މި ފައިލް އަދި އަޕްޑޭޓްކޮށް ނުނިމޭ

ކަސްޓަމްސްގެ އާންމު ގަވާއިދު

(ގަވާއިދު ނަންބަރު 2011-41)

 

 

އިބްތިދާއީ މާއްދާތައް

 

1 ވަނަ މާއްދާ - ތައާރުފު

މިގަވާއިދަކީ ގާނޫނު ނަންބަރު 2011-08 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން ބާރު ލިބިގެން އެކުލަވާލެވިފައިވާ ގަވާއިދެކެވެ.

 

2 ވަނަ މާއްދާ - ގަވާއިދުގެ ނަން

މިގަވާއިދަށް ކިޔާނީ "ކަސްޓަމްސްގެ އާންމު ގަވާއިދު" އެވެ.

 

3 ވަނަ މާއްދާ - ގަވާއިދު ހިންގާ ފަރާތް

މި ގަވާއިދު ހިންގާނީ މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސަރވިސް އިންނެވެ.

 

4 ވަނަ މާއްދާ - ގަވާއިދަށް އަމަލުކުރުން

(ހ) މިގަވާއިދަށް އަމަލުކުރަން ފަށާނީ މިގަވާއިދު ދިވެހިސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ށާއިއުކުރާ ދުވަހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަސް ފާއިތުކޮށް 31 (އެއްތިރީސް) ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެންނެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް މިގަވާއިދަށް އަމަލުކުރަން ފަށާ ދުވަހުން ފެށިގެން މިގަވާއިދު ށާއިއުކުރިއިރު ކަސްޓަމްސްއިން އަމަލުކުރަމުން އައި ގަވާއިދުގެ ބައިތައް އެކަމަކާ ގުޅޭ މިންވަރުން ބާތިލުވާނެއެވެ.

 

5 ވަނަ މާއްދާ - މާނަ

މިގަވާއިދުގައި އެހެން ގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާ ހިނދަކު ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލަފުޒުތަކާއި، އިބާރާތްތައް މާނަކުރެވޭނީ ތިރީގައިވާ ގޮތަށެވެ.

(ހ) "ކޮރެސްޕޮންޑެންސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެކަކު އަނެކަކަށް ލިޔެފައި ހުންނަ މެސެޖް، ޕޯސްޓު ކާޑު އަދި ސިޓީފަދަ ތަކެއްޗަށެވެ.

(ށ) "ޑޮކިއުމެންޓްސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކޮމަރށަލް ވެލިއު ނުހުންނަ ޗާޕުކޮށްފައި ހުންނަ އެކިބާވަތްތަކުގެ ލިޔުންތަކަށެވެ.

(ނ) "އަގުހެޔޮ ކޮންސައިންމެންޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ސާމްޕަލްގެ ގޮތުގައި ގެނެވޭ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ޑިއުޓީ ދެއްކުމަކާ ނުލައި ދޫކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަނޑައަޅާ މިންވަރަށް ފެތޭ ކޮންސައިންމެންޓަށެވެ.

(ރ) "ކަސްޓަމްސްއަށް ލިޔުމުން ތަކެތި ހުށަހެޅުމުގެ" މާނައިގައި، އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތްތައް މެދުވެރިކޮށް ކަސްޓަމްސްއަށް ތަކެތި ހުށަހަޅާ ހުށަހެޅުންވެސް ހިމެނޭނެއެވެ.

(ބ) "އިންވާރޑް އަދި އައުޓްވާރޑް މެނިފެސްޓް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އުޅަނދަކަށް ބަރުކުރެވިފައިވާ އެންމެހައި މުދަލާގުޅޭގޮތުން ތެދު އަދި ފުރިހަމަ މައުލޫމާތުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، އުޅަނދުގެ ވެރިފަރާތް ނުވަތަ މާސްޓަރު ނުވަތަ ޕައިލެޓު ހުށަހަޅާ ބަޔާނަށެވެ.

(ޅ) "މުދާ ބަންދުކޮށްފައި ހުންނަ ގޮތުގެ ތަފްސީލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މުދާ ކޮންޓެއިނަރގައި ބަންދުކޮށްފައި ހުންނަ ގޮތުގެ ތަފްސީލަށެވެ. މިސާލު: 11 ޕެލެޓް، އެސް.ޓީ.ސީ 192 ކާޓަން، 19 ސްކިޑް، އެސް.ޓީ.ސީ 19 ކޮއިލް، 27 ސްކިޑް (އެސް.ޓީ.ސީ ލޫސް ލޯޑެޑް)

(ކ) "ވޮލިއުމް ދެނެގަންނަން އެނގޭ މުދާ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހިލަ، ހިލަވެލި، ސިމެންތި، ތެޔޮ، ގޭސް، ދަގަނޑު، ސްކްރެޕް މެޓީރިއަލް ފަދަ މުދަލަށެވެ.

(އ) "އެލް.ސީ.އެލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑުމަގުން ގެންނަ ކޮންޓެއިނަރެއްގައި އެއްފަރާތަކަށްވުރެ ގިނަފަރާތުގެ ނަމުގައި ކޮންސައިން ކޮށްފައިވާ މުދަލަށެވެ.

(ވ) "އެފް.ސީ.އެލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ކަނޑުމަގުން ގެންނަ ކޮންޓެއިނަރެއްގައި އެއްފަރާތަކަށް ކޮންސައިން ކޮށްފައިވާ މުދަލަށެވެ.

(މ) "މުދާ ވިއްކި ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މުދާ ވިއްކި ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ ފަރާތަށެވެ.

(ފ) "މުދާ ގަތް ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ރާއްޖެއިން ބޭރުން މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތަށެވެ.

(ދ) "މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ރާއްޖޭގެ ފަރާތަށެވެ.

(ތ) "މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރެވޭ ފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ ގަތް ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ ފަރާތަށެވެ.

(ލ) "ޑަބްލިޔު.ޓީ.އޯ ވެލުއޭށަން އެއްބަސްވުން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވާރލްޑް ޓްރޭޑް އޯގަނައިޒޭށަން (ޑަބްލިޔޫ.ޓީ.އޯ) އެގްރިމެންޓް އޮން އިމްޕްލިމެންޓޭށަން އޮފް އާޓިކަލް VII އޮފް ދަ ޖެނެރަލް އެގްރިމެންޓް އޮން ޓެރިފްސް އެންޑް ޓްރޭޑް 1994 އަށެވެ.

(ގ) "އާޓިކަލް" ނުވަތަ "ޕެރެގްރާފް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ވާރލްޑް ޓްރޭޑް އޯގަނައިޒޭށަން (ޑަބްލިޔޫ.ޓީ.އޯ) ގެ "އެގްރިމެންޓް އޮން އިމްޕްލިމެންޓޭށަން އޮފް އާޓިކަލް VII އޮފް ދަ ޖެނެރަލް އެގްރިމެންޓް އޮން ޓެރިފްސް އެންޑް ޓްރޭޑް 1994" ގެ ކަމާގުޅޭ އާޓިކަލަށް ނުވަތަ ޕެރެގްރާފަށެވެ.

(ޏ) އެކިއެކި ނިންމުންތަކަށް ނަންބަރާއެކު ހަވާލާދީފައި އެވަނީ ވާރލްޑް ޓްރޭޑް އޯގަނައިޒޭށަން (ޑަބްލިޔޫ.ޓީ.އޯ) ގެ "އެގްރިމެންޓް އޮން އިމްޕްލިމެންޓޭށަން އޮފް އާޓިކަލް VII އޮފް ދަ ޖެނެރަލް އެގްރިމެންޓް އޮން ޓެރިފްސް އެންޑް ޓްރޭޑް 1994" ގެ 18 ވަނަ އާޓިކަލްގެ ދަށުން އުފައްދާފައިވާ ކޮމިޓީ އޮން ކަސްޓަމްސް ވެލުއޭށަންގެ ނިންމުންތަކަށެވެ.

(ސ) "އައިޑެންޓިކަލް ގުޑްސް" އަދި "ސިމިލަރ ގުޑްސް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ވާރލްޑް ޓްރޭޑް އޯގަނައިޒޭށަން (ޑަބްލިޔޫ.ޓީ.އޯ) ގެ "އެގްރިމެންޓް އޮން އިމްޕްލިމެންޓޭށަން އޮފް އާޓިކަލް VII އޮފް ދަ ޖެނެރަލް އެގްރިމެންޓް އޮން ޓެރިފްސް އެންޑް ޓްރޭޑް 1994" ގެ 15 ވަނަ އާޓިކަލްގެ 2 ވަނަ ޕެރެގްރާފްގައި މާނަކޮށްފައިވާ ގޮތަށެވެ.

(ޑ) "ޑިޑަކްޓިވް ވެލިއުގެ އުސޫލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ވާރލްޑް ޓްރޭޑް އޯގަނައިޒޭށަން (ޑަބްލިޔޫ.ޓީ.އޯ) ގެ "އެގްރިމެންޓް އޮން އިމްޕްލިމެންޓޭށަން އޮފް އާޓިކަލް VII އޮފް ދަ ޖެނެރަލް އެގްރިމެންޓް އޮން ޓެރިފްސް އެންޑް ޓްރޭޑް 1994" ގެ 5 ވަނަ އާޓިކަލްގެ ދަށުން އަގު ކަނޑައަޅާ އުސޫލަށެވެ.

(ޒ) "ކޮމްޕިއުޓެޑް ވެލިއު އުސޫލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ވާރލްޑް ޓްރޭޑް އޯގަނައިޒޭށަން (ޑަބްލިޔޫ.ޓީ.އޯ) ގެ "އެގްރިމެންޓް އޮން އިމްޕްލިމެންޓޭށަން އޮފް އާޓިކަލް VII އޮފް ދަ ޖެނެރަލް އެގްރިމެންޓް އޮން ޓެރިފްސް އެންޑް ޓްރޭޑް 1994" ގެ 6 ވަނަ އާޓިކަލްގެ ދަށުން އަގު ކަނޑައަޅާ އުސޫލަށެވެ.

(ޓ) "ފޯލްބެކް އުސޫލު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ ވާރލްޑް ޓްރޭޑް އޯގަނައިޒޭށަން (ޑަބްލިޔޫ.ޓީ.އޯ) ގެ "އެގްރިމެންޓް އޮން އިމްޕްލިމެންޓޭށަން އޮފް އާޓިކަލް VII އޮފް ދަ ޖެނެރަލް އެގްރިމެންޓް އޮން ޓެރިފްސް އެންޑް ޓްރޭޑް 1994" ގެ 7 ވަނަ އާޓިކަލްގެ ދަށުން އަގު ކަނޑައަޅާ އުސޫލަށެވެ.

(ޔ) "ހާމަނައިޒްޑް ކޮމޯޑިޓީ ޑިސްކްރިޕްށަން އެންޑް ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ދުނިޔޭގެ ކަސްޓަމްސްގެ ޖަމްއިއްޔާއިން މުދާ ގިންތިކުރުމުގެ އަސްލެއްކަމަށް ބެލުމަށް 97 ޗެޕްޓަރުގެ މައްޗަށް އެކުލަވާލައި ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ސިސްޓަމަށެވެ.

(ޕ) "އެކްސްޕްލެނޭޓަރީ ނޯޓްސް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ ދުނިޔޭގެ ކަސްޓަމްސްގެ ޖަމްއިއްޔާއިން "ހާމަނައިޒްޑް ކޮމޮޑިޓީ ޑިސްކްރިޕްށަން އެންޑް ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް" އިތުރަށް ތަފުސީލު ކުރުމުގެ ގޮތުން ނެރެފައިވާ ލިޔުންތަކަށެވެ.

(ޖ) "ކްލެސިފިކޭށަން އޮޕީނިއަން" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، މުދާ ގިންތިކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން ދުނިޔޭގެ ކަސްޓަމްސްގެ ޖަމްއިއްޔާގެ އިރުށާދު ބަޔާންކޮށް ނެރޭ ލިޔުމަށެވެ.

(ޗ) "ހާމަނައިޒްޑް ކޮމޮޑިޓީ ޑިސްކްރިޕްށަން އެންޑް ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް" ޑޭޓާބޭސް ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ދުނިޔޭގެ ކަސްޓަމްސްގެ ޖަމްއިއްޔާއިން "ހާމަނައިޒްޑް ކޮމޮޑިޓީ ޑިސްކްރިޕްށަން އެންޑް ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް" އާއި އެކްސްޕްލެނޭޓަރީ ނޯޓްސް ހިމަނައިގެން ނެރެފައިވާ ސޮފްޓްވެއަރ އަށެވެ.

(ހހ) "ނެށަނަލް ޓެރިފް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ އެކްސްޕޯޓް އިމްޕޯޓް މުދަލުގެ ތަފުސީލު ހުށަހެޅުމަށްޓަކައި ތައްޔާރު ކުރެވިފައިވާ ސިސްޓަމަށެވެ. މި ސިސްޓަމަކީ ރާއްޖޭގައި މުދާ ގިންތިކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ 10 ޑިޖިޓް ކޯޑް (ޑަބްލިއު.ސީ.އޯ ހާމަނައިޒްޑް ކޮމޮޑިޓީ ޑިސްކްރިޕްށަން އެންޑް ކޯޑިންގ ސިސްޓަމްގެ 6 ޑިޖިޓް ކޯޑާއި ރާއްޖެއަށް ހާއްސަކުރެވިފައިވާ 4 ޑިޖިޓް ކޯޑު) އާއި ގާނޫނު ނަންބަރު 31/79 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެކްސްޕޯޓް އިމްޕޯޓްގެ ގާނޫނު) އިން މުދަލަކަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ޑިއުޓީ ރޭޓް ހިމަނައިގެން ނެރޭ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޓެރިފް ޑޭޓާ ބޭސް އެކެވެ.

(ހށ) "އުޅަނދު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ވައިގެ ދަތުރުފަތުރުކުރާ އުޅަނދާއި ކަނޑުގެ ދަތުރުފަތުރުކުރާ އުޅަނދާއި، އެއްގަމުގައި ދުއްވާ އެއްޗެއްސާއި މިނޫނަސް މީހުންނާއި މުދާ، ކަނޑުމަގުންނާއި ވައިގެމަގުން އަދި އެއްގަމުމަގުން އެއް ތަނުން އަނެއް ތަނަށް ގެންދިޔުމަށާއި އުފުލުމަށް ބޭނުންކުރާ ވަސީލަތަށެވެ.

(ހނ) "ކަން ކުރިފަރާތް" ކަމުގައި ބުނެފައިވަނީ އިމްޕޯޓްކުރާ މުދާނަމަ ކޮންސައިނީ ނުވަތަ މުދާ ލިބެންވީ ފަރާތް ކަމުގައި ލިޔުންތަކުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަރާތެވެ. އެކްސްޕޯޓްނަމަ ކޮންސައިނަރ ނުވަތަ މުދާ ފޮނުވާ ފަރާތް ކަމުގައި ލިޔުންތަކުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަރާތެވެ. ފަރާތެވެ.

(ހރ) "މުދަލުގެ ވެރިފަރާތް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެއްވެސް މުދަލެއް ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާއިރު ނުވަތަ ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާއިރު، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތް ކަމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަރާތާއި، ފަރާތް ތަމްސީލުކުރާ ފަރާތަށެވެ.

(ހބ) "ށިޕްމަންޓް" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، ބިލް އޮފް ލޭޑިންގ ނުވަތަ އެއަރވޭ ބިލްގެ ދަށުން ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަކި ފަރާތަކަށް އެޑްރެސް ކުރެވިގެން ދިވެހިރާއްޖެއަށް ގެންނަ މުދަލަށެވެ.

(ހޅ) "ރަސްމީ ބަނދަރު" ކަމުގައި ބުނެފައި އެވަނީ، މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 3 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަންތަނަށެވެ.

 

 

އެއްވަނަ ބައި

ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކާއި ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލް

 

އެއްވަނަ ބާބު

ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކާއި ސަރަހައްދުތަކުގައި ހުންނަންޖެހޭ ށަރުތުތައް

 

6 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތައް

(ހ) މި ގަވާއިދުގެ ބޭނުމަށް ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅޭނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ސަރަހައްދުތަކެވެ.

1. ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރުމުގައި ނުވަތަ ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރުމުގައި މުދާ އެރުވުމަށާއި، ބޭލުމަށާއި މިކަންކަމުގައި އުޅޭ މީހުން ވަދެ ނިކުމެވުމަށް ހާއްސަކުރެވިފައިވާ ސަރަހައްދުތައް؛
2. ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ފަޅުވެރިންނާއި ފަސިންޖަރުންނާއި އެނޫންވެސް މީހުން އަރައިފޭބުމަށާއި މިކަމުގައި އެހީތެރިވާ މީހުން ވަދެނިކުމެވުމަށް ހާއްސަކުރެވިފައިވާ ސަރަހައްދުތައް؛
3. ރާއްޖެއަށް އަންނަ ފަސިންޖަރުންނާއި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާ މީހުންނާއި، އެ މީހުންގެ ފޮށިތަންމަތީގެ ކަސްޓަމްސްގެ އިޖުރާއަތުތައް ފުރިހަމަކޮށް ނިމުމާ ހަމަ އަށް އެމީހުން ތިބުމާއި ފޮށިތަންމަތި ބެހެއްޓުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ސަރަހައްދުތައް؛
4. އިމްޕޯޓް އަދި އެކްސްޕޯޓް މުދާ ރައްކާކުރުމަށާއި މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމަށާއި މުދާ ދޫކުރުމަށާއި، މީހުން ތިބުމަށް ހާއްސަކުރެވިފައިވާ ސަރަހައްދުތައް؛
5. ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތި ބެހެއްޓުމަށާއި ރައްކާކުރުމަށް ހާއްސަކުރެވިފައިވާ ތަންތަނާއި ސަރަހައްދުތައް؛
6. ކަސްޓަމްސްގެ ވެއަރހައުސްތަކާއި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްތަކާއި ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތަކާއި، މިނިވަން ވިޔަފާރީގެ ސަރަހައްދުތައް؛
7. ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު، ބަނދަރުކުރުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ސަރަހައްދުތަކާއި އެފަދަ އުޅަނދުފަހަރު ޕާކުކޮށްފައި ބޭއްވުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ސަރަހައްދުތައް؛

(ށ) މި ގަވާއިދަށް އަމަލުކުރަން ފަށާއިރު ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ތަންތަން މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 1 ގައި ބަޔާންކޮށްފައި ވާނެއެވެ. ޖަދުވަލު 1 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަންތަނުގެ އިތުރުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅޭ ކޮންމެ ތަނެއް ދިވެހިސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ށާއިއު ކުރަންވާނެއެވެ.

(ނ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދަނެތި ވަނުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

 

 

ދެވަނަ ބާބު

ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދު ހިމެނޭ ބަނދަރުތަކުގައި ކަސްޓަމްސްއިން ކުރަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންތައްތައް ކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު އެ ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތަކުން ހަމަޖައްސައިދިނުން

 

7 ވަނަ މާއްދާ - ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތުގެ ޒިންމާ

ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތައް އޮންނަ ބަނދަރުތަކުގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ފުރިހަމަކުރުމަކީ އެ ބަނދަރެއް ހިންގާ ފަރާތުގެ ޒިންމާއެކެވެ.

(ހ) ބަނދަރުތަކުގައި ކަސްޓަމްސްއިން ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތައް ކުރުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާނެ އިމާރާތްތައް އެ ބަނދަރެއްގައި އިދާރީ ކަންކަން ހިންގުމަށް އާންމުކޮށް ބޭނުންކުރާ އިމާރާތްތަކާއި ވަސީލަތްތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އެ ބަނދަރެއް ހިންގާ ފަރާތަކުން ހަމަޖައްސައިދޭންވާނެއެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގެ ތެރެއިން ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ ސަރަހައްދުތަކެއްގައި ބިމުން ފެށިގެން (ތިރިވެގެން) 7 (ހަތެއް) ފޫޓު އުސްމިނަށް އެތެރެ ނުފެންނަގޮތަށް އަދި 2 (ދޭއް) ފޫޓު އުސްމިނަށް ފެންސްޖަހައި ބަންދުކުރެވި، ހުއްދަ އޮންނަ ފަރާތްތަކަށް މެނުވީ ނުވަދެވޭނެހެން ބަންދުކުރުން.

(ނ) ސަރަހައްދުތަކަށް މީހުންނާއި އުޅަނދުފަހަރު ވަދެނިކުމެވުމަށާއި، މުދަލާއި އެހެނިހެން ތަކެތި ސަރަހައްދަށް ވެއްދުމަށާއި ނެރުމަށް ވަކި ޕޮއިންޓްތަކެއް ކަނޑައެޅިފައި ހުންނަންވާނެއެވެ. އަދި މި ޕޮއިންޓްތަކުގައި ސެކިއުރިޓީ ޕޯސްޓް ގާއިމުކުރެވިފައި ހުންނަންވާނެއެވެ.

(ރ) ސަރަހައްދުތަކުގައި ހިނގާ ކަންތައްތައް ބަލައި، މޮނިޓަރ ކުރުމަށް، ބޭނުންވާނެ ސީސީޓީވީ ކެމެރާ ސިސްޓަމެއް ސަރަހައްދުގައި ގާއިމު ކުރެވިފައި ހުންނަންވާނެއެވެ. އަދި މި ސިސްޓަމުގެ ކޮންޓްރޯލް ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބޭނެގޮތް އެ ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތަކުން ހަމަޖައްސައިދޭންވާނެއެވެ.

(ބ) ސަރަހައްދުތަކުގައި އިމްޕޯޓް މުދަލާއި އެކްސްޕޯޓް މުދަލާއި، ޓްރާންސިޓް މުދަލާއި އަދި ޓްރާންސްށިޕްމެންޓް މުދާ ވަކިކޮށްގެން ގެންގުޅެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖައްސަންވާނެއެވެ.

(ޅ) ސަރަހައްދުތަކުގައި ހުންނަ މުދާ އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ބަދަލުކުރާނަމަ އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

(ކ) ކަސްޓަމްސްގެ ބޭނުމަށް ހިފެހެއްޓޭ މުދަލާއި އެހެނިހެން ތަކެތި ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބެހެއްޓޭނެ ވަކިތަނެއް ހަމަޖެހިފައި ހުންނަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން ކަސްޓަމްސްގެ ބޭނުމަށް ހިފެހެއްޓޭ މުދާ ކަސްޓަމްސްގެ ބޭނުމަށް ސަރަހައްދުގައި ހުންނަ ދުވަސްތަކަށް ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތުން އެއްވެސް ފީއެއް ނަގައިގެން ނުވާނެއެވެ.

(އ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލް ސަރަހައްދުތަކުގައި ރޭގަނޑު އެކަށީގެންވާ މިންވަރަށް އަލިކަން ހުންނާނެ ނިޒާމެއް ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތުން ގާއިމުކުރަންވާނެއެވެ.

(ވ) އުޅަނދުފަހަރާއި، މުދަލާއި އެހެނިހެން ތަކެތި ބަލައިފާސްކުރާނެ ވަކި ސަރަހައްދެއް ކަނޑައެޅިފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.

(މ) މީހުންގެ ހަށިގަނޑުބަލައި ފާސްކުރުމަށްޓަކައި ތައްޔާރުކުރެވިފައިވާ ތަނެއް ސަރަހައްދުގައި ހުންނަންވާނެއެވެ.

(ފ) "ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އަދި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާ މީހުން ބަލައިފާސްކުރުމުގެ ނިޒާމު ހަރުދަނާކުރުމަށްޓަކައި "ރަތް" އަދި "ފެހި" ލޭން ސަރަހައްދުތަކުގައި ގާއިމުކޮށްދޭންވާނެއެވެ.

(ދ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ބޭނުންވާ އެކްސްރޭ މެށިނާއި ކޮންޓެއިނަރ ސްކޭނަރާއި މުދާ މިނެކިރުމަށް ބޭނުންވާ ސާމާނާއި މީގެ އިތުރުންވެސް މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވާނެ އެހެނިހެން މެށިނަރީ ހޯދުން؛

(ތ) ކޮންމެ ދުވަހެއްގެވެސް ހެނދުނު 6:00 ން ފެށިގެން، ޖެހިގެން އަންނަ ދުވަހުގެ ހެނދުނު 6:00 އާ ދެމެދު އެބަނދަރަކަށް ބޭލި މުދަލާއި، ބަނދަރުތަކުން އުޅަނދުފަހަރަށް އެރުވި މުދަލުގެ ޓެލީ ށީޓް، އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތް މެދުވެރިކޮށް ނުވަތަ ލިޔުމުން، ޖެހިގެން އަންނަ ދުވަހުގެ މެންދުރު 12:00 ގެ ކުރިން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

8 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ ބެލެހެއްޓުން

(ހ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ، ގަވާއިދުން ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުން ދޫކޮށް ނިމެންދެން، އެ މުދަލެއް ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުން، އެ މުދާ ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން މުދާ ބަލަހައްޓަންވާނީ، މުދަލުގެ ބާވަތާއި ވައްތަރަށް ބަލައި، އެފަދަ މުދަލަކަށް ގެއްލުން ނުލިބޭނެގޮތަށެވެ.

(ށ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ދޫކޮށްލުމުން މެނުވީ ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދައެއް ލިބިގެން މެނުވީ، ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދަކުން ބޭރަށް ގެންދިއުމަށް ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތުން އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ހުއްދަކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.

(ނ) ކެމިކަލާއި އެނޫންވެސް ނުރައްކާތެރި ބާވަތްތަކުގެ މުދާ ރައްކާތެރިކަމާއެކު ވަކިން ބެލެހެއްޓޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެހިފައި ހުންނަންވާނެއެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން ކާބޯތަކެތީގެ ތެރެއިން އަވަހަށް ހަލާކުވާ ޒާތުގެ ތަކެތިވެސް ހަލާކުވިޔަނުދީ ބެލެހެއްޓޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެހިފައި ހުންނަންވާނެއެވެ.

(ރ) ކަސްޓަމްސްގެ އިޖުރާއަތުތަކުން ނިމޭ މުދާ ނުގެންދެވިގެން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދެއްގައި ބަހައްޓާނަމަ، އެ މުދަލެއް ބަހައްޓަންވާނީ ކަސްޓަމްސްގެ އިޖުރާއަތުތަކުން ނުނިމި ހުންނަ މުދަލާ އެއްނުވާނެހެން ވަކިންނެވެ.

(ބ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ ތެރެއިން، މުދާ ދޫކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތުގައި ދޫނުކުރެވި ހުންނަ މުދަލުގެ މައުލޫމާތު އެ މުދާ ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ދެމުންގެންދަންވާނެއެވެ.

(ޅ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ ތެރެއިން މުދާ ދޫކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތުގައި ނުގެންގޮސް ހުންނަ މުދަލާމެދު އަމަލުކުރާނީ މި ގަވާއިދުގެ 14 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.

 

9 ވަނަ މާއްދާ - މަރާމާތުކޮށް ބެލެހެއްޓުން

މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން ބަނދަރު ހިންގާފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ފޯރުވައިދޭ އެންމެހައި ތަންތަނާއި ވަސީލަތްތަކާއި ތަކެތި އެ ބަނދަރުތައް ހިންގާ ފަރާތަކުން މަރާމާތުކޮށް ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ.

 

10 ވަނަ މާއްދާ - ށަރުތުތައް ފުރިހަމަކުރުމަށް ދެވޭ މުއްދަތު

ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތައް އޮންނަ ބަނދަރުތަކުގައި މި ގަވާއިދުގެ އެއްވަނަ ބައިގެ ދެވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް، މިގަވާއިދު ދިވެހިސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ށާއިއުކުރާ ދުވަހުން ފެށިގެން 90 (ނުވަދިހަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ ބަނދަރެއް ހިންގާ ފަރާތުން ހަމަޖައްސައިދޭންވާނެއެވެ.

 

 

ތިންވަނަ ބާބު

ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ މުދާ އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދިއުން

 

11 ވަނަ މާއްދާ - އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް މުދާ ގެންދެވޭނެ ހާލަތްތައް

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ މުދާ އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދެވޭނީ އެކަމަށްއެދި ލިޔުމަކުން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ނުވަތަ އުޅަނދުގެ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުން ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ އުސޫލެއްގެ މަތިންނެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި ހުންނަ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބާވަތްތަކުގެ މުދާ ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ އުސޫލެއްގެ މަތިން އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ގެންދިއުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނެއެވެ.

1. ޓްރާންސިޓް މުދާ
2. ޓްރާންސްށިޕްމަންޓް މުދާ
3. ޓްރާންސްފަރ ކުރަންޖެހޭ މުދާ
4. ޓްރާންސިޓް މުދާ ޓްރާންސްށިޕްމަންޓް މުދާ
5. ޕޯސްޓް ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސްމަގުން ގެންނަ މުދާ
6. އެކްސްޕޯޓް މުދާ
7. ށިޕްސްޓޯރ މުދާ

 

12 ވަނަ މާއްދާ - ޓްރާންސިޓް މުދާ

(ހ) ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް ގެންނަ މުދަލަށް އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ދެއްކުމުގެ ކުރިން، ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލް އޮންނަ، އެއް ބަނދަރުން އަނެއް ބަނދަރަށް ޓްރާންސިޓް މުދަލުގެ ގޮތުގައި ގެންދެވޭނީ އެ މުދަލުގެ ބީ-އެލް ނުވަތަ އެއަރވޭ ބިލުގައި މުދަލަކީ ޓްރާންސިޓް މުދާ ކަމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ނަމައެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތު ފިޔަވައި ޓްރާންސިޓް މުދާ އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް އުފުލުމަށް ނުވަތަ ގެންދިއުމަށް ހުއްދަދެވޭނީ އެ މުދަލެއް ރާއްޖެއަށް ގެނައި އުޅަނދުގެ އެޖެންޓަށް ނުވަތަ އެ އެޖެންޓް ހުއްދަދޭ ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްފައިވާ އެޖެންޓަކަށެވެ.

(ނ) ޓްރާންސިޓް މުދަލެއް ހުރި ބަނދަރަކުން ނުވަތަ އުޅަނދަކުން އެ މުދާ ގެންދާ އުޅަނދަށް މުދާ ބަރުކުރުމުގެ ކުރިން، ކޮންމެ ބަނދަރަކަށް ބަލާ މުދަލަކަށް ވަކިވަކިން މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 5 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަސްޓަމްސް ޓްރާންސިޓް ޑިކްލަރޭށަން ފޯމު ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. އަދި އެ ޑިކްލަރޭށަނާއެކު މުދަލާގުޅޭ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. ޓްރާންސިޓް ކާގޯ މެނިފެސްޓް
2. ޑެލިވަރީ އޯޑަރ
3. ބިލް އޮފް ލޭޑިންގ ނުވަތަ އެއަރވޭ ބިލް

(ރ) ޓްރާންސިޓް މުދާ، އެއް ބަނދަރުން އަނެއް ބަނދަރަށް ގެންދިއުމަށް އުޅަނދަށް ބަރުކުރަންވާނީ ކަސްޓަމްސް ޓްރާންސިޓް ޑިކްލަރޭށަން ހުށަހެޅުމުން މުދާ ހުރި ކޮންޓެއިނަރުގައި ނުވަތަ ދާގީނާގައި ކަސްޓަމްސްއިން ސީލްޖެހުމުންނެވެ.

(ބ) ކަސްޓަމްސްއިން އެ މުދާ ޗެކްކުރުމުގެ ކުރިން، މި މާއްދާގެ (ރ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްއިން ޖަހާފައިވާ ސިލް ކަނޑާއި ނުވަތަ އެސިލަށް އެއްވެސް ގެއްލުމެއް ދީގެން ނުވާނެއެވެ.

(ޅ) ޓްރާންސިޓް މުދަލެއްގައި ކަސްޓަމްސްއިން ޖަހާފައިވާ ސިލެއް ކަސްޓަމުން ކެނޑުމުގެ ކުރިން ހަލާކުކޮށް ނުވަތަ ސިލު ކަނޑާފައި ހުރިނަމަ، ނުވަތަ، އެ މުދާ ބަންދުކޮށްފައިހުރި އެއްޗެއް އެއްވެސް ގޮތަކަށް ހަލާކުކޮށްފައި ހުރިނަމަ، އެ މުދާ އުފުލުމަށް ނުވަތަ ގެންދިއުމަށް އެފަރާތަކަށް ދީފައިވާ ހުއްދަ ބާތިލުކުރުމާއެކު މި ގަވާއިދުގެ 10 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން، އެ މުދަލެއް ގެންދިއުމުގެ ހުއްދަ ދީފައިވާ ފަރާތް ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެއެވެ.

 

13 ވަނަ މާއްދާ - ޓްރާންސްށިޕްމަންޓް މުދާ

(ހ) މުދަލެއް އެހެން ގައުމަކަށް ގެންދިއުމުގެ މަގުމަތީގައި ރާއްޖެއަށް ގެނެސް، އެގައުމަށް ފޮނުވުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި ޓްރާންސްށިޕްމަންޓުގެ ގޮތުގައި ބަހައްޓާނަމަ، އެ މުދަލަށް މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 5 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަސްޓަމްސް ޓްރާންށިޕްމަންޓް ޑިކްލަރޭށަން ފޯމު ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) ޓްރާންސްށިޕްމަންޓް މުދަލަކީ ކަނޑުމަގުން ގެނައި މުދަލެއްނަމަ އެ މުދާހުރި އުޅަނދަށް ކްލިއަރެންސް ދިނުމުގެ ކުރިން، އެ އުޅަނދެއްގައި ހުރި ޓްރާންސްށިޕްމަންޓް މުދަލުގެ ޑިކްލަރޭށަން އުޅަނދުގެ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ނ) ޓްރާންސްށިޕްމަންޓް މުދަލަކީ ވައިގެމަގުން ގެނައި މުދަލެއްނަމަ، އެ އުޅަނދުގެ ކާގޯ މެނިފެސްޓާއެކު ޓްރާންސްށިޕްމަންޓް މެނިފެސްޓް އުޅަނދުގެ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ރ) ދިވެހިރާއްޖޭގައި އުފައްދާފައިވާ މުދާ ފިޔަވައި ޓްރާންސްށިޕްމަންޓުގެ ގޮތުގައި ރާއްޖެއަށް ގެނެސްފައިވާ މުދަލެއް އެހެން ގައުމަކަށް ފޮނުވާއިރު މުދަލާބެހޭ އެއްވެސް ލިޔުމެއްގައި އެ މުދަލަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި އުފައްދާފައިވާ މުދަލެއްކަން އެނގޭނެގޮތަށް ލިޔުން ބަދަލުކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ. އަދި މުދާ ފޮނުވި ފަރާތާއި މުދާ ލިބެންވީ ފަރާތުގެ މައުލޫމާތު ބަދަލުކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.

(ބ) ޓްރާންސްށިޕްމަންޓް މެނިފެސްޓްގައި ހިމެނޭ މުދާ ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި ވަނިކޮށް އެ މުދަލުން އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނުވަތަ އެނޫންވެސް ޓެކްސްއެއް ނުނެގޭނެއެވެ.

(ޅ) ޓްރާންސްށިޕްމަންޓް މުދާ އަނބުރާ ފޮނުވާލުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ފޮނުވާ ނުލެވިއްޖެނަމަ، އުޅަނދުގެ އެޖެންޓް އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

(ކ) ޓްރާންސްށިޕްމަންޓުގައި ހިމެނޭ މުދަލެއް ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓު ނުކުރެވޭނެއެވެ. ޓްރާންސްށިޕްމަންޓުގައި ހިމެނޭ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ފެނިއްޖެ ހިނދެއްގައި، މި ގަވާއިދުގެ 12 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރެވޭނެއެވެ.

 

14 ވަނަ މާއްދާ - އެލޯންގްސައިޑް ކޮށްގެން މުދާ ބަދަލުކުރުން

(ހ) ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރު އެލޯންގްސައިޑް ކޮށްގެން އެއްއުޅަނދުން އަނެއް އުޅަނދަށް މުދާ ބަދަލު ކުރުމަށް ހުއްދަ ދެވޭނީ އެކަމަށް އެދި އުޅަނދުގެ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުންނެވެ. މިގޮތުން ހުށަހަޅާއިރު ބަދަލުކުރަން ބޭނުންވާ މުދަލުގެ ތަފްސީލާއި ޓަނޭޖް އަދި ސީ.ބީ.އެމް އެނގެން އޮންނަން ވާނެއެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލްގައި އޮންނަ އުޅަނދުފަހަރު އެލޯންގްސައިޑް ކޮށްގެން އެއް އުޅަނދުން އަނެއް އުޅަނދަށް މުދާ ބަދަލުކުރެވޭނީ ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ އުސޫލެއްގެ ދަށުންނެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރު ކުރާ އުޅަނދުފަހަރު އެލޯންގްސައިޑް ކޮށްގެން އެއްއުޅަނދުން އަނެއް އުޅަނދަށް މުދާ ބަދަލު ކުރުމަށް ހުއްދަ ދެވޭނީ، މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 36 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފީ ކަސްޓަމްސްއަށް ދެއްކުމުންނެވެ.

 

15 ވަނަ މާއްދާ - ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މަގުން ރާއްޖެއަށް ގެންނަ މުދާ

(ހ) ޕޯސްޓް ސަރވިސް މަގުން ގެންނަ މުދާ ޕޯސްޓް އޮފީހަށް ގެންދަންވާނީ ކަސްޓަމްސްއިން ދާގިނާތަކާއި އެއަރވޭބިލާއި ޑެލިވަރީ އޯޑަރާއި އަޅާ ބެލުމަށްފަހު ދާގިނާތަކުގެ ސީލް ނުކަނޑައި، ޕޯސްޓް އޮފީހުގެ މުވައްޒަފެއްގެ ހަވާލުގައެވެ.

(ށ) ޕޯސްޓް އޮފީހުގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަކުރާ ތަނެއްގެ އެކި އޮފީސްތަކަށް ނުކަނޑައި ގެންދާ ޕާރުސަލްތައް މެއިލް ބޭގަށްލުމަށްފަހު، ކަސްޓަމްސްއިން ސީލް ކޮށްގެން ގެންދެވިދާނެއެވެ.

(ނ) ރީޖަނަލް ޕޯސްޓް އޮފީސް އަދި ކަސްޓަމްސްގެ އޮފީސް ގާއިމުކުރެވިފައިނުހުންނަ ރަށްރަށަށް އެޑްރެސްކޮށް ގެންނަތަކެތި ޕޯސްޓް އޮފީހާއި ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުގެ ހާޒިރުގައި ބަލައި ފާސްކުރުމަށްފަހު ކަސްޓަމްސް އަދި ސެކިއުރިޓީ ބޭނުމަށް ބަހައްޓަން ނުޖެހޭ ތަކެތި އެޑްރެސްކުރެވިފައިވާ ފަރާތަށް ފޮނުވާލެވިދާނެއެވެ.

 

16 ވަނަ މާއްދާ - އެކްސްޕޯޓް މުދާ ގެންދިއުން

(ހ) މުދާ އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށްޓަކައި އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ގެންދެވޭނީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ލިޔުމަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުން ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ އުސޫލެއްގެ ދަށުންނެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާން ކުރެވިފައިވާ މުދަލަށް އެއްވެސް އުނިއިތުރެއް ނުވަތަ ގެއްލުމެއް ލިބިއްޖެނަމަ އެލިބުނު ގެއްލުމުގެ ޒިންމާ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން އުފުލަންވާނެއެވެ.

 

17 ވަނަ މާއްދާ - އެހެނިހެން ގޮތްގޮތުން އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދެވޭ މުދާ

މި ގަވާއިދުގެ 17 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާން ކުރެވިފައިވާ ހާލަތްތައް ފިޔަވައި ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ މުދާ އެހެނިހެން ގޮތްގޮތުން އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންގޮސް ހަދަންވާނީ ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ އުސޫލެއްގެ މަތިންނެވެ.

 

 

ހަތަރުވަނަ ބާބު

ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި ދޫކުރެވޭ ތަކެތި

 

18 ވަނަ މާއްދާ - ށިޕް ސްޓޯރސް އަށް މުދާދޫކުރެވޭނެ އުޅަނދުފަހަރު

ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި ތަކެތި ދޫކުރެވޭނީ ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދުފަހަރަށާއި ދިވެހިރާއްޖެ އެ ބައިވެރިވާ ބައިނަލްއަގްވާމީ އެއްބަސްވުންތަކާއި ބައިނަލްއަގްވާމީ ގާނޫނުތަކަށް އަމަލުކުރުމަށްޓަކައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަނޑައަޅާ އުޅަނދުފަހަރަށެވެ.

 

19 ވަނަ މާއްދާ - ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި ދޫކުރެވޭ ތަކެތި

(ހ) ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި ބަލާނީ މި ގަވާއިދުގެ 18 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ބޭނުމަށް ގެންނަ ސްޕެއަރޕާޓްސްއާއި ބޯޓުގެ އިކުއިޕްމަންޓާއި އާލާތްތަކާއި، ތެލާއި، ފެނާއި ފަޅުވެރިންނަށް ބޭނުންވާ ކާބޯތަކެތި ފަދަ ތަކެއްޗެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަކެތި ދޫކުރެވޭނީ، މި ގަވާއިދުގެ ދެވަނަ ބައިގެ ހަތްވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.

(ނ) ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި ރާއްޖެއަށް ގެންނަ މުދާ ހުންނަންވާނީ ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި އެ ތަކެތި ގެންނަ އުޅަނދުގެ ނަމުގައި ކޮންސައިން ކޮށްފައެވެ.

 

20 ވަނަ މާއްދާ - ށިޕް ސްޓޯރސް އަށް މުދާދޫކުރުން

(ހ) ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި މުދާ ދޫކުރެވޭނީ މުދާ ގެންދާ އުޅަނދެއްގެ ނަމުގައި ގަވާއިދުން ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ނިންމުމަށްފަހުގައެވެ.

(ށ) ބަނގުރަލާއި އޭރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ތަކެއްޗާއި ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި އެތެރެ ކުރުމުގެ ހުއްދައެއް ނުދެވޭނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގައި އޮތް އުޅަނދެއްގެ ބޭނުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަކުރާ މިންވަރަކަށް ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްފައިވާ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަކުން ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި، އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީއިން އިސްތިސްނާވާ ގޮތެއްގެ މަތިން މި ބާވަތްތައް ދޫކުރުމަކަށް މި މާއްދާ ހުރަހެއް ނާޅައެވެ.

(ނ) ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި އެތެރެކުރާ މުދަލަކީ އެހެން ގާނޫނަކުން ނުވަތަ ގަވާއިދެއްގެ ދަށުން ހުއްދަ ނަގަންޖެހޭ މުދަލެއްނަމަ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން އެކުގައި އެ ހުއްދައިގެ އަސްލު ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ރ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާތަކެތީގެ ތެރެއިން ބަނގުރަލާއި އޫރުމަހާއި މި ދެބާވަތް ބޭނުންކޮށްގެން އުފައްދާފައި ހުންނަ އެހެނިހެން ތަކެތި ށިޕްސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި ދޫކުރެވޭނީ މި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިންނެވެ. ހަތިޔާރުކަމަށް ބެލެވޭ އެއްވެސް ބާވަތެއް ދޫކުރެވޭނީ މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭށަނަލް ސެކިއުރިޓީން އެ ކަމަށް ހަދާފައިވާ ގަވާއިދުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިންނެވެ. މަނާތަކެތީގެ ގޮތުގައި ބަޔާންކުރެވިފައިވާ، މި މިނޫން އެއްވެސް އެއްޗެއް ށިޕްސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި ދޫލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

(ބ) ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި ގެންނަ ތަކެތި ބެހެއްޓުމަށް ހާއްސަކުރެވި ކަސްޓަމްސްއިން ގަބޫލުކުރާ ފެންވަރަށް ހެދިފައިވާ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްތަކުގައި ބެހެއްޓުމަށް ށިޕްސްޓޯރުގެ ގޮތުގައި ގެންނަ ތަކެތި ދޫކުރެވިދާނެއެވެ.

(ޅ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާފަދަ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއެއް ނެތްނަމަ، ތަކެތި ދޫކުރެވޭނީ އެ ތަކެތި ބޭނުންކުރަންޖެހޭ އުޅަނދަކަށެވެ.

(ކ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާފަދަ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ނުހުންނަ ފަރާތްތަކުން ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި ގެންނަ ތަކެތި ރާއްޖެއިން ބޭރުން ގެންނައިރު އެ ތަކެތި ބޭނުންކުރާ އުޅަނދު ރާއްޖޭގައި ނެތްނަމަ، އެ ތަކެތި ދޫކުރެވޭނީ އުޅަނދު ރާއްޖެ އައުމުންނެވެ. އުޅަނދު ނެތިގެން މުދާ ދޫނުކުރެވި ބެހެއްޓޭ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ދައްކަންޖެހޭ ޑެމަރޭޖްފީގެ މައްސަލަ ހަމަޖައްސަންޖެހޭނީ އުޅަނދުގެ ވެރިފަރާތުންނެވެ.

 

21 ވަނަ މާއްދާ - މާސްޓަރާއި އެޖެންޓުގެ ޒިންމާ

ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި ދޫކުރެވޭ މުދާ އުޅަނދަކަށް ގެންދިއުމަކީ އުޅަނދުގެ މާސްޓަރ ނުވަތަ އެޖެންޓުގެ ޒިންމާއެކެވެ. އަދި ށިޕްސްޓޯރގެ ގޮތުގައި ދޫކުރެވޭ މުދަލެއް އެ މުދަލެއް ދޫކުރެވޭ އުޅަނދު ފިޔަވައި އެހެން ތަނަކަށް ގެންދިއުމާއި ނުވަތަ އެ އުޅަނދުގެ ފަޅުވެރިން ފިޔަވައި އެހެންފަރާތަކަށް ދިނުމާއި ނުވަތަ ވިއްކުމަކީ ކުށެކެވެ. މިފަދަ ކުށެއް ކޮށްފިނަމަ، މި ގަވާއިދުގެ 19 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން، އެ އުޅަނދުގެ މާސްޓަރ ނުވަތަ އެޖެންޓާމެދު ފިޔަވަޅު އެޅޭނެއެވެ.

 

 

ފަސްވަނަ ބާބު

ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެއްޗާއި ފޮނުވާ ތަކެތި

 

22 ވަނަ މާއްދާ - ފަރުދުންގެ އަމިއްލަ ބޭނުންތަކަށް ގެންނަ ތަކެތި

ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ޑިއުޓީ މާފު ދާއިރާތަކަށް ގެންނަ ތަކެއްޗާއި އަމިއްލަ ފަރުދުންގެ ޒާތީ ބޭނުންތަކަށް ގެންނަ ތަކެއްޗާއި ކޮރެސްޕޮންޑެންސް އަދި ޑޮކިއުމެންޓްސް ފަދަ ތަކެއްޗާއި ޑިއުޓީ ދައްކަން ނުޖެހޭ އަގުހެޔޮ ކޮންސައިންމަންޓުތަކާމެދު އަމަލުކުރެވޭނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަނޑައަޅާ އުސޫލާ އެއްގޮތަށެވެ.

