްބާ ޖަލުތަކާއި، ކަސްޓޯޑިއަލްތަކާއި، ސެންޓަރުތަކާއި، ކުޑަކުދިން ބަލަހައްޓާ މަރުކަޒުތަކާއި، ހާއްސަ އެހީއަށް ބޭނުންވާ މީހުންގެ މަރުކަޒުތަކާއި، ކަރަންޓީނު ފެސިލިޓީތަކާއި، ދައުލަތުގެ އިދާރާއެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި މީހުން ބައިތިއްބާ މިނޫން ތަންތަން ވެސް ހިމެނޭ ގޮތަށެ
"ދައުލަތުގެ ބޭނުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖޭގެ ތަރައްގީގެ މަށްރޫއެއްގެ ދަށުން ނުވަތަ ގާނޫނުގައި ކަނޑައެޅިގެން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމެއްގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ރާއްޖޭގެ ބިނާވެށީގެ ޕްލޭނުގެ ދަށުން ކުރިންސުރެ ވަކި ކަމަކަށް ރޭވިފައިވާ ގައުމީ މަސައްކަތަކަށް، ނުވަތަ މުޅި ގައުމުގެ އިގްތިސާދަށް ފައިދާކުރާނެ ފަދަ މަށްރޫއެއް ހިންގުމަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ ބޭނުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ސަރުކާރުން ހިންގާ މަސައްކަތްތަކަށް ނުވަތަ މަށްރޫއަކަށް ނުވަތަ ކަމަކަށް ފަޅުރަށް ބޭނުންވުމަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ އާމްދަނީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނަކުން ބާރުލިބިގެން ޓެކުހުގެ ގޮތުގައި ނެގޭ ފައިސާއާއި، ގާނޫނަކުން ބާރުލިބިގެން ހަދާ ގަވާއިދަކުން ދައުލަތުން ކުރާ ވިޔަފާރީގެ ފައިދާއާއި، ދެވޭ ހިދުމަތެއްގެ އަގަށް ލިބޭ ފައިސާއާއި، ދައުލަތުގެ މިލްކުގައިވާ އިމާރާތްތަކާއި ބިންބިމާއި، ތަކެތީގެ ކުލީގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ފައިސާއާއި، ދައުލަތުގެ ބިން ނުވަތަ ތަކެތި ވިއްކައިގެން ލިބޭ ފައިސާއާއި ޖޫރިމަނާގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ފައިސާއަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ އާމްދަނީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނަކުން ބާރު ލިބިގެން ޓެކުހުގެ ގޮތުގައި ނުވަތަ އެ ނޫން ވެސް ގޮތަކަށް ނެގޭ ފައިސާއާއި، ގާނޫނަކުން ބާރުލިބިގެން ހަދާ ގަވާއިދަކުން ދައުލަތުން ކުރާ ވިޔަފާރީގެ ފައިދާއާއި ދެވޭ ހިދުމަތެއްގެ އަގަށް ލިބޭ ފައިސާއާއި، ދައުލަތުގެ މިލްކުގައިވާ އިމާރާތްތަކާއި ބިންބިމާއި ތަކެތީގެ ކުލީގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ފައިސާއާއި، ދައުލަތުގެ ބިން ނުވަތަ ތަކެތި ވިއްކައިގެން ލިބޭ ފައިސާއާއި، ޖޫރިމަނާގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ފައިސާއަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ އިދާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ވެރިކަން ހިންގާ ފަރާތާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި އަދުލު އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ބާރާއި މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާއި މުސްތަގިއްލު މަގާމުތަކާއި ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކާއި ގާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން އިންތިހާބުކުރެވޭ ކައުންސިލުތައް ހިމެނޭގޮތުގެ މަތިންނެވެ. އަދި، އެ ތަނެއް ހިންގުމުގައި ދައުލަތުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއް އަދާކުރާ ކޮންމެ ތަނަކާއި ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން ހިންގާ ކޮންމެ ތަނަކާއި ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން އެހީ ލިބިގެން ހިންގާ ކޮންމެ ތަނަކާއި ދައުލަތުން އުފައްދައިފައިވާ ކުންފުނިތައް ވެސް މި ގަވާއިދުގެ ބޭނުމަށްޓަކައި ބަލާނީ ދައުލަތުގެ އިދާރާ ކަމުގައެވެ.
"ދައުވާއަށް ރައްދުދިނުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި އުފުލޭ ދައުވާއަށް، އެ ދައުވާލިބޭ ފަރާތުން އެއްބަސްވުމާއި، އެ ދައުވާ ދިފާއުކުރުމާއި، ރައްދު ދައުވާއެއް ކުރުން ހިމެނޭ ގޮތުން، ދައުވާލިބޭ ފަރާތުން އެ ދައުވާއަށް ރައްދު ދިނުމަށެވެ.
"ދައުވާއަށް އެއްބަސްވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި އުފުލޭ ދައުވާއަށް، ނުވަތަ ދައުވާގެ ބަޔަކަށް އެ ދައުވާލިބޭ ފަރާތުން އެއްބަސްވާ އެއްބަސްވުމަށެވެ.
"ދައުވާލިބޭ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި ދައުވާ ރައްދުވާ ފަރާތަށެވެ. އެ މާނައިގެ ތެރޭގައި، ފުރަތަމަ އުފުލާ ދައުވާއާ ގުޅިގެން ރައްދު ދައުވާއެއް ނުވަތަ އިތުރު ދައުވާއެއް އުފުލާ ހާލަތުގައި، އެ ދައުވާއެއްގެ ދިފާއު ހުށަހަޅަންޖެހ ކޮންމެ ފަރާތެއް ހިމެނެއެވެ.
"ދައުވާގެ ދިފާއު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މަދަނީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިހްތިސާސް ލިބިގެންވާ ކޯޓެއްގައި އުފުލޭ ދައުވާއަށް، އެ ދައުވާލިބޭ ފަރާތުން އެއްބަސްވުމުގެ ބަދަލުގައި، އެ ދައުވާއަށް ހުށަހަޅާ ދިފާއަށެވެ. ނުވަތަ އެ ދައުވާގެ ވަކި ބަޔަކަށް ހުށަހަޅާ ދިފާއަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި މީހުން ބަލަހައްޓާ ތަނެއް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނަކުން ނުވަތަ ގަވާއިދަކުން ނުވަތަ އަމުރެއްގެ ދަށުން މީހުންގެ މިނިވަންކަން ގެއްލޭގޮތަށް ބައިތިއްބާ ޖަލުތަކާއި، ކަސްޓޯޑިއަލްތަކާއި، ސެންޓަރުތަކާއި، ކުޑަކުދިން ބަލަހައްޓާ މަރުކަޒުތަކާއި، ހާއްސަ އެހީއަށް ބޭނުންވާ މީހުންގެ މަރުކަޒުތަކާއި، ކަރަންޓީނު ފެސިލިޓީތަކާއި، ދައުލަތުގެ އިދާރާއެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި މީހުން ބައިތިއްބާ މިނޫން ތަންތަން ވެސް ހިމެނޭ ގޮތަށެ
"ދައުލަތުގެ ބޭނުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖޭގެ ތަރައްގީގެ މަށްރޫއެއްގެ ދަށުން ނުވަތަ ގާނޫނުގައި ކަނޑައެޅިގެން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމެއްގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ރާއްޖޭގެ ބިނާވެށީގެ ޕްލޭނުގެ ދަށުން ކުރިންސުރެ ވަކި ކަމަކަށް ރޭވިފައިވާ ގައުމީ މަސައްކަތަކަށް، ނުވަތަ މުޅި ގައުމުގެ އިގްތިސާދަށް ފައިދާކުރާނެ ފަދަ މަށްރޫއެއް ހިންގުމަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ ބޭނުން" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ސަރުކާރުން ހިންގާ މަސައްކަތްތަކަށް ނުވަތަ މަށްރޫއަކަށް ނުވަތަ ކަމަކަށް ފަޅުރަށް ބޭނުންވުމަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ އާމްދަނީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނަކުން ބާރުލިބިގެން ޓެކުހުގެ ގޮތުގައި ނެގޭ ފައިސާއާއި، ގާނޫނަކުން ބާރުލިބިގެން ހަދާ ގަވާއިދަކުން ދައުލަތުން ކުރާ ވިޔަފާރީގެ ފައިދާއާއި، ދެވޭ ހިދުމަތެއްގެ އަގަށް ލިބޭ ފައިސާއާއި، ދައުލަތުގެ މިލްކުގައިވާ އިމާރާތްތަކާއި ބިންބިމާއި، ތަކެތީގެ ކުލީގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ފައިސާއާއި، ދައުލަތުގެ ބިން ނުވަތަ ތަކެތި ވިއްކައިގެން ލިބޭ ފައިސާއާއި ޖޫރިމަނާގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ފައިސާއަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ އާމްދަނީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ގާނޫނަކުން ބާރު ލިބިގެން ޓެކުހުގެ ގޮތުގައި ނުވަތަ އެ ނޫން ވެސް ގޮތަކަށް ނެގޭ ފައިސާއާއި، ގާނޫނަކުން ބާރުލިބިގެން ހަދާ ގަވާއިދަކުން ދައުލަތުން ކުރާ ވިޔަފާރީގެ ފައިދާއާއި ދެވޭ ހިދުމަތެއްގެ އަގަށް ލިބޭ ފައިސާއާއި، ދައުލަތުގެ މިލްކުގައިވާ އިމާރާތްތަކާއި ބިންބިމާއި ތަކެތީގެ ކުލީގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ފައިސާއާއި، ދައުލަތުގެ ބިން ނުވަތަ ތަކެތި ވިއްކައިގެން ލިބޭ ފައިސާއާއި، ޖޫރިމަނާގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ފައިސާއަށެވެ.
"ދައުލަތުގެ އިދާރާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެ ވަނީ، ވެރިކަން ހިންގާ ފަރާތާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި އަދުލު އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ބާރާއި މިނިވަން މުއައްސަސާތަކާއި މުސްތަގިއްލު މަގާމުތަކާއި ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކާއި ގާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން އިންތިހާބުކުރެވޭ ކައުންސިލުތައް ހިމެނޭގޮތުގެ މަތިންނެވެ. އަދި، އެ ތަނެއް ހިންގުމުގައި ދައުލަތުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއް އަދާކުރާ ކޮންމެ ތަނަކާއި ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން ހިންގާ ކޮންމެ ތަނަކާއި ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން އެހީ ލިބިގެން ހިންގާ ކޮންމެ ތަނަކާއި ދައުލަތުން އުފައްދައިފައިވާ ކުންފުނިތައް ވެސް މި ގަވާއިދުގެ ބޭނުމަށްޓަކައި ބަލާނީ ދައުލަތުގެ އިދާރާ ކަމުގައެވެ.