 

23 ވަނަ މާއްދާ - އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނެގުން

(ހ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ދަތުރުވެރިން އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ގެންނަ ތަކެއްޗާއި އަމިއްލަ ފަރުދުންގެ ޒާތީ ބޭނުންތަކަށް ގެންނަ ތަކެއްޗާމެދު އަމަލުކުރެވޭނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަނޑައަޅާ އުސޫލާ އެއްގޮތަށެވެ.

(ށ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ދަތުރުވެރިން އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ގެންނަ މުދަލާއި، އަމިއްލަ ފަރުދުންގެ ޒާތީ ބޭނުންތަކަށް ގެންނަ މުދަލުން، ޑިއުޓީ މާފުކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަނޑައަޅާ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރަށް ހުންނަ މުދާ ދޫކުރެވޭނީ އެފަދަ ތަކެއްޗާމެދު އަމަލުކުރުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ކަނޑައަޅާފައިވާ ގަވާއިދާ އެއްގޮތަށެވެ.

 

24 ވަނަ މާއްދާ - އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ މައުލޫމާތު ހުށަހެޅުން

(ހ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ވިޔަފާރި ބޭނުމަށް ގެންނަ ތަކެއްޗާއި މި ގަވާއިދުގެ 23 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރަށް ހުންނަ ތަކެތި ދޫކުރެވޭނީ، މި ގަވާއިދުގެ 3 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަނާއި އެހެނިހެން ލިޔުން ހުށަހަޅައި ކަސްޓަމްސްއަށް އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ދެއްކުމުންނެވެ.

(ށ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ ތަކެއްޗާގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއާ މުއާމަލާތް ކުރަންވާނީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުންނެވެ. އަދި، ވެރިފަރާތުން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ ވެރިފަރާތުގެ ބަދަލުގައި މުއާމަލާތްކުރުމަށް މި ގަވާއިދުގެ 9 ވަނަ ބައިގެ އެއްވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިއެއް އައްޔަން ކުރެވިދާނެއެވެ.

 

25 ވަނަ މާއްދާ - ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތީގެ އެޖެންޓް މެނިފެސްޓް ހުށަހެޅުން

(ހ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތި ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ ކުރިން އެތަކެތީގެ އެޖެންޓް މެނިފެސްޓެއް ލޯކަލް ކުރިއަރ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. އެޖެންޓް މެނިފެސްޓާއެކު ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. ޑެލިވަރީ އޯޑަރ
2. ކުރިއަރ ނުވަތަ ޕޯސްޓު އެއަރވޭބިލް

(ށ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތީގެ އެޖެންޓް މެނިފެސްޓުގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ހިމަނަންވާނެއެވެ.

1. ތަކެތި ގެނައި މީހާގެ ފުރިހަމަ ނަން؛
2. ތަކެތި ގެނައި މީހާގެ އެޑްރެސް؛
3. ޕާރުސަލްގެ އަދަދާއި މުދަލުގެ ބާވަތް؛
4. ކުންފުންޏެއްގެ ނަމުގައި ގެނެސްފައިވާ މުދަލެއްނަމަ އެކުންފުނީގެ ނަން.

(ނ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ހުރިހާ ތަކެއްޗެއްވެސް އެޖެންޓް މެނިފެސްޓުގައި ހިމަނަންވާނެއެވެ. އެގޮތުން އެޖެންޓް މެނިފެސްޓުގައި ނުހިމެނޭ ތަކެތި ށިޕްމަންޓުގައި ހުރެއްޖެނަމަ، މި ގަވާއިދުގެ 19 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ލޯކަލް ކުރިއަރ އެޖެންޓް ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެއެވެ.

 

26 ވަނަ މާއްދާ - ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުން

ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ 12 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.

 

27 ވަނަ މާއްދާ - ތަކެތި ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލްގައި ބެލެހެއްޓުން

ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތި ދޫކުރެވެންދެން އެ ތަކެތި ހުންނާނީ ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި މުދާ ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައެވެ.
 

 

28 ވަނަ މާއްދާ - ތަކެތި އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދިއުން

ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތި އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދިއުން ގެންދެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ 15 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.

 

29 ވަނަ މާއްދާ - އަނބުރާ ފޮނުވާލުން

(ހ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތީގެ ވެރިފަރާތުން ބޭނުންނުވާނަމަ، އެތަކެތި އެ ފޮނުވި ފަރާތަށް އަނބުރާ ފޮނުވާލެވިދާނެއެވެ. މިގޮތުން އަނބުރާ ފޮނުވާލަން ބޭނުންވާތަކެތި ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރާ ދުވަހު ލޯކަލް ކުރިއަރ އެޖެންޓަށް ހަވާލުކުރެވޭނެއެވެ. އެ ތަކެތި ހަވާލުކުރާ ދުވަހުން ފެށިގެން 7 (ހަތެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ ތަކެތި އަނބުރާ ފޮނުވާލުމަށްފަހު ލޯކަލް ކުރިއަރ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

(ށ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތި، ލޯކަލް ކުރިއަރ އެޖެންޓްގެ ހާޒިރުގައި ބަލައި ފާސްކުރުމަށްފަހު، ލޯކަލް ކުރިއަރ އެޖެންޓަށް ދޫކުރެވޭ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތުގައި ނުގެންގޮސް ހުންނަ ތަކެތީގެ މައުލޫމާތު (ތަކެތި ބެހެއްޓުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތު ހަމަވާ ދުވަހުން ފެށިގެން 5 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި) ލޯކަލް ކުރިއަރ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ދޭންވާނެއެވެ.

(ނ) މިމާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަކެތި އަނބުރާ ފޮނުވާލުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަ ދޭ ދުވަހުން ފެށިގެން 7 (ހަތެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ ތަކެތި އަނބުރާ ފޮނުވާލުމަށްފަހު، ލޯކަލް ކުރިއަރ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

(ރ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓޭ ތަކެތި ދޫކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތުގައި ނުގެންގޮސް ހުންނަ މުދަލާމެދު އަމަލުކުރާނީ މި ގަވާއިދުގެ 14 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.

 

30 ވަނަ މާއްދާ - ތަކެތި ބޭރުކުރުން

ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ބޭރުކުރެވޭ ތަކެތީގެ ށިޕްމަންޓުތައް ޕްރޮސެސް ކުރުމަށްޓަކައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ހ) ށިޕްމަންޓްގެ ށިޕަރސް އިންސްޓްރަކްށަން ފޮރ ޑިސްޕެޗް (އެސް.އައި.ޑީ)؛

(ށ) ށިޕްމަންޓްގެ އެއަރވޭބިލް؛

(ނ) މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން (ޑިކްލަރޭށަން ހުށަހަޅަންޖެހޭ މުދަލަށް)؛

 

 

ހަވަނަ ބާބު

ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުތުމަށް އެތަންތަން ހިންގާ ފަރާތްތަކުން ހުއްދަ ދިނުން

 

31 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުތުމަށް ހުއްދަ ދިނުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށާއި ރަސްމީ ބަނދަރުތަކުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ތަންތަނަށް މީހުންނާއި އުޅަނދުފަހަރު އަދި ވެހިކަލްފަދަ ތަކެތި ވަދެނުކުތުމަށް އެތަންތަން ހިންގާ ފަރާތްތަކުން ހުއްދަ ދޭންވާނީ ގަވާއިދުން ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދަ ލިބިގެންނެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހުއްދަ ނެތި ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް މީހުންނާއި އުޅަނދުފަހަރު އަދި ވެހިކަލްފަދަ ތަކެތި ވަދެނުކުތުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

 

32 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނާއި ވަޒީފާ އަދާކުރާ މީހުން ވަދެނިކުމެވުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވާ މީހުންނާއި އެނޫންވެސް ބޭނުމަކު އެސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވާ އެންމެހައި ފަރާތްތައް ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމުގެ ހުއްދަ އެތަންތަން ހިންގާ ފަރާތްތަކުން ދޭންވާނީ، އެ ހުއްދަ ދޫކުރަން ބޭނުންވާ ފަރާތާ ގުޅޭގޮތުން އެތަންތަން ހިންގާ ފަރާތްތަކަށް ހުށަހެޅޭ އެންމެހައި ލިޔުންތަކުގެ އަސްލު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅައި ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދަ ހޯދުމަށް ފަހުގައެވެ. މިގޮތުން ހުށަހެޅޭ ލިޔުންތަކަކީ މި ގަވާއިދުގެ 30 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް އެމީހެއްގައި ފުރިހަމަވާކަން ދެނެގަނެވޭނެ ލިޔުންތަކަށް ވާންވާނެއެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި އުޅޭއިރުއާއި އެތަންތަނަށް ވަދެނިކުމެވުމުގައި އެތަންތަނަށް ވަދެނުކުތުމަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ނުވަތަ ފާސް އަބަދުވެސް ފެންނަގޮތަށް ހަރުކޮށްފައި ހުންނަންވާނެއެވެ.

 

33 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް އުޅަނދުފަހަރު ނުވަތަ ވެހިކަލް ވަދެނިކުމެވުމުގެ ހުއްދަ

ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވާ އުޅަނދުފަހަރާއި ވެހިކަލްފަދަ ތަކެތި އެތަންތަން ހިންގާ ފަރާތްތަކުން ދިނުމަށްފަހު، ހުއްދަ ދެވުނު އުޅަނދު ނުވަތަ ވެހިކަލްގެ ރަޖިސްޓަރީ ނަންބަރާއި، ބާވަތް އެ ހުއްދަ ދެވުނުތާ ގިނަވެގެން 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި (ސަރުކާރު ބަންދު ދުވަސްތައް ނުހިމަނައި) ކަސްޓަމްސްއަށް ދޭންވާނެއެވެ.

 

34 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަނުން

ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަންނަންވާނީ ހަމައެކަނި ރަސްމީ ޑިއުޓީ އަދާކުރުމަށް ވަންނަންޖެހޭ ބޭނުން ނުވަތަ ހުއްދަ ދޫކުރެވިފައިވާ ބޭނުން ފުރިހަމަކުރުމަށެވެ.

 

35 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވާންޖެހޭ ތަންތަން

ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް މީހުންނާއި އުޅަނދުފަހަރު އަދި ވެހިކަލްފަދަ ތަކެތި ވަދެނުކުމެވާންވާނީ އެކަމަށް ހާއްސަކުރެވި އަދި ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަ ދީފައިވާ ދޮރާށިތަކުން ނުވަތަ އެފަދަ ތަންތަނުންނެވެ.

 

36 ވަނަ މާއްދާ - ހުއްދަ ދިނުމުގައި ކަސްޓަމްސްއިން ބަލާނެ މިންގަނޑު

ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމުގެ ހުއްދައަށް އެދޭ މީހުންގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަ ވާންވާނެއެވެ.

(ހ) މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރުމާއި އެތަކެތީގެ ވިޔަފާރިކުރުމުގެ މައްސަލައެއް ށަރީއަތަށް ސާބިތުވެފައިވާނަމަ، ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމުނުތާ ނުވަތަ އެ ހުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު މައާފުކުރެވުނުތާ 03 (ތިނެއް) އަހަރު ވެފައިވުން.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކުށެއްގެ މައްސަލައެއް ށަރީއަތަށް ސާބިތުވެ، 12 (ބާރަ) މަސްދުވަހަށްވުރެ ދިގުމުއްދަތެއްގެ ހުކުމެއް ކޮށްފައިވާނަމަ، އެހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމުނުތާ ނުވަތަ އެހުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު މައާފުކުރެވުނުތާ 01 (އެކެއް) އަހަރު ވެފައިވުން.

 

37 ވަނަ މާއްދާ - ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމުގެ ދާއިމީ ހުއްދައާމެދު ކަސްޓަމްސްއިން ނިންމާ ގޮތެއް އެންގުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމުގެ ހުއްދަ ހޯދުމަށް އެދޭ ފަރާތަކީ މި ގަވާއިދުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވާ ފަރާތަކަށްވާނަމަ، ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމުގެ ހުއްދަ އެފަރާތަކަށް ދެވޭނެއެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމުގެ ހުއްދަ ހޯދުމަށް އެދި ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅާ ހުށަހެޅުންތައް ލިބޭތާ ގިނަވެގެން 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި (ސަރުކާރު ބަންދު ދުވަސްތައް ނުހިމަނައި) އެހުށަހެޅުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ޖަވާބުދޭންވާނެއެވެ.

(ނ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމުގެ ށަރުތު ހަމަނުވާ އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ސަރަހައްދުތައް ހިންގާ ފަރާތްތަކުން އެ ހުއްދަ ދީގެންނުވާނެއެވެ.

 

38 ވަނަ މާއްދާ - ހުއްދައާބެހޭ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދިނުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމުގެ ހުއްދަ އެތަންތަން ހިންގާ ފަރާތްތަކުން ދޫކުރާތާ ގިނަވެގެން 3 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި (ސަރުކާރު ބަންދު ދުވަސްތައް ނުހިމަނައި) އެ ހުއްދައާ ގުޅޭ އެންމެހައި ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ އެއްވެސް ސަބަބަކާހެދި ބާތިލުކޮށްފިނަމަ، އެ ހުއްދަ ބާތިލުކުރާތާ ގިނަވެގެން 3 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި (ސަރުކާރު ބަންދު ދުވަސްތައް ނުހިމަނައި) އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ. 

(ނ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމަށް ހުއްދަ ދޫކުރެވިފައިވާ ފަރާތުގެ ފާހުގައިވާ އެއްވެސް މައުލޫމާތެއް ބަދަލުވެގެން އެ ހުއްދަ ދޫކުރި ފަރާތަށް އަންގައިފިނަމަ، އެކަން އެންގިތާ ގިނަވެގެން 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި (ސަރުކާރު ބަންދު ދުވަސްތައް ނުހިމަނައި) އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދޭންވާނެއެވެ.

 

39 ވަނަ މާއްދާ - ހުއްދަ ހިފެހެއްޓުން

(ހ) މި ގަވާއިދުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދަ ކުށެއް ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުމެވުމުގެ ހުއްދަ ދީފައިވާ މީހަކު ކޮށްފިކަމަށް ނުވަތަ ކުރަން އުޅޭކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާކަމަށް ނުވަތަ އެފަދަ ކުށެއް ކުރުމުގައި ބައިވެރިވިކަމަށް ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެއްޖެނަމަ، އެ މައްސަލައިގައި ދައުވާކުރުމާ ބެހޭގޮތުން ގޮތެއް ނިމެންދެން، ނުވަތަ އެ މައްސަލައާމެދު ށަރީއަތުން ގޮތެއް ނިމެންދެން އެ މީހަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ހިފެހެއްޓުމަށް އެ ހުއްދަ ދޫކުރި ފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން އަންގަންވާނެއެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުމެވުމުގެ ހުއްދަ ދީފައިވާ ފަރާތަކާމެދު ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެފައިވާ މައްސަލަ ށަރީއަތަށް ސާބިތު ނުވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ ދައުވާ ނުކުރަން ނިންމައިފިނަމަ ހިފެހެއްޓިފައިވާ ހުއްދަ އަލުން އެފަރާތަކަށް ދޭންވާނެއެވެ.

 

40 ވަނަ މާއްދާ - ހުއްދަ ބާތިލުކުރުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުމެވުމުގެ ހުއްދަ ދީފައިވާ ފަރާތަކާމެދު ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެފައިވާ މައްސަލަ، ށަރީއަތަށް ސާބިތު ވެއްޖެނަމަ އެފަރާތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ބާތިލުކުރުމަށް އެ ހުއްދަ ދޫކުރި ފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން އަންގަންވާނެއެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމަށް އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ހިފެހެއްޓުމަށް ނުވަތަ ބާތިލުކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން އަންގައިފިނަމަ، ހުއްދަ ދޫކުރި ފަރާތުން އެގޮތަށް އަމަލުކޮށް، ހުއްދަ ދޫކުރެވިފައިވާ ފަރާތަށް އެކަން އެންގުމަށްފަހު ގިނަވެގެން 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި (ސަރުކާރު ބަންދު ދުވަސްތައް ނުހިމަނައި) އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

 

41 ވަނަ މާއްދާ - ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމަށް ދޫކުރެވޭ ވަގުތީ ހުއްދަ

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް މީހުންނާއި އުޅަނދުފަހަރު އަދި ވެހިކަލްފަދަތަކެތި ވަދެނުކުމެވުމުގެ ވަގުތީ ހުއްދަ ދޫކުރަންވާނީ، އެ ހުއްދަ ދޫކުރަން ބޭނުންވާ މީހުންނާއި އުޅަނދުފަހަރު އަދި ވެހިކަލްފަދަތަކެއްޗާ ގުޅޭ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅައި ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދަ ހޯދުމަށް ފަހުގައެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ދޫކުރެވޭ ވަގުތީ ހުއްދައަށް އެދި ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅާ ވަގުތު އެ ހުއްދައާމެދު ކަސްޓަމްސްއިން ނިންމި ގޮތެއް ކަސްޓަމްސްއިން ލިޔުން ހުށަހެޅި ފަރާތަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

 

42 ވަނަ މާއްދާ - ހުއްދަ ދޫކުރެވިފައިވާ މީހަކު ސަރަހައްދެއްގައި ހުއްޓާ އެ ތަނުން ނެރުން

ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުމެވުމުގެ ހުއްދަ ދޫކުރެވިފައިވާ ފަރާތްތަކުން އެ ތަންތަނަށް ވަދެ އުޅުމުގައި، އެ މީހެއްގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނީ ވާޖިބު އަދާކުރުމަށް ހުރަސް އެޅިދާނެ ފަދަ ސަބަބެއް އޮތްކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ފެނިއްޖެނަމަ، އެ މީހަކު އެ ސަރަހައްދުން ނެރުމުގެ އިހްތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

 

43 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތައް ގިންތިތަކަށް ބެހުން

ކަސްޓަމްސްއިން ބޭނުންވެއްޖެ ހާލަތެއްގައި ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތައް ގިންތިތަކަށް ބަހައި ހާއްސަކުރެވޭ ތަންތަނަށް ނުވަތަ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ހާއްސަ ހުއްދައެއް ނުވަތަ ފާހެއް ދޫކުރާގޮތަށް ހަމަޖެއްސުމުގެ އިހްތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

 

44 ވަނަ މާއްދާ - މިގަވާއިދަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން ސަރަހައްދުތަކަށް ވަނުމުގެ ހުއްދަ ދެވިފައިވާ ފަރާތްތައް

(ހ) މިގަވާއިދަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުމެވުމުގެ ހުއްދަ ދޫކުރެވިފައިވާ ފަރާތްތަކުގެ އެންމެހައި މައުލޫމާތު މިގަވާއިދަށް އަމަލުކުރަން ފަށާތާ 60 (ފަސްދޮޅަސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ ތަންތަން ހިންގާ ފަރާތްތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް ދޭންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްއަށް ދޭ މައުލޫމާތު ބަލައި ދިރާސާ ކުރުމަށްފަހު މިގަވާއިދުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް އެމީހެއްގައި ފުރިހަމަނުވާނަމަ، އެފަރާތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުމެވުމުގެ ހުއްދަ ބާތިލުކުރަންވާނެއެވެ.

 

 

ހަތްވަނަ ބާބު

އިހުމާލުވާ މުދަލުގެ ޑިއުޓީދެއްކުން

 

45 ވަނަ މާއްދާ - އިހުމާލުވާ މުދަލުގެ ޑިއުޓީ ދެއްކުން

ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުން ދޫކޮށް ނިމެންދެން ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވާ ފަރާތުގެ އިހުމާލުން މުދަލެއް ގެއްލި ހަލާކުވެ ނުވަތަ އެފަދަ ކަމެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެ މުދަލެއްގެ އިމްޕޯޓް ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓް ޑިއުޓީއަށްވާ ފައިސާ އެ މުދަލެއް ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކައި ނިންމަންވާނެއެވެ. އަދި މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ދޭންޖެހޭ ބަދަލު އެ މުދަލެއް ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތަކުން ދޭންވާނެއެވެ.

 

46 ވަނަ މާއްދާ - އިހުމާލުވުން ކަމުގައި ބެލުން

(ހ) ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތްތަކުގައި ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުން އެ މުދަލަށް އިހުމާލުވީ ކަމުގައި ބެލޭނެއެވެ.

1. މުދާ ރާއްޖެއަށް ގެނެސްފައިވާކަން މުދަލުގެ މެނިފެސްޓުންނާއި މުދާ ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުގެ ޓެލިށިޓުން ނެގޭ. މުދަލުގެ ތެރެއިން ގަވާއިދުން ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުން ދޫކުރެވިފައިނުވާ މުދާ، އެ މުދާ ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ހުރުން.
2. އިމްޕޯޓްކުރުމަށްޓަކައި ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށްޓަކައި އުޅަނދަށް އަރުވައި ބޭލުމުގައި މުދާ ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުގެ އިހުމާލުން މުދަލެއް ގެއްލި ނުވަތަ ހަލާކުވެ ނުވަތަ އެފަދަ ކަމެއް މެދުވެރިވުން.
3. މުދާ ބެލެހެއްޓުމުގައި ނުވަތަ އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ބަދަލު ކުރުމުގައި ނުވަތަ މުދާ އުފުލުމުގައި ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެފަދަ ކަމެއްކުރުމުގައި މުދާ ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުގެ އިހުމާލުން މުދަލެއް ގެއްލި ނުވަތަ ހަލާކުވެ ނުވަތަ އެފަދަ ކަމެއް މެދުވެރިވުން.

(ހ) މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތަކަށް ނުފެތޭގޮތަށް ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިހުރި މުދަލެއް ގެއްލި ނުވަތަ ހަލާކުވެ ނުވަތަ އެފަދަ ކަމެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެ މުދަލެއް ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުން އެ މުދަލަކަށް އިހުމާލުވިކަން ނުވަތަ ނޫންކަން ކަނޑައަޅާނީ ކަސްޓަމްސްއިން އެ މައްސަލައެއް ތަހުގީގު ކުރުމަށްފަހުއެވެ.

 

47 ވަނަ މާއްދާ - މުދަލުގެ ތަފުސީލު ބެލުމާއި މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުން

އިހުމާލުވާ މުދަލުގެ ޑިއުޓީ ދެއްކުމުގައި ތަފާތު ޕެކިންގގައި ބަންދުކޮށްފައިވާ ދާގީނާގައި ހުންނަ މުދަލުގެ ތަފުސީލުގެ ގޮތުގައި ބަލާނީ، އެ ށިޕްމަންޓް ނުވަތަ އެ މުދަލާ ގުޅޭ ލިޔުންތަކުން އެނގެން ހުންނަ މުދަލުގެ ތަފްސީލަށެވެ. އަދި އެ މުދަލަށް ޑިއުޓީ ދައްކާނެ އަގު ކަނޑައަޅާނީ މި ގަވާއިދުގެ 05 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.

 

48 ވަނަ މާއްދާ - އިސްތިސްނާ

(ހ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުގެ ޓެލީ ސިޓުން ހަމަ ކަމަށް ދައްކައި މުދަލެއްގެ ނުވަތަ ދާގީނާއެއްގެ ބޭރުފުށަށް އެއްވެސް ގެއްލުމެއް ނުލިބިހުރެ ދާގީނާއެއްގެ ތެރެއިން މުދަލެއް މަދުވެއްޖެނަމަ، އެ މައްސަލަ ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކުރުމަށްފަހު، އެކަށީގެންވާ ސަބަބެއް އޮތްކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭނަމަ އެ މުދަލަށް ދައްކަންޖެހޭ ޑިއުޓީ އެ މުދަލެއް ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުން ނުނެގުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައިވާ މުދަލެއް، ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކޮށްލުމުގެ ކުރިން ހަލާކުވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓް ކުރަން ބޭނުން ނުވެގެން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ދޫކޮށްލާނަމަ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތްތަކުގައި އެ މުދަލެއް ޑިއުޓީ ނެގުމުން އިސްތިސްނާވެއެވެ.

1. ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓް ކޮށްފައިވާ މުދަލެއް ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ނައްތާލުން.
2. ގުދުރަތީ ހާދިސާއެއްގައި މުދަލެއް ބޭނުން ނުކުރެވޭ ވަރަށް ހަލާކުވުން.

(ނ) މި މާއްދާގެ ދަށުން މުދަލެއް ހަލާކުކޮށްލުމުން ހުންނަ އޭގެ ބޭނުން ނުހިފޭ ސާމާނު ރާއްޖެއަށް އެތެރެކޮށްފިނަމަ، އެފަދަ ތަކެއްޗަށް ދައްކަންޖެހޭ ޑިއުޓީ ދައްކަންވާނެއެވެ.

 

 

ދެވަނަ ބައި

ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރާއި، ރާއްޖެއިން ފުރާ އުޅަނދުފަހަރު

ފަސްވަނަ ބާބު

އުޅަނދުފަހަރު ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނައުމާއި، ދޫކުރުން

 

49 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދުފަހަރު

ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ އުޅަނދުފަހަރާއި ރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ބޭރުދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދަށް ވަންނަ ވަގުތުން ފެށިގެން ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތަކަށް ހަމަޖެހެންދެން އޮންނާނީ ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައެވެ.

(ހ) ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުން ބޭރަށް ނުކުންނަންދެން؛

(ށ) މި ގަވާއިދުގެ 50 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުން އެ އުޅަނދު ދޫކުރަންދެން؛ 

 

50 ވަނަ މާއްދާ - ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުން ދޫކުރުން

ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުން އުޅަނދުފަހަރު ދޫކޮށްދިނުމަށް އެދި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 7 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ (އުޅަނދު ޗެކްކުރުމަށް އެދޭ) ފޯމު؛
2. އެ އުޅަނދަކީ ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްފައިވާ އުޅަނދެއްނަމަ، އެ އުޅަނދުގެ ރަޖިސްޓަރީ ރާއްޖޭގެ ފަރާތަކަށް ބަދަލުކުރުމަށްފަހު މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓްރާންސްޕޯޓް އެންޑް ކޮމިޔުނިކޭށަނުން ދޫކޮށްފައިވާ ލިޔުން.

(ށ) އުޅަނދެއް ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުން ދޫކުރެވޭނީ، އެ އުޅަނދެއް އެންމެ ފަހުން ކުރި ދަތުރުގައި ރާއްޖެއަށް ގެނެސްފައިވާ މުދާ ބޭލުމަށްފަހު އެ އުޅަނދަކަށް ދައްކަންޖެހޭ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ދެއްކުމުން، އެ އުޅަނދު ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި، ފާސްކުރުމަށްފަހުގައެވެ.

 

51 ވަނަ މާއްދާ - ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރުމަށް ރަޖިސްޓަރީ ކުރާ އުޅަނދުފަހަރު ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނައުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުން ދޫކޮށްފައިވާ އުޅަނދެއް، ނުވަތަ ރާއްޖޭގައި އުފައްދާފައިވާ އުޅަނދެއް ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދެއްގެ ގޮތުގައި މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓްރާންސްޕޯޓް އެންޑް ކޮމިޔުނިކޭށަނުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމާއެކު އެ އުޅަނދު ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އުޅަނދުފަހަރު ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ އެ އުޅަނދު ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި، ފާސްކުރުމަށްފަހުއެވެ.

 

 

ދެވަނަ ބާބު

ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދުފަހަރަށް އަރައިފޭބުމާއި ތަކެތި އަރުވައި ބޭލުން

 

52 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދުފަހަރަށް ގޮސް އައިސްވުމާއި ތަކެތި އަރުވައި ބޭލުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދަ ނެތި، ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި އޮންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް ގޮސް އައިސްވުމާއި ތަކެތި އަރުވައި ބޭލުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

(ށ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން އެރުމުގެ ކުރިން އެހެން އެއްވެސް މީހަކު އަރައިފޭބުމާއި މުދާ އަރުވައި ބޭލުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

(ނ) ގައުމީ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަމާ ގުޅޭގޮތުން ބަލަންޖެހޭ ބެލުންތައް ބެލުމަށް މޯލްޑިވްސް ނޭށަނަލް ޑިފެންސް ފޯސްގެ ފަރާތުން އުޅަނދުފަހަރަށް އެރުމާއި އެހެން ގާނޫނަކުން ބާރު ލިބިގެން، އެ ގާނޫނެއްގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އުޅަނދުފަހަރަށް އަރާ އެރުންތައް މި މާއްދާގެ (ހ) އިން އިސްތިސްނާވާނެއެވެ.

 

53 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދުފަހަރަށް ގޮސް އައިސްވުމުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދަ ހޯދުން

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޑިޕްލޮމެޓިކް ކްލިއަރެންސް ލިބިފައިވާ އުޅަނދުފަހަރު ފިޔަވައި ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދުފަހަރަށް ގޮސް އައިސްވުމާއި ތަކެތި އަރުވައި ބޭލޭނީ ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަކުރާ ސަރަހައްދަކުން ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަދޭ ފަރާތްތަކަށެވެ.

 

54 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދުފަހަރަށް ގޮސް އައިސްވެވޭނެ ފަރާތްތައް

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދުފަހަރަށް ގޮސް އައިސް ވެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ 9 ވަނަ ބައިގެ ދެވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ފާސް ދޫކުރެވިފައިވާ ފަރާތްތަކަށެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދެއްގެ ކުރޫއެއް ނުވަތަ ޕެސެންޖަރެއް އެ އުޅަނދަކަށް އަރައި ފޭބުމަށް ފާހެއް ބޭނުމެއް ނުވާނެއެވެ.

 

55 ވަނަ މާއްދާ - ފަޅުވެރިން ގެންނަ ތަކެތި ބޭލުން

ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ ފަޅުވެރިން ގެންނަ، ކްރޫ ޑިކްލަރޭށަނުގައި ހިމަނާފައިވާ ތަކެތި ކްލިއަރ ކުރުމަށްޓަކައި، އުޅަނދުން ބާލައިގެން ކަސްޓަމްސްއަށް ގެންނަންވާނީ ކަސްޓަމްސްއިން ހިދުމަތްދޭ ގަޑިތަކުގައެވެ.

 

 

ތިންވަނަ ބާބު

ރާއްޖެއިން ބޭރުން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު ބަނދަރުކުރުމާއި، އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދިނުން

 

56 ވަނަ މާއްދާ - އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ހޯދުން

(ހ) ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ ކޮންމެ އުޅަނދެއް ރާއްޖޭގެ ބަނދަރަކަށް އައުމަށްފަހު އެންމެ ފުރަތަމަ ކުރަންޖެހޭ ކަމަކީ އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ހޯދުމެވެ. މިގޮތުން އުޅަނދު ބަނދަރަށް އަންނަތާ ގިނަވެގެން 12 (ބާރަ) ގަޑިއިރުގެތެރޭގައި ކަސްޓަމްސްއިން އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ހޯދަންވާނެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ޑިޕްލޮމެޓިކް އިމްތިޔާޒު ލިބިފައިވާ އުޅަނދުފަހަރު ނުހިމެނޭނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އިންސާނީ ބާރު ނުފޯރާ ހާއްސަ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެގެން ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދަ ހޯދުމަށްފަހުގައި، މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 2 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނުގައި ބަނދަރުކޮށްފައި އޮންނަ މުއްދަތު ނުހިމެނޭނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތު ބަދަލުވުމުން އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ހޯދުމަށްޓަކައި މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 2 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބަނދަރަކަށް އުޅަނދު އަންނަންވާނެއެވެ.

 

57 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސްދެވޭނެ ބަނދަރުތައް

(ހ) ރާއްޖެއިން ބޭރުން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 2 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބަނދަރުތަކުންނެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި އެހެން އޮތް ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް، ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް މުދާ އަރުވައި ބޭލުމަށް އުޅަނދުފަހަރު ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭ ހާލަތްތަކުގައި އެ ތަންތަނުން އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދެވިދާނެއެވެ.

 

58 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދު އައުމާއެކު ކަސްޓަމްސްއަށް އެންގުން

ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު ރާއްޖޭގެ ބަނދަރަކަށް އައުމާއެކު އެކަން އުޅަނދުގެ ވެރިފަރާތުން ނުވަތަ މާސްޓަރު ނުވަތަ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

 

59 ވަނަ މާއްދާ - އެޖެންޓަކު ނެތި އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު

(ހ) އެޖެންޓަކު ނެތި ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދޭ ވަގުތުން ފެށިގެން 48 (ސާޅީސްއަށެއް) ގަޑިއިރުގެތެރޭގައި އެޖެންޓަކު ހަމަނުޖައްސައިފިނަމަ، މި ގަވާއިދުގެ 10 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ އުޅަނދުގެ ވެރިފަރާތް ނުވަތަ މާސްޓަރު ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެއެވެ. އަދި އެ އުޅަނދަކަށް ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރައިގެން ދެވޭނީ މިގޮތުން ކުރެވޭ ޖޫރިމަނާ ފައިސާ ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކައި ނިންމުމުންނެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި އެހެން އޮތް ކަމުގައިވިޔަސް، ރާއްޖެއަންނަ ފަތުރުވެރިކަމުގެ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދޭ ވަގުތުން ފެށިގެން އެޖެންޓަކު ހަމަޖެއްސުމަށް 72 (ހަތްދިހަދޭއް) ގަޑިއިރުގެ މުހުލަތެއް ދެވޭނެއެވެ. އަދި 72 (ހަތްދިހަދޭއް) ގަޑިއިރުގެތެރޭގައި އެޖެންޓަކު ހަމަނުޖައްސައިފިނަމަ، މި ގަވާއިދުގެ 10 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ އުޅަނދުގެ ވެރިފަރާތް ނުވަތަ މާސްޓަރު ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެއެވެ. އަދި އެ އުޅަނދަކަށް ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރައިގެން ދެވޭނީ މިގޮތުން ކުރެވޭ ޖޫރިމަނާ ފައިސާ ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކައި ނިންމުމުންނެވެ.

(ނ) ޕްރޮވިށަނިންގެ ބޭނުމަށް ރާއްޖެއަންނަ 15 (ފަނަރަ) މީޓަރަށްވުރެ ކުޑަ ފަތުރުވެރިކަމުގެ އުޅަނދުފަހަރަށް އެޖެންޓަކު ނެތި ހަތް ދުވަސްވަންދެން ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަކުރާ ސަރަހައްދެއްގައި ބަނދަރުކުރެވިދާނެއެވެ.

 

60 ވަނަ މާއްދާ - އެޖެންޓްކަން ބަދަލުކުރުން

އުޅަނދެއްގެ އެޖެންޓްކަމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތަކުން ނުވަތަ އުޅަނދުގެ ވެރިފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅައިގެން އެ އުޅަނދެއްގެ އެޖެންޓް ވަކިކޮށްފިނަމަ، ނުވަތަ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވުމުގެ ސަބަބުން ކަސްޓަމްސްއިން އެ އެޖެންޓް ވަކިކޮށްފިނަމަ، އެޖެންޓް ވަކިކުރާތާ ގިނަވެގެން 48 (ސާޅީސްއަށެއް) ގަޑިއިރުގެތެރޭގައި އެ އުޅަނދަށް އެހެން އެޖެންޓަކު ހަމަޖައްސަންވާނެއެވެ. 48 (ސާޅީސްއަށެއް) ގަޑިއިރުގެތެރޭގައި އެޖެންޓަކު ހަމަނުޖައްސައިފިނަމަ، މި ގަވާއިދުގެ 19 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ އުޅަނދުގެ ވެރިފަރާތް ނުވަތަ މާސްޓަރު ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެއެވެ. އަދި އެ އުޅަނދަކަށް ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރައިގެން ދެވޭނީ މިގޮތުން ކުރެވޭ ޖޫރިމަނާ ފައިސާ ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކައި ނިންމުމުންނެވެ.

 

61 ވަނަ މާއްދާ - ކުރުން މަނާ ކަންތައްތައް

(ހ) ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދިނުމުގެކުރިން، ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދަނެތި އުޅަނދެއް، މަގުތު، ފާލަން، ކީވޯލް، ބޯޓުފަހަރާއި އަދި ބަނދަރުފަދަ ތަކެއްޗާއި ތަންތަނަށް ކައިރިކޮށް އެލޯންގސައިޑް ކުރުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

(ށ) ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދިނުމުގެކުރިން އެ އުޅަނދަކަށް އެއްވެސް މީހަކު އަރައި ފޭބުމާއި މުދާ އަރުވައި ބޭލުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

 

62 ވަނަ މާއްދާ - ކަނޑުމަގުން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ މައުލޫމާތު ހުށަހެޅުން

(ހ) ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން، އެޖެންޓަކު ހަމަޖައްސައިގެން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު ރާއްޖެއަށް އައުމުގެ 12 (ބާރަ) ގަޑިއިރުގެ ކުރިން، މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 8 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "ވެސެލް އެރައިވަލް އިންފޮމޭށަން ފޯމު" ފުރިހަމަކުރުމަށްފަހު އެ އުޅަނދެއްގެ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. އަދި އެ ފޯމާއެކު އެ އުޅަނދެއްގެ ޕެސެންޖަރުންނާއި ކްރޫއިންގެ ލިސްޓު، އެ އުޅަނދެއްގެ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. އެޖެންޓަކު ނެތި ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ ޕެސެންޖަރުންނާއި ކްރޫ ލިސްޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅާނީ ކްލިއަރެންސް ދޭ ގަޑީގައެވެ.

(ށ) މިމާއްދާގެ (ހ) ގައި އެހެން އޮތް ކަމުގައިވިޔަސް ރާއްޖެއަންނަ 15 (ފަނަރަ) މީޓަރަށްވުރެ ކުޑަ ފަތުރުވެރިކަމުގެ އުޅަނދުފަހަރު ރާއްޖެ އައުމުގެ 12 (ބާރަ) ގަޑިއިރުގެ ކުރިން އެސްޓިމޭޓެޑް ޓައިމް އޮފް އެރައިވަލް (އީ.ޓީ.އޭ) ހުށަނޭޅޭ ހާލަތުގައި އެސްޓިމޭޓެޑް ޓައިމް އޮފް އެރައިވަލް (އީ.ޓީ.އޭ) ހުށަނޭޅުނު ސަބަބު ބަޔާންކޮށް ހުށަހަޅާ ލިޔުމާއެކު ކްލިއަރެންސް ހޯދުމަށް އެދި ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ނ) އުޅަނދުގެ އީ.ޓީ.އޭ އަށް އަންނަ ބަދަލުތައް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ ވަސީލަތެއް މެދުވެރިކޮށް ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަމުން ގެންދަންވާނެއެވެ.

 

63 ވަނަ މާއްދާ - ވައިގެމަގުން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ ޕެސެންޖަރ މެނިފެސްޓް ހުށަހެޅުން

ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު ރާއްޖެއަށް އައުމުގެ 1 ގަޑިއިރުގެ ކުރިން، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ހިމެނޭ ޕެސެންޖަރ މެނިފެސްޓް އެ އުޅަނދެއްގެ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ހ) ފަސިންޖަރުންގެ ފުރިހަމަ ނަން (ސާނޭމް އަދި އެހެނިހެން ނަންތައް ވަކިން އެނގޭގޮތަށް)

(ށ) ފަސިންޖަރުންގެ ޕާސްޕޯޓް ނަންބަރު

(ނ) ފަސިންޖަރުންގެ ޖިންސް

 

64 ވަނަ މާއްދާ - ފްލައިޓް ށެޑިއުލް ހުށަހެޅުން

ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރާ ގުޅޭގޮތުން ތައްޔާރުކުރެވޭ ފްލައިޓް ށެޑިއުލް ވައިގެ ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. އަދި އެށެޑިއުލްއަށް ގެނެވޭ އުނިއިތުރާއި، ށެޑިއުލްގައި ނުހިމެނި ރާއްޖެއަށް އަންނަ އެހެނިހެން ފްލައިޓުތަކުގެ މައުލޫމާތު އެފްލައިޓެއް އައުމުގެ 1 ގަޑިއިރު ކުރިން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

65 ވަނަ މާއްދާ - ވައިގެމަގުން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދިނުން

ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ހޯދުމަށް އެ އުޅަނދެއްގެ ޖެނެރަލް ޑިކްލަރޭށަން އެ އުޅަނދެއްގެ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

66 ވަނަ މާއްދާ - ކަނޑުމަގުން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދިނުން

(ހ) ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ހޯދުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް އެ އުޅަނދެއްގެ މާސްޓަރު ނުވަތަ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް (ލާސްޓް ޕޯޓް ކްލިއަރެންސްގެ އަސްލު)
2. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 4 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ހިމެނޭ ޕަސިންޖަރުންނާއި ކުރޫ ލިސްޓް (ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތް، ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް އިމިގްރޭށަން އެންޑް އެމިގްރޭށަން އަދި ޕޯޓް ހެލްތުން އެންޑޯޒް ކުރެވިފައިވާ)
3. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 9 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކުރޫ ޑިކްލަރޭށަން
4. ކުރޫގެ ޕަރސަނަލް އިފެކްޓްސް ލިސްޓް
5. ށިޕް ސްޓޯރސް ލިސްޓް؛
6. ބޭންޑް ސްޓޯރސް؛
7. ޓްރާންސިޓް ކާގޯ މެނިފެސްޓްގެ ކޮޕީ؛
8. ޕޯޓް އޮފް ކޯލް ލިސްޓް؛
9. އެމް.އެން.ޑީ.އެފްގެ ސެކިއުރިޓީ ކްލިއަރެންސްގެ ކޮޕީ؛
10. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 7 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ (ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތް، ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް އިމިގްރޭށަން އެންޑް އެމިގްރޭށަން އަދި ޕޯޓް ހެލްތުން އެންޑޯޒް ކުރެވިފައިވާ) ޖެނެރަލް ޑިކްލަރޭށަން؛
11. އަލަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސްދޭ އުޅަނދެއްނަމަ، މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 8 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ނަމޫނާއާ އެއްގޮތަށް އެ އުޅަނދެއްގެ ކުރެހުމާއި ސްޕެސިފިކޭށަންސް (އަލަށް ކްލިއަރެންސް ދޭ އުޅަނދެއްކަމުގައި ނުވިނަމަވެސް، އެ އުޅަނދަކަށް އެއްވެސް ބަދަލެއް ގެނެސްފައިވާނަމަ، އެ އުޅަނދެއްގެ ކުރެހުމާއި ސްޕެސިފިކޭށަންސް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.)

(ށ) ކަސްޓަމްސްއިން އުޅަނދަކަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދޭންވާނީ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުން އެ އުޅަނދަކަށް ކްލިއަރެންސް ދިނުމުންނެވެ.

1. ޕޯޓް ހެލްތުގެ ކްލިއަރެންސް
2. މޯލްޑިވްސް ނޭށަނަލް ޑިފެންސް ފޯސްގެ ސެކިއުރިޓީ ކްލިއަރެންސް
3. ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް އިމިގްރޭށަން އެންޑް އެމިގްރޭށަންގެ ކްލިއަރެންސް

(ނ) ކަނޑުމަގުން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް އަދި އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 30 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކްލިއަރެންސް ދިނުމުގެ ފީ، އުޅަނދުގެ މާސްޓަރ ނުވަތަ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ދެއްކުމުންނެވެ.

(ރ) މި މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކްލިއަރެންސް ދިނުމަށް، ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރުން ދިއުމުގައި އެ ތަނެއްގައި މަޑުކުރަން ޖެހިއްޖެ ހާލަތެއްގައި ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރުންނަށް އެ ތަނެއްގައި ތިބެވޭނެ ތަނެއް ހަމަޖެއްސުމާއި ތަނުގައި ތިބުމުގައި ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރުންނަށް ބޭނުންވާ ކަންތައްތައް އިންތިޒާމު ކުރުމުގައި އުޅަނދުގެ މާސްޓަރ ނުވަތަ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުވައިދޭންވާނެއެވެ.

(ބ) އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދިނުމާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަން ބޭނުންވާ ލިޔުންތައް އުޅަނދުގެ މާސްޓަރ ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކަންވާނެއެވެ.

 

67 ވަނަ މާއްދާ - ގަވާއިދާ ހިލާފަށް އަރައިތިބޭ މީހުން ގޮވައިގެން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު

ގަވާއިދާ ހިލާފަށް އަރައިތިބޭ މީހުން ގޮވައިގެން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު ބަނދަރުކުރަންވާނީ ހަމައެކަނި ރަސްމީ ބަނދަރުތަކުގައެވެ. އަދި ރާއްޖޭގެ އެހެން އެއްވެސް ބަނދަރަކަށް ނުވަތަ ސަރަހައްދަކަށް އެ އުޅަނދު ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ ގަވާއިދާ ހިލާފަށް އަރައިތިބޭ މީހުން ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް އިމިގްރޭށަން އެންޑް އެމިގްރޭށަނާ ހަވާލުކުރުމަށްފަހުގައެވެ. އަދި އެ އުޅަނދު ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ އެ މައްސަލަ ތަހުގީގުކޮށް ނިމި، އަދި އެ މައްސަލައާ ގުޅޭގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ފުރިހަމަކޮށް ނިމުމުންނެވެ.

 

68 ވަނަ މާއްދާ - ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އެޑްވާންސް ކްލިއަރެންސް ދިނުން

(ހ) އެޑްވާންސް ކްލިއަރެންސްއަކީ ރާއްޖެއިން ބޭރުން ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް ކްލިއަރެންސް ދިނުމާ ބެހޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ބެލުމަށްފަހު އެ އުޅަނދަކަށް ނުގޮސް ދޭ ކްލިއަރެންސެވެ.

(ށ) އެޑްވާންސް ކްލިއަރެންސް ހޯދުމަށް އެދި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތަކުގެ ކޮޕީ އެ އުޅަނދެއް ރާއްޖެއަށް އައުމުގެ 12 (ބާރަ) ގަޑިއިރު ކުރިން އުޅަނދުގެ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. އުޅަނދަށް ކްލިއަރެންސް ދެވޭނީ އެ އުޅަނދު ރާއްޖެއަށް އައުމުންނެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 1 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޖެނެރަލް ޑިކްލަރޭށަން (ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތް، ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް އިމިގްރޭށަން އެންޑް އެމިގްރޭށަން އަދި ޕޯޓް ހެލްތުން އެންޑޯޒް ކުރެވިފައިވާ)
2. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 4 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ހިމެނޭ ޕެސެންޖަރުންނާއި ކުރޫ ލިސްޓް (ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތް، ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް އިމިގްރޭށަން އެންޑް އެމިގްރޭށަން އަދި ޕޯޓް ހެލްތުން އެންޑޯޒް ކުރެވިފައިވާ)
3. ލާސްޓް ޕޯޓް ކްލިއަރެންސް

(ނ) އެޑްވާންސް ކްލިއަރެންސް ދެވޭ އުޅަނދު ރާއްޖޭގައި ބަނދަރުކުރާތާ 2 (ދޭއް) ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި މި މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތަކުގެ އަސްލު އުޅަނދުގެ އެޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

 

ހަތަރުވަނަ ބާބު

އުޅަނދުފަހަރު ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރުމާއި އައުޓްވާޑް ކްލިއަރެންސް ދިނުން

 

69 ވަނަ މާއްދާ - އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ހޯދުން

(ހ) ކަނޑު މަގުންނާއި ވައިގެ މަގުން ބޭރު ގައުމަކަށް ދިއުމަށްޓަކައި ރާއްޖެއިން ފުރާ ކޮންމެ އުޅަނދަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ހޯދަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރޭގައި މަސްވެރިކަން ކުރުން ފަދަ ބޭނުންތަކަށް ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުން ބޭރަށް ނުކުންނަ ރާއްޖޭގެ ލޯކަލް އުޅަނދުފަހަރެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.

 

70 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދުފަހަރަށް އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދެވޭނެ ބަނދަރުތައް

(ހ) ރާއްޖެއިން ބޭރުން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 2 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބަނދަރުތަކުންނެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި އެހެން އޮތް ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް، ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް މުދާ އަރުވައި ބޭލުމަށް އުޅަނދުފަހަރު ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭ ހާލަތްތަކުގައި އެ ތަންތަނުން އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދެވިދާނެއެވެ.

(ނ) އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ނުހޯދައި، އުޅަނދެއް ރާއްޖެއިން ފުރައިގެން ދިއުމާއި، ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުން ބޭރުވުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

(ރ) ރާއްޖެއަށް މުދާހިފައިގެން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ އެ އުޅަނދެއްގެ މެނިފެސްޓާއި ޓެލީ ށީޓް އަޅާ ބަލާއިރު، ރާއްޖެއަށް ބޭލުމަށް އެ އުޅަނދެއްގެ ކާގޯ މެނިފެސްޓްގައި ހިމަނާފައިވާ ހުރިހާ މުދަލެއް ރާއްޖެއަށް ބާލާފައިވާނަމައެވެ.

(ބ) އުޅަނދަށް އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދޭތާ 24 (ސައުވީސް) ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި އެ އުޅަނދަށް ފުރޭނެ ގޮތެއް ނުވެއްޖެނަމަ، އަލުން އެ އުޅަނދަކަށް އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ހޯދުމަށްފަހުގައި މެނުވީ ރާއްޖެއިން ފުރައިގެން ގޮސްގެންނުވާނެއެވެ.

(ޅ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތު މެދުވެރިވެފައިވާ އުޅަނދެއްގެ އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް އައުކޮށްދެވޭނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުން އެ އުޅަނދެއްގެ ކްލިއަރެންސް ނިންމުމަށްފަހު، ކުރިން އެ އުޅަނދަށް ދެވިފައިވާ އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސްގެ އަސްލު އުޅަނދުގެ އޭޖެންޓް ނުވަތަ މާސްޓަރ ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުންނެވެ.

1. ޕޯޓް ހެލްތުގެ ކްލިއަރެންސް؛
2. ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތުގެ ޕޯޓް ކޮންޓްރޯލް ޕާމިޓް؛
3. ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް އިމިގްރޭށަން އެންޑް އެމިގްރޭށަނުގެ ކްލިއަރެންސް؛

 

71 ވަނަ މާއްދާ - ކަނޑުމަގުން ފުރާ އުޅަނދުފަހަރަށް ކްލިއަރެންސް ދިނުމަށް ބޭނުންވާ ލިޔުން ހުށަހެޅުން

(ހ) ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރަން ކަނޑައަޅާ ވަގުތުގެ ލަސްވެގެން 01 ގަޑިއިރު ކުރިން އުޅަނދުފަހަރަށް އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ހޯދުމަށް، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް އެ އުޅަނދެއްގެ އޭޖެންޓް ނުވަތަ މާސްޓަރ ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 11 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޖެނެރަލް ޑިކްލަރޭށަން (ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތް، ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް އިމިގްރޭށަން އެންޑް އެމިގްރޭށަން އަދި ޕޯޓް ހެލްތުން އެންޑޯޒް ކުރެވިފައިވާ)؛
2. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 4 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ހިމެނޭ ފަސިންޖަރުންނާއި ކުރޫ ލިސްޓް (ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތް، ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް އިމިގްރޭށަން އެންޑް އެމިގްރޭށަން އަދި ޕޯޓް ހެލްތުން އެންޑޯޒް ކުރެވިފައިވާ)؛
3. ސެކިއުރިޓީ ކްލިއަރެންސް ފޯމުގެ އަސްލު؛
4. ޕޯޓް ކޮންޓްރޯލް ޕަރމިޓް؛
5. ސިންގަލް ވޮޔޭޖަކަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓްރާންސްޕޯޓުން ހުއްދަ ދީފައިވާނަމަ، އެ ހުއްދައިގެ ކޮޕީ؛

 

72 ވަނަ މާއްދާ - ވައިގެމަގުން ފުރާ އުޅަނދުފަހަރަށް ކްލިއަރެންސް ދިނުމަށް ބޭނުންވާ ލިޔުން ހުށަހެޅުން

ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާ އުޅަނދުފަހަރަށް އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ހޯދުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް އެ އުޅަނދެއްގެ އޭޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ހ) ޖެނެރަލް ޑިކްލަރޭށަން

(ށ) ކުރޫ އަދި ފަސިންޖަރުންގެ ލިސްޓް

 

73 ވަނަ މާއްދާ - ކްލިއަރެންސް ނުދީ ހިފެހެއްޓުން

ކަނޑުމަގުން އަންނަ އުޅަނދަކަށް އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ނުދީ ހިފަހައްޓައިދިނުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނެށަނަލް ސެކިއުރިޓީން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގައިފިނަމަ، އުޅަނދަކަށް ކްލިއަރެންސް ނުދީ ހިފެހެއްޓޭނެއެވެ.

 

 

ފަސްވަނަ ބާބު

ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރު ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް ދިއުމާއި އެފަދަ އުޅަނދުފަހަރަށް އަރައި ފޭބުމާއި މުދާ އަރުވައި ބޭލުން

 

74 ވަނަ މާއްދާ - ހުއްދަކުރާ ހާލަތްތައް

ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރު ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް އުޅަނދުފަހަރު ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތްތަކުގައެވެ.

(ހ) ބޭރުގެ ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރު، ޓޫރިސްޓް ބޭނުންތަކަށް ދަތުރުކުރުމަށް؛

(ށ) މަސްވެރިކަމުގެ މަސައްކަތަށް؛

(ނ) މަރާމާތުކުރުމަށް؛

(ރ) އެކިއެކި ތަހުލީލުތަކާއި ރިސާޗްތައް ކުރުމަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު އެ ތަހުލީލެއްގެ ނުވަތަ އެ ރިސާރޗެއްގެ ބޭނުންތަކަށް ދަތުރުކުރުމަށް؛

(ބ) މީހުންނާއި މުދާ ސަލާމަތްކުރުމުގެ އޮޕަރޭށަންސްތަކުގައި ބޭނުންކުރުމަށް؛

(ޅ) އެކިއެކި ޕްރޮޖެކްޓުތަކުގައި ބޭނުންކުރުމަށް ގެންނަ އުޅަނދުފަހަރު އެ ޕްރޮޖެކްޓެއްގައި ބޭނުންކުރުމަށް؛

(ކ) ސޭފް އެންކަރޭޖަށް؛

(އ) އެކިއެކި ޕްރޮޖެކްޓުތަކަށް ގެންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން މުދާ އުފުލުމަށް ލޯކަލް ޓްރާންސްޕޯޓުގެ ތެރެއިން ކޮންނަ ބޯޓު، ޓަގު، ބާޖު، ލޭންޑިންގ ކްރާފްޓް ލިބެން ނެތް ހާލަތެއްގައި އެ މުދާ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރު ބޭނުންކޮށްގެން އުފުލުމަށް؛

(ވ) ސަރުކާރުން ކަނޑައަޅާ ސިޔާސަތެއް ތަންފީޒުކުރުމުގެ ގޮތުން ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ އުސޫލަކާ އެއްގޮތަށް ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް މުދާ އަރުވައި ބޭލުމަށް އުޅަނދުފަހަރު ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދިނުމުގެ އިހްތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(މ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެންތަންތަނަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަދެވޭ އުޅަނދު، އެ އުޅަނދު ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދީފައިވާ ތަން ފިޔަވައި އެހެން ތަނަކަށް ގޮސްގެން ނުވާނެއެވެ. އަދި ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަލިބިފައިވާ ފަރާތެއް ފިޔަވައި އެއްވެސް ފަރާތަކުން އެ އުޅަނދަށް އަރައި ފޭބުމާއި މުދާ އަރުވައި ބޭލުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

(ފ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެންތަންތަނަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދީފައިވާ އުޅަނދަކާ ކައިރިކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަދީފައިވާ އުޅަނދެއް ފިޔަވައި އެހެން އެއްވެސް އުޅަނދެއް، އެ އުޅަނދަކާ ކައިރިކުރުމާއި އެފަދަ އުޅަނދަކަށް އެއްވެސް އެއްޗެއް އަރުވައި ބޭލުމާއި މީހުން އަރައި ފޭބުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

(ދ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެންތަންތަނަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދީފައިވާ އުޅަނދެއް ކުރާ ދަތުރުގައި ދަތުރުމަތިން ތަކެތި ހޮވުމާއި، ނެގުމަކީ މަނާކަމެކެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ހާލުގައި ޖެހިފައިވަނިކޮށް ކަނޑުމަތިން ފެންނަ މީހުންނަށް އެހީވުމުގެ ގޮތުން، އެ އުޅަނދަށް ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ މީހުންނާއި އެ މީހުންގެ ތަކެތި އެރުވުން ނުހިމެނޭނެއެވެ.

(ތ) މިގަވާއިދު ދިވެހިސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ށާއިއު ކުރެވުނުއިރު ކ. ތިލަފުށީގައި އެކިއެކި ބަނދަރުތަކުން މުދާ އަރުވައި ބޭލުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދެމުން ގެންދިޔަ ހިދުމަތްތައް، އެ އުސޫލުގެ މަތިން، މިގަވާއިދު ށާއިއުކުރާ ދުވަހުން ފެށިގެން 90 (ނުވަދިހަ) ދުވަހުގެ މުއްދަތަކަށް ދެވޭނެއެވެ. އެ މުއްދަތުގެ ފަހުން ކަސްޓަމްސްއިން އެ ހިދުމަތް ދެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ އެއްވަނަ ބައިގެ ދެވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ފުރިހަމަކޮށް ކަސްޓަމްސްގައި ބަނދަރެއްގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކަށެވެ.

 

75 ވަނަ މާއްދާ - ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ ކާގޯ އުޅަނދުފަހަރު ހިދުމަތަށް އެދުމާއި ހުއްދަ ދިނުން

(ހ) ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ ކާގޯ އުޅަނދުފަހަރު ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަނަކަށް ދާން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ އެފަދަ އުޅަނދުފަހަރު ފުރަން ކަނޑައަޅާ ވަގުތުގެ 24 (ސައުވީސް) ގަޑިއިރު ކުރިން ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 12 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެނިހެން ތަންތަނަށް މުދާ އަރުވައި ބޭލުމަށް އެދޭ ފޯމު؛
2. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 13 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "އިންޓަރ އެޓޯލް ޓްރެވެލިންގ ޕަރމިޓް އެޕްލިކޭށަން ފޯމު؛
3. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 4 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ހިމެނޭ "ޕެސިންޖަރުންނާއި ކްރޫ ލިސްޓް؛
4. އެކިތަންތަނަށް އަރުވައި ބާލަން ހަމަޖެހިފައިވާ މުދަލުގެ ތަފުސީލު އެނގޭނެ ލިޔުން؛

(ހ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެންތަންތަނަށް މުދާ އަރުވައި ބޭލުމުގެ ހިދުމަތަށް އެދޭ ފޯމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ވަގުތާއި ތާރީހަށްވުރެ ހިދުމަތް ހޯދަން ބޭނުންވާ ވަގުތު އަވަސްވެ ނުވަތަ ލަސްވާނަމަ، ހިދުމަތަށް އެދި ހުށަހަޅާ ފޯމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ވަގުތުގެ 8 (އަށެއް) ގަޑިއިރު ކުރިން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ. އަދި ހިދުމަތަށް އެދި ހުށަހަޅާ ފޯމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ވަގުތުން ފެށިގެން 72 (ހަތްދިހަ ދޭއް) ގަޑިއިރު ހަމަވާއިރު އެ ހިދުމަތް ނުހޯދައިފިނަމަ، އެ ހިދުމަތަށް އެދި ހުށަހެޅި ފޯމު ބާތިލު ކުރެވޭނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ފޯމު ބާތިލު ކުރެވިއްޖެނަމަ، އެ ހިދުމަތް ދެވޭނީ ހިދުމަތަށް އެދި އަލުން ފޯމު ހުށަހެޅުމުންނެވެ.

 

76 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދުފަހަރު އަނެއްތަނަށް ދިއުމުގެ ހުއްދައަށް އެދުމާއި، އެ ހުއްދަ ދިނުން

(ހ) މުދާ އަރުވައި ބޭލުމަށް ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުންނާއެކު ދާ ކާގޯ އުޅަނދުފަހަރު ފިޔަވައި، އެހެން އުޅަނދުތައް ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެންތަންތަނަށް ދިއުމުގެ ހުއްދައަށް އެދި މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 7 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "އުޅަނދު ޗެކުކުރުމަށް އެދޭ ފޯމު" ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް އުޅަނދުފަހަރު ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ، އެ އުޅަނދެއް އެންމެ ފަހުން ކުރި ދަތުރުގައި ރާއްޖެއަށް ގެނެސްފައިވާ މުދާ ބޭލުމަށްފަހު، އެ އުޅަނދެއް ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކޮށް އަދި އެ އުޅަނދެއްގެ ސްޓޯރސްގައި ސީލްކޮށްފައި ބަހައްޓަންޖެހޭ އެއްޗެއް ވާނަމަ، އެ އެއްޗެއް ސީލް ކުރުމަށްފަހުގައެވެ.

(ނ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެންތަންތަނަށް އުޅަނދުފަހަރު ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާއެއްވާނަމަ، އެފައިސާ ދެއްކުމުންނެވެ.

 

77 ވަނަ މާއްދާ - ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރު ރާއްޖޭގެ އަތޮޅުތަކުގައި ދަތުރުކުރުން

(ހ) ޕެސެންޖަރުން ގޮވައިގެން ރާއްޖޭގެ އަތޮޅުތަކުގައި ދަތުރުކުރުމަށް ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރަށް ހުއްދަ ދެވޭނީ، އެފަދަ އުޅަނދުފަހަރު ފުރުމުގެ (އެކެއް) 1 ގަޑިއިރުކުރިން ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުންނެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 13 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެޕްލިކޭށަން ފޯރ އިންޓަރ އެޓޯލް ޓްރެވެލިންގ ޕާރމިޓް.
2. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 4 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ހިމެނޭ ޕެސެންޖަރުންގެ ލިސްޓް.
3. މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓޫރިޒަމް އާޓްސް އެންޑް ކަލްޗަރގެ ނޯ އޮބްޖެކްށަން ލެޓަރ.
4. މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓޫރިޒަމް އާޓްސް އެންޑް ކަލްޗަރގެ ކްރޫޒް ޕާމިޓް.

(ށ) ޓޫރިސްޓް ރިޒޯޓްތަކަށާއި ޔޮޓް މެރީނާތަކަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭ އުޅަނދުފަހަރު ރިޒޯޓްތަކަށާއި ޔޮޓް މެރީނާތަކަށް ކައިރި ކުރަންވާނީ އެތަންތަނުގެ ހުއްދަ ހޯދުމަށްފަހުގައެވެ.

 

78 ވަނަ މާއްދާ - މަރާމާތު ކުރުމަށްޓަކައި އުޅަނދުފަހަރު އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދިނުން

(ހ) ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ އުޅަނދުފަހަރާއި ރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ބޭރުދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރު މަރާމާތު ކުރުމަށްޓަކައި އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ދިއުމުގެ ހުއްދައަށް އެދި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުން ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 13 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެޕްލިކޭށަން ފޯރ އިންޓަރ އެޓޯލް ޓްރެވެލިންގ ޕާރމިޓް.
2. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 4 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ހިމެނޭ ޕެސެންޖަރުންގެ ލިސްޓް.
3. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 7 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އުޅަނދު ޗެކްކުރުމަށް އެދޭ ފޯމު.
4. އުޅަނދުގެ މަރާމާތަށް ހޭދަވާނެ މުއްދަތު ބަޔާންކޮށް މަރާމާތުކުރާ ފަރާތުން ދޫކޮށްފައިވާ ލިޔުން.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އުޅަނދެއް މަރާމާތުކުރުމަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ އެ އުޅަނދެއް އެންމެ ފަހުން ކުރި ދަތުރުގައި ރާއްޖެއަށް ގެނެސްފައިވާ މުދާ ބާލައި ނިމުމަށް ފަހު އެ އުޅަނދު ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ފަހުއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އުޅަނދެއް މަރާމާތުކުރުމަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ، އުޅަނދުގެ މަރާމާތަށް ހޭދަވާނެ މުއްދަތު ކަމަށް، އެ އުޅަނދު މަރާމާތުކުރާ ފަރާތުން ދޫކޮށްފައިވާ ލިޔުމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުއްދަތަށެވެ. އުޅަނދު މަރާމާތުކުރުމަށް ހޭދަވާ މުއްދަތު އިތުރުކުރަންޖެހޭ ކަމަށް އުޅަނދު މަރާމާތުކުރާ ފަރާތުން އެދިއްޖެނަމަ، އެ މުއްދަތު އިތުރުކޮށްދެވޭނެއެވެ.

(ރ) މަރާމާތުކުރުމަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދީފައިވާ އުޅަނދެއްގައި ފަތުރުވެރިން ގެންގުޅުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

 

70 ވަނަ މާއްދާ - އިންޓަރ އެޓޯލް ޓްރެވެލިންގ ޕާމިޓަށް ބަދަލުގެނައުން

ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެންތަންތަނަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދީފައިވާ އުޅަނދުގެ ދަތުރު ނުނިމެނީސް އެއްވެސް ސަބަބަކާހުރެ އިންޓަރ އެޓޯލް ޓްރެވެލިންގ ޕާމިޓަށް ބަދަލެއް ގެންނަން ޖެހިއްޖެ ހާލެއްގައި އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ. އިންސާނީ ބާރު ނުފޯރާ ހާއްސަ ހާލަތެއްގެ ސަބަބުން ކަސްޓަމްސްއަށް ނޭންގޭނެ ފަދަ ހާލަތެއް މެދުވެރިވުން މީގެތެރޭގައި ނުހިމެނޭނެއެވެ.

 

80 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދަށް މުދާ އެރުވުމާއި ބޭލުން

(ހ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެންތަންތަނަށް ބާލަންވާނީ އެ ތަނަކަށް ބޭލުމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ޑިކްލެއަރ ކޮށްފައިވާ މުދަލެވެ.

(ށ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް މުދާ އަރުވަންވާނީ އެ ތަނަކުން އެރުވުމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ޑިކްލެއަރ ކޮށްފައިވާ މުދަލެވެ.

(ނ) ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ ފަޅުވެރިން ގެންނަ ކްރޫ ޑިކްލަރޭށަނުގައި ހިމަނާފައިވާ ތަކެތި ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަކަށް ނުބޭލޭނެއެވެ.

 

81 ވަނަ މާއްދާ - ވައިގެމަގުން އުޅަނދުފަހަރު އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދިނުން

(ހ) ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދެއް ލޯކަލް ދަތުރެއް ކުރަން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، އެ ހުއްދަ ދެވޭނީ އެ އުޅަނދެއް އެންމެފަހުން ކުރި ދަތުރުގައި ކްރޫއާއި ފަޅުވެރިންނާއި ޕެސެންޖަރުންނާއި ރާއްޖެއަށް ގެނެސްފައިވާ އެންމެހައި ތަކެތި ބޭލުމަށްފަހު އެ އުޅަނދު ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ފަހުގައެވެ.

(ށ) ވައިގެމަގުން ރާއްޖޭގައި ލޯކަލް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދެއް ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރެއް ކުރަން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، އެ ހުއްދަ ދެވޭނީ އެ އުޅަނދު ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ފަހުގައެވެ.

 

82 ވަނަ މާއްދާ - ރަސްމީ ބަނދަރުތައް

(ހ) ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް ކަނޑުމަގުން އަންނަ މުދަލުގެ ތެރެއިން ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް މުދާ އަރުވައި ބޭލުމަށް އުޅަނދުފަހަރު ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ މިގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 36 ގެ 11 ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފީ ކަސްޓަމްސްއަށް ދެއްކުމުންނެވެ.

(ށ) ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް ކަނޑުމަގުން ގެންނަ މުދަލުގެ ތެރެއިން ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް މުދާ އަރުވައި ބޭލުމުގެ ކަންތައް ބެލެހެއްޓުމަށް ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުން ފޮނުވޭނީ މިގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 36 ގެ 12 ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފީ ކަސްޓަމްސްއަށް ދެއްކުމުންނެވެ.

(ނ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް މުދާ އަރުވައި ބޭލުމުގެ ކަންތައް ބެލެހެއްޓުމަށް ފޮނުވޭ ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރުން އެތަންތަނަށް ގެންދިއުމާއި ގެނައުމުގެ ކަންތައް އެ އުޅަނދެއްގެ އޭޖެންޓުގެ ހަރަދުގައި ހަމަޖައްސައިދޭންވާނެއެވެ.

(ރ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް މުދާ އަރުވައި ބޭލުމުގެ ކަންތައް ބެލެހެއްޓުމަށް ފޮނުވޭ ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރުން އެތަނެއްގައި މަޑުކުރަން ޖެހިއްޖެ ހާލަތެއްގައި އެއޮފިސަރުންގެ ކެއުމާއި ހުރުމުގެ ކަންތައް އެ އުޅަނދެއްގެ އޭޖެންޓުގެ ހަރަދުގައި ހަމަޖައްސައިދިނުމަށްފަހު ދަތުރު ނިމޭތާ 5 (ފަހެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި، ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތުގެ ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ރޭޓަށްވުރެ އިތުރު ނުވާގޮތަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ބިލް ކުރަންވާނެއެވެ.

 

 

ހަވަނަ ބާބު

ރާއްޖެއަށް އަންނަ އަދި ރާއްޖެއިން ފުރާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ކާގޯ މެނިފެސްޓް ހުށަހެޅުން

 

83 ވަނަ މާއްދާ - އޭޖެންޓުންގެ ޒިންމާ

(ހ) ރާއްޖެއަށް އަންނަ އަދި ރާއްޖެއިން ފުރާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ކާގޯ މެނިފެސްޓާ ގުޅިގެން ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ކުރުމަކީ އުޅަނދުގެ އޭޖެންޓްގެ ޒިންމާއެކެވެ.

1. ކަނޑުމަގުންނާއި ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރާ މުދަލާއި އަދި ދިވެހިރާއްޖެއަށް ބަލަންޖެހޭ ހުރިހާ މުދަލެއްގެ ސައްހަ މައުލޫމާތު ހިމެނޭ އިންވާރޑް އަދި އައުޓްވާރޑް މެނިފެސްޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުން؛
2. ކަނޑުމަގުންނާއި ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއަށް ގެންނަ ޓްރާންސިޓް ނުވަތަ ޓްރާންށިޕްމަންޓް މުދަލުގެ އިންވާރޑް އަދި އައުޓްވާރޑް މެނިފެސްޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުން؛
3. މެނިފެސްޓް ހުށަހެޅުމަށްފަހު ކަސްޓަމްސްއަށް އެންގުން؛
4. މެނިފެސްޓަށް ގެނެވޭ އުނިއިތުރު ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގައި ހުއްދަ ހޯދުން؛
5. އުޅަނދުގައި ކާގޯގެ ގޮތުގައި އެއްވެސް މުދަލެއް ނެތްނަމަ، އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އެންގުން؛

(ށ) އޭޖެންޓަކު ހަމަނުޖައްސައި، ރާއްޖެއަށް އަންނަ އަދި ރާއްޖެއިން ފުރާ އުޅަނދުފަހަރާ ގުޅޭގޮތުން މި މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ކުރުމަކީ، އުޅަނދުގެ ވެރިފަރާތް ނުވަތަ މާސްޓަރ ނުވަތަ ކެޕްޓަނުގެ ޒިންމާއެކެވެ.

 

84 ވަނަ މާއްދާ - އިންވާރޑް އަދި އައުޓްވާރޑް މެނިފެސްޓް ހުށަހަޅަންޖެހޭ ގޮތް

(ހ) ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާ މުދަލާއި އަދި ބޭރުކުރާ މުދަލުގެ އިންވާރޑް އަދި އައުޓްވާރޑް މެނިފެސްޓް ހުށަހަޅަންވާނީ މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 14 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފޯމެޓާ އެއްގޮތަށެވެ.

(ށ) ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާ މުދަލާއި އަދި ބޭރުކުރާ މުދަލުގެ އިންވާރޑް އަދި އައުޓްވާރޑް މެނިފެސްޓް ހުށަހަޅަންވާނީ މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 15 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފޯމެޓާ އެއްގޮތަށެވެ.

 

85 ވަނަ މާއްދާ - ކަނޑު މަގުން އަންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ އިންވާރޑް މެނިފެސްޓް ހުށަހެޅުން

(ހ) ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު އެ އުޅަނދު އެންމެފަހުން ފުރި ބަނދަރަކުން ފުރައިގެން ރާއްޖެއަށް އައުމަށް ހޭދަވާ މުއްދަތު 72 (ހަތްދިހަ ދޭއް) ގަޑިއިރަށްވުރެ ކުޑުނަމަ، އެ އުޅަނދަކުން ގެންނަ މުދަލުގެ އިންވާރޑް މެނިފެސްޓް އެ އުޅަނދު ރާއްޖެއަށް އައުމުގެ 10 (ދިހައެއް) ގަޑިއިރު ކުރިން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު އެ އުޅަނދު އެންމެ ފަހުން ފުރި ބަނދަރަކުން ފުރައިގެން ރާއްޖެއަށް އައުމަށް ހޭދަވާ މުއްދަތު 72 (ހަތްދިހަ ދޭއް) ގަޑިއިރަށްވުރެ އިތުރުވާނަމަ، އެ އުޅަނދަކުން ގެންނަ މުދަލުގެ އިންވާރޑް މެނިފެސްޓް އެ އުޅަނދެއް ރާއްޖެއަށް އައުމުގެ 24 ގަޑިއިރު ކުރިން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

86 ވަނަ މާއްދާ - އިންވާރޑް މެނިފެސްޓް ހުށަހަޅަންޖެހޭ ވަގުތު

(ހ) ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު އެ އުޅަނދު އެންމެ ފަހުން ފުރި ބަނދަރަކުން ފުރައިގެން ރާއްޖެއަށް އައުމަށް ހޭދަވާ ވަގުތު 3 ގަޑިއިރަށް ވުރެ ކުރުނަމަ، އެ އުޅަނދުން ގެންނަ މުދަލުގެ އިންވާރޑް މެނިފެސްޓް އެ އުޅަނދެއް ރާއްޖެއަށް އައުމުގެ 30 (ތިރީސް) މިނެޓުގެ ކުރިން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރު އެ އުޅަނދު އެންމެ ފަހުން ފުރި ބަނދަރަކުން ފުރައިގެން ރާއްޖެ އައުމަށް ހޭދަވާ ވަގުތު ތިނެއް ގަޑިއިރަށްވުރެ އިތުރުވާނަމަ، އެ އުޅަނދުން ގެންނަ މުދަލުގެ އިންވާރޑް މެނިފެސްޓް އެ އުޅަނދެއް ރާއްޖެއަށް އައުމުގެ 1 (އެކެއް) ގަޑިއިރުގެ ކުރިން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) އަދި (ށ) ގައި އެގޮތަށް ބަޔާން ކުރެވިފައި އޮތްކަމުގައިވިޔަސް، ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ އިންވާރޑް މެނިފެސްޓް ހުށަހެޅުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ސުންގަޑި ގުނުމުގައި ކަސްޓަމްސް ބަންދު ގަޑިތަކާއި ބަންދު ދުވަސްތަކެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.

 

87 ވަނަ މާއްދާ - އައުޓްވާރޑް މެނިފެސްޓް ހުށަހަޅަންޖެހޭ ވަގުތު

(ހ) ކަނޑު މަގުން އުޅަނދެއް ދިވެހިރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދިއުމަށްޓަކައި ފުރުމުގެ 1 (އެކެއް) ގަޑިއިރުގެ ކުރިން، އުޅަނދުގައިވާ މުދަލުގެ އައުޓްވާރޑް މެނިފެސްޓެއް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) ވައިގެމަގުން އުޅަނދެއް ދިވެހިރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދިޔުމަށްޓަކައި ފުރުމުގެ 15 (ފަނަރަ) މިނެޓުގެ ކުރިން، އެ އުޅަނދުގައިވާ މުދަލުގެ އައުޓްވާރޑް މެނިފެސްޓެއް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

88 ވަނަ މާއްދާ - މެނިފެސްޓުގައި މުދާ ކެޓަގަރައިޒްކުރުން

ކަނޑުމަގުންނާއި ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާ މުދަލާއި އަދި ބޭރުކުރާ މުދަލުގެ އިންވާރޑް އަދި އައުޓްވާރޑް މެނިފެސްޓްގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބާވަތްތަކުގެ މުދާ ވަކިވަކިން އެނގެން އޮންނަންވާނެއެވެ.

(ހ) ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުމަށް ގެންނަ މުދާ؛

(ށ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި ރާއްޖޭގެ އެހެން ބަނދަރުތަކަށް ބޭލުމަށް ގެންނަ މުދާ؛

(ނ) މެނިފެސްޓްގައި ހިމެނޭ މުދަލުގެ ތެރެއިން ރައްކާތެރިކަމުގެ ގޮތުން، ހާއްސަ ސަމާލުކަމެއް ދޭންޖެހޭ މުދާ

(ރ) ޓްރާންސިޓް މުދާ

(ބ) ރާއްޖެ މެދުވެރިކޮށް ޓްރާންށިޕްމަންޓް ކުރުމަށްޓަކައި ގެންނަ މުދާ

(ޅ) އަންއެކޮމްޕެނިޑް ބެގެޖް

 

89 ވަނަ މާއްދާ - މުދަލުގައި މަރުކާ ޖެހުން

ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާ އެފް.ސީ.އެލް ކޮންޓެއިނަރ ފިޔަވައި އެލް.ސީ.އެލް ކޮން ނުވަތަ ވަކިވަކި ދާގީނާގައި މުދާ އެތެރެކުރާއިރު، ކޮންމެ ދާގީނާއެއްގައި، ވެރިފަރާތުގެ ނަން ނުވަތަ ށިޕިންގ މާކް ނުވަތަ ބީ.އެލް ނަންބަރު ލިޔެވިފައި އޮންނަންވާނެއެވެ. އަދި ވައިގެމަގުން ގެންނަ މުދާނަމަ، ކޮންމެ ދާގީނާއެއްގައި މުދަލުގެ އެއަރވޭ ބިލް ނަންބަރު ވެރިފަރާތުގެ ނަން ނުވަތަ މަރުކާ ލިޔެވިފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.

 

90 ވަނަ މާއްދާ - މުދަލުގެ ކޮންސައިނީ ބަޔާންކުރުން

(ހ) ރާއްޖެއަށް ގެންނަ މުދަލުގެ އިންވާރޑް މެނިފެސްޓާއި މުދަލުގެ ބީ.އެލް ނުވަތަ އެއަރވޭ ބިލުގައި މުދަލުގެ ކޮންސައިނީގެ ނަން ބަޔާންކުރަންވާނެއެވެ.

(ށ) އެޖެންޓެއް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ މުދަލުގެ ކޮންސައިނީގެ ގޮތުގައި އެޖެންޓުގެ ނަން ބަޔާންކޮށްފައިވާނަމަ، އެ މުދާ ނޮޓިފައި ކުރެވިފައިވާ ފަރާތުގެ ނަން ބަޔާންކުރަންވާނެއެވެ.

 

91 ވަނަ މާއްދާ - އިންވާރޑް މެނިފެސްޓަށް ހުށަހެޅޭ އިސްލާހުތަކާ ގުޅިގެން ޖޫރިމަނާކުރުން

(ހ) އިންވާރޑް މެނިފެސްޓް ހުށަހަޅަންޖެހޭ ވަގުތު ހަމަވުމަށްފަހު ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތުތަކަށް ގެންނަ އިސްލާހެއް ނުވަތަ އިސްލާހުތަކެއް ބަލައިގަނެވޭނީ، އެ އިސްލާހު ނުވަތަ އިސްލާހުތަކެއް ގެނެވޭ ކޮންމެ ފަހަރަކަށް 500ރ (ފަސްސަތޭކަ) ރުފިޔާގެ ޖޫރިމަނާއަކާ އެކުގައެވެ.

1. އެކްސްޕޯޓަރ / ށިޕަރ
2. ނޯޓިފައި ޕާޓީ
3. ޕްލޭސް އޮފް ޑިސްޗާޖް
4. ފައިނަލް ޑެސްޓިނޭށަން

(ށ) އިންވާރޑް މެނިފެސްޓް ހުށަހަޅަންޖެހޭ ވަގުތު ހަމަވުމަށްފަހު ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތުތަކަށް ގެނެވޭ އިސްލާހެއް ނުވަތަ އިސްލާހުތަކެއް ބަލައިގަނެވޭނީ، އިސްލާހެއް ނުވަތަ އިސްލާހުތަކެއް ގެންނަ ކޮންމެ ފަހަރަކު 1000 ރުފިޔާގެ ޖޫރިމަނާއާ އެކުގައެވެ.

1. ކޮންސައިނީ؛
2. ކޮންޓެއިނަރ ނަންބަރު؛
3. ސީލް ނަންބަރު؛
4. ޕާރޓް އޮފް ލޯޑް؛
5. ޕްލޭސް އޮފް ލޯޑިންގ؛
6. ގުޑްސް ޑިސްކްރިޕްށަން؛
7. ކޮންޓެއިނަރ ޓައިޕް؛
8. ގްރޮސް ވެއިޓް (ކޮންޓެއިނަރ ނުހިމަނާ)؛
9. ވޮލިއުމް (ކޮންޓެއިނަރގެ)؛
10. ކޮންސޮލިޑޭޓެޑް ނުވަތަ ސްޕްލިޓް ބިލް އޮފް ލޭޑިންގ؛
11. ބިލް އޮފް ލޭޑިންގ ނަންބަރު؛
12. ދާގީނާގެ އަދަދު؛

(ނ) ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ މުދަލުގެ އިމްޕޯޓް މެނިފެސްޓަށް ގެނެވޭ އިސްލާހުތައް މި މާއްދާގެ (ހ) އަދި (ށ) އިން އިސްތިސްނާވާނެއެވެ.

(ރ) އިންވާރޑް މެނިފެސްޓުގައިވާ އިބާރާތެއްގެ ފިއްޔަށް ނުވަތަ އަކުރަކަށް އަންނަ ބަދަލަކުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތުގެ އަސްލަށް ބަދަލެއް ނާންނަ ގޮތަކަށް ގެނެވޭ އިސްލާހުތައް ޖޫރިމަނާއަކާ ނުލައި ބަލައިގަނެވޭނެއެވެ.

 

92 ވަނަ މާއްދާ - މެނިފެސްޓް ހުށަހަޅަންޖެހޭ ވަގުތުގެ ތެރޭގައި ހުށަނޭޅުން

އިންވާރޑް މެނިފެސްޓް ހުށަހަޅަންޖެހޭ ވަގުތުގެ ތެރޭގައި ހުށަހަޅާ މެނިފެސްޓް ފުރިހަމަނުވާނަމަ، މުއްދަތު ހަމަވުމަށްފަހު، އެމެނިފެސްޓް ނުވަތަ މެނިފެސްޓުގެ ބައެއް ބަލައިގަނެވޭނީ ލޭޓް މެނިފެސްޓުގެ ގޮތުގައި 3,000 (ތިންހާސް) ރުފިޔާގެ ޖޫރިމަނާއާއެކުގައެވެ.

 

93 ވަނަ މާއްދާ - މެނިފެސްޓް ހުށަނާޅައި ރާއްޖެއަށް އައުން

އިންވާރޑް މެނިފެސްޓް ހުށަހަޅަންޖެހޭ ވަގުތުގެ ތެރޭގައި މެނިފެސްޓް ހުށަހަނާޅައި ރާއްޖެއަށް އައުން. މެނިފެސްޓް ހުށަހަޅަންޖެހޭ ވަގުތުގެ ތެރޭގައި މެނިފެސްޓް ނުވަތަ މެނިފެސްޓުގެ ބައެއް ހުށަނާޅައި އެ އުޅަނދެއް ރާއްޖެއަށް އައުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

 

94 ވަނަ މާއްދާ - އިންވާރޑް މެނިފެސްޓަށް އިސްލާހު ހުށަހެޅުން

ކަނޑުމަގުންނާއި ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއަށް ގެންނަ މުދަލުގެ އިންވާރޑް އަދި އައުޓްވާރޑް މެނިފެސްޓް އިސްލާހު ކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅަންވާނީ މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 16 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފޯމުންނެވެ.

 

 

ހަވަނަ ބާބު

ބަންކަރު

 

95 ވަނަ މާއްދާ - ބަންކަރު ތެލުގެ މާނަ

(ހ) ބަންކަރު ތެލަކީ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރަށް އެޅުމަށްޓަކައި އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީއާ ނުލައި ރާއްޖެއަށް ގެންނަ ތެލެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދެވޭނީ މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ހުއްދަ ދީފައިވާ ފަރާތްތަކަށެވެ.

 

96 ވަނަ މާއްދާ - ބަންކަރު ތެޔޮ ރާއްޖެއަށް ގެންނައިރު ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ހުށަހެޅުން

ބަންކަރު ތެލުގެ ގޮތުގައި އުޅަނދުފަހަރަށް އަޅާ ތެޔޮ ރާއްޖެއަށް ގެންނައިރު، މި ގަވާއިދުގެ 3 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ ތެލަށް ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

97 ވަނަ މާއްދާ - ބަންކަރު ތެޔޮ އެޅުން

(ހ) ބަންކަރު ތެޔޮ އެޅޭނީ ހަމައެކަނި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރު ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދިއުމަށެވެ. މިގޮތުން ތެޔޮ އަޅައިދެވޭ އުޅަނދަކީ ތެޔޮ އަޅައިދެވޭ ވަގުތުން ފެށިގެން ލަސްވެގެން 48 (ސާޅީސްއަށެއް) ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި، ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރަން ތައްޔާރުކޮށްފައި އޮތް އުޅަނދަކަށް ވާންވާނެއެވެ.

(ށ) ބަންކަރު ތެޔޮ އެޅޭނީ ތެޔޮ އަޅާ އުޅަނދުގެ މާސްޓަރ ނުވަތަ އޭނާ ކަނޑައަޅާ މީހަކާއި ތެޔޮ އަޅައިދޭ ފަރާތުގެ އޮފިށަލަކާއި ކަސްޓަމްސްގެ ހާޒިރުގައެވެ.

 

98 ވަނަ މާއްދާ - ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދޭ ތަނުގައި ހުންނަންޖެހޭ ށަރުތުތައް

(ހ) ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދޭން ދާ އުޅަނދު ނުވަތަ ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދޭ ތަނުގައި އައި.އެސް.އޯ. (އިންޓަނޭށަނަލް ސްޓޭންޑަރޑްސް އޯގަނައިޒޭށަން) ފެންވަރުގެ ސެޓްފިކެޓެއް ލިބިފައިވާ ތެޔޮމިޓަރެއް ހަރުކޮށްފައި ހުންނަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ސެޓްފިކެޓު ކަސްޓަމްސްއިން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، ބެލޭނެގޮތަށް ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދޭ އުޅަނދު ނުވަތަ ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދޭ ތަނުގައި އޮންނަންވާނެއެވެ.

(ނ) ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދޭ އުޅަނދު ނުވަތަ ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދޭ ތަނުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ހުންނަންވާނީ މޯލްޑިވްސް ނޭށަނަލް ޑިފެންސް ފޯސްއިން ގަބޫލުކުރާ މިންގަނޑަށް ފެތޭގޮތަށެވެ.

 

99 ވަނަ މާއްދާ - ޑެލިވަރީ ރިޕޯޓް ތައްޔާރުކުރުމާއި ރީއެކްސްޕޯޓް ޑިކްލަރޭށަން ހުށަހެޅުން

(ހ) ބަންކަރު ތެޔޮ އެޅުމަށް ބޭނުންވާ ޑެލިވަރީ ރިޕޯޓް ތައްޔާރުކުރަންވާނީ ތެޔޮ އަޅައިދޭ ފަރާތުންނެވެ.

(ށ) ބަންކަރު ތެޔޮ އެޅުމުގެ ކުރިން މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޑެލިވަރީ ރިޕޯޓުގެ އަސްލާއި ރީއެކްސްޕޯޓް ޑިކްލަރޭށަން ކަސްޓަމްސްގެ އެކްސްޕޯޓާބެހޭ ސެކްށަނަށް ހުށަހަޅައި ނިންމުމަށްފަހު ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދެވޭ ބަނދަރެއްގައި ހުންނަ ކަސްޓަމްސްގެ އޮފީހަކަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

100 ވަނަ މާއްދާ - ރީއެކްސްޕޯޓް ޑިކްލަރޭށަން ނިންމައިދިނުން

ބަންކަރު ތެޔޮ އެޅުމަށްފަހު، އެތެލުގެ ރީއެކްސްޕޯޓް ޑިކްލަރޭށަން ކަސްޓަމްސްއިން ނިންމައިދެވޭނީ ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދެވުނު އުޅަނދު، ލަސްވެގެން 48 (ސާޅީސް އަށެއް) ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާނަމައެވެ.

 

101 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދު ނުފުރުމުން ޑިއުޓީ ދެއްކުން

ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދެވުނު އުޅަނދު ލަސްވެގެން 48 (ސާޅީސް އަށެއް) ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ނުފުރާ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ރާއްޖޭގައި ދަތުރުކޮށްފިނަމަ އެ އުޅަނދަށް އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދިނުމުގެ ކުރިން ކަސްޓަމްސްއިން އެ އުޅަނދެއްގެ ތެލުގެ ސައުންޑިންގ ނަގަންވާނެއެވެ. އަދި އެ އުޅަނދަކަށް އެޅުނު ބަންކަރު ތެލުން ބައެއް މަދުވެފައިވާނަމަ، މަދުވެފައިވާ ތެލަށް ތެޔޮ އަޅައިދިން ފަރާތުން އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ދައްކަންވާނެއެވެ.

 

102 ވަނަ މާއްދާ - އިންވޮއިސް ހުށަހެޅުން

(ހ) ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދެވޭތާ ގިނަވެގެން 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އުޅަނދަށް އަޅައިދެވުނު ތެލުގެ އިންވޮއިސް ނުވަތަ ބިލުގެ ކޮޕީއެއް ތެޔޮ އަޅައިދިން ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިންވޮއިސް ނުވަތަ ބިލުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ބަދަލުވެއްޖެނަމަ، ތެލުގެ ރީއެކްސްޕޯޓް ޑިކްލަރޭށަނަށް އިސްލާހު ގެންނަންވާނެއެވެ.

 

103 ވަނަ މާއްދާ - ބަންކަރު ސަރވޭ ކުރުން

ބަންކަރު ތެޔޮ އެޅޭ މިންވަރު ބެލުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ އުސޫލެއްގެ މަތިން އުޅަނދުފަހަރު ސަރވޭކުރެވޭނެއެވެ. މިގޮތުން ކަސްޓަމްސްއިން ސާރވޭ ކުރުމުގައި ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަން ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދޭ ފަރާތުންނާއި އުޅަނދުގެ އޭޖެންޓް ކަސްޓަމްސްއަށް ފޯރުވައިދޭންވާނެއެވެ.

 

104 ވަނަ މާއްދާ - ކުރުން މަނާ ކަންތައްތައް

(ހ) ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރަށް އެޅުމަށްޓަކައި ދޫކުރެވޭ ބަންކަރު ތެޔޮ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރު ފިޔަވައި އެހެން އުޅަނދުފަހަރަށް އެޅުމާއި ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރުމަށް ދޫކުރުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

(ށ) ބަންކަރު ތެޔޮ އަޅައިދެވޭ އުޅަނދަކުން ނެގޭ އެހެން އެއްވެސް އުޅަނދަކަށް އެޅުމާއި، ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރުމަށް ދޫކުރުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

 

 

ތިންވަނަ ބައި

ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދާ

އެއްވަނަ ބާބު

އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ މައުލޫމާތު ހުށަހެޅުން

 

105 ވަނަ މާއްދާ - ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރުން

(ހ) ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓް ކުރެވޭނީ މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ހުއްދަ ދީފައިވާ ފަރާތްތަކަށެވެ.

(ށ) ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓް ކުރުމަށްޓަކައި މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ދީފައިވާ ހުއްދަ ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. ވިޔަފާރީގެ ގޮތުގައި ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދާ ހުންނަންވާނީ މުދާ އިމްޕޯޓްކުރުމަށް ހުއްދަ ދީފައިވާ ފަރާތުގެ ނަމުގައެވެ.

(ނ) ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކުން ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލުން ޑިއުޓީ މާފުކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަނޑައަޅާ މިންވަރެއްގެ މުދާ ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓް ކުރުމަށްޓަކައި މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ހުއްދަ ހުށަހަޅާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ.

1. ދަތުރުވެރިން އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ގެންނަ މުދާ؛
2. އަމިއްލަ ފަރުދުންގެ ޒާތީ ބޭނުންތަކަށް ގެންނަ މުދާ؛

(ރ) މި މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރަށް ހުންނަ ތަކެތި ދޫކުރެވޭނީ އެފަދަ ތަކެއްޗާމެދު އަމަލުކުރުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ކަނޑައަޅާފައިވާ ގަވާއިދާ އެއްގޮތަށެވެ.

 

106 ވަނަ މާއްދާ - ރަޖިސްޓަރީ ނަންބަރު ބޭނުންކުރުން

ކަސްޓަމްސްއާ މުއާމަލާތް ކުރުމުގައި މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތުން ބޭނުން ކުރަންވާނީ އެފަރާތަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކޮށްފައިވާ ރަޖިސްޓަރީ ނަންބަރެވެ.

 

107 ވަނަ މާއްދާ - ރަޖިސްޓަރީ ކެންސަލްކުރުން

ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްފައިވާ، މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތެއްގެ ރަޖިސްޓަރީ ކެންސަލް ކުރުމަށްޓަކައި، އެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ލިޔުމަކުން ހުށަހަޅައިފިނަމަ، އެފަރާތެއްގެ ރަޖިސްޓަރީ ކަސްޓަމްސްއިން ކެންސަލް ކުރަންވާނެއެވެ.

 

108 ވަނަ މާއްދާ - އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ މައުލޫމާތު ހުށަހެޅުން

(ހ) ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުން އެ މުދަލެއްގެ ޑިކްލަރޭށަން ނިންމުމަށްޓަކައި މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ފުރިހަމަކުރުމަށްފަހު، ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަނާއެކު ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. ކޮމާށަލް އިންވޮއިސް؛
2. ޕެކިންގ ލިސްޓް؛
3. ބިލް އޮފް ލޭޑިންގ ނުވަތަ އެއަރވޭ ބިލް؛
4. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 17 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޕްރީ-ވެލުއޭށަން ފޯމު؛
5. ޕްރީ-ވެލުއޭށަން ފޯމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުދާ ވިއްކި ފަރާތާއި ގަންނަ ފަރާތުން ކުރެވިފައިވާ ހަރަދުތައް އެނގޭނެ ލިޔުން؛
6. އިންށުއަރެންސް ކޮށްފައިވާ މުދަލެއްނަމަ އިންށުއަރެންސް ޕޮލިސީ؛
7. ޕޯސްޓް މެދުވެރިކޮށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލެއްނަމަ ޕޯސްޓް ރިސިޕްޓް ނުވަތަ ޕޯސްޓް ވޭބިލް؛
8. ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް އިމްޕޯޓްކޮށްފައިވާ މުދަލެއްނަމަ، ކުރިއަރ އެއަރވޭ ބިލް ނުވަތަ ޑެލިވަރީ އޯޑަރ؛
9. މުދާ ކްލިއަރކުރާ ކަސްޓަމްސްގެ ބަނދަރަކާ ހަމައަށް މުދާ ގެނައުމަށް ހިނގާ ހުރިހާ ހަރަދުތައް އެނގޭނޭ ލިޔުންތައް؛
10. މުދަލަށް ފައިސާ ދެއްކި ނުވަތަ ފައިސާ ދައްކަން ހަމަޖެހިފައިވާ ގޮތުގެ ލިޔުން؛
11. މުދަލުގެ ޕްރޮފޯމާ އިންވޮއިސް ނުވަތަ ޕާރޗޭސް އޯޑަރ؛
12. މުދަލާ ބެހޭގޮތުން މުދާ ވިއްކިފަރާތާއި މުދާ ގަތްފަރާތާ ދެމެދު، ލިޔުމުން އެއްބަސްވުމެއް ވެފައިވާނަމަ އެ އެއްބަސްވުން؛
13. މެށިނަރީ ސްޕެއަރޕާޓްސް ކޮމްޕޯނަންޓް ފަދަ އައިޓަމްތަކުގެ އަގު ހުށަހަޅާފައިވަނީ އެއްކޮށްނަމަ، އެ އަގު ވަކިވަކިން އެނގޭނޭ ލިޔުން؛
14. އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލަކީ ކުރިން ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ އުޅަނދެއްނަމަ އުޅަނދުގެ ޑީރަޖިސްޓްރޭށަން ސެޓްފިކެޓްގެ އަސްލު. މީގެ ތެރޭގައި އޮޓޯސައިކަލާއި މޮޓޯ ސައިކަލް ނުހިމެނޭނެއެވެ.
15. އިމްޕޯޓް ކުރާ މުދަލަކީ ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދެއްނަމަ މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 18 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެޑިށަނަލް އިންފޮމޭށަން ށީޓް ފޮރ ފޮރިން ވެސަލްސް ފޯމު؛
16. ޑިއުޓީ ނަގާ ރޭޓުން އިނާޔަތެއް ލިބޭ ފަރާތެއްނަމަ މުދަލުގެ ސެޓްފިކެޓް އޮފް އޮރިޖިންގެ އަސްލު؛
17. ސަރުކާރުގެ އިދާރާއަކުން ހުއްދަ އޮވެގެން އިމްޕޯޓްކުރެވޭ މުދަލަށް އެ އިދާރާއަކުން ދޫކޮށްފައިވާ ލިޔުން؛
18. މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ދޭން ބޭނުންވާ އެހެނިހެން މައުލޫމާތު.

(ނ) ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވެގެން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް އަންގައިފި ހިނދެއްގައި، މި (މ) މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތަކުގެ އިތުރުން އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން މުދާ ވިއްކިފަރާތާއި މުދާ ގަތްފަރާތާ ދެމެދު އިންޓަރނެޓް މެދުވެރިކޮށް މުއާމަލާތް ކުރެވިފައިވާނަމަ، އެ ލިޔުންތައް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ރ) އިމްޕޯޓް ކުރާ މުދަލާ ގުޅޭ ގޮތުން ކަސްޓަމްސްއާ މުއާމަލާތް ކުރަންވާނީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުންނެވެ. އަދި ވެރިފަރާތުން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، ވެރިފަރާތުގެ ބަދަލުގައި މުއާމަލާތްކުރުމަށް މި ގަވާއިދުގެ 9 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްގެ ނުވަތަ ކަސްޓަމްސް ބްރޯކަރެއް އައްޔަން ކުރެވިދާނެއެވެ.

 

109 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމާށަލް އިންވޮއިސްގައި ހުންނަންވާނެ މައުލޫމާތު

(ހ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ ކޮމާށަލް އިންވޮއިސް އޮންނަންވާނީ އިނގިރޭސި ބަހުންނެވެ. އަދި ކޮމާށަލް އިންވޮއިސްގައި ފައިސާގެ ކަރަންސީ ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނަންވާނީ މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީއިން ގަބޫލުކުރާ ބޭރު ފައިސާއަކުންނެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކޮމާށަލް އިންވޮއިސްގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ފުރިހަމަވެފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.

1. އިންވޮއިސްގައި ހިމެނޭ ހުރިހާ މުދަލެއްގެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްގެ ޓެރިފްގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ސްޓެޓިސްޓިކަލް ޔުނިޓުން ހިސާބު ހެދޭގޮތަށް ފުރިހަމަ ކުރެވިފައި އޮތުން؛
2. ސީ.އައި.އެފް ޓާރމުން މުދަލުގެ އަގު ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިންވޮއިސްއެއްނަމަ އެ މުދަލުގެ އެފް.އޯ.ބީ އަގާއި، އެ މުދަލުގެ ފްރައިޓް އަދި އިންށުއަރެންސްއަށް ދައްކާފައިވާ އަދަދު ވަކިން އެނގެން އޮތުން؛
3. ސީ.އެން.އެފް ޓާރމުން މުދަލުގެ އަގު ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިންވޮއިސްއެއްނަމަ އެ މުދަލުގެ އެފް.އޯ.ބީ އަގާއި، އެ މުދަލުގެ ފްރައިޓަށް ދައްކާފައިވާ އަދަދު ވަކިން އެނގެން އޮތުން؛
4. މުދާ ފޮނުވި ފަރާތުގެ ފުރިހަމަ ނަމާއި އެޑްރެސް؛
5. މުދާ ލިބެންވީ ފަރާތުގެ ފުރިހަމަ ނަމާއި އެޑްރެސް؛
6. އިންވޮއިސްގެ ނަންބަރު އަދި ތާރީހު؛
7. ޓާރމްސް އޮފް ޕޭމަންޓް؛
8. ޓާރމްސް އޮފް ޑެލިވަރީ (އިންކޯ ޓާރމް)؛
9. ސަފުހާގެ ނަންބަރާއި ސަފުހާގެ ޖުމްލަ؛

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިންވޮއިސްގައި ހިމެނޭ ކޮންމެ އައިޓަމެއްގައި ޕެކިންގ ލިސްޓުގައި ބަޔާންކުރެވިފައިވާ މައުލޫމާތު ނެގެން އޮންނަންވާނެއެވެ.

1. މުދަލުގެ ނަން:
2. އައިޓަމް ނަންބަރު:
3. ކުވަންޓިޓީ:
4. ޔުނިޓް:
5. ބްރޭންޑް (ބްރޭންޑް ހުންނަ މުދަލުގެ)
6. މޮޑެލް (މޮޑެލް ހުންނަ މުދަލުގެ)
7. ޕާރޓް ނަންބަރު ނުވަތަ ކޯޑް ނަންބަރު ފަދަ ނަންބަރު ހުންނަ މުދަލުގެ:
8. މުދަލުގެ ސައިޒް:
9. އައިޓަމްގެ ޕެކިންގ:
10. އުފެއްދި ގައުމު:
11. އުފެއްދި އަހަރު (ނުވަތަ ވިންޓޭޖް، ބަނގުރަލުގެ ބާވަތްތައްނަމަ)
12. މުދަލުގެ ކޮންޑިށަން:
13. ބޭނުންކޮށްފައިވާ މުދަލެއްނަމަ އެ މުދާ ބޭނުންކޮށްފައިވާ މުއްދަތު:
14. ޔުނިޓުގެ އަގު:
15. ޖުމްލަ އަގު:

 

110 ވަނަ މާއްދާ - ޕެކިންގ ލިސްޓުގައި ހުންނަންވާނެ މައުލޫމާތު

ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ ޕެކިންގ ލިސްޓް އޮންނަންވާނީ އިނގިރޭސިބަހުންނެވެ. މިޕެކިންގ ލިސްޓުގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ފުރިހަމަވެފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.

(ހ) މުދަލުގެ ތަފުސީލު؛

(ށ) ދާގިނާގެ ބާވަތް؛

(ނ) ދާގިނާގެ އަދަދު؛

(ރ) ދާގިނާގެ ނަންބަރު؛

(ބ) ކޮންމެ ދާގިނާއެއްގައި މުދާ ހުރިގޮތުގެ ތަފުސީލު؛

(ޅ) ށިޕްމަންޓުގައި ހިމެނޭ ޖުމްލަ ދާގިނާގެ އަދަދު؛
(ކ) ށިޕްމަންޓުގައި ހިމެނޭ މުދަލުގެ ބަރުދަން އަދި ކިއުބިކް މީޓަރު.

 

111 ވަނަ މާއްދާ - ބިލް އޮފް ލޭޑިންގ ނުވަތަ (އެއަރވޭ ބިލު)ގައި ހުންނަންވާނެ މައުލޫމާތު

ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ ބިލް އޮފް ލޭޑިންގ ނުވަތަ އެއަރވޭ ބިލް އޮންނަންވާނީ އިނގިރޭސިބަހުންނެވެ. އަދި ބިލް އޮފް ލޭޑިންގ ނުވަތަ އެއަރވޭ ބިލްގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ފުރިހަމަވެފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.

(ހ) ބިލް އޮފް ލޭޑިންގ ނުވަތަ (އެއަރވޭ ބިލް) ނަންބަރު؛

(ށ) މުދާ ފޮނުވި ފަރާތުގެ ފުރިހަމަ ނަމާއި އެޑްރެސް؛

(ނ) މުދާ ލިބެންވާ ފަރާތުގެ ފުރިހަމަ ނަމާއި އެޑްރެސް؛

(ރ) މުދާ ބޭރުކުރި ބަނދަރު؛

(ބ) މުދާ ބާލާނެ ބަނދަރު؛

(ޅ) ކޮންޓެއިނަރ ނަންބަރު ނުވަތަ ސީލް ނަންބަރު؛

(ކ) ށިޕިންގ މާކް؛

(އ) މުދަލުގެ ބާވަތް؛

(ވ) ޖުމްލަ ބަރުދަން ނުވަތަ ކިއުބިކް މީޓަރު؛

(މ) ބީ.އެލް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ފަރާތް.

 

112 ވަނަ މާއްދާ - ޑިކްލަރޭށަން ހުށަހަޅަން ނުޖެހޭ މުދާ

(ހ) ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކުން ރާއްޖެއަށް ގެންނަ މުދަލުން ޑިއުޓީ މައާފުކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަނޑައަޅާ މިންވަރެއްގެ މުދާ ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރުމަށްޓަކައި ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ.

1. ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނާއި ރާއްޖޭގައި ދިރިއުޅޭ ބިދޭސީން އެފަރާތްތަކުގެ އަމިއްލަ ޒާތީ ބޭނުންތަކަށް ގެންނަ މުދާ
2. ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނާއި ބިދޭސީން ގެންނަ މުދާ
3. ދިގު މުއްދަތަކަށް ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި އުޅެފައި އަންނަ ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން ގެންނަ، ބޭނުން ކޮށްފައިހުރި މުދާ
4. ރާއްޖޭގައި 6 މަސްދުވަހަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތަކަށް މަސައްކަތްކުރުމަށް އަންނަ ޕްރޮފެށަނަލް ގިންތީގެ މީހުން، އެ މީހުންގެ ދިރިއުޅުން ރާއްޖެއަށް ބަދަލު ކުރުމަށްޓަކައި ގެންނަ، ބޭނުންކޮށްފައި ހުންނަ ތަކެތި
5. ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ފަޅުވެރިން ގެންނަ މުދާ

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ 4 ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޕްރޮފެށަނަލް ގިންތީގެ މީހުން ކަމުގައި ބެލޭނީ މިނިސްޓްރީ އޮފް ހިއުމަން ރިސޯސަސް، އެމްޕްލޯއިމަންޓް އެންޑް ލޭބަރ އިން ޕްރޮފެށަނަލް ގިންތީގެ މީހުން ކަމުގައި ކަނޑައަޅާ ފަރާތްތަކެވެ.

(ނ) ރާއްޖޭގައި 6 މަސްދުވަހަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތަކަށް މަސައްކަތްކުރުމަށް އަންނަ ޕްރޮފެށަނަލް ގިންތީގެ މީހުން ގެންނަ މުދަލަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މުދަލުގެ ޕެކިންގ ލިސްޓް؛
2. މުދަލުގެ ޑެލިވަރީ އޯޑަރ

(ރ) ރާއްޖޭގައި 6 މަސްދުވަހަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތަކަށް މަސައްކަތްކުރުމަށް އަންނަ ޕްރޮފެށަނަލް ގިންތީގެ މީހުން ގެންނަ މުދާ ދޫކުރެވޭނީ، އެ މީހެއްގެ ވާރކް ޕާމިޓް އަސްލު ނުވަތަ ވާރކް ޕާމިޓް ކާޑު ގެނައުމުންނެވެ.

(ބ) ދިގު މުއްދަތަކަށް ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި އުޅެފައި އަންނަ ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން، ގެންނަ ބޭނުން ކޮށްފައި ހުންނަ މުދާ ދޫކުރެވޭނީ އެ މީހެއްގެ ޕާސްޕޯޓުގެ އަސްލު ގެނައުމުންނެވެ. އެ މީހަކު އެވަގުތު ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ހުރުމުގެ ސަބަބުން ޕާސްޕޯޓުގެ އަސްލު ހުށަނޭޅޭ ހާލަތްތަކުގައި އެ މުދާ ދޫކުރެވޭނީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ލިޔުމަކާއެކު، ޕާސްޕޯޓުގެ ކޮޕީއެއް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުންނެވެ.

(ޅ) މި ގަވާއިދުގެ 112 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން އެމާއްދާގެ (ހ) ގެ 3 ވަނަ ނަންބަރާއި 4 ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުން ފިޔަވައި އެމާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެހެން ފަރާތްތަކުން ރާއްޖެއަށް ގެންނަ މުދަލުން ޑިއުޓީ މާފުކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަނޑައަޅާފައިވާ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރުވާ މުދަލަށް މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ފުރިހަމަކުރުމަށްފަހު، ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅައި އެ މުދަލަށް ޑިއުޓީ ދައްކަންވާނެއެވެ.

(ކ) މި ގަވާއިދުގެ 112 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކުން ގެންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ ތަކެތީގެ ކޮމާށަލް އިންވޮއިސް ނެތްނަމަ، ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަނާއެކު އެ މުދަލުގެ ސައްހަ މައުލޫމާތު ބަޔާންކޮށް މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 19 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކާގޯ އެންޑް ޕެސެންޖަރ ވެލުއޭށަން ފޯމު ފުރިހަމަ ކުރުމަށްފަހު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

113 ވަނަ މާއްދާ - ލިޔުންތަކަށް އިސްލާހު ގެނައުން

(ހ) މި ގަވާއިދުގެ 108 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުމެއްގެ އެއްވެސް ތަނެއް ފަވައި ކަނޑާއި ނުވަތަ ބަދަލު ކުރެވިފައިވާނަމަ، އެ ލިޔުމެއް ދޫކުރި ފަރާތުން ސްޓޭމްޕް ކުރެވިފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި ގަވާއިދުގެ 108 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން، ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ލިޔުމަކަށް އެއްވެސް އުނިއިތުރެއް ގެނެވޭނީ އެ ލިޔުން ދޫކުރި ފަރާތުގެ ލިޔުމެއް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުންނެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ލިޔުންތަކުގެ އަސްލަށާއި މައުލޫމާތަށް ބަދަލު ނާންނަގޮތަށް ގެނެވޭ ކުދިކުދި އިސްލާހުތަކެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.

 

114 ވަނަ މާއްދާ - އިމްޕޯޓް މުދަލުގެ ލިޔުން ނިންމުން

(ހ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލުން ޑިއުޓީ ނެގުމަށް ނުވަތަ އެ މުދަލަކާބެހޭ ލިޔުން ނިންމުމުގައި އެ މުދަލުގެ އަގު ކަމުގައި ބަލާނީ އިންށުއަރކޮށްފައިވާ މުދަލެއްނަމަ މުދަލުގެ އެފް.އޯ.ބީ އަގާއި އިންށުއަރެންސްއާއި ފްރައިޓް ހިމަނައިގެންނެވެ. އިންށުއަރ ނުކުރާ މުދަލެއްނަމަ މުދަލުގެ އެފް.އޯ.ބީ އަގާއި ފްރައިޓް ހިމަނައިގެންނެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން ޑިއުޓީ ނެގުމުގައި ނުވަތަ އެ މުދަލަކާބެހޭ ލިޔުން ނިންމުމުގައި، ބޭރު ފައިސާ ދިވެހި ފައިސާއަށް ބަދަލު ކުރާނެ ރޭޓުތައް ކަނޑައަޅާނީ މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީއާއި މިނިސްޓްރީ އޮފް ފިނޭންސް އެންޑް ޓްރެޒަރީގެ ލަފަޔާއެކު ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ. މިގޮތުން ކޮންމެ މަހެއް ފެށުމުގެ ކުރިން، ކުރިއަށް އޮތް މަހުގައި ބޭނުންކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ ނޭޓުތައް ދިވެހިސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ށާއިއު ކުރަންވާނެއެވެ.

 

115 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީ ދެއްކުން

(ހ) އިމްޕޯޓް މުދަލުގެ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ކަސްޓަމްސްއިން އެސެސްކޮށް ނިންމާ ދުވަހުން ފެށިގެން 15 (ފަނަރަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މުދަލަކަށް އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީގެ ގޮތުގައި ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުއްދަތުގައި މުދަލުގެ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނުދައްކައިފިނަމަ، އެ މުދަލުގެ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ބާތިލު ކުރެވޭނެއެވެ. މިގޮތުގެ މަތިން ބާތިލު ކުރެވޭ މުދަލުގެ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަނުގައި ހިމެނޭ މުދާ ދޫކުރެވޭނީ އަލުން ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ފުރިހަމަކޮށް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުންނެވެ.

 

116 ވަނަ މާއްދާ - މަރުވެފައިވާ މީހުންގެ ހަށިގަނޑު ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރުން

(ހ) މަރުވެފައިވާ މީހުންގެ ހަށިގަނޑު ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރުމަށްޓަކައި މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 3 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މަރުވެފައިވާ މީހުންގެ ހަށިގަނޑު ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރުމަށް އެދޭ ފޯމު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. އަދި އެ ހަށިގަނޑެއް ބޭރުކުރެވޭ ގައުމުގެ ކަމާބެހޭ ރަސްމީ އިދާރާތަކުން ދޫކޮށްފައިވާ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް އެ ފޯމާއެކު ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. ޑެތް ސެޓްފިކެޓް
2. ޕޮލިސް ރިޕޯޓް
3. ކަސްޓަމްސް ރިލީސް ޕަރމިޓް (ހަށިގަނޑު ގެންނަ ގައުމެއްގެ ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކޮށްފައިވާ)

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން މަރުވެފައިވާ މީހުންގެ ހަށިގަނޑު ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރުމަށްޓަކައި ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ހުށަހަޅާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. އަދި އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ދައްކާކަށްވެސް ނުޖެހޭނެއެވެ.

 

 

ދެވަނަ ބާބު

ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރުމަށްފަހު އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް އިމްޕޯޓްކުރެވޭ މުދާ

 

117 އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ތަކެތި އިމްޕޯޓްކުރުން

(ހ) ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރުމަށްފަހު އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް އިމްޕޯޓްކުރެވޭ މުދާ ދޫކުރެވޭނީ އެތަކެއްޗަށް ޒިންމާވާނެ ރާއްޖޭގެ ފަރާތެއް ހުރެގެންނެވެ.

(ށ) އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރުމަށްޓަކައި މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 20 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް މުދާ ދޫކުރުމަށް އެދޭ ފޯމު" ފުރިހަމަކުރުމަށްފަހު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

118 ވަނަ މާއްދާ - އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭ ތަކެތި

ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރުމަށްފަހު އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރެވޭނީ އެ މުދަލަކީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބޭނުންތަކަށް އެތެރެކުރާ މުދާ ކަމުގައި ވާނަމައެވެ.

(ހ) އެގްޒިބިށަން، އިންޓަނޭށަނަލް ފެއަރ، ބައިނަލްއަގްވާމީ ޖަލްސާތަކާއި، ކުޅިވަރު ހަފްލާތަކާއި ބައްދަލުވުން އަދި އިވެންޓްތަކަށް ހާއްސަކޮށް އެތެރެކުރާ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރުމަށްފަހު އަނބުރާ ފޮނުވާލާ ގޮތަށް ގެންނަ ތަކެތި.

(ށ) ރާއްޖޭގައި އޮންނަ ހާއްސަ އިވެންޓެއް ކަވަރުކުރަން އަންނަ ނޫސްވެރިން، ބްރޯޑްކާސްޓަރުން، ފޮޓޯގްރާފަރުން ފަދަ މީސްމީހުން އެ މީހުންގެ މަސައްކަތަށް ހާއްސަކޮށް އެތެރެކުރާ ތަކެއްޗާއި، ސިނަމަޓޮގްރާފިކް ސާމާނު.

(ނ) އެކިއެކި ޕްލާންޓްތަކާއި މެށިނަރީ އިންސްޓޯލްކުރުމަށާއި މަރާމާތު ކުރުމަށް ހާއްސަކޮށް ގެންނަ ސާމާނާއި އިންޓަނޭށަނަލް ވޮރަންޓީ ދީފައިވާ ފަރާތަކުން އެ ވޮރަންޓީ ދީފައިވާ އެއްޗެއް މަރާމާތުކުރުމަށް އަންނަ ފަރާތަކުން އެމަސައްކަތަށް ހާއްސަކޮށް ގެންނަ ތަކެތި.

(ރ) އެކިއެކި ސަރވޭތަކަށާއި ދިރާސާތަކަށާއި ޕްރޮފެށަނަލް ދާއިރާތަކުގެ މާހިރުން އެ ދާއިރާތަކުގެ ހާއްސަ ބޭނުމަށް އެތެރެކުރާ ސާމާނާއި އާލާތްތައް.

(ބ) ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދާއި އިޖުތިމާއީ ކުރިއެރުމަށްޓަކައި ހާއްސަ މަސައްކަތްކުރުމަށް ގެންނަ މެށިނަރީ، އުޅަނދު އަދި އިކުއިޕްމަންޓްތައް. މެށިނަރީ، އުޅަނދު އަދި އިކުއިޕްމަންޓްސްގެ ސްޕެއަރ ޕާޓްސް މީގެ ތެރޭގައި ނުހިމެނެއެވެ.

 

119 ވަނަ މާއްދާ - އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ހުއްދަ ދޭ މުދާ

(ހ) މި ގަވާއިދުގެ 118 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބޭނުންތަކަށް ރާއްޖޭގައި ބޭނުން ކުރުމަށްފަހު އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް. މުދާ، އިމްޕޯޓް ކުރުމަށް، ހުއްދަ ދެވޭނީ، އެ މުދަލެއްގައި ޖަހާފައިވާ ނަންބަރަކުން ނުވަތަ ކޯޑަކުން އެއީ ވަކި އެއްޗެއްކަން ދެނެގަނެވޭނެ ގޮތަށް ހުރި މުދަލަކަށް ވާނަމައެވެ.

(ށ) މި ގަވާއިދުގެ 118 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އަދި (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބޭނުންތަކަށް އެތެރެކުރާ މުދާ މި މާއްދާގެ (ހ) އިން އިސްތިސްނާވާނެއެވެ.

 

120 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓި އިނާޔަތް ދެވޭނެ އެންމެ ދިގު މުއްދަތު 

ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރުމަށްފަހު، އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލަށް ޑިއުޓި އިނާޔަތް ދެވޭނި އެ މުދާ ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ ދުވަހުން) ފެށިގެން 2 (ދޭއް) އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އަނބުރާ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް އެ މުދާ ފޮނުވާލާނަމައެވެ. 

 

121 ވަނަ މާއްދާ - އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ގެންނަ މުދަލުގެ ޑިކްލަރޭށަން ހުށަހެޅުން

(ހ) ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރުމަށްފަހު، އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓް ކުރުމަށްޓަކައި، މި ގަވާއިދުގެ ޖަަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ކާސްޓަްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން، ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ހުށަހަޅަންވާނި ރާއްޖެއިން އެ ތަކެއްޗަށް ޒިންމާވާ ފަރާތުގެ ނަމުގައެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުދަލުގެ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަނާއެކު، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުން ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 20 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަނބުރާ ގެންދާ ގޮތަށް މުދާ ދޫކުރުމަށް އެދޭ ފޯމު؛
2. އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން ކުއްޔަށް ހިފައިގެން ރާއްޖެއަށް ގެންނަ ތަކެތި ރާއްޖެއަށް ގެނައުމަށް ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ ފަރާތާއެކު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުން، އަދި ޑިޕޮސިޓް ދައްކާފައިވާނަމަ ދެއްކި އަދަދު އެނގޭނެ ލިޔުން.

 

122. މުއްދަތު އިތުރުކުރުން

(ހ) ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރުމަށްފަހު އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދާ ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރާ މުއްދަތު އިތުރުކުރަން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، މުއްދަތު ބަޔާންކޮށް ރާއްޖެއިން އެ ތަކެއްޗަށް ޒިންމާވާ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ލިޔުމުން ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާގޮތަށް ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރުމަށްފަހު އަނބުރާ ގެންދާ މުދާ ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރާ މުއްދަތު އިތުރު ކޮށްދެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ 125 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ މުދަލަށް ދައްކަންޖެހޭ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ރާއްޖެއިން އެ ތަކެއްޗަށް ޒިންމާވާ ފަރާތުން ދައްކައި ނިންމުމުންނެވެ.

 

123 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ އަނބުރާ ފޮނުވާލުން

(ހ) ރާއްޖޭގައި ބޭނުންކުރުމަށްފަހު، އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކޮށްފައިވާ މުދާ އަނބުރާ ފޮނުވާލުމަށްޓަކައި މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން ޑިކްލަރޭށަން ހުށަހަޅަންވާނީ ރާއްޖެއިން އެ ތަކެއްޗަށް ޒިންމާވާ ފަރާތުގެ ނަމުގައެވެ.

(ށ) އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކޮށްފައިވާ މުދާ ފޮނުވާލުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މުއްދަތުގައި، އެ މުދާ އަނބުރާ ފޮނުވާލިކަމަށް ބެލެވޭނީ، މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން މުދަލުގެ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ހުށަހެޅުމަށްފަހު ރާއްޖެއިން ބޭރަށް އެ މުދާ ފޮނުވާލާފައިވާނަމައެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތްތަކުގައި ރިފަންޑް ފައިސާ ހޯދުމަށް އެދި އެ ފައިސާ ދެއްކި ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ.

 

186 ވަނަ މާއްދާ - އަނބުރާ ފޮނުވާލާ މުދަލުގެ ރިފަންޑް ދޫކުރުން

ކަސްޓަމްސްއަށް އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ދައްކާފައިވާ މުދަލެއް ހަލާކުވެގެން ނުވަތަ އެނޫން ގޮތަކަށްނަމަވެސް، އަނބުރާ ރާއްޖެއިން ފޮނުވާލާނަމަ، އެ މުދަލުގެ ތެރެއިން ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވާ މުދަލަށް ދައްކާފައިވާ ފައިސާ ރިފަންޑް ކުރެވޭނެއެވެ.

(ހ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރިތާ 60 (ފަސްދޮޅަސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖެއިން ފޮނުވާލި މުދަލަކަށްވުން؛

(ށ) ދައްކާފައިވާ ފައިސާއަކީ އެއްވެސް އޮޅުމެއްނެތި ދެނެގަނެވޭނެ ގޮތަށްހުރި މުދަލަކަށްވުން.

(ނ) މުދަލަކީ މުދާ ފޮނުވި ފަރާތަށް އަނބުރާ ފޮނުވާލި މުދަލަކަށްވުން.

 

187 ވަނަ މާއްދާ - ރިފަންޑް ދޭންޖެހޭކަމަށް ފައިސާ ދެއްކި ފަރާތަށް ގަބޫލުކުރެވުން

މި ގަވާއިދުގެ 185 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތްތައް ފިޔަވައި، ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކާފައިވާ ފައިސާއެއް ރިފަންޑް ކުރަންޖެހޭކަމަށް، އެ ފައިސާ ކަސްޓަމްސްއަށް ދެއްކި ފަރާތަށް ގަބޫލުކުރެވޭނަމަ، އެ ފައިސާއެއް ކަސްޓަމްސްއަށް ދެއްކި ދުވަހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ ފައިސާއެއް ހޯދުމަށް އެ ފަރާތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) ޑިއުޓީ ދައްކާފައިވާ މުދަލެއްގެ ޑިއުޓީ މާފުވެއްޖެނަމަ، އެ ފައިސާއެއް ހޯދުމަށް އެ ފަރާތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ހުށަހެޅޭ މައްސަލަ ބެލުމަށްފަހު އެފަރާތަކަށް އެއްވެސް ފައިސާއެއް ރިފަންޑް ކޮށްދޭންޖެހޭނަމަ، އެ މައްސަލަ ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅި ދުވަހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ކަސްޓަމްސްއިން އެފަރާތަކަށް އެ ފައިސާ ދޭންވާނެއެވެ.

 

188 ވަނަ މާއްދާ - ރިފަންޑް ފައިސާ ދޫކުރުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން އެކި ފަރާތްތަކަށް ދޭންޖެހޭ ރިފަންޑް ފައިސާ އެ މައްސަލައެއް ފާހަގަކުރެވޭ ދުވަހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ ފައިސާ ކަސްޓަމްސްއިން އެފަރާތަކަށް ދޭންވާނެއެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގައި ޕްރިޕޭމަންޓް އެކައުންޓް ހުޅުވާފައިވާ ފަރާތްތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކާފައިވާ ފައިސާއެއްގެ ރިފަންޑް ކޮށްދޭންޖެހޭނަމަ، އެ ފައިސާ އެފަރާތުގެ ޕްރިޕޭމަންޓް އެކައުންޓަށް ޖަމާކޮށްދެވޭނެއެވެ.

(ނ) ކަސްޓަމްސްއިން އެކި ފަރާތްތަކަށް ދޭންޖެހޭ ރިފަންޑް ފައިސާ ދޫކުރާނީ ދިވެހި ފައިސާއިންނެވެ.

 

189 ވަނަ މާއްދާ - ރިކޯޑު ބެލެހެއްޓުން

ކަސްޓަމްސްއިން އެކި ފަރާތްތަކަށް ދެވޭ ރިފަންޑް ފައިސާގެ ރިކޯޑު ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ.

 

190 ވަނަ މާއްދާ - ޒިންމާއަށް ބަދަލުނައުން

ކަސްޓަމްސްއިން ވަކި ފަރާތަކަށް އަނބުރާ ދޭންޖެހޭ ރިފަންޑް ފައިސާއެއް އޮތްކަމުގައިވިނަމަވެސް އެހެން މުއާމަލާތެއްގައި އެ ފަރާތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކަންޖެހޭ ޑިއުޓީ ނުވަތަ އެނޫންވެސް ފައިސާއެއް ދެއްކުމަށް އެފަރާތަށް އޮތް ޒިންމާއަކަށް ބަދަލެއް ނާންނާނެއެވެ.

 

 

ތިންވަނަ ބާބު

ކަސްޓަމްސްއިން ދޭ ހިދުމަތްތަކަށާއި ދޫކުރާ ތަކެއްޗަށް ފީ ނެގުން

 

191 ވަނަ މާއްދާ - ހިދުމަތުގެ ފީ ނެގުން

ކަސްޓަމްސްއިން ދޭ ހިދުމަތްތަކަށާއި އެކިއެކި ބޭނުންތަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކުރާ ތަކެއްޗަށް ފީ ނަގާނެ ގޮތުގެ ތަފުސީލު މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 36 ގައި ބަޔާންކުރެވިފައިވާނެއެވެ.

 

 

އަށްވަނަބައި

ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް އޯޑިޓް

 

192 ވަނަ މާއްދާާ - ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް އޯޑިޓް

ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރެވޭ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރެވޭ މުދަލާ ގުޅިގެން ކަސްޓަމްސްއިން ފުރިހަމަކުރަމުންދާ މުއާމަލާތްތައް ފުރިހަމަކުރަމުންދާ ވަގުތުގައި، ނުވަތަ މުއާމަލާތްތައް ފުރިހަމަވުމަށްފަހުގައި ނަމަވެސް އެ މުދަލަކާގުޅޭ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް އޯޑިޓްކުރެވިދާނެއެވެ.

 

193 ވަނަ މާއްދާ - އޯޑިޓްކުރާނެ ފަރާތް

ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް އޯޑިޓް ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރާނީ އެކަމަށްޓަކައި ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސް ކަނޑައަޅާ ސެކްށަނަކުންނެވެ.

 

194 ވަނަ މާއްދާ - ލިޔުން ބެލެހެއްޓުން

(ހ) ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް އޯޑިޓުގެ ބޭނުމަށްޓަކައި ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުންނާއި ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުން ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަން ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި ބެލޭނެގޮތަށް ތަރުތީބުން ފައިލްކޮށް ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ.

1. ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން؛
2. ކޮމާށަލް އިންވޮއިސް؛
3. ޕާކިންގ ލިސްޓް؛
4. ބިލް އޮފް ލޭޑިންގ ނުވަތަ އެއަރވޭ ބިލް؛
5. މުދަލަށް ހަދާފައިވާ ޕްރޯފޯމާ އިންވޮއިސް؛
6. އޯޑަރ ކޮންފަރމޭށަން އާއި އޯޑަރކުރިގޮތުގެ ލިޔުންތައް ނުވަތަ މުދާ ގަތުމަށް ދޭ އޯޑަރުތަކާއި މުދާ ގަތުމަށް ނުވަތަ ވިއްކުމަށް އެއްބަސްވެފައިވާ ލިޔުންތައް؛
7. ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރެވޭ މުދަލުގެ ސޯލް ޑިސްޓްރިބިއުޓަރ ނުވަތަ ސޯލް އޭޖެންޓް ނުވަތަ ސޯލް ކޮންސެށަނަރ ނުވަތަ އެކްސްކްލޫސިވް ޑިލަރ ކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާނަމަ، އެކަމާ ގުޅޭ އެއްބަސްވުންތަކާއި އެކަމާގުޅޭ އެހެނިހެން ލިޔުންތައް؛
8. މުދަލަށް ފައިސާ ދެއްކުމަށް ބޭންކެއް ނުވަތަ ފައިނޭންށަލް އިންސްޓިޓިއުށަނެއް މެދުވެރިކޮށް ކުރެވިފައިވާ މުއާމަލާތަކާގުޅޭ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް:
   (ހ) ލެޓަރ އޮފް ކްރެޑިޓް (އެލް.ސީ) ނުވަތަ ޑޮކިއުމެންޓްރީ ކްރެޑިޓް (ޑީ.ސީ)؛
   (ށ) ޑިމާންޑް ޑްރާފްޓް؛
   (ނ) ޓެލެގްރެފިކް ޓްރާންސްފަރ (ޓީ.ޓީ)؛
   (ރ) އެކްސްޕޯޓް ލެޓަރ އޮފް ކްރެޑިޓް (އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލަށް)؛
   (ބ) ފައިސާގެ ރަސީދު (ނަގުދު ފައިސާއިން ނުވަތަ ޗެކުން ދައްކާނަމަ)؛
   (ޅ) އޮންލައިން މެދުވެރިކޮށް ކުރެވޭ ފައިސާގެ މުއާމަލާތުތަކުގެ ރިކޯޑު؛
9. ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް އޯޑިޓް ކުރެވޭ މައްސަލައާގުޅޭ ބޭންކް އެކައުންޓްތަކުގެ ރިކޯޑުތައް؛
10. މުދާ އިންށުއަރ ކޮށްފައިވާނަމަ އިންށުއަރެންސް ކުންފުނި މެދުވެރިކޮށް ކުރެވިފައިވާ މުއާމަލާތަކާގުޅޭ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް:
    (ހ) އިންށުއަރެންސް ޕޮލިސީ؛
    (ށ) އިންށުއަރެންސް ޕްރިމިއަމް އަންގައިދޭ ލިޔުން؛
    (ނ) އިންށުއަރެންސް ފައިސާ ދެއްކި ލިޔުން ނުވަތަ ފައިސާގެ ރަސީދު؛
    (ރ) އިންށުއަރެންސް ކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ފޯމު؛
    (ބ) މުދާ ނުވަތަ ތަކެތި ސަރވޭ ކުރާނަމަ، ސަރވޭކުރި ލިޔުން.
11. އިމްޕޯޓް އަދި އެކްސްޕޯޓް ކުރުމުގެ ހުއްދަ؛
12. ރާއްޖެއިން މުދާ އިމްޕޯޓް ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކާއެކު ބަދަލުކުރެވިފައިވާ ލިޔުންތައް؛
13. މުދާ އުފުލައިދޭ ފަރާތްތަކާއި އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންނާއި، ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނާއި އެ މުއާމަލާތަކާ ގުޅޭ އެހެންވެސް ފަރާތްތަކާމެދު މުއާމަލާތު ކުރެވިފައިވާ ލިޔުންތައް.
14. ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކޮށްފައިވާ މުދާ ވިއްކުމަށާއި ގަތުމަށް ވެވިފައިވާ އެއްބަސްވުންތައް.
15. ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދާ ގަތުމަށް ވެވިފައިވާ އެއްބަސްވުންތައް.
16. ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރެވޭ މުދަލަށް ބޭރުގައުމުތަކުން ހާއްސަ އިނާޔަތް ހޯދުމަށް ބޭނުންވާ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް:
    (ހ) ޖެނެރަލައިޒްޑް ސިސްޓަމް އޮފް ޕްރިފަރެންސަސް (ޖީ.އެސް.ޕީ) ސެޓްފިކެޓް؛
    (ށ) ސާރކް ޕްރިފަރެންށަލް ޓްރޭޑިންގ އެގްރިމެންޓް (ސަޕްޓާ) ސެޓްފިކެޓް؛
    (ނ) ސައުތު އޭށިއަން ފްރީ ޓްރޭޑް އޭރިއާ (ސަފްޓާ) ސެޓްފިކެޓް؛
    (ރ) ދި ސްޕެށަލް ޕްރިފަރެންށަލް ޓެރިފް ޕްރޮގްރާމް ގްރާންޓެޑް ބައި ޗައިނާ (ޗައިނާ އެސް.ޕީ.ޓީ) ސެޓްފިކެޓް.
    (ބ) ސެޓްފިކެޓް އޮފް އޮރިޖިން އެންޑް ކޮންސައިންމެންޓް ފޮރ އެކްސްޕޯޓް (ސީ.އޯ.ސީ)
    (ޅ) އިންޓަރނޭށަނަލް ކޮންވެންށަން ފޮރ ދަ ކޮންޒަވޭށަން އޮފް އެޓްލާންޓިކް ޓޫނާސް (އައި.ސީ.ސީ.އޭ.ޓީ) ޑޮކިއުމެންޓް
    (ކ) ޑިއުޓީ ފްރީ ޓްރިޕް ޕްރިފަރެންސް (ޑީ.އެފް.ޓީ.ޕީ)
    (އ) މޯލްޑިވްސް ފުޑް އެންޑް ޑްރަގް އޮތޯރިޓީއިން ދޫކުރާ ހެލްތު ސެޓްފިކެޓް
    (ވ) މިނިސްޓްރީ އޮފް ފިށަރީޒް އެންޑް އެގްރިކަލްޗަރުން ދޫކުރާ ކެޗް ސެޓްފިކެޓް
17. އެކްސްޕޯޓް ކުރެވޭ މުދަލާއި އެ މުދަލުގެ ލިޔުންތަކާ ދިމާވޭތޯ ޗެކްކުރުމަށް ބޭނުންވާ ލިޔުންތައް؛
18. އަނބުރާ ގެންނަގޮތަށް ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފޮނުވާ މުދަލުގެ އައިޑެންޓިފިކޭށަން އަންގައިދޭ ލިޔުންތައް؛
19. ޑިއުޓީ ފްރީ ށޮޕްތަކުގެ އިންވެންޓްރީއާއި ޑިއުޓީފްރީ ށޮޕްތަކަށް މުދާ ވެއްދުމާއި މުދާ ވިއްކުމާއި ހަލާކުވާ މުދަލާ ގުޅޭ ލިޔުންތައް؛
20. ކަސްޓަމްސްގެ ވެއަރހައުސްތަކާއި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ އިންވެންޓްރީއާއި އެފަދަ ތަންތަނަށް މުދާ ވެއްދުމާއި މުދާ ވިއްކުމާއި ހަލާކުވާ މުދަލާ ގުޅޭ ލިޔުންތައް؛
21. ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅާފައިވާ އެންމެހައި ލިޔުމާއި ކަސްޓަމްސްއާއި އެފަރާތް ދެމެދު ބަދަލުކުރެވިފައިވާ އެންމެހައި ލިޔުންތައް؛

(ށ) މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތަކުގެ ތެރޭގައި އިލެކްޓްރޯނިކް ފޯމެޓްގައި ރައްކާކުރެވިފައި ހުންނަ ލިޔުންތަކާއި އެކައުންޓިންގ ބުކްސް ހިމެނޭނެއެވެ.

(ނ) ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުންނާއި ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުން މި ގަވާއިދުގެ 106 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ލިޔުންތައް ބަލަހައްޓަންޖެހޭ މުއްދަތު ހަމަވުމުގެ ކުރިން މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެއްވެސް ލިޔުމަކަށް ގެއްލުންދީ ނުވަތަ އެއްވެސް އުނިއިތުރެއް ގެނެސްގެން ނުވާނެއެވެ.

(ރ) މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން ބަލަހައްޓަންޖެހޭ އެއްވެސް ލިޔުމެއް ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުންނާއި ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުން ކަނޑައަޅާ އެހެން ފަރާތެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ހުރުމަކީ، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން އަދާކުރަންޖެހޭ ޒިންމާއިން އެފަރާތް ބަރީއަވެވޭނެ ކަމެއްނޫނެވެ.

(ބ) މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ލިޔުންތައް ރައްކާކުރަން ބޭނުންކުރާ ސޮފްޓްވެއަރއެއް ނުވަތަ ހާރޑްވެއަރ އެއް ބަދަލުވިކަމުގައި ވީނަމަވެސް އެލިޔުންތަކަށް އެއްވެސް ގެއްލުމެއް އަދި އުނިއިތުރެއް ނުގެނެސް ކަސްޓަމްސްއިން އެދިއްޖެނަމަ، ދެއްކޭނެ ގޮތަށް ބެލެހެއްޓުމަކީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ޒިންމާއެކެވެ.

 

195 ވަނަ މާއްދާ - އިލެކްޓްރޯނިކް ފޯމެޓުގައި ލިޔުންތައް ބެހެއްޓުން

ލިޔުންތައް އިލެކްޓްރޯނިކް ފޯމެޓެއްގައި ބެހެއްޓޭނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވާނަމައެވެ.

(ހ) ބޭނުންވެއްޖެ ކޮންމެ ހިނދެއްގައި އެލިޔުންތައް ކަރުދާހަށް ޕްރިންޓްކުރެވެން ހުރުން؛
(ށ) ހޯދަން ބޭނުންވާ ލިޔުންތައް ފަސޭހައިން ހޯދައި ބެލޭނެ ގޮތަށް ހުރުން؛

(ނ) ލިޔުންތައް އިލެކްޓްރޯނިކް ފޯމަކުން އިލެކްޓްރޯނިކް ނޫން ފޯމަކަށް ބަދަލުކުރާއިރު ބަދަލުކުރެވޭ ލިޔުންތަކުގެ އަސްލަށް ބަދަލުނާންނަގޮތަށް ހުރުން؛

(ރ) ލިޔުންތައް ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ފަރާތުގެ ހުއްދަ ލިބިފައިވާ ފަރާތްތައް ފިޔަވައި އެހެން ފަރާތްތަކަށް އެލިޔުންތަކަށް އެކްސެސް ނުކުރެވުން އަދި ބަދަލެއް ނުގެނެވުން.

 

196 ވަނަ މާއްދާ - މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ލިޔުންތައް ބަލަހައްޓަން ޖެހޭ މުއްދަތު

(ހ) ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ އަދި ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ކޮންމެ ފަރާތަކުންވެސް އެ ފަރާތަކުން އިމްޕޯޓްކުރާ ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލާބެހޭ ގޮތުން މި ގަވާއިދުގެ 194 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް އެ މުދަލެއް އިމްޕޯޓްކުރާ ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ތާރީހަކުން ފެށިގެން 1 (އެކެއް) އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ބަހައްޓަންވާނެއެވެ.

(ށ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ ނުވަތަ ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލާ ބެހޭގޮތުން ތަހުގީގެއް ހިނގަމުންދާނަމަ ނުވަތަ މައްސަލައެއް އުފުލިފައިވާނަމަ މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުއްދަތު 1 (އެކެއް) އަހަރަށްވުރެ އިތުރުވިނަމަވެސް އެކަމެއް މުޅިން ނިމެންދެން އެ މުދަލަކާބެހޭ ލިޔުންތައް ބަހައްޓަންވާނެއެވެ.

 

197 ވަނަ މާއްދާ - ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް އޯޑިޓް ކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއިް އަންގަން ޖެހޭ މުއްދަތު

ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް އޯޑިޓް ކުރުމުގައި، ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރި ފަރާތް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރި ފަރާތުން ލިޔުން ބަހައްޓާފައިހުރި ތަނަކަށްގޮސް އޯޑިޓްކުރާނަމަ، އެ މުދަލެއް ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރިތާ ނުވަތަ ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރިތާ ގިނަވެގެން 1 (އެކެއް) އަހަރުދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މުދާ ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރި ނުވަތަ ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރި ފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން އަންގަންވާނެއެވެ.

 

198 ވަނަ މާއްދާ - ލިޔުންތައް ހާމަކުރުން

މި ގަވާއިދުގެ 194 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތަކުގެ ތެރެއިން ލިޔުމެއް ނުވަތަ ލިޔުންތަކެއް ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަން ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި އެއްވެސް ށަރުތަކާނުލައި ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުންނާއި ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުން އެލިޔުމެއް ނުވަތަ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހާމަކުރަންވާނެއެވެ. އަދި، އެލިޔުންތައް ނުދެއްކުމަށް ބާރު ފޯރުވައި ނުފޫޒު ފޯރުވުމުގެ ގޮތުން އެއްވެސް ފަރާތަކުން އެއްވެސް އަމަލެއް ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.

 

199 ވަނަ މާއްދާ - ލިޔުން ބެލުމާއި ސުވާލުކުރުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ އުސޫލެއްގެ ދަށުން، މި ގަވާއިދުގެ 194 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ބެހެއްޓިފައިވާ ތަނަކަށް ގޮސް އެލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ބެލޭނެއެވެ.

(ށ) މުދަލާބެހޭ ލިޔުންތައް ބަލަންބޭނުންވެއްޖެ ހާލަތެއްގައި ލިޔުންތައް ބެހެއްޓިފައިވާ ތަނަށް ޒިޔާރަތްކުރުމުގެ މަދުވެގެން 48 (ސާޅީސް އަށް) ގަޑިއިރުގެ ކުރިން، ލިޔުމަކުން އެކަން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ލިޔުންތައް ބެހެއްޓިފައިވާ ތަނަކަށް ގޮސް އެލިޔުންތައް ބަލަންވާނީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ނުވަތަ އޭނާ ކަނޑައަޅާ ފަރާތެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ.

(ރ) މި މާއްދާގެ ދަށުން އޯޑިޓު ކުރުމަށްޓަކައި، ކަސްޓަމްސްއިން ދާންވާނީ ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސް ނުވަތަ އޭނާ ކަނޑައަޅާ މީހަކު ސޮއިކޮށްފައިވާ އޯޑިޓްކުރުމަށްޓަކައި ލިޔުން ބެލުމުގެ އަމުރަކާ އެކުގައެވެ.

(ބ) އޯޑިޓްކުރުމަށްޓަކައި ލިޔުންތައް ބަލަން ފެށުމުގެކުރިން އެ ތަނެއްގެ ވެރިފަރާތް ނުވަތަ އެތަނަކާ ހަވާލުވެ ހުންނަމީހަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކޮށްފައިވާ ލިޔުން ބެލުމުގެ އަމުރުގެ ކޮޕީއެއް ދޭންވާނެއެވެ.

(ޅ) ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް އޯޑިޓްގެ މަސައްކަތްކުރުމަށް މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ތަކެއްޗާއި ތަންތަނަށް ރައްކާތެރިވެ އެ ތަކެއްޗަށް ގެއްލުން ނުލިބޭނެ ގޮތަށް މަސައްކަތް ކުރަންވާނެއެވެ.

(ކ) ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް (އޯޑިޓްކުރުމަށް މުދަލާބެހޭ ލިޔުންތައް ބެލުމަށް ފަހު ވެރިފަރާތް މެދުވެރިކޮށް އިތުރަށް ސާފުކުރަންޖެހޭ މައުލޫމާތު އޮޅުންފިލުވުމަށްޓަކައި، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތް ކަސްޓަމްސްއަށް ހާޒިރުކުރެވިދާނެއެވެ. އަދި ލިޔުންތައް ބެހެއްޓިފައިވާ ތަނުގައި ނުވަތަ އޮފީހުގައި އޯޑިޓް ކުރަމުންދާ ވަގުތުގައިވެސް މުދަލުގެ ވެރިފަރާތް ސުވާލުކުރެވިދާނެއެވެ.

(އ) ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް އޯޑިޓް ކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަމާއި، އެއްބާރުލުން އަދި ލިޔުންތަކާ ގުޅޭގޮތުން، ކަސްޓަމްސްއިން ކުރާ ސުވާލުތަކަށް ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުންނާއި ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުންނާއި އިމްޕޯޓް އެކްސްޕޯޓް މުދަލާ ގުޅޭ މުއާމަލާތްތައް ކުރާ އެންމެހައި ފަރާތްތަކުން ފުރިހަމައަށް ޖަވާބުދާރީ ވާންވާނެއެވެ.

 

200 ވަނަ މާއްދާ - އޯޑިޓްކުރުމުގައި ލިޔުންތަކުގައި މައްސަލަ ހުރިކަން ފާހަގަކުރެވުން

(ހ) އޯޑިޓް ކުރުމުގައި ލިޔުންތަކުގައި މައްސަލަ ހުރި ކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ފާހަގަ ކުރެވިއްޖެނަމަ، އެލިޔުންތަކުގެ އޮރިޖިނަލް އަތުލެވޭނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން އޮރިޖިނަލް ލިޔުން އަތުލުމަށްފަހު، ކަސްޓަމްސްއިން އެންޑޯޒްކޮށްފައިވާ އަސްލާ އެއްގޮތްކަމުގެ ކޮޕީއެއް މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ދޭންވާނެއެވެ. އަދި ލިޔުން ހިފެހެއްޓޭ ބޭނުން ފުރިހަމަވުމުން، ނުވަތަ މައްސަލަ ނިމުމުން އޮރިޖިނަލް ލިޔުން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ދޭންވާނެއެވެ.

(ނ) ލިޔުންތައް އޯޑިޓް ކުރުމަށްފަހު އެއްވެސް ލިޔުމެއް ހިފެހެއްޓިއްޖެނަމަ އެ ހިފެހެއްޓުނު ލިޔުމުގެ ތަފުސީލު އެނގޭނެ ލިޔުމެއް މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޭންވާނެއެވެ.

 

201 ވަނަ މާއްދާ - އޯޑިޓްކުރުމުގައި އުނިއިތުރު ފާހަގަކުރެވުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން ކުރާ އޯޑިޓަކުން ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތެއް ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކާފައިވާ ފައިސާއަކާ ގުޅިގެން އުނިއިތުރުގެ މައްސަލައެއް ފާހަގަވެ، އެ ފަރާތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް އިތުރަށް ފައިސާއެއް ދައްކަންޖެހޭނަމަ، އެ މައްސަލައެއް ފާހަގަކުރެވުނު ތާރީހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން އެކަން އަންގަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ފައިސާއެއް ދައްކަންޖެހޭކަން ފާހަގަވެގެން އެކަން ކަސްޓަމްސްއިން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް އަންގާ ތާރީހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް އެ ފައިސާއެއް ދައްކައި ނިންމަންވާނެއެވެ.

(ނ) ކަސްޓަމްސްއިން ކުރާ އޯޑިޓަކުން ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތެއް ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކާފައިވާ ފައިސާއަކާ ގުޅިގެން އުނިއިތުރުގެ މައްސަލައެއް ފާހަގަވެ، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ފައިސާއެއް ރިފަންޑުކުރަންޖެހޭނަމަ މި ގަވާއިދުގެ 7 ވަނަ ބައިގެ ދެވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ ފައިސާ ރިފަންޑުކުރެވޭނެއެވެ.

 

202 ވަނަ މާއްދާ - ސިއްރު ހިފެހެއްޓުން

(ހ) ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް އޯޑިޓްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއިން ބަލާ ލިޔުންތަކާއި ކަސްޓަމްސްގެ ބޭނުމަށް ނަގާ ލިޔުންތަކުގެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއިން އެހެންފަރާތަކަށް ދީގެން ނުވަތަ ހާމަކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.

(ށ) ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތެއް ކަސްޓަމްސްގެ މުވައްޒަފަކު ހާމަކުރުމަކުން މި މާއްދާގެ (ހ) އާއި ހިލާފުވި ކަމަކަށް ނުބެލެވޭނެއެވެ.

1. އާންމުކޮށް ލިބެންހުންނަ މައުލޫމާތު؛
2. އެ މައުލޫމާތެއް ހާމަކުރުމުގެ ހުއްދަ އޭގެ ވެރިފަރާތުން ލިޔުމުން ދީފައިވާ މައުލޫމާތު؛
3. ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެގެން އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން ހާމަކުރެވޭ މައުލޫމާތު؛
4. ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެފައިވާކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވިގެން އެ މައްސަލައެއް ތަހުގީގު ކުރުމުގައި ކަމާބެހޭ ދާއިރާތަކުގެ މެދުގައި ބަދަލުކުރެވޭ މައުލޫމާތު؛
5. މައްސަލައަކާ ގުޅިގެން ހިންގޭ މަދަނީ ށަރީއަތެއްގައި ހާމަކުރެވޭ މައުލޫމާތު؛
6. ދިވެހި ސަރުކާރާއި، އެހެން ގައުމަކާ ދެމެދު ވެވިފައިވާ އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން ޖިނާއީ ކުށެއް ހުއްޓުވުމަށް ނުވަތަ އެ ފަދަ ކުށެއްގެ ތަހްގީގަށްޓަކައި ހާމަކުރެވޭ މައުލޫމާތު؛
7. މައުލޫމާތު ނިސްބަތްވާ ފަރާތް ނޭނގޭގޮތަށް ސަރުކާރުގެ ތަފާސްހިސާބުތަކުގައި ހިމެނުމަށް ހާމަކުރާ މައުލޫމާތު.

 

203 ވަނަ މާއްދާ - މައްސަލަ ހުށަހެޅުން

ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް އޯޑިޓާ ގުޅޭގޮތުން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ހިތްހަމަނުޖެހޭ މައްސަލައެއްވާނަމަ، އެ މައްސަލަ މިނިސްޓަރަށް ހުށަހެޅުމުގެ ހައްގު އެފަރާތަކަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

 

204 ވަނަ މާއްދާ - ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު މައްސަލައެއް ފާހަގަ ކުރެވުން

(ހ) ޕޯސްޓް ކްލިއަރެންސް އޯޑިޓް ކުރުމުގައި ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު ކަމެއް ފާހަގަ ކުރެވިއްޖެނަމަ، ނުވަތަ އެފަދަ ކަމެއް ކޮށްފައިވާކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވިއްޖެނަމަ، އެ މައްސަލައެއް ތަހުގީގުކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްގެ ކަމާބެހޭ ސެކްށަނަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުންނާއި ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުންނާއި އިމްޕޯޓް އެކްސްޕޯޓް މުދަލާ ގުޅޭ މުއާމަލާތްތައް ކުރާ ފަރާތްތަކުން މި ގަވާއިދުގެ 194 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ލިޔުންތަކުގެ އިތުރަށް މުދަލާ ގުޅޭ އެހެން ލިޔުމެއް ހުށަހެޅުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން އަންގާ ދުވަހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ ލިޔުމެއް ހުށަނާޅައިފިނަމަ، ނުވަތަ ހުށަހެޅުމާމެދު އިއުތިރާޒު ކުރާނަމަ އެ މައްސަލައެއް ތަހްގީގު ކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްގެ ކަމާބެހޭ ސެކްށަނަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

 

ނުވަވަނަ ބައި

އޭޖެންޓުން

ވިހިވަނަ ބާބު

 

205 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނަކީ އިމްޕޯޓް އެކްސްޕޯޓް މުދާ ކަސްޓަމްސްއިން ކްލިއަރ ކުރުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންތައްތައް ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ކުރުމުގައި މުދަލުގެ ވެރިފަރާތް ތަމްސީލުކުރުމަށްޓަކައި، ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވިފައިވާ ފަރާތްތަކެވެ. މިގޮތުން ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްދެވޭނީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ވިޔަފާރި ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމުގެ ގާނޫނުތަކުގެ ދަށުން ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ވިޔަފާރިތަކަށެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ ފަރާތްތަކަށް ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ލައިސަންސް ދޫކުރަންވާނެއެވެ.

(ނ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކުރެވޭ ވިޔަފާރިތައް ތަމްސީލުކުރާ ކާސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނަށް ހިންގާ ތަމްރީނު ކޯހުން ފާސްވެ ސެޓްފިކެޓް ލިބިފައިވާ ފަރާތްތަކަށް ވާންވާނެއެވެ.

 

206 ވަނަ މާއްދާ - ކާސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަންނަން ބޭނުންވާ މީހުންގެ ށަރުތުތައް

ކާސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ފަރާތުން ކާސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުންގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަ ވާންވާނެއެވެ.

(ހ) ކާސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ފަރާތުން އިމްޕޯޓް އެކްސްޕޯޓް މުދަލާ ގުޅޭ މައުލޫމާތު ކާސްޓަމްސްއަށް ދިނުމަށާއި، ލިޔުންތަކާ ގުޅޭ މުއާމަލާތް ކުރުމަށާއި މުދާ ކްލިއަރ ކުރުމަށް ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކީ ކާސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނަށް ހިންގާ ތަމްރީނު ކޯހުން ފާސްވެ ސެޓްފިކެޓް ލިބިފައިވާ ފަރާތަކަށްވުން؛

(ށ) މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރުމާއި އެތަކެތީގެ ވިޔަފާރިކުރުމުގެ މައްސަލައެއް ށަރީއަތަށް ސާބިތުވެފައިވާނަމަ، ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމުނުތާ ނުވަތަ އެ ހުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު މައާފުކުރެވުނުތާ 03 (ތިނެއް) އަހަރު ވެފައިވުން؛

(ނ) ކާސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޖިނާއީ މައްސަލައެއް ށަރީއަތަށް ސާބިތުވެ 06 (ހައެއް) މަސްދުވަހަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތެއްގެ ހުކުމެއް ކޮށްފައިވާނަމަ އެ ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމުނުތާ ނުވަތަ އެ ހުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު މައާފުކުރެވުނުތާ 01 (އެކެއް) އަހަރު ވެފައިވުން.

 

207 ވަނަ މާއްދާ - ކާސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވާ މީހުންނަށް ދޫކުރެވޭ ފާސް

(ހ) ކާސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ފަރާތުން ކާސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނަށް ކަސްޓަމްސްއިން ފާހެއް ދޫކުރަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ ފަރާތަކަށް އަގަކާނުލައި އަހަރަކު 05 (ފަހެއް) ފާސް ދޫކުރަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަދަދަށްވުރެ އިތުރަށް ހަދާ ފާހާއި ގެއްލިގެން ނުވަތަ ހަލާކުވެގެން ހަދާ ފާހަށް މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 36 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފީ ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކަންވާނެއެވެ.

 

208 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ މަސްއޫލިއްޔަތާއި ޒިންމާ

ކާސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ މަސްއޫލިއްޔަތާއި ޒިންމާ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

(ހ) އިމްޕޯޓް އެކްސްޕޯޓް މުދާ ކަސްޓަމްސްއިން ކްލިއަރ ކުރުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންތައްތައް ކާސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ކުރުން.

(ށ) އިމްޕޯޓް އެކްސްޕޯޓް މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން ކާސްޓަމްސްއަށް ލިޔުންތައް ހުށަހެޅުމުގެކުރިން އެލިޔުންތަކަކީ ސައްހަ އަދި މައުލޫމާތު ފުރިހަމަކުރެވިފައިވާ ލިޔުންތޯ ކަށަވަރުކުރުން.

(ނ) އިމްޕޯޓް އެކްސްޕޯޓް މުދަލާ ގުޅޭ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދިނުމަށާއި، ލިޔުންތަކާ ގުޅޭ މުއާމަލާތް ކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނަށް ހިންގާ ތަމްރީނު ކޯހުން ފާސްވެ ސެޓްފިކެޓް ލިބިފައިވާ މުވައްޒަފަކު ފިޔަވައި އެހެން މުވައްޒަފަކު ނުފޮނުވުން.

(ރ) ހަމައެކަނި ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންޖެހޭ ލިޔުމެއް ހުށަހަޅަން އަންނަ އައުމާއި، އެފަދަ ލިޔުމެއް ބަލައި އަންނަ އައުން މި މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުއާމަލާތްތަކުގެ ތެރެއަކު ނުހިމެނެއެވެ.

(ބ) މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު އަމަލެއް ހިންގާކަން ނުވަތަ ހިންގައިފިކަން ނުވަތަ ހިންގަން އުޅޭކަން އެނގިއްޖެނަމަ ވީއެންމެ އަވަހަކަށް އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އެންގުން؛

(ޅ) މުދާ ކްލިއަރކުރުމުގެ ތެރޭގައި ނުވަތަ މުދާ ދޫކުރެވޭ ފަހުން، އެ މުދަލަކާ ގުޅޭގޮތުން، ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިން ހުށަހަޅާފައިވާ ލިޔުންތަކުން ނުވަތަ ދީފައިވާ މައުލޫމާތަކުން ފާހަގަކުރެވޭ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން އެ މުދަލަށް އިތުރަށް ފައިސާއެއް ދައްކަންޖެހިއްޖެނަމަ، އެ ފައިސާއެއް ދެއްކުން؛

(ކ) މި ގަވާއިދުގެ 218 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ލިޔުންތައް ފައިލްކޮށް ބެލެހެއްޓުމާއި އަދި ކަސްޓަމްސްއިން އެދިއްޖެ ހާލަތެއްގައި އެލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ފެންނާނެހެން ބެހެއްޓުން؛

(އ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކުންފުނީގެ މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން ކަސްޓަމްސްއާއެކު މުއާމަލާތްކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ފާސްދޫކޮށްފައިވާ މީހަކު ކުންފުނިން ވަކިވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ނިޔާވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ ފާސް ގެއްލިއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ހަލާކުވެއްޖެނަމަ އެކަމެއް ހިނގާ ދުވަހުން ފެށިގެން 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދިނުން؛

 

209 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ މައުލޫމާތު ބަދަލުވުން

ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ފަރާތެއްގެ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ބަދަލުވެއްޖެނަމަ، މައުލޫމާތު ބަދަލުވި ދުވަހުން ފެށިގެން 7 (ހަތެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދޭންވާނެއެވެ.

(ހ) ވިޔަފާރީގެ މިލްކުވެރިކަން ބަދަލުވުން.

(ށ) ވިޔަފާރީގެ ނަން ބަދަލުވުން.

(ނ) ވިޔަފާރި ހިންގަމުންދާ އެޑްރެސް ބަދަލުވުން.

 

201 ވަނަ މާއްދާ - ކުރުން މަނާ ކަންތައްތައް

ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިން އަންނަނިވި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ކުރުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ހިދުމަތްހޯދާ ފަރާތްތަކުގެ އެންމެހައި ލިޔުންތަކާއި މައުލޫމާތުތަކަށް ރައްކާތެރިނުވުމާއި މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ހުއްދަނެތި އެފަދަ ލިޔުންތަކާއި މައުލޫމާތު އެހެން ފަރާތަކަށް ހާމަކުރުން. މީގެ ތެރޭގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ލިޔުންތަކާއި މައުލޫމާތު ދިނުމެއް ނުހިމެނެއެވެ.

(ށ) ސިއްރު މައުލޫމާތުގެ ގޮތުގައި ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ އެއްވެސް ލިޔުމެއް ނުވަތަ މައުލޫމާތެއް ހާމަކުރުމާއި އަދި އެފަދަ ކަމަކަށް މަގުފަހިވާނެ ގޮތަށް އެއްވެސް އަމަލެއް ކުރުން.

(ނ) ކަސްޓަމްސްއާއެކު ކުރެވޭ މުއާމަލާތަކާ ގުޅިގެން ރައްކާކޮށް ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ލިޔުމެއް ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަންބޭނުންވެގެން އެދުމުން ލިޔުން ކަސްޓަމްސްއަށް ނުދައްކައި ފޮރުވުމާއި އެފަދަ ލިޔުމެއް ނުވަތަ އެފަދަ ލިޔުމެއްގެ ބައެއް ނެތިކޮށްލުން ނުވަތަ ހަލާކުކޮށްލުން.

(ރ) ކަސްޓަމްސާއެކު ކުރެވޭ މުއާމަލާތްތަކުގައި ކަނޑައެޅިގެން އޮޅުވާލަން މަސައްކަތް ކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ ކަމަކަށް މަގުފަހިވެދާނެ ގޮތަކަށް މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ލަފާ ދިނުން.

(ބ) ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތައް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކާއި ކަސްޓަމްސްއާ ދެމެދު އޮންނަ ގުޅުމަށް ނޭދެވޭ އަސަރެއް ފޯރާފަދަ ނުވަތަ އޮފިސަރުންނާއި މުއައްސަސާގެ އިހްތިރާމް ގެއްލޭފަދަ އަމަލެއް ކުރުން.

 

211 ވަނަ މާއްދާ - ތަމްރީނާއި އިމްތިހާން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ކަސްޓަމްސްއާއެކު މުއާމަލާތް ކުރާ ފަރާތްތަކަށް ދެވޭ ތަމްރީނުތައް ރޭވައި ހިންގާނީ ކަސްޓަމްސްއިން ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ދެވޭ ތަމްރީނުތަކުގައި ބައިވެރިވެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 36 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފީ ކަސްޓަމްސްއަށް ދެއްކުމުންނެވެ.

 

212 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަންނަން ބޭނުންވާ މީހުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއާއެކު މުއާމަލާތްކުރުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ މުވައްޒަފުންނާއި ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 21 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުމެވުމުގެ ހުއްދައަށް އެދޭ ފޯމު
2. ކުންފުނިން އެ މުވައްޒަފަކަށް ވަޒީފާދިން ކަމުގެ ލިޔުން
3. މި ގަވާއިދުގެ 206 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އަދި (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް އެ މީހެއްގައި ފުރިހަމަވާކަން އެނގޭނެ ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތުގެ ލިޔުން
4. ޕާސްޕޯޓް ސައިޒުގެ 2 ފޮޓޯ (ފޮޓޯ ނެގިތާ 3 މަސް ހަމަނުވާ)
5. ބިދޭސީއެއްނަމަ އެ ގައުމެއްގެ އެމްބަސީން އެންޑޯޒްކޮށްފައިވާ އެ މީހެއްގެ ކުށުގެ ރިކޯޑު ނުވަތަ ޕޮލިސް ރިޕޯޓް

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމުގެ ހުއްދައަށް އެދި ހުށަހަޅާ މީހަކީ މި ގަވާއިދުގެ 206 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވާ މީހަކަށްވާނަމަ، ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ދުވަހުން ފެށިގެން 7 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މީހަކު ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށް ފާސް ދޫކުރަންވާނެއެވެ. އަދި އެމީހަކީ މި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަނުވާ މީހަކަށްވާނަމަ، ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ދުވަހުން ފެށިގެން 7 (ހަތެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް ހުށަހެޅި ފަރާތަށް އެކަން އަންގަންވާނެއެވެ.

(ނ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަންނަން ބޭނުންވާ މީހުން ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށް ފާސް ދޫކުރެވޭނީ، ރަޖިސްޓަރީކުރެވޭ މީހާގެ މުއްދަތު ހަމަނުވާ ދިވެހިރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑު ގެނައުމުންނެވެ. އަދި އެމީހަކީ ބިދޭސީއެއްނަމަ އެ މީހެއްގެ މުއްދަތު ހަމަނުވާ ވާރކް ޕާމިޓުގެ އަސްލު ނުވަތަ ވާރކް ޕާމިޓް ކާޑު ގެނައުމުންނެވެ.

(ރ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި އުޅޭއިރު، ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކޮށްފައިވާ ފާސް ފެންނަގޮތަށް ހަރުކޮށްފައި ހުންނަންވާނެއެވެ.

 

213 ވަނަ މާއްދާ - ލައިސަންސްގެ މުއްދަތު:

ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ލައިސަންސްގެ މުއްދަތަކީ ލައިސަންސް ދޫކުރި ތާރީހުން ފެށިގެން މީލާދީ 1 އަހަރު ދުވަހެވެ.

 

214 ވަނަ މާއްދާ - ލައިސަންސް އައުކޮށްދިނުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ލައިސަންސްގެ މުއްދަތު ހަމަވުމުގެ ކުރިން ލައިސަންސް އައުކޮށްދިނުމަށް އެދި ހުށަހަޅައިފިނަމަ، ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރުބެލުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ އުސޫލުން 50 ޕޮއިންޓަށްވުރެ މަތިން ލިބިފައިވާނަމަ އެފަރާތެއްގެ ލައިސަންސް އައު ކޮށްދެވޭނެއެވެ.

(ށ) ލައިސަންސް އައު ކޮށްދެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 3 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަހަރީފީ ކަސްޓަމްސްއަށް ދެއްކުމުންނެވެ.

(ނ) ލައިސަންސްގެ މުއްދަތު ހަމަވެއްޖެނަމަ، އެފަރާތަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޭ ހިދުމަތް ވަގުތީގޮތުން މެދުކަނޑާލެވޭނެއެވެ. އަދި އެ ހިދުމަތް އަލުން ދެވޭނީ ލައިސަންސް އާކުރުމުންނެވެ.

 

215 ވަނަ މާއްދާ - ލައިސަންސް ބާތިލުކުރުމާއި ހިފެހެއްޓުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ލައިސަންސް ބާތިލުކުރެވޭނެ ހާލަތްތައް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

1. ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ފަރާތުން ލައިސަންސް ބާތިލުކޮށްދިނުމަށް އެދުން؛
2. ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ވިޔަފާރި އުވާލުން؛
3. ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރުބެލުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ އުސޫލުގެ ދަށުން 50 (ފަންސާސް) ޕޮއިންޓަށްވުރެ ދަށްވުން؛
4. ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކޮށް ބެލި މައްސަލައެއްގެ ފިޔަވަޅެއްގެ ގޮތުގައި އެ ފަރާތުގެ ލައިސަންސް ހިފެހެއްޓުމަށް ނުވަތަ ބާތިލު ކުރުމަށް ނިންމުން.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ލައިސަންސް ބާތިލުކުރެވިއްޖެނަމަ، އެފަރާތަކަށް އަލުން ލައިސަންސް ދޫކުރެވޭނީ ލައިސަންސް ބާތިލުކުރި ދުވަހުން ފެށިގެން 4 (ހަތަރެއް) މަސްދުވަސް ފަހުންނެވެ.

 

216 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ބާތިލުކުރުމާއި ހިފެހެއްޓުން

(ހ) މި ގަވާއިދުގެ 206 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އަދި (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކުށެއް، ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދަށް ވަދެނިކުތުމަށް ޕާސް ދޫކޮށްފައިވާ މީހަކު ކޮށްފިކަމަށް ނުވަތަ ކުރަން އުޅޭކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާ ކަމަށް ނުވަތަ އެފަދަ ކުށެއް ކުރުމުގައި ބައިވެރިވިކަމަށް ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެއްޖެނަމަ، އެ ފަރާތަކަށް ދޫކޮށްފައިވާ ހުއްދަ ހިފެހެއްޓުމުގެ ނުވަތަ ބާތިލުކުރުމުގެ އިހްތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާފަދައިން ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެފައިވާ މައްސަލަ ށަރީއަތަށް ސާބިތު ނުވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ދައުވާ ނުކުރަން ނިންމައިފިނަމަ، ހިފެހެއްޓިފައިވާ ހުއްދަ އަލުން އެފަރާތަކަށް ދޭންވާނެއެވެ.

 

217 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ ކްލިއަރކުރުން

ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދާ ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިން ށާމިލުވެގެން ކްލިއަރ ކުރެވޭނީ އެ މުދަލެއް އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތުން ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިއެއް އައްޔަންކޮށް އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް ލިޔުމުން ހުށަހެޅުމުންނެވެ.

 

218 ވަނަ މާއްދާ - ލިޔުންތައް ބެލެހެއްޓުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކުން މުދާ ކްލިއަރކުރުމަށް ބޭނުންވާ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް 01 (އެކެއް) އަހަރު ދުވަސްވަންދެން ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ.

1. މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅާ އެންމެހައި ލިޔުންތައް؛
2. މުދަލުގެ ވެރިފަރާތާއި ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނާ ދެމެދު މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން މުއާމަލާތްކުރެވޭ އެންމެހައި ލިޔުންތައް؛
3. މުދަލާގުޅޭ ފައިސާގެ މުއާމަލާތްތަކާގުޅޭ ހުރިހާ ލިޔުންތައް.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ލިޔުންތައް ބަލަހައްޓަންވާނީ ފަސޭހައިން ހޯދޭނެހެން ތަރުތީބުން ފައިލްކޮށްފައެވެ.

 

219 ވަނަ މާއްދާ - މައްސަލަ ހުށަހެޅުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއިން އަމަލުކުރި ގޮތަކާމެދު އެ ފަރާތަކުން ހިތްހަމަނުޖެހޭ މައްސަލައެއްވާނަމަ އެ މައްސަލަ އިތުރަށް ބަލައިދިނުމަށް އެދި މި ގަވާއިދުގެ 15 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އޭޖެންޓުންގެ މަސައްކަތްތައް ބަލަހައްޓާ ކޮމިޓީއަށް ހުށަހެޅިދާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް ގިނަވެގެން 15 (ފަނަރަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ނިންމުމަށްފަހު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން އަންގަންވާނެއެވެ. އަދި މި މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ނުނިމޭނަމަ، ނިމޭނެކަމަށް ލަފާކުރެވޭ ދުވަސް ބަޔާންކޮށް އެކަން އެފަރާތަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

 

220 ވަނަ މާއްދާ -- ށަރުތުތައް ފުރިހަމަކުރުމަށް ދެވޭ މުއްދަތު

މިގަވާއިދު ދިވެހިސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ށާއިއުކުރާތާ 90 (ނުވަދިހަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިން މިގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަކޮށް އަލުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރަންވާނެއެވެ. މި ގޮތުން، މުއްދަތު ހަމަވާއިރު ށަރުތު ފުރިހަމަނުކުރެވޭ ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނަށް ހިދުމަތްދިނުން ހުއްޓާލެވޭނެއެވެ.

 

 

ދެވަނަ ބާބު

ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުން

 

221 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުން ހަމަޖެއްސުމާއި، ވަކިކުރުން

(ހ) ބޭރުގައުމުތަކުގެ ޑިޕްލޮމެޓިކް އުޅަނދުފަހަރު ފިޔަވައި ދިވެހިރާއްޖެއަށް އަންނަ އެންމެހައި އުޅަނދުފަހަރާއި ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި އޮންނަ އުޅަނދުފަހަރާ ގުޅޭގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ކުރުމަށްޓަކައި ލޯކަލް އޭޖެންޓަކު ހަމަޖައްސަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން ހަމަޖައްސާ އޭޖެންޓަކީ ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށް ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތެއްކަމުގައި ވާންވާނެއެވެ.

(ށ) އުޅަނދެއްގެ އޭޖެންޓްކަމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތަކުން ނުވަތަ އުޅަނދުގެ ވެރިފަރާތުން އުޅަނދެއްގެ އޭޖެންޓްކަން ވަކިކުރަން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ އެކަމަށް އެދޭ ތާރީހާ ހަމައަށް، ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކަންޖެހޭ އެއްވެސް ފައިސާއެއްވާނަމަ، އެ ފައިސާއެއް ދެއްކުމަށްފަހު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުން އޭޖެންޓް ވަކިކުރެވޭނެއެވެ.

 

222 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓްކަންކުރުން

(ހ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރާއި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި އޮންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓްކަން ކުރެވޭނީ ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކުންފުނިތަކަށެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ ފަރާތްތަކަށް އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓްކަން ކުރުމުގެ ލައިސަންސް ދޫކުރަންވާނެއެވެ.

 

223 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަންނަން ބޭނުންވާ މީހުންގެ ށަރުތުތައް

އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުންގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވާންވާނެއެވެ.

(ހ) މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރުމާއި އެތަކެތީގެ ވިޔަފާރިކުރުމުގެ މައްސަލައެއް ށަރީއަތަށް ސާބިތުވެފައިވާނަމަ، ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމުނުތާ، ނުވަތަ އެ ހުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު މައާފުކުރެވުނުތާ 03 (ތިނެއް) އަހަރު ވެފައިވުން.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޖިނާއީ މައްސަލައެއް ށަރީއަތަށް ސާބިތުވެ ބާރަ މަސްދުވަހަށްވުރެ ދިގުމުއްދަތެއްގެ ހުކުމެއް ކޮށްފައިވާނަމަ، އެ ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމުނުތާ ނުވަތަ އެ ހުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު މައާފުކުރެވުނުތާ 01 (އެކެއް) އަހަރު ވެފައިވުން.

 

224 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވާ މީހުންނަށް ދޫކުރެވޭ ފާސް

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވާ މީހުންނަށް ދޫކުރެވޭ ފާސް ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކުރަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ ފަރާތަކަށް އަގަކާނުލައި އަހަރަކު 05 (ފަހެއް) ފާސް ދޫކުރަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަދަދަށްވުރެ އިތުރަށް ހަދާ ފާހާއި، ގެއްލިގެން ނުވަތަ ހަލާކުވެގެން ހަދާ ފާހަށް މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 36 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފީ ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކަންވާނެއެވެ.

 

225 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ މަސްއޫލިއްޔަތާއި ޒިންމާ

އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ މަސްއޫލިއްޔަތާއި ޒިންމާ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

(ހ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރާއި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި އޮންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓްކަން ކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ކުރުން؛

(ށ) އުޅަނދެއްގައި ނުވަތަ އުޅަނދެއްގެ ފަޅުވެރިއަކު ނުވަތަ ފަސިންޖަރަކު ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު އަމަލެއް ހިންގާކަން ނުވަތަ ހިންގައިފިކަން ނުވަތަ ހިންގަން އުޅޭކަން އެނގިއްޖެނަމަ، ވީއެންމެ އަވަހަކަށް އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އެންގުން؛

(ނ) ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ރާއްޖެއަށް ތަކެތި އެތެރެކުރުމާއި ރާއްޖެއިން ތަކެތި ބޭރުކުރުން ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްއިން ކުރަމުންގެންދާ މަސައްކަތްތަކުގައި އެހީތެރިވެ އެއްބާރުލުންދިނުން؛

(ރ) ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރާ ގުޅޭ ގޮތުން އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ކަމުގައި މި ގަވާއިދުގެ 2 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ކުރުން؛

(ބ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދެއް، ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވުމުގެ ސަބަބުން ޖޫރިމަނާގެގޮތުގައި ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް އެއްވެސް ފައިސާއެއް ދައްކަންޖެހިއްޖެނަމަ އެ ފައިސާއެއް ދެއްކުން؛

(ޅ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް ދާ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދިނުމަށާއި، އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދިނުމަށް ފޮނުވޭ ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރުން އެތަންތަނަށް ގެންދިޔުމާއި ގެނައުމާއި އެއޮފިސަރުންގެ ކެއުމާއި ހުރުމުގެ ކަންތައް އެ އުޅަނދެއްގެ އޭޖެންޓުގެ ހަރަދުގައި ހަމަޖައްސައިދިނުން؛

(ކ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނަށް މުދާ އަރުވައި ބޭލުމުގެ ކަންތައް ބެލެހެއްޓުމަށް ފޮނުވޭ ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރުން އެތަންތަނަށް ގެންދިޔުމާއި ގެނައުމާއި، އެއޮފިސަރުންގެ ކެއުމާއި ހުރުމުގެ ކަންތައް އެ އުޅަނދެއްގެ އޭޖެންޓުގެ ހަރަދުގައި ހަމަޖައްސައިދިނުން؛

(އ) އުޅަނދުފަހަރަށް ބަންކަރު ތެޔޮއެޅޭ މިންވަރު ބެލުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްއިން ސާރވޭ ކުރުމުގައި އެކަމާގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަން ފޯރުވައިދިނުން؛

(ވ) ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނުން އުޅަނދުފަހަރަށް މުދާ އަރުވައި ބޭލުމުގައި ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަން ބޭނުންވާ ބެލުންތައް ބެލޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުން؛

(މ) ކުންފުނީގެ މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން އުޅަނދުފަހަރަށް ގޮސްއައިސްވުމުގެ ފާސް ދޫކުރެވިފައިވާ މީހަކު ކުންފުނިން ވަކިވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ނިޔާވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ ފާސް ގެއްލިއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ހަލާކުވެއްޖެނަމަ އެކަމެއް ހިނގާ ދުވަހުން ފެށިގެން 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދިނުން؛

(ފ) ކަސްޓަމްސްއާއެކު ކުރެވޭ މުއާމަލާތްތަކުގައި ކަނޑައެޅިގެން އޮޅުވާލަން މަސައްކަތް ކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ ކަމަކަށް މަގުފަހިވެދާނެ ގޮތަކަށް އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުން މަސައްކަތްކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.

(ދ) އުޅަނދުފަހަރާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްގެ ހިދުމަތް ހޯދާ ފަރާތްތަކާއި ކަސްޓަމްސްއާ ދެމެދު އޮންނަ ގުޅުމަށް ނޭދެވޭ އަސަރެއް ކުރާފަދަ އަމަލެއް އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުން ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.

 

226 ވަނަ މާއްދާ - އޭޖެންޓުންގެ މައުލޫމާތު ބަދަލުވުން

އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކުންފުންޏެއްގެ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ބަދަލުވެއްޖެނަމަ އެ މައުލޫމާތު ބަދަލުވި ދުވަހުން ފެށިގެން 7 (ހަތެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދޭންވާނެއެވެ.

(ހ) ކުންފުނީގެ މިލްކުވެރިކަން ބަދަލުވުން.

(ށ) ކުންފުނީގެ ނަން ބަދަލުވުން.

(ނ) ކުންފުނީގެ އެޑްރެސް ބަދަލުވުން.

 

227 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަންނަން ބޭނުންވާ މީހުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުން

(ހ) އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއާއެކު މުއާމަލާތްކުރުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ މުވައްޒަފުންނާއި ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 21 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުމެވުމުގެ ހުއްދައަށް އެދޭ ފޯމު؛
2. ކުންފުނިން އެމުވައްޒަފަކަށް ވަޒީފާ ދިންކަމުގެ ލިޔުން؛
3. މި ގަވާއިދުގެ 223 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އަދި (ރ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް އެމީހެއްގައި ފުރިހަމަވާކަން އެނގޭނެ ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތުގެ ލިޔުން؛
4. ޕާސްޕޯޓްސައިޒުގެ 2 (ދޭއް) ފޮޓޯ (ފޮޓޯ ނެގިތާ 3 މަސް ހަމަނުވާ)؛
5. ބިދޭސީއެއްނަމަ، އެގައުމެއްގެ އެމްބަސީން އެންޑޯޒްކޮށްފައިވާ އެ މީހެއްގެ ކުށުގެ ރެކޯޑު ނުވަތަ ޕޮލިސް ރިޕޯޓް.

(ށ) އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމުގެ ހުއްދައަށް އެދި ހުށަހަޅާ މީހަކީ މި ގަވާއިދުގެ 223 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވާ މީހަކަށްވާނަމަ، ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ދުވަހުން ފެށިގެން 7 (ހަތެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މީހަކު ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށް ފާސް ދޫކުރަންވާނެއެވެ. އަދި އެމީހަކީ މިގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަނުވާ މީހަކަށްވާނަމަ، ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ދުވަހުން ފެށިގެން 7 (ހަތެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް ހުށަހެޅި ފަރާތަށް އެކަން އަންގަންވާނެއެވެ.

(ނ) އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަންނަން ބޭނުންވާ މީހުން ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށް ފާސް ދޫކުރެވޭނީ ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްދެވޭ މީހާގެ މުއްދަތު ހަމަނުވާ ދިވެހިރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑު ގެނައުމުންނެވެ. އަދި އެމީހަކީ ބިދޭސީއެއްނަމަ އެ މީހެއްގެ މުއްދަތު ހަމަނުވާ ވާރކް ޕާމިޓްގެ އަސްލު ނުވަތަ ވާރކް ޕާމިޓް ކާޑު ގެނައުމުންނެވެ.

(ރ) އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުމެވުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަ ދީފައިވާ ފަރާތްތަކުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި އުޅޭއިރު ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކޮށްފައިވާ ފާސް ފެންނަގޮތަށް ހަރުކޮށްފައި ހުންނަންވާނެއެވެ.

(ބ) އޭޖެންޓުން އެފަރާތުގެ އޭޖެންޓްކަމުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދުފަހަރަށް ގޮސްއައިސްވާއިރު އޭޖެންޓުންގެ ފާސް އަތުގައި އޮންނަންވާނެއެވެ. އަދި ފާސް ނެތި އުޅަނދުފަހަރަށް ދިއުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

(ޅ) ކަސްޓަމްސްގެ އޭޖެންޓުންނަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ދާއިމީ ފާސް ބޭނުންކުރަންވާނީ އެ އޭޖެންޓެއްގެ އޭޖެންޓްކަމުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދުފަހަރަށް އަރައި ފޭބުމަށެވެ. މިފަދަ ފާސް ދޫކުރެވިފައިވާ މީހުން، އެ ފާސް އެހެން މީހުންނަށް ދިނުމާއި، ފާސް ދޫކުރެވިފައިވާ ފަރާތްތަކުން ފާސް ބޭނުންކޮށްގެން އެ އޭޖެންޓުންގެ އޭޖެންޓްކަމުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދުފަހަރު ފިޔަވައި އެހެން އުޅަނދުފަހަރަށް އަރައިފޭބުމަކީ މަނާކަމެކެވެ.

 

228 ވަނަ މާއްދާ - ލައިސަންސްގެ މުއްދަތު

އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ލައިސަންސްގެ މުއްދަތަކީ ލައިސަންސް ދޫކުރި ތާރީހުން ފެށިގެން މީލާދީ 1 (އެކެއް) އަހަރު ދުވަހެވެ.

 

229 ވަނަ މާއްދާ - ލައިސަންސް އައުކޮށްދިނުން

(ހ) އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ލައިސަންސްގެ މުއްދަތު ހަމަވުމުގެ ކުރިން ލައިސަންސް އައުކޮށްދިނުމަށް އެދި ހުށަހަޅައިފިނަމަ، ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރުބެލުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ އުސޫލުން، 50 ޕޮއިންޓަށްވުރެމަތިން ލިބިފައިވާނަމަ އެފަރާތެއްގެ ލައިސަންސް އައު ކޮށްދެވޭނެއެވެ.

(ށ) ލައިސަންސް އައު ކޮށްދެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 36 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަހަރީ ފީ ކަސްޓަމްސްއަށް ދެއްކުމުންނެވެ.

(ނ) ލައިސަންސްގެ މުއްދަތު ހަމަވެއްޖެނަމަ، އެ ފަރާތަކަށް، ކަސްޓަމްސްއިން ދޭ ހިދުމަތް ވަގުތީގޮތުން މެދުކަނޑާލެވޭނެއެވެ. އަދި އެ ހިދުމަތް އަލުން ދެވޭނީ ލައިސަންސް އާކުރުމުންނެވެ.

 

230 ވަނަ މާއްދާ - ލައިސަންސް ބާތިލުކުރުމާއި ހިފެހެއްޓުން

(ހ) އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންނަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ލައިސަންސް ބާތިލުކުރެވޭނެ ހާލަތްތައް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

1. އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ފަރާތުން ލައިސަންސް ބާތިލުކޮށްދިނުމަށް އެދުން؛
2. އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކުންފުނި އުވާލުން؛
3. އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރުބެލުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ އުސޫލުގެ ދަށުން، 50 ޕޮއިންޓަށްވުރެ ދަށްކޮށް ލިބުމުގެ ސަބަބުން ހިދުމަތް ރަނގަޅު ކުރުމަށް ތަކުރާރުކޮށް 2 (ދޭއް) ފަހަރު އެންގުމުންވެސް ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުނުވުން؛

(ށ) އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންނަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ލައިސަންސް ބާތިލުކުރެވިއްޖެނަމަ އެފަރާތަކަށް އަލުން ލައިސަންސް ދޫކުރެވޭނީ އެލައިސަންސް ބާތިލުކުރި ދުވަހުން ފެށިގެން 04 (ހަތަރެއް) މަސްދުވަސް ފަހުންނެވެ.

 

231 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ބާތިލުކުރުމާއި ހިފެހެއްޓުން

(ހ) މި ގަވާއިދުގެ 223 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އަދި (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކުށެއް ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދަށް ވަދެނުކުމެވުމުގެ ފާސް ދޫކޮށްފައިވާ މީހަކު ކޮށްފިކަމަށް ނުވަތަ ކުރަން އުޅޭކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާ ކަމަށް ނުވަތަ އެފަދަ ކުށެއް ކުރުމުގައި ބައިވެރިވިކަމަށް ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެއްޖެނަމަ، އެ މައްސަލައިގައި ދައުވާކުރުމާ ބެހޭގޮތުން ގޮތެއް ނިމެންދެން ނުވަތަ އެ މައްސަލައާމެދު ށަރީއަތުން ގޮތެއް ނިމެންދެން، އެފަރާތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ހިފެހެއްޓޭނެއެވެ.

(ށ) މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާފަދައިން ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީަށް ސާބިތުވެފައިވާ މައްސަލަ، ށަރީއަތަށް ސާބިތު ނުވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ. ދައުވާ، ނުކުރަން.. "ނިންމައިފިނަމަ ހިފެހެއްޓިފައިވާ ހުއްދަ އަލުން އެފަރާތަކަށް- ދޭންވާނެއެވެ.

(ނ) - މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާފަދައިން ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެފައިވާ މައްސަލަ، ށަރީއަތަށް ސާބިތު ވެއްޖެނަމަ އެފަރާތަކަށް، ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ބާތިލުކުރެވޭނެއެވެ.

 

232 ވަނަ މާއްދާ - މައްސަލަ ހުށަހެޅުން.

(ހ) އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންނާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއިން އަމަލުކުރި ގޮތަކާމެދު އޭޖެންޓުންގެ ހިތްހަމަނުޖެހޭ (މައްސަލައެއްވާނަމަ އެ މައްސަލަ އިތުރަށް، ބަލައިދިނުމަށް އެދި މި ގަވާއިދުގެ 115 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އޭޖެންޓުންގެ މަސައްކަތްތައް ބަލަހައްޓާ ކޮމިޓީއަށް ހުށަހެޅިދާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް، ގިނަވެގެން 15 (ފަނަރަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ނިންމުމަށްފަހު،، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން .އަންގަންވާނެއެވެ.

 

233 ވަނަ މާއްދާ - ށަރުތުތައް ފުރިހަމަކުރުމަށް، ދެވޭ މުއްދަތު

މިގަވާއިދު ދިވެހިސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ށާއިއުކުރތާ 90 (ނުވަދިހަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓްކަން ކުރާ ފަރާތްތަކުން މިގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަކޮށް އަލުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން މުއްދަތު ހަމަވާއިރު ށަރުތު ފުރިހަމަނުކުރެވޭ އުޅަނދުފަހަރުގެ. އޭޖެންޓްކަން ކުރާ ފަރާތްތަކަށް، ހިދުމަތްދިނުން ހުއްޓާލެވޭނެއެވެ.

 

 

ތިންވަނަ ބާރު

ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުން،

 

234 ވަނަ މާއްދާ - ލޯކަލް ކުރިއަރ އޭޖެންޓުން

(ހ) ލޯކަލް ކުރިއަރ އޭޖެންޓުންނަކީ، އިންޓަރނޭށަނަލް ކޫރިއަރ އޮޕަރޭޓަރުންގެ ފަރާތުން ރާއްޖޭގައި ހަރަކާތްތެރިވާ އެފަރާތްތަކުގެ ލޯކަލް -އޭޖެންޓުންނެވެ މިގޮތުން، ހަރަކާތްތެރިވާ ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޏުން ކަސްޓަމްސްގައިި ރަޖިސްޓަރީކުރަންވާނެއެވެ.

(ށ) މާއްދާގެ (ހ) ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން، ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ ފަރާތްތަކަށް އެކަމުގެ ލިޔުމެއް ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކުރަންވާނެއެވެ.

 

235 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްއާއެކު މުއާމަލާތުކުރުން

ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ލޯކަލް ކުރިއަރ އޭޖެންޓަކަށް ކަސްޓަމްސްއާ މުއާމަލާތް ކުރެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ ވަނަ ބައިގެ އެއްވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ވުމަށްފަހުގައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނެގުމެއްނެތި ދޫކުރެވޭ "ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ކުރެވޭ މުއާމަލާތްތައް ނުހިމެނޭނެއެވެ

 

236 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަންނަން -ބޭނުންވާ މީހުންގެ ށަރުތުތައް

ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތި ކްލިއަރ ކުރުމަށްް ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ފޮނުވާ މީހުންނާއ އެފަދަ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުންގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަ ވާންވާނެއެވެ.

(ހ) ތަކެތި ތި ކްލިއަރ ކުރުމަށް ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން، ކަސްޓަމްސްއަށް ފޮނުވާ މީހުންނަކީ، ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނަށް ހިންގާ ތަމްރީނު ކޯހުން ފާސްވެ ސެޓްފިކެޓް ލިބިފައިވާ ފަރާތަކަށްވުން،

(ށ) މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރުމާއި އެތަކެތީގެ ވިޔަފާރިކުރުމުގެ މައްސަލައެއް ށަރީއަތަށް ސާބިތުވެފައިވާނަމަ ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމުނުތާ ނުވަތަ އެހުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު މައާފުކުރެވުނުތާ 03 (ތިނެއް) އަހަރު ވެފައިވުން،

(ނ) ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި، ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޖީނާއީ މައްސަލައެއް ށަރީއަތަށް ސާބިތުވެ ބާރަ މަސްދުވަހަށްވުރެ. ދިގުމުއްދަތެއްގެ ހުކުމެއް ކޮށްފައިވާނަމަ އެހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް، ނިމުނުތާ ނުވަތަ އެހުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު. މައާފުކުރެވުނުތާ 01 އެކެއް) އަހަރުވެފައިވުން.

 

237 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ

(ހ) ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްތުތަކުގައި ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވާ މީހުންނަށް ދޫކުރެވޭ ފާސް މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނަށް ކަސްޓަމްސްއިން ފާހެއް ދޫކުރަންވާނެއެވެ މިގޮތުން ލޯކަލް ކޫރިއަރ ގެ އޭޖެންޓުންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކުރެވޭ ފަރާތަކަށް އަގަކާ ނުލައި އަހަރަކު 05 (ފަހެއް) ފާސް .ދޫކުރަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަދަދަށްވުރެ އިތުރަށް، ހަދާ ފާހާއި ގެއްލިގެން ނުވަތަ ހަލާކުވެގެން ހަދާ ފާހަށް މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 36 ގައި އާންކޮށްފައިވާ ފީ ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކަންވާނެއެވެ.

 

238 ވަނަ މާއްދާ - ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ މަސްއޫލިއްޔަތާއި ޒިންމާ

ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ މަސްއޫލިއްޔަތާއި ޒިންމާ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

(ހ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން، ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާގޮތުގެމަތިން ކުރުން؛

(ށ) މި ގަވާއިދުގެ 25 ވަނަ މާއްާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން، ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ، ތަކެތީގެ އޭޖެންޓް މެނިފެސްޓު ހުށަހެޅުން؛

(ނ) މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު އަމަލެއް ހިންގާކަން ނުވަތަ ހިންގައިފިކަން ނުވަތަ ހިންގަން އުޅޭކަން އެނގިއްޖެނަމަ ވީއެންމެ އަވަހަކަށް އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އެންގުން،

(ރ) ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކުންފުނީގެ މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން ކަސްޓަމްސްއާއެކު. މުއާމަލާތްކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ފާސްދޫކޮށްފައިވާ މީހަކު ކުންފުނިން ވަކިވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ ނިޔާވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ ފާސް ގެއްލިއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ހަލާކުވެއްޖެނަމަ، އެކަމެއްހިނގާ ދުވަހުން ފެށިގެން 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދިނުން؛

(ބ) ކަސްޓަމްސާއެކު ކުރެވޭ މުއާމަލާތްތަކުގައި ކަނޑައެޅިގެން އޮޅުވާލަން، މަސައްކަތް ކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ ކަމަކަށް މަގުފަހިވެދާނެ ގޮތަކަށް ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުން، މަސައްކަތްކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.

(ޅ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކުރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން، ކަސްޓަމްސްގެ ހިދުމަތް ހޯދާ ފަރާތްތަކާއި ކަސްޓަމްސްއާ ދެމެދު އޮންނަ ގުޅުމަށް ނޭދެވޭ އަސަރެއް ފޯރާފަދަ އަމަލެއް ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުން ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.

 

239 ވަނަ މާއްދާ - ލޯކަލް ކުރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ މައުލޫމާތު ބަދަލުވުން

ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކުންފުންޏެއްގެ، ތިރީގައި، ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ބަދަލުވެއްޖެނަމަ އެ މައުލޫމާތު ބަދަލުވި ދުވަހުން، ފެށިގެން 7 (ހަތެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދޭންވާނެއެވެ. 

(ހ) ކުންފުނީގެ މިލްކުވެރިކަން (ބަދަލުވުން

(ށ) ކުންފުނީގެ ނަން ބަދަލުވުން

(ނ) ކުންފުނީގެ އެޑްރެސް ބަދަލުވުން

 

240 ވަނަ މާއްދާ - ކޮށްގެން ނުވާނެ ކަންތައްތައް

ލޯކަލް ިކޫރިއަރ އޭޖެންޓުން، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެއްވެސް، ކަމެއް .ކޮށްގެންނުވާނެއެވެ.

(ހ) ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ހިދުމަތްހޯދާ ފަރާތްތަކުން ގެންނަ ތަކެއްޗާ ގުޅޭ ލިޔުންތަކާއި މައުލޫމާތުތަކަށް ރައްކާތެރިވުމާއި، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ހުއްދަ ނެތި އެފަދަ ލިޔުންތަކާއި މައުލޫމާތު އެހެން ފަރާތަކަށް ހާމަކުރުން މީގެ ތެރޭގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ލިޔުންތަކާއި މައުލޫމާތުދިނުން ނުހިމެނެއެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްއާއެކު ކުރެވޭ މުއާމަލާތްތަކުގައި ކަނޑައެޅިގެން އޮޅުވާލަން މަސައްކަތް ކުރުން ނުވަތަ "އެފަދަ، ކަމަކަށް މަގުފަހިވެދާނެ ގޮތަކަށް މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ލަފާ ދިނުން.

 

241 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަންނަން ބޭނުންވާ މީހުން ރަިސްޓަރީ ކުރުން

(ހ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތި ކްލިއަރ ކުރުމަށް ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން، ކަސްޓަމްސްއަށް ފޮނުވާ މީހުންނާއި އެފަދަ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 21 - ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުމެވުމުގެ ހުއްދައަށް. އެދޭފޯމު،
2. ކުންފުނިން އެމުވައްޒަފަކަށް ވަޒީފާ ދިންކަމުގެ ލިޔުން،
3. ހި ގަވާއިދުގެ 236 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އަދި (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް އެމީހެއްގައިފުރިހަމަވާކަން އެނގޭނެ، ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތުގެ ލިޔުން؛
4. ޕާސްޕޯޓްސައިޒުގެ 2 ފޮޓޯ (ފޮޓޯ ނެގިތާ 3 މަސް ހަމަނުވާ)
5. ބިދޭސީއެއްނަމަ، އެގައުމެއްގެ އެމްބަސީން އެންޑޯޒްކޮށްފައިވާ އެ މީހެއްގެ ކުށުގެ ރިކޯޑު ނުވަތަ ޕޮލިސް ރިޕޯޓް؛

(ށ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމުގެ ހުއްދައަށް އެދި ހުށަހަޅާ މީހަކީ މި ގަވާއިދުގެ 236 ވަނަ މާއްދާގައި، ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވާ މީހަކަށްވާނަމަ، ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ދުވަހުން ފެށިގެން 7 (ހަތެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މީހަކު ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށް ފާސް ދޫކުރަންވާނެއެވެ. އަދި އެމީހަކީ މިގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަނުވާ މީހަކަށްވާނަމަ، ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ދުވަހުން، ފެށިގެން 7 (ހަތެއް) ދުވަހުގެތެރޭގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް ހުށަހެޅި ފަރާތަށް އެކަން .އަންގަންވާނެއެވެ.

(ނ ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން، ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަންނަން ބޭނުންވާ މީހުން ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށް ފާސް ދޫކުރެވޭނީ ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްދެވޭ މީހާގެ މުއްދަތު ހަމަނުވާ ދިވެހިރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑު ގެނައުމުންނެވެ. އަދި އެމީހަކީ ބިދޭސިއެއް ނަމަ މީހެއްގެ، މުއްދަތު ހަމަނުވާ ވާރކް ޕާމިޓުގެ އަސްލު ނުވަތަ ވާރކް ނުވަތަ ވާރކް ޕާރމިޓް ކާޑު ގެނައުމުންނެވެ.

(ރ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތި ކްލިއަރ ކުރުމަށް، ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ފޮނުވާ މީހުންނާއި އެފަދަ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުން ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި އުޅޭއިރު، ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކޮށްފައިވާ ފާސް ފެންނަގޮތަށް ހަރުކޮށްފައި ހުންނަންވާނެއެވެ.

 

242 ވަނަ މާއްދާ - ރަޖިސްޓަރީކުރެވޭ މުއްދަތު

ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުން ކަސްޓަމްސްގަި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭނީ، ރަޖިސްޓަރީކުރި ތާރީހުން ފެށިގެން މީލާދީ 1 (އެކެއް) "އަހަރު .ދުވަހަށެވެ.

 

243 ވަނަ މާއްދާ - ރަޖިސްޓަރީ އައުކޮށްދިނުން

(ހ) ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ރަޖިސްޓަރީގެ މުއްދަތު ހަމަވުމުގެ ކުރިން ރަޖިސްޓަރ އައްކޮށްދިނުމަށް އެދި ހުށަހަޅައިފިނމަ، ލޯކަލް ކުރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ބެލުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ އުސޫލުން 50 ޕޮއިންޓަށް ވުރެމަތިން ލިބިފައިވާނަމަ އެފަރާތެއްގެ ލައިސަންސް އައުކޮށްދެވޭނެއެވެ.

(ށ) ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ރަޖިސްޓަރީގެ މުއްދަތު ހަމަވެއްޖެނަމަ،އެފަރާތަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޭ ހިދުމަތް ވަގުތީގޮތުން މެދުކަނޑާލެވޭނެއެވެ. އަދި އެ. ހިދުމަތް އަލުން ދެވޭނީ ރަޖިސްޓަރީ -އައުކުރުމުންނެވެ.

(ނ) ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ "ރަޖިސްޓަރީ އައު ކޮށްދެވޭނީ މ ގަވާއިދުގެ. 36 ޖަދުވަލު ގައި އި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "އަހަރީފީ ހި ކަސްޓަމްސްއަށް .ދެއްކުމުންނެވެ.

 

244 ވަނަ މާއްދާ - ރަޖިސްޓަރީ ރީ ބާތިލުކުރުމާއި ހިފެހެއްޓުން

(ހ) ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ރަޖިސްޓަރީ ބާތިލުކުރެވޭނެ ހާލަތްތައް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

1. ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓްގެ ފަރާތުން ރަޖިސްޓަރީ ބާތިލުކޮށްދިނުމަށް އެދުން
2. ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓްގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކުންފުނި އުވާލުން.
3. ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ބެލުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ އުސޫލުގެ ދަށުން 50 ޕޮއިންޓަށްވުރެ ދަށްކޮށް ލިބުމުގެ ސަބަބުން ހިދުމަތް ރަނގަޅު ކުރުމަށް ތަކުރާރުކޮށް 2 (ދޭއް) ފަހަރު އެންގުމުންވެސް ހިދުމަތުގެ [ފެންވަރު ރަނގަޅުނުވުން.

(ށ) ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންގެ ރަޖިސްޓަރީ ބާތިލުކުރެވިއްޖެނަމަ، އެފަރާތަކަށް އަލުން ލައިސަންސް ޫކުރެވޭނީ، އެލައިސަންސް ބާތިލުކުރި ދުވަހުން ފެށިގެން (ހަތަރެއް) މަސްދުވަސް ފަހުންނެވެ.

 

245 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވުމަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ބާތިލުކުރުމާއި ހިފެހެއްޓުން

(ހ) މި ގަވާއިދުގެ 238 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އަދި (ނ)؛ ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކުށެއް، ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދަށް ވަދެނުކުމެވުމުގެ ފާސް "ދޫކޮށްފައިވާ މީހަކު ކޮށްފިކަމަށް ނުވަތަ ކުރަން އުޅޭކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާ ކަމަށް ނުވަތަ އެފަދަ ކުށެއް ކުރުމުގައި ބައިވެރިވިކަމަށް ކަސްޓަމްސްގ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެއްޖެނަމަ، އެ މައްސަލައިގައި ދައުވާކުރުމާ [ބެހޭގޮތުން ގޮތެއް ނިމެންދެން ނުވަތަ އެ މައްސަލައާމެދު ށަރީއަތުން ގޮތެއް ނިމެންދެން އެފަރާތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ހިފެހެއްޓޭނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާފަދައިން ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެފައިވާ މައްސަލަ ށަރީއަތަށް ސާބިތު ނުވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ދައުވާ ނުކުރަން ނިންމައިފިނަމަ ހިފެހެއްޓިފައިވާ ހުއްދަ އަލުން، އެފަރާތަކަށް ދޭންވާނެއެވެ.

(ނ) މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާފަދައިން ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެފައިވާ މައްސަލަ، ށަރީއަތަށް ސާބިތު ވެއްޖެނަމަ އެފަރާތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ބާތިލުކުރެވޭނެއެވެ.

 

246 ވަނަ މާއްދާ - މައްސަލަ ހުށަހެޅުން

(ހ) ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންނާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއިން އަމަލުކުރި ގޮތަކާމެދު އެ ފަރާތަކުން ހިތްހަމަނުޖެހޭ މައްސަލައެއްވާނަމަ، އެ މައްސަލަ އިތުރަށް ބަލައިދިނުމަށް އެދި މި ގަވާއިދުގެ 15 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އޭޖެންޓުންގެ މަސައްކަތްތައް ބަލަހައްޓާ ކޮމިޓީއަށް ހުށަހެޅިދާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް ގިނަވެގެން 15 (ފަނަރަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި، ނިންމުމަށްފަހު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން އަންގަންވާނެއެވެ.

 

247 ވަނަ މާއްދާ - ށަރުތުތައް ފުރިހަމަކުރުމަށް ދެވޭ މުއްދަތު

މިގަވާއިދު ދިވެހިސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ށާއިއުކުރާތާ 90 (ނުވަދިހަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ލޯކަލް ކުރިއަރ އޭޖެންޓުން، މިގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަކޮށް ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކުރަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން މުއްދަތު ހަމަވާއިރު ށަރުތު ފުރިހަމަނުކުރެވޭ ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުންނަށް، ހިދުމަތްދިނުން ހުއްޓާލެވޭނެއެވެ.

 

ހަތަރުވަނަ ބާބު

އޭޖެންޓުންގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ބެލުން

 

248 ވަނަ މާއްދާ - ޕޮއިންޓް ދިނުމާއި ޕޮއިންޓް އުނިކުރުން

ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ އޭޖެންޓުންގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ބެލުމުގެ ގޮތުން، އޭޖެންޓުންނަށް ޕޮއިންޓް ދެވޭނެގޮތާއި، އެޕޮއިންޓް އުނިކުރެވޭނެގޮތް، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ؛

(ހ) އޭޖެންޓުން ރަޖިސްޓަރީކޮށްދެވޭއިރު، ކޮންމެ އޭޖެންޓަކަށްވެސް 100 ޕޮއިންޓް ލިބިދެވޭނެއެވެ. އޭޖެންޓުންގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރަށް ބަލައި ޕޮއިންޓް އުނިކުރެވެމުން ދާނެއެވެ.

(ށ) އޭޖެންޓުންނަށް ލިބޭ ޕޮއިންޓް 50 އަށް ވުރެ ދަށްވެއްޖެނަމަ ބެލެވޭނީ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ދަށްކަމުގައެވެ.

(ނ) އޭޖެންޓުންގެ ޕޮއިންޓް އުނިކުރެވޭނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އުސޫލުންނެވެ.

#	މައްސަލަ	އުނިކުރެވޭ ޕޮއިްނޓް
1.	ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި އޭޖެންޓުންގެ ޒިންމާގެ ގޮތުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމެއް ނުކުރުމުގެ ސަބަބުން، ނުވަތަ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ޒިންމާ އަދާ ނުކުރުމުގެ ސަބަބުން އެކަމެއް އިސްލާހުކުރުމަށް ދެވަނަ ފަހަރު އަންގަންޖެހުން	10 ޕޮއިންޓް
2.	މި މާއްދާގެ (ނ) ގެ 1 ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެންގުމަށްފަހު، ތަކުރާރުކޮށް އަންގަންޖެހުން	ފަހަރަކަށް 10 ޕޮއިންޓް
3.	ކަސްޓަމްސްގެ ހިދުމަތް ހޯދާ 10 ޕޮއިންޓް ފަރާތްތަކާއި ކަސްޓަމްސްއާ ދެމެދު އޮންނަ ގުޅުމަށް ނޭދެވޭ އަސަރެއް ފޯރާފަދަ އަމަލެއް ކުރިކަން ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވުން.	10 ޕޮއިންޓް
4.	ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މަދަނީ މައްސަލައެއް ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެ ނަސޭހަތް ދިނުން.	10 ޕޮއިންޓް
5.	ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މަދަނީ މައްސަލައެއް ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެ ޖޫރިމަނާކުރުން	20 ޕޮއިންޓް
6.	ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޖިނާއީ މައްސަލައެއް ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވުން	35 ޕޮއިންޓް

 

(ރ) މި މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ޕޮއިންޓް އުނިކުރެވިއްޖެނަމަ، އެޕޮއިންޓް އުނިކުރެވުނު ދުވަހުން ފެށިގެން މީލާދީ 1 (އެކެއް) އަހަރު ދުވަހުގެތެރޭގައި އެފަދަ ކުށެއް ތަކުރާރުނުކޮށްފިނަމަ ނުވަތަ އެ ކަމެއް އިސްލާހުކޮށްފިނަމަ، އުނިކުރެވުނު ޕޮއިންޓް އެފަރާތަކަށް އަލުން ލިބިދެވޭނެއެވެ.

 

 

ދިހަވަނަ ބައި

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއާއި ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑު

އެއްވަނަ ބާބު

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް

 

249 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަކީ ރާއްޖެއަށް ގެންނަ މުދަލުގެ ތެރެއިން ޑިއުޓީ ނުދައްކައި ހުންނަ މުދަލާއި، ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތަކުގައި ވިއްކުމަށް ގެންނަ މުދަލާއި، ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށް ނުވަތަ ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓް ކުރުމަށްޓަކައި، ބަހައްޓާމުދާ ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓުމަށް ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށް، ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި ހުންނަ ތަންތަނެވެ.

 

250 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ރަޖިސްޓަރީ ކޮށް ދިނުމުގައި ބަލާނެ މިންގަނޑު

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ގޮތުގައި ހަދާފައިވާ ތަނުގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަ ވާންވާނެއެވެ.

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ގޮތުގައި ހެދޭ ތަނަކީ އެތަނުގައި ބަހައްޓާ މުދާ ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބެހެއްޓޭނެ ފެންވަރަކަށް ހަދާފައިވާ ތަނެއްކަމުގައި ވާންވާނެއެވެ.

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްދެވޭނީ ތަނުގެ ބޮޑުމިނުގައި މަދުވެގެން 25 ސީ.ބީ.އެމް ހުންނަ ތަންތަނެވެ.

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ގޮތުގައި ހެދޭނީ ކަސްޓަމްސްގެ އޮފީސްތައް ހުންނަ ސަރަހައްދުތަކުގައެވެ. މިގޮތުން ހެދޭ ތަނަކީ މީހުން ދިރިއުޅޭ އިމާރާތެއްގައި ހެދިފައިވާ ތަނަކަށް ވެގެންނުވާނެއެވެ.

(ރ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ގޮތުގައި ހަދާފައިވާ ތަންތަނުގެ އެތެރެއާއި ވަށައިގެންވާ ސަރަހައްދުގައި ރޭގަނޑު އެކަށީގެންވާ މިންވަރަށް އަލިކަން ހުންނާނެ ނިޒާމެއް ގާއިމުކުރެވިފައި ހުންނަންވާނެއެވެ.

(ބ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ގޮތުގައި ހަދާފައިވާ ތަންތަނުގެ އެތެރެއާއި އެތަންތަން ވަށައިގެންވާ ސަރަހައްދު މޮނިޓަރކުރެވޭނެހެން ސީ.ސީ.ޓީވީ ހަރުކުރެވި، ސިސްޓަމުގެ އެކްސެސް، ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބޭނެގޮތް ހަމަޖެހިފައި ހުންނަންވާނެއެވެ.

(ޅ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ގޮތުގައި ހަދާފައިވާ ތަނަކީ ވަށައިގެން ފާރު ރާނައި ހިޔާކޮށްފައިވާ އިމާރާތެއްނަމަ، އެތަނުގައި ހަރުކުރެވިފައި ހުންނަ ފެންލައިޓް ހުންނަން ވާނީ މީހަކަށް ނުވަދެވޭ ގޮތަށް ދަނގަޑު ތޭރިޖަހައި ބަންދު ކުރެވިފައެވެ. ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވަދެނިކުމެވުމަށް ހުންނަންވާނީ އެއް ދޮރެވެ.

(ކ) ވަކި ފިނިހޫނުމިނެއްގައި ބަހައްޓަންޖެހޭ ތަކެތި ބެހެއްޓުމަށް ހަދާ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއެއްނަމަ، އެތަންތަން ހުންނަންވާނީ އެފަދަ ތަކެތި ބެހެއްޓުމަށް އެކަށީގެންވާ މިންގަނޑަކަށް ހެދިފައެވެ.

(އ) މުދާ ބަލައި ފާސްކުރެވޭނެ ހުސްޖާގައެއް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ގޮތުގައި ހަދާފައިވާ ތަނާ އިންވެގެން އޮންނަންވާނެއެވެ.

(ވ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ސްޓޮކް ބެލެހެއްޓޭނެ އިލެކްޓްރޯނިކް ނިޒާމެއް އެތަނުގައި ގާއިމުކުރެވިފައި ހުންނަންވާނެއެވެ.

 

251 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ބެހެއްޓުމަށް ހުއްދަ ދެވޭ މުދާ

(ހ) ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުމާއި އަދި ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން ހުއްދަ ކޮންމެ އެއްޗެއް ބެހެއްޓުމަށް ހުއްދަ ދެވޭ މުދާ ބެހެއްޓުމަށްވެސް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއެއް ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވިދާނެއެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް ކެޓަގަރައިޒް ކުރެވޭނެއެވެ.

1. ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތްތަކުން އެފަރާތްތަކުން ހިންގާ ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތަކަށް ގެންނަ މުދާ ބެހެއްޓުމަށް ހާއްސަކޮށް ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ ޑިއުޓީ ފްރީ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް؛
2. ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓް ކުރުމަށް ހާއްސަކޮށް ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ ކޮމާށަލް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް؛
3. ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށް ހާއްސަކޮށް ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވޭ އެކްސްޕޯޓް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް.

(ނ) ބަނގުރާއާއި، އޫރުމަހާއި، އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ތަކެތީގެ ވިޔަފާރި ކުރުމަށް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ރަޖިސްޓަރީކުރެވޭނީ އެފަދަ ތަކެތި ބެހެއްޓުމަށް ސަރުކާރުން ހުއްދަ ކޮށްފައިވާ ސަރަހައްދުތަކުގައެވެ. މި ސަރަހައްދުތަކުގައި މި ގަވާއިދުގެ 7 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިން ފެށިގެން (ދ) އާ ހަމައަށް ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ފުރިހަމަކުރުމަކީ އެ ސަރަހައްދެއް ހިންގާ ނުވަތަ ބަލަހައްޓާ ފަރާތުގެ ޒިންމާއެކެވެ.

 

252 ވަނަ މާއްދާ - ހިންގާ ފަރާތުގެ ޒިންމާ

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތްތަކުގެ މަސްއޫލިއްޔަތާއި ޒިންމާ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

(ހ) ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާގޮތުގެމަތިން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގުން؛

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ނުވަތަ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިމެނޭ ސަރަހައްދުގައި ކަސްޓަމްސްއާ ގުޅުންހުރި ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު އަމަލެއް ހިންގާކަން ނުވަތަ ހިންގައިފިކަން ނުވަތަ ހިންގަން އުޅޭކަން އެނގިއްޖެނަމަ، ވީއެންމެ އަވަހަކަށް އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އެންގުން؛

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވެއްދުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަ ދީފައިވާ މުދާ ފިޔަވައި އިތުރު އެއްވެސް މުދަލެއް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ނުވެއްދުން؛

(ރ) މުދާ ކްލިއަރކުރުމުގެ ތެރޭގައި ނުވަތަ މުދާ ދޫކުރެވޭ ފަހުން އެ މުދަލަކާ ގުޅޭގޮތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ލިޔުންތަކުން ނުވަތަ ދީފައިވާ މައުލޫމާތަކުން ފާހަގަކުރެވޭ މައްސަލައަކާ ގުޅިގެން އެ މުދަލަށް އިތުރަށް ފައިސާއެއް ދައްކަންޖެހިއްޖެނަމަ، އެކަން ކަސްޓަމްސްއިން އަންގާތާ 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެތެރޭގައި އެ ފައިސާއެއް ދެއްކުން؛

(ބ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ސަރަހައްދަށް ވަދެނިކުމެވުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ފާސް ދޫކޮށްފައިވާ މީހަކު ކުންފުނިން ވަކިވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ނިޔާވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ ފާސް ގެއްލިއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ހަލާކުވެއްޖެނަމަ އެކަމެއް ހިނގާ ދުވަހުން ފެށިގެން 03 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދިނުން؛

(ޅ) ކަސްޓަމްސްއާއެކު މުއާމަލާތު ކުރުމަށް އައްޔަންކޮށްފައިވާ ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިއެއް ބަދަލުވެއްޖެނަމަ ބަދަލުވާ ދުވަހުން ފެށިގެން 03 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދިނުން؛

(ކ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުރި މުދާ ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަން ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި ބަލައި ފާސްކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުން؛

(އ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި މުދާ ބަހައްޓަންވާނީ އެކި އައިޓަމްތައް ވަކިވަކިން ބެލޭނެގޮތަށް އަދި ވަދެނިކުމެވުމަށް ފަސޭހަވާނެގޮތަކަށެވެ؛

(ވ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދާ ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބެލެހެއްޓުން؛

(މ) އެކި ބަނދަރުތަކުން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވެއްދުމަށް ގެންނަ މުދާ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ގެނައުމުގައި، ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބެލެހެއްޓުން؛

(ފ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވައްދާ މުދަލާއި، އެ ތަނުން ނެރޭ މުދަލުގެ މައުލޫމާތު ބަލަހައްޓާ ބިންކާޑަށް އުނިއިތުރު ނުގެނައުމާއި ބިންކާޑު ނުގެއްލޭނެހެން ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބެލެހެއްޓުން؛

(ދ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދަލުގެ ސްޓޮކް ލިސްޓް ކޮންމެ 06 މަހަކުން އެއްފަހަރު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުން؛

(ތ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް މުދާ ވެއްދުމުގައި ނުވަތަ މުދާ ނެރުމުގައި ނުވަތަ މުދާ ބަހައްޓާފައި ހުންނަ ހުރުމުގައި މުދަލަށް ގެއްލުމެއްލިބި ނުވަތަ މުދަލެއް މަދުވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ މުދަލެއް ވަގަށް ނަގައިފިނަމަ، އެކަން ވީއެންމެ އަވަހަކަށް ކަސްޓަމްސްއަށް އެންގުން؛

(ލ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްފައިވާ ތަނެއް ހަލާކު ވެއްޖެނަމަ، އެކަން ވީއެންމެ އަވަހަކަށް ކަސްޓަމްސްއަށް އެންގުން؛

(ގ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުންނާއި އެ ފަރާތުން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ސަރަހައްދަށް ވަދެނިކުމެވުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ މުވައްޒަފަކުވެސް، ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ ބަނގުރަލާއި އޫރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ބާވަތްތައް ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ދިނުން ނުވަތަ ވިއްކުން؛

(ޏ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި ހުންނަ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްތައް ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނުގައި ހުންނަ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްތައް ހުޅުވިފައި ހުންނަ ކޮންމެ ވަގުތެއްގައި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުގެ މުވައްޒަފަކާއި ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރަކު އެތަނުގައި ހުންނަންވާނެއެވެ؛

(ސ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ކޮންމެ ދޮރެއްގައި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުގެ ތަޅަކާއި ކަސްޓަމްސްގެ ތަޅެއް ލެވިފައި ހުންނަންވާނެއެވެ؛

(ޑ) ވަކި ފިނިހޫނުމިނެއްގައި ބަހައްޓަންޖެހޭ ކާބޯތަކެތި އެފަދަ މުދާ ބެހެއްޓުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ފިނިހޫނުމިނެއްގައި ބެހެއްޓުން.

 

253 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުގެ މައުލޫމާތު ބަދަލުވުން

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވަނީ ކުންފުންޏެއްގެ ނަމުގައި ކަމަށްވާނަމަ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުގެ މައުލޫމާތު ބަދަލުވުން އެކުންފުންޏެއްގެ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ބަދަލުވެއްޖެނަމަ އެ މައުލޫމާތު ބަދަލުވި ދުވަހުން ފެށިގެން 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި، އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދޭންވާނެއެވެ.

(ހ) ކުންފުނީގެ މިލްކުވެރިކަން ބަދަލުވުން.

(ށ) ކުންފުނީގެ ނަން ބަދަލުވުން.

(ނ) ކުންފުނީގެ އެޑްރެސް ބަދަލުވުން.

 

254 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ބެހެއްޓޭނެ ތަކެތި

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ބެހެއްޓޭނީ، ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ރަޖިސްޓަރީއާއެކު ކަސްޓަމްސްއިން ދޭ ލިޔުމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަކެއްޗެވެ.

 

255 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ފީ ދެއްކުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށްފަހު، މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 36 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކޮންމެ މަހަކު ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ފީ ދައްކަންވާނެއެވެ.

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ފީ، ކޮންމެ މީލާދީ މަހެއްގެ 10 ވަނަ ދުވަހުގެ ކުރިން ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކައި ނިންމަންވާނެއެވެ. މިމުއްދަތުގެ ފަހުން، އެމަހުގައި އެމަހުގެ ފީ ދައްކާނަމަ، ފީ ބަލައިގަނެވޭނީ އިތުރަށް ހިނގާ ކޮންމެ ދުވަހަކަށް 50 (ފަންސާސް) ރުފިޔާގެ ޖޫރިމަނާއަކާ އެކުގައެވެ. މަސް ނިމޭއިރު، ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ފީ ދައްކާފައިނުވާ ފަރާތްތަކަށް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއާ ގުޅިގެން ދެވޭ އެއްވެސް ހިދުމަތެއް ނުދެވޭނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގައިވާ މުއްދަތުގައި ފީ ދައްކާފައި ނުވާނަމަ، ޖެހިގެން އަންނަ މަހުގެ ތެރޭގައި ފީ ބަލައިގަނެވޭނީ ބުނެވިދިޔަ މަހުގައި އިތުރަށް ހިނގާ ކޮންމެ ދުވަހެއް ހިމެނޭގޮތުން 100 (ސަތޭކަ) ރުފިޔާގެ ޖޫރިމަނާއަކާ އެކުގައެވެ. މި މުއްދަތުގައިވެސް ދައްކާފައިނުވާނަމަ، ތިންވަނަމަހުގައި ބަލައިގަނެވޭނީ އިސްވެދެންނެވި މުއްދަތުގައި ހިނގާ ކޮންމެ ދުވަހެއް ހިމެނޭގޮތުން، ފީ ދެއްކުމާހަމައަށް ހިނގާ ކޮންމެ ދުވަހަކަށް 150 (ސަތޭކަ ފަންސާސް) ރުފިޔާގެ ޖޫރިމަނާއަކާ އެކުގައެވެ.

(ރ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ފީ ނުދައްކާތާ މީލާދީގޮތުން 3 (ތިނެއް) މަސްދުވަސް ވެއްޖެނަމަ އެފަރާތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގުމުގެ ރަޖިސްޓަރީ ބާތިލުކުރެވޭނެއެވެ.

 

256 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއާ މުއާމަލާތް ކުރުން

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއާ މުއާމަލާތް ކުރަންވާނީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުންނެވެ. އަދި ވެރިފަރާތުން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، ވެރިފަރާތުގެ ބަދަލުގައި މުއާމަލާތްކުރުމަށް މި ގަވާއިދުގެ 9 ވަނަ ބައިގެ އެއްވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިއެއް އައްޔަން ކުރެވިދާނެއެވެ.

 

257 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ބޮންޑު ކީޕަރުން ހަމަޖެއްސުން

ކަސްޓަމްސްގައި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށްފަހު، ރަޖިސްޓަރީ ދޫކުރެވޭތާ 10 (ދިހައެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި، އެ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް މަދުވެގެން 01 (އެކެއް) ބޮންޑު ކީޕަރު ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް މުދާ ވެއްދުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ، ކަސްޓަމްސްގައި ބޮންޑު ކީޕަރަކު ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށްފަހުގައެވެ.

 

258 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑުކީޕަރުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމުގައި ބަލާނެ މިންގަނޑު

(ހ) ބޮންޑު ކީޕަރުންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްދެވޭނީ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވާ މީހުންނެވެ.

1. ދިވެހިބަހުން ނުވަތަ އިނގިރޭސިބަހުން ލިޔެކިޔަން އެނގުން؛
2. މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރުމާއި، އެތަކެތީގެ ވިޔަފާރިކުރުމުގެ މައްސަލައެއް ށަރީއަތަށް ސާބިތުވެފައިވާނަމަ، ހުކުމް ތަންފީޒްކޮށް ނިމުނުތާ ނުވަތަ އެ ހުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު މައާފުކުރެވުނުތާ 03 (ތިނެއް) އަހަރު ވެފައިވުން؛
3. ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޖިނާއީ މައްސަލައެއް ށަރީއަތަށް ސާބިތުވެ ބާރަ މަސްދުވަހަށްވުރެ ދިގުމުއްދަތެއްގެ ހުކުމެއް ކޮށްފައިވާނަމަ އެ ހުކުމް ތަންފީޒްކޮށް ނިމުނުތާ، ނުވަތަ އެހުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު މާފުކުރެވުނުތާ 01 (އެކެއް) އަހަރު ވެފައިވުން؛

(ށ) ބޮންޑު ކީޕަރުންގެ ގޮތުގައި ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކުރެވޭ މީހުންނަށް، ކަސްޓަމްސްއިން ފާހެއް ދޫކުރަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތަކަށް، އަގަކާނުލައި، އަހަރަކު 05 (ފަހެއް) ފާސް ދޫކުރެވޭނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަދަދަށްވުރެ އިތުރަށް ހަދާ ފާހާއި، ގެއްލިގެން ނުވަތަ ހަލާކުވެގެން ހަދާ ފާހަށް މި ގަވާއިދުގެ 36 ޖަދުވަލު ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފީ ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކަންވާނެއެވެ.

(ރ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުގެ ނަމުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވިފައިވާ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ އަދަދާއި ތަނުގައި ހުރި މުދަލުގެ އަދަދަށް ބެލުމަށްފަހު، ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ބޮންޑު ކީޕަރުން އިތުރުކޮށް ދެވޭނެއެވެ.

 

259 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑު ކީޕަރުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް ހުށަހެޅުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގައި ބޮންޑު ކީޕަރުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 22 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބޮންޑު ކީޕަރުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް އެދޭ ފޯމު؛
2. ކުންފުނިން އެމުވައްޒަފަކަށް ވަޒީފާ ދިންކަމުގެ ލިޔުން؛
3. މި ގަވާއިދުގެ 258 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގެ 2 ވަނަ ނަންބަރާއި 3 ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް އެ މީހެއްގެ ކިބައިގައި ފުރިހަމަވާކަން އެނގޭނެ، ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތުގެ ލިޔުން؛
4. ޕާސްޕޯޓްސައިޒުގެ 2 ފޮޓޯ (ނެގިތާ 3 މަސް ހަމަނުވާ)؛
5. ބިދޭސީއެއްނަމަ، އެގައުމެއްގެ އެމްބަސީން އެންޑޯޒްކޮށްފައިވާ އެ މީހެއްގެ ކުށުގެ ރިކޯޑު ނުވަތަ ޕޮލިސް ރިޕޯޓް؛

(ށ) ބޮންޑްކީޕަރުގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ މީހަކީ މި ގަވާއިދުގެ 259 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަވާ މީހަކަށްވާނަމަ ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ދުވަހުން ފެށިގެން 7 (ހަތެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މީހަކު ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށް ފާސް ދޫކުރަންވާނެއެވެ. އަދި އެމީހަކީ މިގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަނުވާ މީހަކަށްވާނަމަ ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ދުވަހުން ފެށިގެން 7 (ހަތެއް) ދުވަހުގެތެރޭގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް ހުށަހެޅި ފަރާތަށް އެކަން އަންގަންވާނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތީން ބޮންޑު ކީޕަރުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ފަރާތްތައް ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށް ފާސް ދޫކުރެވޭނީ ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްދެވޭ މީހާގެ މުއްދަތު ހަމަނުވާ ދިވެހިރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑު ގެނައުމުންނެވެ. އަދި އެމީހަކީ ބިދޭސީއެއްނަމަ އެ މީހެއްގެ މުއްދަތު ހަމަނުވާ ވާރކް ޕާމިޓުގެ އަސްލު ނުވަތަ ވާރކް ޕާމިޓް ކާޑު ގެނައުމުންނެވެ.

(ރ) ބޮންޑުކީޕަރުން، ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި އުޅޭއިރު، ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކޮށްފައިވާ ފާސް ފެންނަގޮތަށް ހަރުކޮށްފައި ހުންނަންވާނެއެވެ.

 

260 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް މުދާ ވެއްދުމާއި، އެ ތަނުން މުދާ އިމްޕޯޓް ކުރުމުގެ ހުއްދަ ދިނުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށްފަހު އެތަންތަނަށް މުދާ ވެއްދުމާއި އެތަންތަނުން މުދާ އިމްޕޯޓް ކުރުމުގެ ހުއްދަ ދެވޭނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން ފުރިހަމަކުރުމުންނެވެ.

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށްފަހު، ހިންގާ ފަރާތަށް ރަޖިސްޓަރީ ހަވާލުކުރެވޭތާ 05 (ފަހެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވުނު ތަނުގެ ބޭރުގައި، އަކުރު ބޯލްޑުކޮށް، ސައިޒު 6 (ހައެއް) އިންޗިއަށް ވާވަރަށް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ރަޖިސްޓަރީ ނަންބަރާއި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ނަން ދިވެހިބަހުންނާއި އިނގިރޭސިބަހުން ލިޔެ ހަރުކުރަންވާނެއެވެ.

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވެއްދުމަށް ގެންނަ މުދާ ރާއްޖެއަށް ގެނައުމުގެ ކުރިން މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ނަމުގައި މުދާ އިމްޕޯޓް ކުރުމުގެ ހުއްދަ ނެގުމަށްފަހު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ރ) ބަނގުރަލާއި، އޫރުމަހާއި، އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ތަކެތި ބަހައްޓާ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްތައް ރަޖިސްޓަރީކޮށް، އެ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްތަކަށް މުދާ ވެއްދުމުގެ ކުރިން، އެފަދަ ތަކެތި ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓް ކުރުމާއި ވިއްކުމުގެ ހުއްދަ މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ނެގުމަށްފަހު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

261 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް މުދާ ވެއްދުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ބެހެއްޓުމަށް ރާއްޖެއަށް ގެންނަ މުދަލުގެ އެންމެހައި ލިޔުންތައް ހުންނަންވާނީ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ނަމުގައި ކޮންސައިން ކުރެވިފައެވެ.

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް މުދާ ވެއްދޭނީ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ނަމުގައި މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ހުއްދަ ނަގައި، ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށްފަހުގައެވެ.

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް މުދާ ވެއްދޭނީ ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރަކާއި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ބޮންޑު ކީޕަރެއްގެ ހާޒިރުގައި ޑިކްލަރޭށަނާއި މުދަލާއި ދިމާވޭތޯ ޗެކުކުރުމަށް ފަހުގައެވެ.

(ރ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވައްދާ ހުރިހާ މުދަލެއް ބިންކާޑުގައި ލިޔެ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން ސްޓޮކް އަޕްޑޭޓްކޮށް ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ.

(ބ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް މުދާ ވެއްދުމަށްޓަކައި، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން؛
2. އަގު ފާސްކޮށްފައިވާ މުދަލުގެ ކޮމާށަލް އިންވޮއިސް
3. މުދަލުގެ އެއަރވޭ ބިލް ނުވަތަ ބިލް އޮފް ލޭޑިންގ؛
4. މުދަލުގެ ޕެކިންގ ލިސްޓް؛
5. މުދަލުގެ ޑެލިވަރީ އޯޑަރ.

 

262 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވެއްދުމަށް ގެންނަ މުދަލުގެ އުނިއިތުރު ފާހަނގަކުރެވުން

(ހ) އެކި ބަނދަރުތަކުން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވެއްދުމަށް ގެންނަ މުދަލުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ތަޅައިގެންގޮސްފައި ނުވަތަ ހަލާކުވެފައި، ނުވަތަ ލީކުވެފައި ހުންނަ ފުޅި ނުވަތަ ދަޅު ފަދަ ތަކެއްޗާއި ހުށަހަޅާ ލިޔުންތަކަށްވުރެ މަދުވާ ތަކެއްޗަކީ، ބަނދަރުގައި ހުއްޓާ ނުވަތަ ބަނދަރުގައި މުދާ ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ހުއްޓާ ދިމާވި ކަމެއްކަން ބަޔާންކޮށް އެ މުދާ ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުގެ ލިޔުމެއް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅައިފިނަމަ، އެ މުދަލަށް ދައްކަންޖެހޭ ޑިއުޓީ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން ދައްކާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުން ހުށަނާޅައިފިނަމަ، އެ އެއްޗަކަށް ދައްކަންޖެހޭ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން ދައްކަންވާނެއެވެ.

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވެއްދުމަށް ގެންނަ މުދަލުގެ ތެރޭގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ޑިކްލެއަރނުކުރާ މުދާ ހުރިނަމަ، އެފަރާތް މި ގަވާއިދުގެ 19 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެއެވެ.

 

263 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށްގައި ހުންނަ މުދާ ދޫކުރުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވައްދާފައި ހުންނަ މުދާ ދޫކުރެވޭނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބޭނުންތަކަށެވެ.

1. ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓް ކުރުމަށް؛
2. ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށް ނުވަތަ ރީ-އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށް؛
3. މުދާ ފޮނުވި ފަރާތަށް އަނބުރާ ފޮނުވާލުމަށް؛
4. ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތަކަށް ގެންދިއުމަށް؛
5. ށިޕްސްޓޯރުގެ ގޮތުގައި އުޅަނދުފަހަރަށް ގެންދިއުމަށް.
6. އެއް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއިން އަނެއް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ބަދަލުކުރުމަށް؛
7. މުއްދަތު ހަމަވުމުގެ ސަބަބުން، ނުވަތަ ހަލާކުވުމުގެ ސަބަބުން މުދާ ނައްތާލުމަށް.

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ ބަނގުރަލާއި، އޫރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ތަކެތި ޑިޕްލޮމެޓިކް ފަރާތްތަކަށް ދޫކުރާނީ އެފަރާތެއްގެ ނަމުގައި އެފަދަ ތަކެތި ގެނައުމާއި ބޭނުންކުރުމުގެ ހުއްދަ މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ނެގުމަށްފަހު، ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުންނެވެ.

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއިން މުދާ ނެރެވޭނީ ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރަކާއި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ބޮންޑު ކީޕަރެއްގެ ހާޒިރުގައި ޑިކްލަރޭށަނާއި މުދަލާއި ދިމާވޭތޯ ޗެކުކުރުމަށް ފަހުގައެވެ.

(ރ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއިން ނެރޭ ހުރިހާ މުދަލެއް ބިންކާޑުގައި ލިޔެ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން ސްޓޮކް އަޕްޑޭޓްކޮށް، ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ.

 

264 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ އިމްޕޯޓްކުރުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއިން މުދާ އިމްޕޯޓް ކުރުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން؛
2. މުދާ އިމްޕޯޓްކުރުމުގެ ހުއްދަ؛
3. މުދަލުގެ އަގު ސީ.އައި.އެފް އުސޫލުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިންވޮއިސް؛
4. ބަނގުރަލާއި، އޫރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ތަކެތިނަމަ އެފަދަ ތަކެތި އިމްޕޯޓް ކުރުމާއި، ވިއްކުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ދޫކޮށްފައިވާ ހުއްދަ.

(ށ) ޓޫރިސްޓް އުޅަނދުފަހަރަށް މުދާ ދޫކުރެވެނީ މުދާ އިމްޕޯޓް ކުރާ އުސޫލުން ކަމަށްވާތީ، އެފަދަ ފަރާތްތަކަށްވެސް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދާ ދޫކުރެވޭނީ މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ހުށަހެޅުމުންނެވެ.

(ނ) ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކުރެވޭ ބަނގުރާއާއި ބަނގުރާ އެކުލެވޭ ތަކެއްޗާއި، އޫރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ތަކެތި، ލިބެންވީ ފަރާތަށް އެތަކެތި ލިބިއްޖެނަމަ އެ ތަކެތި ލިބުނުކަން ކަސްޓަމްސްއިން އެ ތަކެތި ދޫކުރާތާ 72 (ހަތްދިހަ ދޭއް) ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި، އެ ތަކެތި ލިބެންވީ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ. އަދި 72 (ހަތްދިހަ ދޭއް) ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި އެ ތަކެތި ނުލިބޭނަމަ 72 (ހަތްދިހަ ދޭއް) ގަޑިއިރު ހަމަވާ ވަގުތުން ފެށިގެން، 01 (އެކެއް) ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި، ކަސްޓަމްސް ޕޯޓަލް މެދުވެރިކޮށް އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

(ރ) ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކުރެވޭ ބަނގުރަލާއި، ބަނގުރާ އެކުލެވޭ ތަކެއްޗާއި، އޫރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ތަކެތި ލިބެންވީ ފަރާތަށް އެ ތަކެތި ލިބުނީ 72 (ހަތްދިހަ ދޭއް) ގަޑިއިރު ފަހުންކަމުގައިވާނަމަ، އެ ތަކެތި ލިބޭ ވަގުތުން ފެށިގެން 01 (އެކެއް) ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި ކަސްޓަމްސް ޕޯޓަލް މެދުވެރިކޮށް އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

(ބ) މި މާއްދާގެ (ނ) އާއި (ރ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އެ ތަކެތި ލިބެންވީ ފަރާތަށް ތަކެތި ނުލިބޭނަމަ ނުވަތަ އެއްވެސް ހާލަތެއް ދިމާވެގެން، ކަސްޓަމްސް ޕޯޓަލް މެދުވެރިކޮށް އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އެންގޭނެގޮތެއް ނެތްނަމަ، ކަސްޓަމްސްއިން އެ މުދާ ދޫކުރި ވަގުތުން ފެށިގެން 72 (ހަތްދިހަ ދޭއް) ގަޑިއިރު ހަމަވުމުގެ ކުރިން އީމެއިލުން ނުވަތަ ލިޔުމުން ކަސްޓަމްސްއަށް އެކަން އަންގަންވާނެއެވެ.

(ޅ) މި މާއްދާގެ (ނ) އާއި (ރ) އާއި (ބ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އެ ތަކެތި ލިބެންވީ ފަރާތުން، އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަނާޅައިފިނަމަ، އެ ތަކެތި ލިބެންވީ ފަރާތް 10,000 (ދިހަ ހާސް) ރުފިޔާއިން ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެއެވެ. އަދި އެ މުއްދަތަށްފަހު އިތުރަށް ހިނގާ ކޮންމެ ގަޑިއެއްގެއިރަކަށް، 135 (އެއްސަތޭކަ ތިރީސް ފަހެއް) ރުފިޔާއިން އެ ތަކެތި ލިބެންވީ ފަރާތް ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެއެވެ. މިގޮތުން ޖޫރިމަނާ އެންމެ ގިނައިން ނެގޭނީ 666 ގަޑިއިރަށެވެ.

(ކ) މި މާއްދާގެ (ނ) އާއި (ރ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަނާޅާ ފަރާތްތަކުގެ ބަނގުރަލާއި، ބަނގުރާ އެކުލެވޭ ތަކެއްޗާއި އޫރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ތަކެތީގެ ޑިކްލަރޭށަން ނިންމައިދެވޭނީ، އެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުންނެވެ.

(އ) ބަނގުރަލާއި ބަނގުރާ އެކުލެވޭ ތަކެއްޗާއި، އޫރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ތަކެތި ދޫކުރި ގޭޓްފާސް ގެއްލިއްޖެނަމަ، އަލުން ގޭޓްފާސް ހަދައިދެވޭނީ -/500 (ފަސްސަތޭކަ) ރުފިޔާގެ ޖޫރިމަނާއަކާ އެކުގައެވެ.

 

265 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރުން ނުވަތަ ރީ-އެކްސްޕޯޓްކުރުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށް ނުވަތަ ރީ-އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން؛
2. އެކްސްޕޯޓް ކުރުމުގެ ހުއްދަ؛
3. މުދަލުގެ އަގު އެފް.އޯ.ބީ ޓާރމުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިންވޮއިސް؛
4. މުދާ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ދޫކޮށްފައިވާ ހުއްދަ.

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވައްދާފައިހުރި މުދަލެއް، އެ މުދާ ފޮނުވި ފަރާތަށް އަނބުރާ ފޮނުވާލެވޭނީ ސަބަބު ބަޔާންކޮށް ކަސްޓަމްސްއަށް ލިޔުމުން ހުށަހަޅައި ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދަ ލިބިގެންނެވެ. މިފަދަ މުދާ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއިން ނެރުމަށްވެސް މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

266 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީ ހިލޭ ފަރާތްތަކަށް މުދާ ގެންދިއުން

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއިން ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތަކަށް މުދާ ގެންދިއުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ހ) މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން؛

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއިން ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައަށް މުދާ ގެންދިއުމަށް ހަދާފައިވާ ޕާޗޭސް އޯޑަރ.

 

267 ވަނަ މާއްދާ - ށިޕް ސްޓޯރގެ ގޮތުގައި މުދާ ދޫކުރުން

(ހ) ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރަށް ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއިން މުދާ ގެންދިއުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން؛
2. މުދަލުގެ އަގު ސީ.އައި.އެފް ޓާރމުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިންވޮއިސް؛
3. ބަނގުރަލާއި އޫރުމަހާއި، އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ތަކެތިނަމަ، އެފަދަ ތަކެތި އިމްޕޯޓް ކުރުމާއި ވިއްކުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ދޫކޮށްފައިވާ ހުއްދަ.

(ށ) ށިޕް ސްޓޯރސްގެ ގޮތުގައި ތަކެތި ދޫކުރެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ އެއްވަނަ ބައިގެ 4 ވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.

 

268 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ ބަދަލު ކުރުން

އެއް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއިން އަނެއް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ބަދަލުކުރެވޭނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އުސޫލާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.

(ހ) މުދާ ޓްރާންސްފަރ ކުރެވޭނީ އެއްފަރާތެއްގެ ނަމުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްފައި ހުންނަ ޑިއުޓީ ފްރީ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަކުން ކޮމާށަލް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަކަށް ނުވަތަ ކޮމާށަލް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަކުން ޑިއުޓީ ފްރީ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަކަށެވެ.

(ށ) އެއްފަރާތެއްގެ ނަމުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައި ހުންނަ ޑިއުޓީ ފްރީ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަކުން އެފަރާތުގެ ނަމުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކޮމާށަލް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަކަށް މުދާ ބަދަލު ކުރިނަމަވެސް، އެ މުދަލަކީ ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރުން މަނާ މުދަލެއްނަމަ އެ މުދަލެއް ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

(ނ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތަކަށް ވައްދާފައި ހުންނަ މުދާ އެއްވެސް ސަބަބަކާހުރެ އަނބުރާ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަކަށް ނުވެއްދޭނެއެވެ.

(ރ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދާ ޓްރާންސްފަރ ކުރުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން
2. މުދަލުގެ އިންވޮއިސް

 

369 ވަނަ މާއްދާ - މުއްދަތު ހަމަވުމުން ނުވަތަ ހަލާކުވާ މުދާ ނައްތާލުން

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދާ މުއްދަތު ހަމަވުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ހަލާކުވުމުގެ ސަބަބުން ނައްތާލެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ 14 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.

 

270 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދަލަށް ޑިއުޓީ ދެއްކުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދަލުގެ ޑިއުޓީ ދައްކަންވާނީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނެވެ. ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތަކީ ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށް ލައިސަންސް ލިބިފައިވާ ފަރާތެއްނަމަ، އެފަރާތަކަށް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދަލުގެ ޑިއުޓީ ދެއްކޭނެއެވެ.

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދާ އެތަނަށް ވެއްދުމުގައި ނުވަތަ އެ ތަނުން ނެރުމުގައި ނުވަތަ އެތަނުގައި ހުންނަ ހުރުމުގައި މުދަލަށް ގެއްލުމެއް ލިބި ނުވަތަ ހަލާކުވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ އެ މުދާ މަދުވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ އެ މުދާ ވަގަށް ނަގައިފިނަމަ، ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން އެ މުދަލަށް އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ދައްކަންވާނެއެވެ.

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދާ ދޫކުރެވޭ ފަހުން ކަސްޓަމްސްއިން ބަލާ ބެލުންތަކުން އެ މުދަލުގެ ސްޓޮކް މަދުވެގެން ނުވަތަ އެނޫން ގޮތަކުންވެސް އެ މުދަލަކަށް އިތުރަށް ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭކަމަށް ފާހަގަކުރެވިއްޖެނަމަ، އެ ފައިސާ ދެއްކުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން އަންގާ ދުވަހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން އެ ފައިސާ ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކައި ނިންމަންވާނެއެވެ.

(ރ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދާ ދޫކުރެވޭ ފަހުން ކަސްޓަމްސްއިން ބަލާ ބެލުންތަކުން އެ މުދަލަކަށް އިތުރަށް ޑިއުޓީ ނެގިފައިވާކަމަށް ފާހަގަކުރެވިއްޖެނަމަ، މިގަވާއިދުގެ 7 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ މުދަލަށް އިތުރަށް ނެގިފައިވާ ޑިއުޓީ ކަސްޓަމްސްއިން ރިފަންޑްކޮށްދޭންވާނެއެވެ.

(ބ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދާ ދޫކުރުމުގައި ތަފާތު އައިޓަމެއް ދޫކުރެވުމުގެ ސަބަބުން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ސްޓޮކް އިތުރުވެއްޖެނަމަ، އެ މުދަލުގެ ސްޓޮކް އަލުން ޗެކުކޮށް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވައްދާމުދަލަށް ފުރިހަމަކުރަންޖެހޭ، ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ނިންމުމަށްފަހު، ސްޓޮކް ހަމަކުރަންވާނެއެވެ.

(ޅ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް މުދާ ވައްދާފަހުން، މުދަލެއްގެ ސްޓޮކް އިތުރުވާ ކަމަށް ނުވަތަ ދިމާނުވާކަމަށް ފާހަގަ ކުރެވިއްޖެނަމަ އެ މުދަލެއް އެންމެފަހުން ވެއްދި ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަނާއި މުދަލާ ދިމާވޭތޯ އެ މުދަލުގެ މުޅި ސްޓޮކް އަލުން ޗެކުކުރަންވާނެއެވެ.

(ކ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވައްދާ އެއްވެސް މުދަލެއް، އެ ތަނުން ނުނެރެ 1 (އެކެއް) އަހަރު ދުވަސް ހަމަވެއްޖެނަމަ އެ މުދަލަށް އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ދައްކަންވާނެއެވެ.

(އ) އިންސާނީ ބާރު ނުފޯރާ ހާއްސަ ހާލަތެއްގެ ސަބަބުން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދަލަށް ގެއްލުމެއް ލިބިއްޖެނަމަ، ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން އެ މުދަލަށް ޑިއުޓީ ދައްކާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ.

 

271 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހަދާފައިހުރި ފަރާތާއި، އެތަން ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްދެވޭ ފަރާތާ ދެމެދު މައްސަލަ ޖެހުން

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހަދާފައިހުންނަ ތަނުގެ ވެރިފަރާތާއި، އެތަން ރަޖިސްޓަރީކޮށްދެވޭ ފަރާތާ ދެމެދު ޖެހޭ އެއްވެސް މައްސަލައެއްގައި ކަސްޓަމްސްގެ ދައުރެއް ނޯންނާނެއެވެ. އަދި އެފަދަ މައްސަލައެއްގެ ސަބަބުން އެ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއެއްގައި ބަހައްޓާފައިހުންނަ މުދާ ނުވަތަ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވެއްދުމަށް ގެންދާ މުދާ ގެއްލިއްޖެނަމަ، ނުވަތަ އެ މުދަލަށް ގެއްލުމެއް ލިބިއްޖެނަމަ އެ މުދަލަށް ދައްކަންޖެހޭ ޑިއުޓީ އެ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން ދައްކަންވާނެއެވެ.

 

272 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްތަކުން ބަނގުރަލާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ބާވަތްތައް ގެންދިއުމަށް ހަވާލުވާ ފަރާތްތަކުގެ ޒިންމާ

(ހ) ބަނގުރަލާއި އޫރުމަސް ގެންގުޅުމުގެ ހުއްދަ އޮންނަ ފަރާތްތަކަށް ބަނގުރަލާއި ބަނގުރާ އެކުލެވޭ ތަކެއްޗާއި، އޫރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ތަކެއްޗާ ހަވާލުވާން ކަސްޓަމްސްއަށް ނާދެވޭ ހާލަތްތަކުގައި އެ ތަކެތި ގެންދިއުމަށް ހަވާލު ކުރެވޭނީ، ތަކެތި ހަވާލުކުރުމަށް އެ ތަކެތި ލިބެންވީ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގާފައިވާ ފަރާތަކަށެވެ.

(ށ) ބަނގުރަލާއި އޫރުމަސް ގެންގުޅުމުގެ ހުއްދަ އޮންނަ ފަރާތްތަކަށް ގެންދާ ބަނގުރަލާއި ބަނގުރާ އެކުލެވޭ ތަކެއްޗާއި އޫރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ތަކެތި އެ ތަކެތި ގެންދަންޖެހޭ ތަންތަނަށް ގެންދިއުމަށް ހަވާލުވާ ފަރާތްތަކުން ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ކުރުމަކީ ކުށެކެވެ.

1. ބަނގުރާއާއި އޫރުމަހާއި، އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ބާވަތްތައް ގެންދަންޖެހޭ ތަން ފިޔަވައި އެހެން ތަނަކަށް ގެންދިއުން (އެހެން ނަމަވެސް އެ ފަދަ މުދާ ހިފައިގެން ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރު ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދައާއެކު، އެހެންތަނަކަށް ވަގުތީގޮތުން ކައިރިކުރުމަށް މި މާއްދާ ހުރަހެއް ނާޅައެވެ.)
2. ބަނގުރަލާއި އޫރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ބާވަތްތައް ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ބޭނުންކުރުން ނުވަތަ ދިނުން ނުވަތަ ވިއްކުން.

(ނ) ބަނގުރަލާއި އޫރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ބާވަތްތައް ގެންދަންޖެހޭ ތަނަކަށް ގެންދިއުމުގައި، އިންސާނީ ބާރު ނުފޯރާފަދަ ހާއްސަ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދައާއެކު އެ ތަކެތި ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަކުރާ ތަނަކަށް ގެންދެވިދާނެއެވެ ނުވަތަ އެހެން އުޅަނދަކަށް ބަދަލުކުރެވިދާނެއެވެ.

 

273 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހަލާކުވެ މަރާމާތުކުރަންޖެހުން 

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއެއްގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްފައިވާ ތަނެއް ނުވަތަ ކޮންޓެއިނަރެއް ހަލާކުވެއްޖެނަމަ އެ ތަނެއް މަރާމާތުކުރުމަށް މުއްދަތެއް ދިނުމަށްފަހު އެކަން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން އަންގަންވާނެއެވެ.

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ތަން ނުވަތަ ކޮންޓެއިނަރުގެ ދޮރުފަތް ހަލާކުވެ ތަޅުނުލެވުމާއި، ކޮންޓެއިނަރ ހަލާކުވެ ފޫވެއްޓުން ފަދަ ކަންކަން ބެލެވޭނީ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހަލާކުވުންކަމުގައެވެ.

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް މަރާމާތު ކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޭ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި، ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް މަރާމާތުކޮށް ނުނިމިއްޖެނަމަ އެގޮތަށް ދިމާވާންޖެހުނު ސަބަބު ކަސްޓަމްސްއިން ބެލުމަށްފަހު ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް މަރާމާތުކުރުމަށް ގިނަވެގެން 3 (ތިނެއް) މަސްދުވަހުގެ މުއްދަތެއް ދެވިދާނެއެވެ. މިމުއްދަތުގެ ތެރޭގައި މަރާމާތުކޮށް ނުނިމިއްޖެނަމަ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ހިދުމަތް ދިނުން މެދުކަނޑާލެވޭނެއެވެ.

 

274 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ އޯނަރށިޕް ބަދަލުކުރުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން އެ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ އޯނަށިޕް އެހެން ފަރާތަކަށް ބަދަލުކުރަން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، އޯނަށިޕް ބަދަލުކުރެވޭ ފަރާތް މި ގަވާއިދުގެ 16 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާއިރު، ކުރިން އެ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއެއް ހިންގި ފަރާތުގެ ލިޔުމެއް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ އޯނަށިޕް ބަދަލުކުރެވޭނީ ކުރިން އެ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގި ފަރާތުގެ ނަމުގައި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުރި މުދަލުގެ ސްޓޮކް ވެރިފަރާތުގެ ހާޒިރުގައި ކަސްޓަމްސްއިން ޗެކުކުރުމަށްފަހު، އެއްވެސް މުދަލެއް މަދުވާނަމަ، އެ މުދަލަކަށް ޑިއުޓީ ދެއްކުމަށްފަހުގައެވެ.

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ އޯނަރށިޕް ބަދަލުކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުގެ ކުރިން، ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި މުއްދަތު ހަމަވެފައި ހުންނަ މުދަލާއި ހަލާކުވެފައި ހުންނަ މުދަލާމެދު މި ގަވާއިދުގެ 269 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކުރިން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގި ފަރާތުން އަމަލުކުރަންވާނެއެވެ.

(ރ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ އޯނަށިޕް ބަދަލުކުރުމަށްފަހު، ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ރަޖިސްޓަރީ ދޫކުރެވޭނީ އޯނަރށިޕް ބަދަލުވާ މަހު ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ދައްކަންޖެހޭ ފީ ނުދައްކައި އޮވެއްޖެނަމަ، އެމަހުގެ ފީ ކަސްޓަމްސްއަށް ދެއްކުމުންނެވެ.

(ބ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ އޯނަށިޕް ބަދަލުކޮށް ނިމުމުން އެ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއެއްގައި ހުރި މުދާ، އޯނަރށިޕް ބަދަލުކުރެވުނު ފަރާތުގެ ނަމަށް ބަދަލުކުރުން މިގަވާއިދު މަނައެއް ނުކުރެއެވެ.

 

275 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވަދެ ނުކުމެވުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ނުވަތަ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިމެނޭ ސަރަހައްދަށް ވަދެވޭނީ ހަމައެކަނި އެތަންތަނަށް ވަދެނިކުމެވުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ފާސްދޫކޮށްފައިވާ މީހުންނަށެވެ.

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން، އެފަރާތުގެ ބޭނުމަކަށް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ނުވަތަ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިމެނޭ ސަރަހައްދަކަށް މީހަކު ވައްދަން ބޭނުންވެއްޖެ ހާލަތެއްގައި އެ މީހެއްގެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅައި، ވަގުތީ ފާހެއް ހޯދަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން ދޫކުރެވޭ ވަގުތީ ފާސް އެކަމެއް ނިމުމުން ލަސްނުވެ ކަސްޓަމްސްއަށް ހަވާލުކުރަންވާނެއެވެ.

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ނުވަތަ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިމެނޭ ސަރަހައްދަށް ވަނުމުގެ ވަގުތީ ފާސް ހޯދުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވަންނަން ބޭނުންވާ މީހާގެ ނަމާއި، އެޑްރެސް، އަދި ދިވެހިރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑު ނަންބަރު؛ ބިދޭސީއެއްނަމަ ޕާސްޕޯޓް ނަންބަރާއި ވާރކް ވީސާ ނަންބަރު،
2. ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވަނުމަށް ބޭނުންވާ ތާރީހާއި މުއްދަތު،
3. ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވަންނަން ބޭނުންވާ ސަބަބު.

(ރ) މި މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ވަގުތީ ފާސް ހޯދުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ފަރާތްތަކަށް ވަގުތީ ފާސް ދޫކުރެވޭނީ، ވަގުތީ ފާސް ހޯދުމަށްއެދި ހުށަހެޅި މީހާގެ މުއްދަތު ހަމަނުވާ ދިވެހިރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑު ގެނައުމުންނެވެ. އަދި އެމީހަކީ ބިދޭސީއެއްނަމަ އެ މީހެއްގެ މުއްދަތު ހަމަނުވާ ވާރކް ޕާމިޓުގެ އަސްލު ނުވަތަ ވާރކް ޕާމިޓް ކާޑު ގެނައުމުންނެވެ.

(ބ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވަނުމަށް ބޭނުންވާ ފަރާތްތަކަށް ދޫކުރާ ވަގުތީ ފާސް އެ ފަރާތެއްގެ އިހުމާލުން ހަލާކުވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ގެއްލިއްޖެނަމަ، ފާހުގެ އަގަށްވާ 200/- (ދުއިސައްތަ) ރުފިޔާ، އެ ފާސް ދޫކުރެވިފައިވާ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސަށް ދައްކަންވާނެއެވެ.

 

276 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވައްދާފައި ހުންނަ މުދާ ނުނެރެ ބެހެއްޓޭނެ މުއްދަތު

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ވައްދާފައި ހުންނަ މުދަލެއް، ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއިން ނުނެރެ ބެހެއްޓޭނީ ގިނަވެގެން 01 (އެކެއް) އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތަށެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ބެހެއްޓިފައި ހުންނަ މުދާ ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓް ކުރުމަށް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށް 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ މުއްދަތު ދެވޭނެއެވެ. މިމުއްދަތުގެ ތެރޭގައި މުދަލާމެދު އެގޮތުގެމަތިން އަމަލުނުކޮށްފިނަމަ މި ގަވާއިދުގެ 14 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ މުދަލާމެދު އަމަލުކުރެވޭނެއެވެ.

 

277 ވަނަ މާއްދާ - ޑިކްލަރޭށަން ބާތިލުކުރުމާއި އިސްލާހު ކުރުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއެއްގެ ނަމުގައި އެސެސްކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަނަކަށް ފައިސާ ނުދައްކައި، 15 (ފަނަރަ) ދުވަހަށްވުރެ އިތުރުވެއްޖެނަމަ، އެޑިކްލަރޭށަނެއް ބާތިލުކުރެވޭނެއެވެ.

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއެއްގެ ނަމުގައި ފައިސާ ދައްކާފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަނެއް ބާތިލުކުރެވޭނީ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން، ނުވަތަ އެޑިކްލަރޭށަން ކޮންސައިން ކޮށްފައިވާ ފަރާތުން އެކަމަށް އެދި ލިޔުމުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުންނެވެ.

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއެއްގެ ނަމުގައި ފައިސާ ދައްކާފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަނެއް ބާތިލުކުރެވިއްޖެނަމަ ނުވަތަ އިސްލާހު ކުރުމާ ގުޅިގެން ފައިސާ ރިފަންޑު ކުރަންޖެހޭނަމަ، މި ގަވާއިދުގެ 7 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ ފައިސާ ކަސްޓަމްސްއިން ރިފަންޑްކޮށްދޭންވާނެއެވެ.

 

278 ވަނަ މާއްދާ - ރަޖިސްޓަރީ ބާތިލުކުރުމާއި ހިފެހެއްޓުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ރަޖިސްޓަރީ ބާތިލުކުރެވޭނެ ހާލަތްތައް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ:

1. ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުން ރަޖިސްޓަރީ ބާތިލުކޮށްދިނުމަށް އެދުން؛
2. ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާ ކުންފުނި އުވާލުން؛
3. ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތް އިފުލާސްކުރުން؛
4. މި ގަވާއިދުގެ 255 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ ނުދެއްކުން؛
5. ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ އިމާރާތް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތަށް ބޭނުން ކުރެވެން ނެތުން؛
6. ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއަށް މުދާ ވެއްދުމަށްފަހު، އެ ތަނުން އެއްވެސް މުދަލެއް ނުނެރެ ނުވަތަ އެތަނަށް މުދާ ނުވައްދާ 06 (ހައެއް) މަސް ދުވަހަށްވުރެ ގިނަދުވަހު ބެހެއްޓުން.

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ރަޖިސްޓަރީ ބާތިލުކުރެވިއްޖެނަމަ، އެފަރާތެއްގެ ނަމުގައި އަލުން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއެއް ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްދެވޭނީ، ރަޖިސްޓަރީ ބާތިލު ކުރެވުނު ދުވަހުން ފެށިގެން 4 (ހަތަރެއް) މަސްދުވަސް ފަހުންނެވެ.

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގެ ރަޖިސްޓަރީ ބާތިލު ކުރެވިއްޖެނަމަ އެވަގުތު ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުރި ހުރިހާ މުދަލެއްގެ ސްޓޮކް ޗެކުކޮށް އެ މުދާ ކްލިއަރ ކުރުމަށް ނުވަތަ ޓްރާންސްފަރ ކުރުމަށް ނުވަތަ އަނބުރާ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފޮނުވާލުމަށް 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ މުއްދަތެއް ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގި ފަރާތަށް ދެވޭނެއެވެ. އެމުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އެ މުދާ ކްލިއަރ ނުކުރެވިއްޖެނަމަ ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފޮނުވާ ނުލެވިއްޖެނަމަ، މި ގަވާއިދުގެ 14 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ މުދާ ނައްތާލެވޭނެއެވެ.

 

279 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑު ކީޕަރުންނަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ބާތިލުކުރުމާއި، ހިފެހެއްޓުން

(ހ) ގަވާއިދުގެ 258 ވަނަ މާއްދާގެ 2 ވަނަ ނަންބަރާއި 3 ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކުށެއް ބޮންޑު ކީޕަރުންގެ ގޮތުގައި ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީކޮށް ފާސްދޫކޮށްފައިވާ މީހަކު ކޮށްފިކަމަށް ނުވަތަ ކުރަން އުޅޭކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާ ކަމަށް ނުވަތަ އެފަދަ ކުށެއް ކުރުމުގައި ބައިވެރިވިކަމަށް ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެއްޖެނަމަ، އެ މައްސަލައިގައި ދައުވާކުރުމާ ބެހޭގޮތުން ގޮތެއް ނިމެންދެން ނުވަތަ އެ މައްސަލައާމެދު ށަރީއަތުން ގޮތެއް ނިމެންދެން އެފަރާތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ހިފެހެއްޓޭނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދައިން ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެފައިވާ މައްސަލަ، ށަރީއަތަށް ސާބިތު ނުވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ ދައުވާ ނުކުރަން ނިންމައިފިނަމަ، ހިފެހެއްޓިފައިވާ ހުއްދަ އަލުން އެފަރާތަކަށް ދޭންވާނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދައިން ކަސްޓަމްސްގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެފައިވާ މައްސަލަ، ށަރީއަތަށް ސާބިތު ވެއްޖެނަމަ އެފަރާތަކަށް ދޫކުރެވިފައިވާ ހުއްދަ ބާތިލުކުރެވޭނެއެވެ.

 

280 ވަނަ މާއްދާ - ލިޔުންތައް ބެލެހެއްޓުން

(ހ) ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް 01 (އެކެއް) އަހަރު ދުވަސްވަންދެން ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތްތަކުން ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ.

1. މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅާ އެންމެހައި ލިޔުންތައް.
2. މުދަލުގެ ވެރިފަރާތާއި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތްތަކާ ދެމެދު މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން މުއާމަލާތްކުރެވޭ އެންމެހައި ލިޔުންތައް.
3. މުދަލާގުޅޭ ފައިސާގެ މުއާމަލާތްތަކާގުޅޭ ހުރިހާ ލިޔުންތައް.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ބަލަހައްޓަންޖެހޭ ލިޔުންތައް ބަލަހައްޓަންވާނީ ފަސޭހައިން ހޯދޭނެހެން ތަރުތީބުން ފައިލްކޮށްފައެވެ.

 

281 ވަނަ މާއްދާ - މައްސަލަ ހުށަހެޅުން

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތަކާމެދު ނުވަތަ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއާ ގުޅޭގޮތުން، ކަސްޓަމްސްއިން އަމަލުކުރި ގޮތަކާމެދު ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތް ހިތްހަމަނުޖެހޭ މައްސަލައެއްވާނަމަ އެ މައްސަލަ މިނިސްޓަރަށް ހުށަހެޅުމުގެ ހައްގު އެފަރާތަކަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

 

282 ވަނަ މާއްދާ - މިގަވާއިދަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރީގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވިފައިވާ 

މިގަވާއިދަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރީގައި ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވިގެން ހިންގަމުންދާ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްތައް މިގަވާއިދު ސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ށާއިއުކުރާތާ 180 (ސަތޭކަ އަށްޑިހަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި، މިގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ށަރުތުތައް ފުރިހަމަކޮށް، އަލުން ރަޖިސްޓަރީކުރަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން މުއްދަތު ހަމަވާއިރު ށަރުތު ފުރިހަމަނުކުރެވޭ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްތަކަށް ހިދުމަތްދިނުން ހުއްޓާލެވޭނެއެވެ.

 

 

ދެވަނަ ބާބު

ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑު

 

283 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑު

ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑަކީ، އެކި ފަރާތްތަކުން ރާއްޖެއަށް ގެންނަ މުދާ ކްލިއަރކުރެވެންދެން ނުވަތަ އަނބުރާ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފޮނުވާލެވެންދެން ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި، ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ މުއްދަތަކަށް ބެހެއްޓުމަށް ހާއްސަކުރެވިފައިވާ ތަންތަނެވެ.

 

284 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑުގައި ބެހެއްޓޭނެ މުދާ

ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑުގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބާވަތްތަކުގެ މުދާ ބެހެއްޓިދާނެއެވެ.

(ހ) އެކިފަރާތްތަކަށް ކޮންސައިންކޮށްގެން ދަތުރުވެރިން ގެންނަ ވިޔަފާރި މުދާ؛

(ށ) ޓްރާންސިޓް ކާގޯގެ ގޮތުގައި އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ދަތުރުވެރިން ގެންނަ މުދާ؛

(ނ) ދަތުރުވެރިންނަށް ދެވޭ އެލަވަންސަށްވުރެ އިތުރުވުމުގެ ސަބަބުން ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ މުދާ؛

(ރ) މި ގަވާއިދުގެ 285 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ބިދޭސީން ގެންނަ ތަކެތި.

 

285 ވަނަ މާއްދާ - އަނބުރާ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ގެންދާގޮތަށް ކަސްޓަމްސްގައި ތަކެތި ބެހެއްޓުން

(ހ) އެހެން ގާނޫނެއްގައި އެހެންގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައިނުވާނަމަ ރާއްޖެއަށް ގެނައުން މަނާ ތަކެތީގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ތަކެއްޗާއި، ހާއްސަ ހުއްދައެއް އޮވެގެން ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރެވޭ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަކެތި ފިޔަވައި އެހެން އެއްޗެއް، ރާއްޖެއަށް އަންނަ ބިދޭސީއަކު ގެނެސްފިނަމަ، އެ މީހަކު އެނބުރި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާއިރު އަނބުރާ ދޭގޮތަށް ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި އެ އެއްޗެއް 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ބެހެއްޓިދާނެއެވެ.

1. އޫރުމަހާއި އޫރުމަސް އެކުލެވޭ ބާވަތްތައް

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓޭ ތަކެތި ގެންނަ ފަރާތް ނޫން އެހެން މީހަކު ލައްވައި އެ ތަކެތި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ގެންދާނަމަ، އެ ތަކެތި ގެނައި ފަރާތުގެ ލިޔުމަކާއި، އެ ތަކެތި ހިފެހެއްޓުމަށްފަހު ކަސްޓަމްސްއިން ދޭ ލިޔުމުގެ އޮރިޖިނަލް ހުށަހެޅުމުން އެ ތަކެތި އެފަރާތަކަށް ދޫކުރެވޭނެއެވެ.

(ނ) އުނިކުރެވިފައި

(ރ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކުން އެފަދަ އެއްޗެއް ރާއްޖެއަށް ގެނައުމުގެ ސަބަބުން އެ އެއްޗެއްގެ ބާވަތާއި މައްސަލައިގައި ކަންހިނގާފައިވާ ގޮތަށް ރިއާޔަތްކޮށް ބެލުމަށްފަހު އެ މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރުމާއި، އެ މައްސަލައާމެދު ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާގޮތުގެ މަތިން ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް މިމާއްދާ ހުރަހެއް ނާޅައެވެ.

 

286 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑުގައި ހުންނަ މުދާ ހަލާކުވުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑުގައި ހުންނަ މުދަލެއް އެ މުދާ ބަހައްޓާފައި ހުންނަ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ހަލާކުވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ މުއްދަތު ހަމަވެއްޖެނަމަ، މި ގަވާއިދުގެ 14 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ މުދާ ނައްތާލެވޭނެއެވެ.

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑުގައި ތަކެތި ބެހެއްޓުމަށްފަހު އެ ތަކެތި ބެހެއްޓިކަމުގެ ލިޔުމެއް މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ދޫކުރަންވާނެއެވެ.

 

287 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑުގައި މުދާ ބެހެއްޓޭނެ މުއްދަތު

ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑުގައި، އަދި މި ގަވާއިދުގެ 285 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކުރާ ހާލަތުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި މުދާ ބެހެއްޓޭނީ ގިނަވެގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ މުއްދަތަށެވެ. އެމުއްދަތުގެ ތެރޭގައި މުދާ ނުގެންގޮސްފިނަމަ، އެމުދަލެއް ހިފެހެއްޓުމަށްފަހު އެމުދަލަކާމެދު އަމަލުކުރާނެ ގޮތެއް ކަނޑައެޅުމުގެ އިހްތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ. މިގޮތުން އެފަދަ މުދަލާމެދު އަމަލުކުރާނެ ގޮތެއް ކަނޑައަޅާނީ މި ގަވާއިދުގެ ފަނަރަވަނަ ބައިގެ ދެވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާއިމެދު ގޮތެއް ނިންމާ ކޮމެޓީ" އިންނެވެ.

 

288 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑުގައި ހުންނަ ތަކެތި ދޫކުރުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑުގައި ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރުމަށް ބެހެއްޓޭ ތަކެތީގެ ތެރެއިން އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ ތަކެތި ދޫކުރެވޭނީ އެ ތަކެއްޗަށް ދައްކަންޖެހޭ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީއާއި ބޮންޑު ދައްކަންޖެހޭނަމަ ބޮންޑު ދީ ދައްކައި ނިންމުމުންނެވެ.

(ށ) ޓްރާންސިޓް ކާގޯގެ ގޮތުގައި އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ބެހެއްޓޭ ތަކެތި ދޫކުރެވޭނީ އެ ތަކެއްޗަށް ދައްކަންޖެހޭ ބޮންޑު ދީ ދައްކައި ނިންމުމުންނެވެ.

 

289 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑުގައި ހުންނަ ތަކެއްޗަށް ފީނެގުން

(ހ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ ގޮތަށް ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑުގައި ބެހެއްޓޭ ތަކެތި ފީ ނެގުމަކާނުލައި ބެހެއްޓޭނީ ގިނަވެގެން 03 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ މުއްދަތަށެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުއްދަތު ހަމަވުމަށްފަހު، އިތުރުވާ ކޮންމެ ދުވަހަކަށް ކިޔުބިކް މީޓަރަކަށް 50 (ފަންސާސް) ރުފިޔާގެ މަގުން ފީ ނެގޭނެއެވެ. ކިޔުބިކް މީޓަރެއް ހަމަނުވި ކަމުގައި ވީނަމަވެސް މިރޭޓުން ފީ ނެގޭނެއެވެ.

(ނ) ޓްރާންސިޓް ކާގޯގެ ގޮތުގައި ބަހައްޓާ ތަކެތި، ކަސްޓަމްސްގެ ބޮންޑުގައި ބަހައްޓާ ދުވަހުން ފެށިގެން ކިޔުބިކް މީޓަރަކަށް ދުވާލަކަށް 50 (ފަންސާސް) ރުފިޔާގެ މަގުން ފީ ނެގޭނެއެވެ. ކިޔުބިކް މީޓަރެއް ހަމަނުވި ކަމުގައި ވީނަމަވެސް، މިރޭޓުން ފީ ނެގޭނެއެވެ.

(ރ) ޓްރާންސިޓް ކާގޯގެ ގޮތުގައި ބަހައްޓާފައިހުރި މުދަލެއް، ރާއްޖެއަށް އެތެރެ ކުރާ މުދަލެއްގެ ގޮތުގައި ބަދަލުކުރާނަމަ އެ މުދާ ބޮންޑުކުރި ތާރީހުން ފެށިގެން އެތެރެ ކުރާ މުދަލެއްގެ ގޮތުގައި ބަދަލުކުރި ދުވަހާ ހަމައަށް އެ މުދަލަށް ދައްކަންޖެހޭ ފީ، މި މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ދައްކަންވާނެއެވެ.

(ބ) ބިދޭސީން އެނބުރި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާއިރު، އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް ބެހެއްޓޭ ތަކެއްޗަށް ބޮންޑު ފީއެއް ނުނަގާނެއެވެ.

 

 

އެގާރަވަނަ ބައި

ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ

 

290 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ

ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައަކީ، އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނުދައްކައި ހުންނަ ތަކެތި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާ ފަސިންޖަރުންނާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުން އަންނަ ފަސިންޖަރުންނާއި، ކުރޫންނަށް ވިއްކުމަށްޓަކައި ހާއްސަ ކުރެވިފައިވާ ތަންތަނެވެ.

 

291 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތައް ހިންގޭނެ ފަރާތްތައް

(ހ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތައް ހިންގޭނީ، ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގުމުގެ ހުއްދަ، މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ދޫކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކަށެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކުން ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތަކުގައި، ވިޔަފާރީގެ މުއާމަލާތްތައް ހިންގުމަށްޓަކައި، ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރަންވާނެއެވެ.

 

292 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތްތަކުގެ މަސްއޫލިއްޔަތާއި، ޒިންމާ

ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތްތަކުގެ މަސްއޫލިއްޔަތާއި، ޒިންމާ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

(ހ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި، ނުވަތަ ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިމެނޭ ސަރަހައްދުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު އަމަލެއް ހިންގާކަން ނުވަތަ ހިންގައިފިކަން ނުވަތަ ހިންގަން އުޅޭކަން އެނގިއްޖެނަމަ، ވީއެންމެ އަވަހަކަށް އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އެންގުން.

(ށ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައަށް ވެއްދުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ހުއްދަ ދީފައިވާ މުދާ ފިޔަވައި އިތުރު އެއްވެސް މުދަލެއް ވިއްކުމަށްޓަކައި ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައަށް ނުވެއްދުން.

(ނ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި ހުރި މުދާ ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަން ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި ބެލޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުން.

(ރ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި ހުންނަ މުދަލާމެދު، ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން މެނުވީ އަމަލު ނުކުރުން.

(ބ) ކޮންމެ މީލާދީ މަހެއްގެ 10 ވަނަ ދުވަހުގެ ކުރިން، ފާއިތުވި މަހުގެ ތެރޭގައި ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިން ވިއްކި މުދަލާގުޅޭ، މި ގަވާއިދުގެ 298 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަމުން ގެންދިއުން.

(ޅ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައަށް މުދާ ވެއްދުމުގައި، ނުވަތަ މުދާ ނެރުމުގައި، ނުވަތަ މުދާ ބަހައްޓާފައި ހުންނަ ހުރުމުގައި މުދަލަށް ގެއްލުމެއްލިބި، ނުވަތަ މުދަލެއް މަދުވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ މުދަލެއް ވަގަށް ނަގައިފިނަމަ، އެކަން، ވީއެންމެ އަވަހަކަށް، ކަސްޓަމްސްއަށް އެންގުން.

(ކ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހުޅުވިފައި ހުންނަ ކޮންމެ ވަގުތެއްގައި، ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގެ މުވައްޒަފުން ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި ތިބުން.

 

293 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައަށް މުދާ އެތެރެކުރުމާއި މުދާވެއްދުން

(ހ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައަށް އެތެރެކުރާ މުދަލާއި މުދަލުގެ ލިޔެކިއުންތައް 

ކޮންސައިންކޮށްފައި ހުންނަންވާނީ، އެ ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގުމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވެލޮޕްމަންޓުން ދޫކޮށްފައިވާ ލައިސަންސްގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަރާތެއްގެ ނަމުގައެވެ.

(ށ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައަށް މުދާ ވެއްދުމަށްޓަކައި މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ނ) ރާއްޖޭގައި އުފައްދާފައި ހުންނަ ތަކެއްޗާއި، ޑިއުޓީ ދެއްކުމަށްފަހު ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކޮށްފައިވާ މުދާ ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައަށް ވެއްދުމަށްޓަކައި، އެ މުދަލުގެ ތަފުސީލު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

 

294 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީހިލޭ ފިހާރަތަކަށް ވަދެނުކުމެއުޅުން

ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތަކަށް، ވަދެނުކުމެ އުޅެވޭނީ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކަށެވެ.

(ހ) ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާ ފަސިންޖަރުންނާއި ރާއްޖެއަށް އަންނަ ފަސިންޖަރުންނާއި އަދި ކުރޫން

(ށ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގެ މުވައްޒަފުން

(ނ) ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުންނާއި ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްދަދޭ ފަރާތްތައް

 

295 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީހިލޭ ފިހާރައިން މުދާ ވިއްކުން

(ހ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިން މުދާ ވިއްކަންވާނީ، އެ މީހަކީ، ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާ ނުވަތަ ރާއްޖެއަށް އައި ޕަސިންޖަރެއް ނުވަތަ ކުރޫއެއްކަން އެނގޭނެ ލިޔުމެއް ހުށަހެޅުމުންނެވެ.

(ށ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިން ވިއްކާ މުދަލުގެ މައުލޫމާތު ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތުން ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ.

(ނ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި މަސައްކަތްކުރާ މުވައްޒަފެއް، އެ ތަނުން ތަކެތި ގަތުމާއި، ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި ހުންނަ ތަކެތި އެތެރެކުރުމާއި، އެފަދަ ތަކެތި އެތެރެކުރަން އުޅުމަކީ މަނާކަމެކެވެ. މީގެތެރޭގައި އެފަދަ މުވައްޒަފުން ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާއިރު އާއި ރާއްޖެއަށް އަންނައިރު ތަކެތި ގަތުމާއި، ތަކެތި އެތެރެކުރުމެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.

 

296 ވަނަ މާއްދާ - މުއްދަތު ހަމަވުމުން ނުވަތަ ހަލާކުވުމުން މުދާ ނައްތާލުން

ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތަކުގައި ހުންނަ މުދާ، މުއްދަތު ހަމަވުމުގެ ސަބަބުން، ނުވަތަ ހަލާކުވުމުގެ ސަބަބުން މުދާ ނައްތާލެވޭނީ މި ގަވާއިދުގެ 14 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.

 

297 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގެ އޯނަރށިޕް ބަދަލުކުރުން

(ހ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތުން އެ ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގެ އޯނަށިޕް އެހެން ފަރާތަކަށް ބަދަލުކުރަން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ އޯނަރށިޕް ބަދަލުކުރެވޭ ފަރާތް މި ގަވާއިދުގެ 16 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރަންވާނެއެވެ. މިގޮތުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާއިރު، ކުރިން އެ ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައެއް ހިންގި ފަރާތުގެ ލިޔުމެއް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގެ އޯނަރށިޕް ބަދަލުކުރެވޭނީ، ކުރިން އެ ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގި ފަރާތުގެ ނަމުގައި ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައިހުރި މުދަލުގެ ސްޓޮކް ވެރިފައިގެ ހާޒިރުގައި ކަސްޓަމްސްއިން ޗެކު ކުރުމަށްފަހު އެއްވެސް މުދަލެއް މަދުވާނަމަ، އެ މުދަލަކަށް ޑިއުޓީ ދެއްކުމަށްފަހުގައެވެ.

(ނ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގެ އޯނަރށިޕް ބަދަލުކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމުގެ ކުރިން، ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި މުއްދަތު ހަމަވެފައި ހުންނަ މުދަލާއި ހަލާކުވެފައި ހުންނަ މުދަލާމެދު މި ގަވާއިދުގެ 296 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކުރިން އެ ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގި ފަރާތުން އަމަލުކުރަންވާނެއެވެ.

 

298 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީހިލޭ ފިހާރައިގެ ލިޔެކިއުން ބެލެހެއްޓުން

(ހ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތުން، ކޮންމެ މީލާދީ މަހެއްގެ 10 ވަނަ ދުވަހުގެ ކުރިން، ފާއިތުވި މަހުގެ ތެރޭގައި ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިން ވިއްކި މުދަލާގުޅޭ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިން ވިއްކާފައިވާ މުދަލުގެ ރަސީދު (މުދާ ގަނެފައިވާ ފަރާތާއި މުދާ ވިއްކި މީހާގެ މައުލޫމާތާއެކު)؛
2. މުދަލުގެ އިންވެންޓްރީ؛
3. ހަލާކުވާ ނުވަތަ މުއްދަތުހަމަވާ މުދަލުގެ ތަފުސީލު؛
4. މަދުވާމުދަލުގެ ތަފުސީލު.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތުން ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބަލަހައްޓަމުން ގެންދަންވާނެއެވެ. އަދި އެ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަން ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި، ބެލޭނެ ގޮތް ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތުން ހަމަޖައްސައިދޭންވާނެއެވެ.

 

299 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީ ދެއްކުން

(ހ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައަށް މުދާ ވެއްދުމުގައި، ނުވަތަ އެ ތަނުން ނެރުމުގައި، ނުވަތަ އެތަނުގައި ހުންނަ ހުރުމުގައި މުދަލަށް ގެއްލުމެއް ލިބި، ނުވަތަ ހަލާކުވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ އެ މުދާ މަދުވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ އެ މުދާ ވަގަށް ނަގައިފިނަމަ، ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތުން އެ މުދަލަށް އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ދައްކަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިން އެއްވެސް މުދަލެއް މަދުވެއްޖެނަމަ، އެ މުދަލަށް ޑިއުޓީ އެއްކުމަށްޓަކައި، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. މުދަލުގެ ސޭލްސް ކޮންފަރމޭށަން އިންވޮއިސް (ސީއައިއެފް އަގާއެކު)؛
2. މުދަލަށް ޑިއުޓީ ދެއްކުމަށްޓަކައި، ފުރިހަމަކޮށްފައިވާ މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން.

(ނ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި ހުންނަ މުދާ ވިއްކި ލިޔުންތަކާއި، ތަނުގެ ސްޓޮކް ދިމާނުވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ މުދާ މަދުވެއްޖެނަމަ އެ މުދަލަށް ދައްކަންޖެހޭ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ، އެ ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތުން ދައްކަންވާނެއެވެ.

 

 

ބާރަވަނަ ބައި

ބަލައި ފާސްކުރުން

އެއްވަނަ ބާބު

އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުން

 

300 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުން

ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލްގައިވާ އުޅަނދުފަހަރާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރާއި، ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާ އުޅަނދުފަހަރާއި، ކަސްޓަމްސް ކޮންޓްރޯލުގައިވާ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވާ އުޅަނދުފަހަރާއި، މިފަދަ އުޅަނދުފަހަރާ ކައިރިކުރާ އެހެން އުޅަނދުފަހަރު ހުއްޓުވައި، އެ އުޅަނދަކަށް އަރައި، އެ އުޅަނދެއް ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތްތަކުގައި، ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ހ) އުޅަނދުފަހަރުން، ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އަމަލުކުރޭތޯ ކަށަވަރުކުރުމަށް؛ ނުވަތަ

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނީ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރުމުގެ ގޮތުން ބަލަންޖެހޭ ބެލުންތައް ބެލުމަށް؛ ނުވަތަ

(ނ) އުޅަނދަކުން ގާނޫނާއި، ގަވާއިދާ ހިލާފު އަމަލެއް ކޮށްފާނެ ކަމަށް ނުވަތަ ކުރަން އުޅޭކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާކަމަށް ނުވަތަ ކޮށްފައިވާކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ފެނިއްޖެ ހިނދެއްގައި؛ ނުވަތަ

(ރ) ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ މުދަލެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް، އުޅަނދެއްގައި ފޮރުވާފައިވާ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ގަބޫލުކުރެވޭނަމަ؛ ނުވަތަ

(ބ) ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުގެ ހުއްދަ ލިބިގެން މެނުވީ ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް އުޅަނދެއްގައި ފޮރުވާފައިވާ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ގަބޫލުކުރެވޭނަމަ

 

301 ވަނަ މާއްދާ - ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދުފަހަރު ހުއްޓުވުން

(ހ) ރާއްޖެއިން ބޭރުން އަންނަ ކަނޑުގައި ދުއްވާ އުޅަނދުފަހަރުގެ ތެރެއިން ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރަން ބޭނުންވާ އުޅަނދަކީ ދުއްވާފައިދާ އުޅަނދެއްނަމަ، އެ އުޅަނދެއް ހުއްޓުމަށް އުޅަނދުގެ މާސްޓަރަށް އެންގުމުގެ އިހްތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ށ) ރާއްޖެއިން ބޭރުން އަންނަ ކަނޑުގައި ދުއްވާފައިދާ އުޅަނދެއް ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، އެ އުޅަނދަކުން ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު އެއްވެސް ކަމެއް ފާހަގަކުރެވިއްޖެނަމަ ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްއަށް ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ ސަބަބެއް އޮތްނަމަ ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުން އެ އުޅަނދު ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ ބަނދަރަކަށް ދިއުމަށް އުޅަނދުގެ މާސްޓަރަށް އެންގުމުގެ އިހްތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) އަދި (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްއިން އަންގާ އެންގުންތަކަށް އުޅަނދުގެ މާސްޓަރ ކިޔަމަންވެ އެގޮތަށް އަމަލު ކުރަންވާނެއެވެ.

 

302 ވަނަ މާއްދާ - ވައިގެ ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރު ހުއްޓުވުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރަން ބޭނުންވާ ވައިގެދަތުރުކުރާ އުޅަނދަކީ ދުއްވާފައިދާ އުޅަނދެއްނަމަ، އެ އުޅަނދެއް ކަސްޓަމްސްއިން އަންގާ ވައިގެ ބަނދަރަކަށް ޖެއްސުމަށް އެއަރޓްރެފިކް ކޮންޓްރޯލް މެދުވެރިކޮށް އުޅަނދުގެ ޕައިލެޓަށް އެންގުމުގެ އިހްތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްއިން އަންގާ އެންގުންތަކަށް އެއަރޓްރެފިކް ކޮންޓްރޯލުންނާއި، އުޅަނދުގެ ޕައިލެޓް ކިޔަމަންވެ އެގޮތަށް އަމަލުކުރަންވާނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްއިން އަންގާ އެންގުންތަކަކީ ވައިގެ ދަތުރުފަތުރާ ބެހޭގޮތުން ހެދިފައިވާ ބައިނަލްއަގްވާމީ އަދި ރާއްޖޭގެ ގާނޫނުތަކާއި، ގަވާއިދުތަކާއި އެއަރ ޓްރެފިކް ކޮންޓްރޯލުގެ ގަވާއިދުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އަންގާ އެންގުންތަކަކަށް ވާންވާނެއެވެ.

 

303 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި އުޅަނދުގެ މާސްޓަރ ނުވަތަ ޕައިލެޓް ކަސްޓަމްސްއަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުވައިދިނުން

ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރަންޖެހޭ އުޅަނދަކަށް އެރުމަށާއި އެ އުޅަނދެއް ބަލައި ފާސްކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަން އުޅަނދުގެ މާސްޓަރ ކަސްޓަމްސްއަށް ފޯރުވައިދޭންވާނެއެވެ. އެގޮތުން، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެހީތެރިކަން އުޅަނދުގެ މާސްޓަރ ނުވަތަ ޕައިލެޓް ފޯރުވައިދޭންވާނެއެވެ.

(ހ) އުޅަނދުގައި ހަރުކޮށްފައި ހުންނަ ސިޑިފަދަ ތަކެތި ބޭނުންކޮށްގެން ރައްކާތެރިކަމާއެކު އުޅަނދަށް އަރާ ފޭބޭނެ އިންތިޒާމް ހަމަޖެއްސުން؛

(ށ) އުޅަނދުގައި ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރުން ވަކި މުއްދަތަކަށް ތިބެގެން ބަލައި ފާސްކުރަންޖެހޭ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އުޅަނދުގައި ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރުން ބޭތިއްބުމާއި އެ އޮފިސަރުންގެ ނިދުމާއި، ކެއިން ބުއިމާއި، ފެންވެރުމާއި، ފާހާނާ ކުރުންފަދަ ޒަރޫރީ ކަންތައްތައް އެކަށީގެންވާ ފެންވަރެއްގައި، އެއްވެސް އަގަކާނުލައި، ހަމަޖެއްސުން؛

(ނ) އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ހުޅުވުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން އެދޭ ތަންތަން ހުޅުވައިދިނުން؛

(ރ) އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއިން ދައްކަން އެދިއްޖެ ކޮންމެ އެއްޗެއް ދެއްކުން؛

(ބ) ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ފަންނީ އެހީތެރިކަން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ ކަސްޓަމްސްއިން އެދޭގޮތެއްގެމަތިން ފަންނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުވައިދިނުން؛

(ޅ) އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވާ އެންމެހައި ކަންކަމުގައި އެހީތެރިކަމާއި އެއްބާރުލުން ދިނުން.

 

304 ވަނަ މާއްދާ - އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިފައިވާ އިހުތިޔާރު

ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލްގައިވާ އުޅަނދުފަހަރާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރާއި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާ އުޅަނދުފަހަރާއި، ކަސްޓަމްސްއިން ކުރާ ތަހުގީގަކާ ގުޅޭގޮތުން ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ބޭނުންވާ އުޅަނދުފަހަރާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލް ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނިކުމެވާ އުޅަނދުފަހަރާއި، މިފަދަ އުޅަނދުފަހަރު ކައިރިކުރާ އުޅަނދުފަހަރު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ހ) އުޅަނދަށް އަރައި، އުޅަނދާއި އުޅަނދުގެ ހުރިހާ ތަންތަނާއި، ބައިބަޔާއި، އުޅަނދުގައި ހުރި ހުރިހާ ތަކެއްޗަކާއި މީހުން ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ށ) އެއްޗެއް ފޮރުވާފައިވާ ކަމަށް ށައްކުކުރެވޭ ތަނެއް ނުވަތަ ތަނެއްގެ ބައެއް ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ނ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލްގައިވާ އުޅަނދަކާ ކައިރި ކުރި ލޯކަލް އުޅަނދެއްގައި، އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނަގަންޖެހޭނެ ކަމަށް ފެންނަ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް، ނުވަތަ ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް ހުރެދާނެ ކަމަށް ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރަށް ބެލެވިއްޖެ ހިނދެއްގައި، އެފަދަ ކޮންމެ އުޅަނދެއް ހުއްޓުވައި އުޅަނދަކަށް އަރައި، އުޅަނދާއި އުޅަނދުގައި ހުރި ކޮންމެ މީހަކާއި ކޮންމެ އެއްޗަކާއި އަދި ކޮންމެ ތަނެއް ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ރ) ވެހިކަލެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެއްގަމު އުޅަނދެއް ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދެއްގައި ވަނިކޮށް ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް އެ ވެހިކަލެއްގައި ނުވަތަ އެ އެއްގަމު އުޅަނދެއްގައި ފޮރުވާފައިވާ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ގަބޫލުކުރެވޭނަމަ، އެ އުޅަނދެއް ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ބ) އުޅަނދެއްގައި، ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން މަނާ އެއްޗެއް ހުރިކަމަށް، އެކަށީގެންވާ ސަބަބެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރަށް ގަބޫލުކުރެވިގެން އެ އުޅަނދެއް ނުވަތަ އުޅަނދުގެ ބައެއް ނުވަތަ އުޅަނދުގައިހުރި އެއްޗެއް ހަލާކުކޮށްގެން މެނުވީ ބަލައި ފާސްކުރެވޭނެގޮތެއް ނެތް ހާލަތްތަކުގައި، އެ އުޅަނދެއް ނުވަތަ އުޅަނދުގެ ބައެއް ނުވަތަ އުޅަނދުގައިހުރި އެއްޗެއް ހަލާކުކޮށްގެން ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ޅ) އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވާ އެންމެހައި އާލަތްތަކާއި ސާމާނާއި ފަންނީ މީހުންގެ އެހީއާއި އެހެނިހެން ތަކެތީގެ ބޭނުން ހިފުން؛

(ކ) އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއިން ބޭނުންވާ ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ އިތުރަށް، އުޅަނދާއި އުޅަނދުގައި ތިބޭ މީހުންނާއި އުޅަނދުގައި ހުންނަ ތަކެތި، ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ މިންގަނޑަކަށް، ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(އ) އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ފެންނަ، ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު ކޮންމެ އެއްޗެއް، ހިފެހެއްޓުން؛

(ވ) އުޅަނދުގައި ހުރި، ކޮންމެ މީހަކާ ސުވާލުކޮށް، އެ މީހެއްގެ މައުލޫމާތާއި، އުޅަނދުގައި އަދާކުރާ ވަޒީފާއާ ގުޅޭގޮތުންނާއި އެނޫންވެސް، ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވާނެ އެންމެހައި ލިޔުންތައް ދެއްކުމަށާއި އުޅަނދުގެ މައުލޫމާތު ދިނުމަށް އެންގުން؛

(މ) އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ފެންނަ ލިޔުންތަކުގެ ތެރެއިން ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވާ ލިޔުންތައް، ހިފެހެއްޓުން. މިގޮތުން ހިފެހެއްޓޭ ލިޔުންތަކުގެ ކޮޕީއެއް ބޭނުންވެގެން އެލިޔުމެއްގެ ވެރިފަރާތުން އެދިއްޖެނަމަ، އޭގެ ކޮޕީއެއް ކަސްޓަމްސްއިން އެފަރާތަކަށް ދޭންވާނެއެވެ.

(ފ) އުޅަނދުގައިވާ އެއްޗަކާ ބެހޭގޮތުން، ނުވަތަ އުޅަނދުގައިވާ ތަނަކާ ބެހޭގޮތުން ނުވަތަ އުޅަނދަށް އެރުވި އެއްޗަކާ ބެހޭގޮތުން، ނުވަތަ އުޅަނދުން ބޭލި އެއްޗަކާ ބެހޭގޮތުން ނުވަތަ އުޅަނދުން އެއްލާލި އެއްޗަކާ ބެހޭގޮތުން ނުވަތަ އުޅަނދުގައިވާ މީހަކާބެހޭ ގޮތުން ނުވަތަ އުޅަނދަށް އެރި މީހަކާ ބެހޭގޮތުން ނުވަތަ އުޅަނދުން ފޭބި މީހަކާ ބެހޭގޮތުން ނުވަތަ އެ އުޅަނދަކާ ކައިރިކުރި އެހެން އުޅަނދަކާބެހޭ ގޮތުން ކަސްޓަމްސްއިން ހޯދަންބޭނުންވާ މައުލޫމާތު ހޯދައި އޮޅުން ފިލުވުމަށް ޓަކައި އުޅަނދުގައި ހުރި ކޮންމެ މީހަކާ ސުވާލުކޮށް ލިޔުންތައް ދެއްކުމަށް އެންގުން.

 

305 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްއިން ސުވާލުކުރެވޭ ކޮންމެ މީހަކު ކަސްޓަމްސްއަށް އެއްބާރުލުން ދިނުން

(ހ) އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ކަސްޓަމްސްއިން ސުވާލުކުރެވޭ ކޮންމެ މީހަކު، އެ ސުވާލަކަށް ޖަވާބުދާރީވެ، ކަސްޓަމްސްއިން ސާފުކުރަން ބޭނުންވާ މައުލޫމާތު ސާފުކޮށްދޭންވާނެއެވެ. އަދި ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ބޭނުންވެގެން އެދެފި އުޅަނދެއް ނުވަތަ އުޅަނދުގެ ބައެއް ނުވަތަ އުޅަނދުގައިހުރި އެއްޗެއް ނުވަތަ މީހެއް ނުވަތަ ކޮންމެ ލިޔުމެއްވެސް، ދައްކަންވާނެއެވެ. އެއްބާރުލުން ދިނުން.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ބޭނުންވެގެން އެދެފި، އުޅަނދެއް ނުވަތަ އުޅަނދުގެ ބައެއް ނުވަތަ އުޅަނދުގައިހުރި އެއްޗެއް ނުވަތަ މީހެއް ނުވަތަ އެއްވެސް ލިޔުމެއް، ނުދެއްކުމަކީ ކުށެކެވެ.

 

306 ވަނަ މާއްދާ - ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ދިނުން

(ހ) އުޅަނދުފަހަރު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، އަމަލު ކުރަންވާނީ، އެ އުޅަނދަކަށް ނުވަތަ ބަލައި ފާސްކުރާ ތަނަކަށް ނުވަތަ އެއްޗަކަށް ވީހާވެސް ގެއްލުން ކުޑަވާނެގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ.

(ށ) އުޅަނދުފަހަރު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރު، އެ އުޅަނދަކަށް ނުވަތަ ބަލައި ފާސްކުރާ ތަނަކަށް ނުވަތަ އެއްޗަކަށް ކަނޑައެޅިގެން ގެއްލުން ދިނުމުގެ ނިޔަތުގައި އަމަލުކޮށްފިނަމަ، އެކަމެއްގެ ބަދަލު އެ އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތަށް، ކަސްޓަމްސްއިން ދޭންވާނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެ ކަމެއްގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ދިނުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ މިންވަރާމެދު އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތުން ހިތްހަމަނުޖެހޭ މައްސަލައެއްވާނަމަ، އެ ކަމެއްގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ މިންވަރެއް އެ އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޭންވާނެއެވެ.

(ރ) ގަވާއިދުގެ 304 ވަނަ މާއްދާގެ (ބ) ގައި ބުނެފައިވާ ހާލަތުގައި ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރަކު އެ އުޅަނދެއް ނުވަތަ އުޅަނދުގެ ބައެއް ނުވަތަ އުޅަނދުގައިހުރި އެއްޗެއް ހަލާކުކޮށްގެން ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ ތެރޭގައި ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން މަނާ އެއްޗެއް ފެނިއްޖެނަމަ، އެ އެއްޗަކަށް ލިބުނު ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ވެރިފަރާތަށް، ކަސްޓަމްސްއިން ދޭކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް، އުޅަނދު ނުވަތަ އުޅަނދުގައި ހުރި އެއްޗެއް ހަލާކުކޮށްފައިވަނީ ފެނުނު މަނާ އެއްޗެއް ހޯދުމަށް ކޮންމެހެން ހަލާކު ކުރަންޖެހޭ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރަށް ކަމުގައިވާނަމަ، އެކަމުގެ ބަދަލު ދޭންވާނެއެވެ.

 

307 ވަނަ މާއްދާ - އަުޅަނދު ފާސްކޮށް ނިމެންދެން ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގައި އޮތުން

މި މާއްދާގެ ދަށުން ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރާ އުޅަނދެއް، ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކޮށްލައިފިކަން އަންގަންދެން، އޮންނާނީ ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައެވެ.

 

308 ވަނަ މާއްދާ - ހަވާލުވެގެން ހުރި މީހެއްގެ ހާޒިރުގައި ބަލައި ފާސްކުރުން

އުޅަނދު ނުވަތަ އުޅަނދުގެ ބައެއް ނުވަތަ އުޅަނދުގައި ހުރި އެއްޗެއް ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ އުޅަނދެއްގެ މާސްޓަރ ނުވަތަ ޕައިލެޓް ނުވަތަ ވެރިފަރާތް ނުވަތަ އެޖެންޓު ނުވަތަ އޭނާ އެކަމަށް އައްޔަން ކުރާ މީހެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ. މިގޮތުން އައްޔަންކުރެވޭ ފަރާތަކީ އުޅަނދާ ގުޅޭގޮތުން ނުވަތަ އެއެއްޗަކާ ގުޅޭގޮތުން އުފުލަންޖެހޭ ޒިންމާތައް އުފުލޭ ވަރުގެ މީހަކަށް ވާންވާނެއެވެ.

 

309 ދައުލަތުގެ ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކުގެ އެހީއަށް އެދުން

އުޅަނދު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ކަސްޓަމްސްއިން އަންގާ އެންގުންތަކަށް އުޅަނދުގެ މާސްޓަރ ނުވަތަ ޕައިލެޓް ނުވަތަ އުޅަނދުގައި ހުރި އެއްވެސް މީހަކު ކިޔަމަން ނުވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ އުޅަނދުފަހަރު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި، ދައުލަތުގެ ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކުގެ އެހީތެރިކަމަށް އެދެވިދާނެއެވެ. އެފަދަ އެހީތެރިކަމަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން އެދިއްޖެނަމަ، އެފަރާތްތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް އެ އެހީތެރިކަން ފޯރުވައިދޭން ވާނެއެވެ. 

 

 

ދެވަނަ ބާބު

މީހުންނާއި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުން

 

310 ވަނަ މާއްދާ - މީހުންނާއި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުން

ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ މީހުންނާއި، ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާ މީހުންނާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލްގައިވާ އުޅަނދުފަހަރުގައި ތިބޭ މީހުންނާއި، އެފަދަ އުޅަނދުފަހަރަށް އަރާ ފައިބާ މީހުންނާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ މީހުންނާއި، މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނާއި، އެކިއެކި ބޭނުންތަކުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެ ނިކުމެވާ މީހުންނާއި އެ މީހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުގައި ހުންނަ ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތްތަކުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

1. މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހުން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އަމަލުކުރޭތޯ ކަށަވަރުކުރުމަށް؛ ނުވަތަ
2. ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނީ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރުމުގެ ގޮތުން ބަލަންޖެހޭ ބެލުންތައް ބެލުމަށް؛ ނުވަތަ
3. މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހަކު، ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު އަމަލެއް ކޮށްފާނެ ކަމަށް ނުވަތަ ކުރަން އުޅޭކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާކަމަށް ނުވަތަ ކޮށްފައިވާކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ފެނިއްޖެ ހިނދެއްގައި؛ ނުވަތަ
4. ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ މުދަލެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހެއްގެ އަތުގައި ނުވަތަ އޭނާގެ ހަށިގަނޑުގައި ނުވަތަ އޭނާގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައިވާ އެއްޗެއްގައި ފޮރުވާފައިވާ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ގަބޫލުކުރެވޭނަމަ؛ ނުވަތަ
5. ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުގެ ހުއްދަ ލިބިގެން މެނުވީ ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހެއްގެ އަތުގައި ނުވަތަ އޭނާގެ ހަށިގަނޑުގައި ނުވަތަ އޭނާގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައިވާ އެއްޗެއްގައި ފޮރުވާފައިވާ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ގަބޫލުކުރެވޭނަމަ.

 

311 ވަނަ މާއްދާ - ދަތުރުވެރިން ގެންނަ ތަކެތި

(ހ) ދަތުރުވެރިން ރާއްޖެއިން ބޭރުން ގެންނަ ތަކެއްޗާއި، ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ގެންދާ ތަކެތި ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި އެ ތަކެއްޗާބެހޭ ފުރިހަމަ މައުލޫމާތު އެތަކެއްޗާ ހަވާލުވެގެން އަންނަ މީހާ ކަސްޓަމްސްއަށް ކަށަވަރު ކޮށްދޭން ވާނެއެވެ.

(ށ) ދަތުރުވެރިއަކާ މީހަކު ހަވާލުކުރި އެއްޗަކަށް ވިޔަސް އެ އެއްޗަކާ ހަވާލުވާންވާނީ އެއީ ކޮންއެއްޗެއްކަން ކަށަވަރު ކުރުމަށްފަހުގައެވެ. އެ މީހެއްގެ ހަވާލުގައި ގެންނަ ނުވަތަ ގެންދާ އެއްޗަކުން ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު އެއްޗެއް ފެނިއްޖެނަމަ، އެ އެއްޗަކާ ހަވާލުވެގެން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންނަ މީހަކު އެކަމުގެ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭނެއެވެ.

(ނ) ދަތުރުވެރިން ގެންނަ ތަކެތީގެ ތެރޭގައި، ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކުގެ ހުއްދަ ލިބިގެން މެނުވީ ދޫނުކުރެވޭ ތަކެތި ހިމެނޭނަމަ، އެ ތަކެއްޗާމެދު އަމަލުކުރެވޭނީ އެ އިދާރާއަކުން އެ ތަކެއްޗާމެދު އަމަލުކުރަން ކަނޑައަޅާ ގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ.

 

312 ވަނަ މާއްދާ - މީހުންނާއި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިފައިވާ އިހުތިޔާރު

މީހުންނާއި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ހ) ރާއްޖެއިން ބޭރުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ މީހުންނާއި އަދި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާމީހުންގެ ފޮށިތަންމައްޗާއި، އެ މީހުންގެ އަތުގައި ނުވަތަ އެ މީހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ނުވަތަ އެ މީހުންގެ ހަވާލުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުގައި ހުންނަ އެންމެހައި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލްގައިވާ އުޅަނދުފަހަރުގައި ތިބޭ މީހުންނާއި އުޅަނދުފަހަރުގެ ފަޅުވެރިންނާއި ފަސިންޖަރުންނާއި އެ މީހުންގެ ފޮށިތަންމައްޗާއި، އެ މީހުންގެ އަތުގައި ނުވަތަ އެ މީހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ނުވަތަ އެ މީހުންގެ ހަވާލުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުގައި ހުންނަ އެންމެހައި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ނ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލްގައިވާ އުޅަނދުފަހަރަށް އަރާ ފައިބާ މީހުންނާއި، އެ މީހުންގެ އަތުގައި ނުވަތަ އެ މީހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ނުވަތަ އެ މީހުންގެ ހަވާލުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުގައި ހުންނަ އެންމެހައި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ރ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ މީހުންނާއި، މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނާއި އެ މީހުންގެ އަތުގައި ނުވަތަ އެ މީހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ނުވަތަ އެ މީހުންގެ ހަވާލުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުގައި ހުންނަ އެންމެހައި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުން:

(ބ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް، ވަދެނިކުމެވާ މީހުންނާއި އެ މީހުންގެ އަތުގައި ނުވަތަ އެ މީހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި، ނުވަތަ އެ މީހުންގެ ހަވާލުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުގައި ހުންނަ އެންމެހައި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ޅ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގައިވާ ތަކެއްޗާއި، ސަރަހައްދުތަކަށް ވައްދާ ތަކެއްޗާއި ސަރަހައްދުތަކުން ނެރޭ އެންމެހައި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ކ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލްގައިވާ އުޅަނދުފަހަރަށް އަރުވައި ބާލާ އެންމެހައި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(އ) ކަސްޓަމްސްއިން ކުރާ ތަހުގީގަކާ ގުޅުންހުރި ނުވަތަ ތަހުގީގަކާ ގުޅޭގޮތުން، ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ބޭނުންވާ މީހުންނާއި އެ މީހުންގެ އަތުގައި ނުވަތަ އެ މީހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ނުވަތަ އެ މީހުންގެ ހަވާލުގައި ހުންނަ އެންމެހައި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ވ) މީހުންގެ ހަށިގަނޑު ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، އެ މީހުންގެ ހަށިގަނޑާއި ލައިގެން ހުންނަ ފޭރާމާއި ފޭރާމުގެ ޖީބުތަކާއި އަދި ލައިގެން ހުންނަ ފޭރާމުގެ އެތެރެއިން ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(މ) މީހެއްގެ އެތެރެހަށި ބަލަންޖެހިއްޖެ ހާލަތެއްގައި، ރާއްޖޭގައި ސިއްހީ ފަރުވާ ދިނުމަށް ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތުން ހުއްދަދީފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން، ކަމުގެ ގާބިލުކަން ލިބިފައިވާ މީހަކު ލައްވައި އެ މީހެއްގެ އެތެރެހަށި ބެލުން؛

(ފ) ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދަކުން ނުކުތް މީހެއް ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލްގައިވާ އުޅަނދަކުން ފޭބި މީހެއްގެ އަތުގައި އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނަގަންޖެހޭނެ ކަމަށް ފެންނަ މުދަލެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ މުދަލެއް ހުރެދާނެ ކަމަށް ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރަށް ބެލެވިއްޖެ ހިނދެއްގައި، އެފަދަ ކޮންމެ މީހަކާއި އެ މީހެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ ހަވާލުގައި ހުންނަ އެންމެހައި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ދ) މީހެއްގެ އަތުގައި ނުވަތަ މީހެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައިވާ އެއްޗެއް ނުވަތަ މީހެއްގެ ހަވާލުގައިވާ އެއްޗެއް ހަލާކުކޮށްގެން މެނުވީ ބަލައި ފާސްކުރެވޭނެގޮތެއް ނެތް ހާލަތްތަކުގައި، އެއްޗެއް ހަލާކުކޮށްގެން ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ތ) ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވާ އެންމެހައި އާލަތްތަކާއި ސާމާނާއި ފަންނީ މީހުންގެ އެހީއާއި އެހެނިހެން ތަކެތީގެ ބޭނުން ހިފުން؛

(ލ) ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ކަސްޓަމްސްއިން ބޭނުންވާ ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ އިތުރަށް ތަކެތި، ހުޅުވައިގެން، ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ މިންގަނޑަކަށް ބަލައި ފާސްކުރުން؛

(ގ) ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ފެންނަ، ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި މަނާކޮށްފައިވާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ހިފެހެއްޓުން؛

(ޏ) ބަލައި ފާސްކުރާ ކޮންމެ މީހަކާ ސުވާލުކޮށް، އެ މީހެއްގެ މައުލޫމާތާއި، އަދާކުރާ ވަޒީފާއާއި އެ މީހެއްގެ ދަތުރާއި، އަދި އެ މީހަކާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވާނެ އެންމެހައި ލިޔުންތައް ދެއްކުމަށާއި، މައުލޫމާތު ދިނުމަށް އެންގުން؛

(ސ) ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ފެންނަ ލިޔުންތަކުގެ ތެރެއިން ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވާ ލިޔުންތައް ހިފެހެއްޓުން. މިގޮތުން ހިފެހެއްޓޭ ލިޔުންތަކުގެ ކޮޕީއެއް ބޭނުންވެގެން އެ ލިޔުމެއްގެ ވެރިފަރާތުން އެދިއްޖެނަމަ އޭގެ ކޮޕީއެއް ކަސްޓަމްސްއިން އެފަރާތަކަށް ދޭންވާނެއެވެ.

 

313 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްއިން ސުވާލުކުރެވޭ ކޮންމެ މީހަކު ކަސްޓަމްސްއަށް އެއްބާރުލުން ދިނުން

(ހ) މީހުންނާއި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ކަސްޓަމްސްއިން ސުވާލުކުރެވޭ ކޮންމެ މީހަކު، ކަސްޓަމްސްއަށް ޖަވާބުދާރީވެ ކަސްޓަމްސްއިން ސާފުކުރަން ބޭނުންވާ މައުލޫމާތު ސާފުކޮށްދޭންވާނެއެވެ. އަދި ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަން ބޭނުންވެގެން ދެއްކުމަށް އެދޭ ކޮންމެ އެއްޗެއް ނުވަތަ ލިޔުމެއް ދައްކަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަން ބޭނުންވެގެން ދެއްކުމަށް އެދޭ އެއްޗެއް ނުވަތަ އެއްވެސް ލިޔުމެއް ނުދެއްކުމަކީ ކުށެކެވެ.

 

314 ވަނަ މާއްދާ - ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ދިނުން

(ހ) މީހެއްގެ އަތުގައި ނުވަތަ މީހެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައިވާ އެއްޗެއް ނުވަތަ މީހެއްގެ ހަވާލުގައިވާ އެއްޗެއް ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި އަމަލުކުރަންވާނީ އެ އެއްޗަކަށް ވީހާވެސް ގެއްލުން ކުޑަވާނެގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ.

(ށ) މީހުންނާއި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރު، އެއްޗަކަށް، ކަނޑައެޅިގެން ގެއްލުން ދިނުމުގެ ނިޔަތުގައި އަމަލުކޮށްފިނަމަ، އެ ކަމެއްގެ ބަދަލު އެ އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޭންވާނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެކަމެއްގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ދިނުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ މިންވަރާމެދު އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތުން ހިތްހަމަނުޖެހޭ މައްސަލައެއްވާނަމަ އެކަމެއްގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ކޯޓުން ކަނޑައަޅާ މިންވަރެއް އެ އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޭންވާނެއެވެ.

މި ގަވާއިދުގެ 312 ވަނަ މާއްދާގެ (ދ) ގައި ބުނެފައިވާ ހާލަތުގައި ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރަކު އެއްޗެއް ހަލާކުކޮށްގެން ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ ތެރޭގައި، ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން، ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން މަނާ އެއްޗެއް ފެނިއްޖެނަމަ، އެ އެއްޗަކަށް ލިބުނު ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ވެރިފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޭކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެ އެއްޗެއް ހަލާކުކޮށްފައިވަނީ ފެނުނު މަނާ އެއްޗެއް ހޯދުމަށް ކޮންމެހެން ހަލާކު ކުރަންޖެހޭ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރަށް ކަމުގައިވާނަމަ އެކަމުގެ ބަދަލު ދޭންވާނެއެވެ.

 

315 ވަނަ މާއްދާ - ހަށުގަނޑު ނުވަތަ ލައިގެން ހުންނަ ފޭރާމުގެ އެތެރެއިން ބަލައި ފާސްކުރުން

މީހެއްގެ ހަށިގަނޑު ނުވަތަ މީހަކު ލައިގެން ހުންނަ ފޭރާމުގެ އެތެރެއިން ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މިންގަނޑަށް ފެތޭގޮތަށެވެ.

(ހ) މީހެއްގެ ހަށިގަނޑު ނުވަތަ މީހަކު ލައިގެން ހުންނަ ފޭރާމުގެ އެތެރެއިން ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ އެ މީހަކާ އެއްޖިންސުގެ މީހެކެވެ.

(ށ) ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ ތަފާތުކުރުމެއް ބާއްވައިގެން ނުވާނެއެވެ.

(ނ) ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ ކަސްޓަމްސްގެ މަސައްކަތުގައި އުޅޭއިރު ގެންގުޅެންޖެހޭނެކަމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާފައި އޮންނަ އަހުލާގީ މިންގަނޑާ ހިލާފު ނުވާނެގޮތަށެވެ.

(ރ) ބަލައި ފާސްކުރެވޭ މީހުންގެ ޒާތީ ހައްގުތައް ރައްކާތެރިކުރަންވާނެއެވެ.

(ބ) ބަލައި ފާސްކުރެވޭ އެއްވެސް މީހަކަށް ޖިސްމާނީ އަނިޔާއެއް ނުވަތަ ހާނިއްކައެއް ގަސްދުގައި ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި މި ގަވާއިދުގެ 319 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން، ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަންޖެހޭ ބެލުންތަކަށް އިއުތިރާޒުކުރާ މީހުންގެ ހަށިގަނޑާއި ފޮށިތަންމަތި، އެ މީހުންގެ ނުރުހުމުގައި އެކަށީގެންވާ ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ލިބޭ އަނިޔާ ނުވަތަ ހާނިއްކައެއް ނުހިމެނޭނެއެވެ.

(ޅ) ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، މީހެއްގެ އެތެރެހަށީގައި، ނުވަތަ އެއްވެސް ގުނަވަނެއްގެ ތެރޭގައި ނުވަތަ ހަށިގަނޑުގެ ބައެއްގެ ތެރޭގައި، ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި މަނާކޮށްފައިވާ އެއްވެސް އެއްޗެއް ފޮރުވާފައިވާކަމަށް ށައްކު ކުރެވޭނަމަ، އެ ގުނަވަނެއް ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ ރާއްޖޭގައި ސިއްހީ ފަރުވާ ދިނުމަށް ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތުން ހުއްދަދީފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން، ކަމުގެ ގާބިލުކަން ލިބިފައިވާ މީހެކެވެ.

(ކ) މީހެއްގެ ހަށިގަނޑު ނުވަތަ މީހަކު ލައިގެން ހުންނަ ފޭރާމުގެ އެތެރެއިން ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ އެކަމަށްޓަކައި ހާއްސަކޮށް ކަނޑައަޅާފައިވާ އެކަށީގެންވާ ތަނެއްގައެވެ.

(އ) މީހެއްގެ ހަށިގަނޑު ނުވަތަ މީހަކު ލައިގެން ހުންނަ ފޭރާމުގެ އެތެރެއިން ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ހާއްސަކުރެވިފައިވާ ވަކިތަނެއް ނެތްނަމަ އެކަމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ އެކަށޭނަ ތަނެއްގައި ބަލައި ފާސް ކުރެވިދާނެއެވެ. މިގޮތަށް ފާސްކުރުމަށް ކަނޑައަޅާ ތަނަކީ ބަލައިފާސްކުރެވޭ މީހާގެ ހައްގުތައް ވީހާވެސް ބޮޑަށް ރައްކާތެރި ކުރެވޭ ފަދަ ތަނަކަށް ވާންވާނެއެވެ.

 

316 ވަނަ މާއްދާ - އުމުރުން 18 އަހަރު ނުފުރޭ ކުދިން ބަލައި ފާސްކުރުން

(ހ) އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރު ނުފުރޭ ކުއްޖަކު ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ އެ ކުއްޖެއްގެ ބެލެނިވެރިއެއްގެ ނުވަތަ އެ ކުއްޖަކާ ހަވާލުވެގެން ހުރި މީހެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ.

(ށ) އުމުރުން 18 (އަށާރަ) އަހަރު ނުފުރޭ ކުއްޖެއްގެ ބެލެނިވެރިއެއް ނުވަތަ ހަވާލުވެގެން ހުރި ފަރާތެއް ނެތްނަމަ އެ ކުއްޖަކު ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ، ކުޑަކުދިންގެ ހައްގުތައް ރައްކާތެރިކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއެއްގެ ފަންނީ މީހެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ.

 

317 ވަނަ މާއްދާ - މީހުންގެ އެތެރެހަށި ބެލުން

(ހ) މީހެއްގެ އެތެރެހަށި ބަލަންވާނީ، އެ މީހެއްގެ ހަށިގަނޑު އެހެން ގޮތްގޮތުން ބަލައި ފާސްކުރުމަށްފަހު، އެ މީހެއްގެ އެތެރެހަށި ބަލަންޖެހޭ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ފެނިއްޖެނަމައެވެ.

(ށ) މީހެއްގެ އެތެރެހަށި ބަލަންޖެހިއްޖެ ހާލަތެއްގައި އެކަން ކުރަންވާނީ، ރާއްޖޭގައި ސިއްހީ ފަރުވާ ދިނުމަށް ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތުން ހުއްދަދީފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން ކަމުގެ ގާބިލުކަން ލިބިފައިވާ މީހެކެވެ.

 

318 ވަނަ މާއްދާ - ހަވާލުވެގެން ހުރި މީހެއްގެ ހާޒިރުގައި ބަލައި ފާސްކުރުން

މީހުންނާއި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، އެ މީހެއްގެ އަތުގައި ނުވަތަ މީހެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ނުވަތަ މީހެއްގެ ހަވާލުގައި ހުންނަ އެއްޗެއް ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ، އެ އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތް ނުވަތަ އެ އެއްޗަކާ ހަވާލުވެހުރި ފަރާތެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ.

 

319 ވަނަ މާއްދާ - އެކަށީގެންވާ ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ބަލައި ފާސްކުރުން

ރާއްޖެއިން ބޭރުން އަންނަ މީހުންނާއި ރާއްޖެއިން ފުރާ މީހުންގެ ތެރެއިން، ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަންޖެހޭ ބެލުންތަކަށް އިއުތިރާޒުކުރާ މީހުންގެ ހަށިގަނޑާއި ފޮށިތަންމަތި، އެ މީހުންގެ ނުރުހުމުގައި އެކަށީގެންވާ ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ ބާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

 

320 ވަނަ މާއްދާ - ދައުލަތުގެ ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކުގެ އެހީއަށް އެދުން

މީހުންނާއި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއިން އަންގާ އެންގުންތަކަށް އެއްވެސް މީހަކު ކިޔަމަން ނުވެއްޖެނަމަ ނުވަތަ މީހުންނާއި ތަކެތި ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް އެހީތެރިކަން ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި ދައުލަތުގެ ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކުގެ އެހީތެރިކަމަށް އެދެވިދާނެއެވެ. އެފަދަ އެހީތެރިކަމަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން އެދިއްޖެނަމަ އެފަރާތްތަކުން، ކަސްޓަމްސްއަށް އެ އެހީތެރިކަން ފޯރުވައިދޭން ވާނެއެވެ. 

 

 

ތިންވަނަ ބާބު

ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުން

 

321 ވަނަ މާއްދާ - އިމްޕޯޓްކުރާ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުން

ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރެވޭ މުދަލާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ މުދާ، ބަލައި ފާސްކުރާނީ ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ. މިގޮތުން މުދަލުގެ ޑިކްލަރޭށަނާ މުދަލާ ދިމާވޭތޯއާއި، ގާނޫނީ ގޮތުން ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ އެއްޗެއް ހުރިތޯ ބަލައި ފާސްކުރާނީ ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ.

 

322 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިފައިވާ އިހުތިޔާރު

ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންކަން ކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ހ) މުދާ ކެނޑުމާއި، ހުޅުވުމާއި، ގުނުމާއި، ކިރުމާއި، ވަޒަންކުރުމާއި، ޓެސްޓްކުރުމާއި، ސާމްޕަލްނެގުމާއި، މިނޫން ގޮތްގޮތަށްވެސް ބަލައި ފާސްކުރުން.

(ށ) މުދަލުގައި ފާހަގަޖެހުމާއި، ސިލުޖެހުމާއި، ވަކި ތަނެއްގައި އެކަހެރިކޮށް ބެހެއްޓުމާއި، އެހެން ފަރާތެއްގެ ބާރެއް ނުފޯރާނެހެން ރައްކާތެރިކޮށް ބެހެއްޓުން.

(ނ) މުދަލެއް އެހެން ތަނަކަށް ގެންގޮސްގެން ބަލައި ފާސްކުރަންޖެހޭނަމަ އެ ތަނަކަށް ގެންގޮސްގެން ބެލުން.

 

323 ވަނަ މާއްދާ - ވެރިފަރާތުގެ ހާޒިރުގައި ބަލައި ފާސްކުރުން

(ހ) މުދާ ބަލައި ފާސްކުރާނީ، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ހާޒިރުގައި ނުވަތަ އޭނާ އެކަމަށް އައްޔަންކުރާ ފަރާތެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ. މިގޮތުން އައްޔަންކުރެވޭ މީހަކީ މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން އުފުލަންޖެހޭ ޒިންމާތައް އުފުލޭ ވަރުގެ މީހަކަށް ވާންވާނެއެވެ.

(ށ) މުދާ ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ، ކަސްޓަމްސްގެ ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބު ދިނުމަށާއި، ކަސްޓަމްސްއަށް އެހީތެރިވެ ދިނުމަށް ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތް ނުވަތަ އެ ފަރާތުން އައްޔަނުކުރާ މީހެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ.

 

324 ވަނަ މާއްދާ - މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ގައިރު ހާޒިރުގައި ބަލައި ފާސްކުރުން

(ހ) މުދަލެއް ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވެގެން އެންގުމުން، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ނުވަތަ އޭނާ ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުން ހާޒިރުވާންވާނެއެވެ. ހާޒިރުވުމަށް އިންކާރުކުރާނަމަ ނުވަތަ އެ މުދަލަކާ ގުޅުވައިގެން ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި މަނާކޮށްފައިވާ އަމަލެއް ކޮށްފާނެކަމަށް ނުވަތަ ކުރަން އުޅޭކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާކަމަށް ނުވަތަ ކޮށްފައިވާކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ބެލެވޭނަމަ، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ގައިރު ހާޒިރުގައިވެސް ކަސްޓަމްސްއަށް މުދަލެއް ބަލައި ފާސް ކުރެވިދާނެއެވެ. ނަމަވެސް، އެފަދައިން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ގައިރު ހާޒިރުގައި ކަސްޓަމްސްއިން މުދާ ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ އެ މުދާ އެ ފަރާތެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައިވާ މުއައްސަސާއެއް ނުވަތަ ފަރާތެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން މުދަލެއް ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، މުދަލުގައި ފުރަތަމަ އަތްލާ ވަގުތުން ފެށިގެން ފާސްކޮށް ނިމެންދެން ފާސްކުރާ މަންޒަރު އެއްވެސް މެދުކެނޑުމެއްނެތި ފެންނާނޭހެން ވީޑިއޯ ރެކޯޑް ކުރަންވާނެއެވެ.

 

325 ވަނަ މާއްދާ - ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުން ބަލަންޖެހޭ މުދާ

ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރާ މުދަލަކީ ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރައަކުން ބަލަންޖެހޭ މުދަލެއްނަމަ، އެ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރެވޭނީ އެފަރާތެއްގެ ހާޒިރުގައި ނުވަތަ އެ ފަރާތަކުން ކަނޑައަޅާ އުސޫލެއްގެ މަތިންނެވެ.

 

326 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ އުސޫލު

ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ އުސޫލު ތިރީގައި މިވަނީއެވެ.

(ހ) މުދާ ބަލައި ފާސް ކުރުމުގައި ދިރޭ ޖަނަވާރާއި، އަވަހަށް ހަލާކުވެދާނެ ޒާތުގެ މުދަލާއި، އަވަހަށް ބާލަންޖެހޭ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމަށް އިސްކަންދެވޭނެއެވެ.

(ށ) މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، މުދާ ހަލާކުވުން ނުވަތަ މަދުވުން ފަދަ ކަމެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ އެ މުދަލުގެ ސަރވޭ ފޯމު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅުމަކީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ އިހުތިޔާރުގައިވާ ކަމެކެވެ.

(ނ) މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ބޭނުންކުރާނެ ވަސީލަތްތަކާއި ބަލައި ފާސްކުރާނެ މިންވަރު ކަނޑައަޅާނީ ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ.

(ރ) ޑިކްލަރޭށަންގައި ހިމެނޭ މުދަލުގެ ތެރެއިން ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ މިންވަރުގެ އިތުރަށް، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން މުދާ ބަލަން ބޭނުންވާނަމަ މުދާ ގެންދިއުމުގެ ކުރިން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން އެ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްގައި އެދެވިދާނެއެވެ.

(ބ) އުޅަނދުފަހަރުގައި ހުންނަ ތެލުގެ ސައުންޑިންގ ނެގުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް އުޅަނދުގެ މާސްޓަރު ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

1. ލޯޑް ޕޯޓް ސައުންޑިންގ ރިޕޯޓް
2. އުޅަނދުގެ ސްޓޯވޭޖް ޕްލޭން

(ޅ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތި، ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓްގެ ހާޒިރުގައި ބަލައި ފާސްކުރުމަށްފަހު، އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނެގުމެއް ނެތި ދޫކުރެވޭ ތަކެތި، ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓަށް ދޫކުރެވޭނެއެވެ. މިގޮތުން ދޫކުރެވޭ ތަކެތި ލޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބަހައްޓާނަމަ، ބަހައްޓަންވާނީ ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓޭ މުދަލާ މަސްހުނި ނުވާނެހެން ވަކިންނެވެ.

(ކ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތި ކެނޑުމަށްފަހު އެ ޕާރުސަލްގައި ކަސްޓަމްސްއިން ޗެކްކުރުމަށް ކެނޑިކަން އެނގޭނެގޮތަށް، ތައްގަނޑެއް ޖަހަންވާނެއެވެ.

(އ) ޕޯސްޓުން ނުވަތަ ކޫރިއަރ ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ގެންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ ތަކެތީގެ ޑިއުޓީ ކަންތައް ނިމެންދެން، އެ ތަކެތި ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުގެ ހަވާލުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި، ބެހެއްޓޭނެއެވެ. މިގޮތުން ބެހެއްޓޭ ތަކެތީގެ ލިސްޓް، އެ ތަކެތި ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތާއި ކަސްޓަމްސްއިން އެންޑޯޒް ކުރުމަށްފަހު، ކަސްޓަމްސްއަށް ކޮޕީއެއް ނަގަންވާނެއެވެ.

 

327. ވަނަ މާއްދާ - މުދާ ދޫކުރުން

(ހ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދާ ދޫކުރެވޭނީ، ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ މިންވަރަކަށް އެ މުދާ ބަލައި ފާސްކޮށް، އެ މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން ނިންމަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންތައްތައް ފުރިހަމަކޮށް ނިމުމުންނެވެ.

(ށ) ރާއްޖެއަށް ގެންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ލޭބަލް ނެތި ނުވަތަ ބަލާ ބެލުމުން އެއީ ކޮންއެއްޗެއްކަން ނޭނގޭ ތަކެތި ދޫކުރާނީ، އެއީ ކޮންބާވަތެއްގެ ކޮންއެއްޗެއްތޯ ބަލައި، ޔަގީން ކުރުމަށްފަހުގައެވެ.

(ނ) ޑިއުޓީ ދެއްކުމުން، މުދާ ދޫކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްއިން މުދާ ބަލައި ފާސްކޮށް ނިމުމުން، އެ މުދަލެއް ގެންދިއުމުގެ ކުރިން މުދަލުގެ އެގްޒެމިނޭށަން ރިޕޯޓް ފުރިހަމަ ކުރަންވާނެއެވެ. އެގޮތުން މުދަލެއް މަދުވެ ނުވަތަ ހަލާކުވެފައިވާނަމަ އެގްޒެމިނޭށަން ރިޕޯޓްގައި އެކަން ބަޔާންކުރަންވާނެއެވެ.

 

328 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ ޗެކްކުރުމުގައި އުނިއިތުރު ފާހަގަކުރެވުން

(ހ) މުދާ ދޫކުރުމަށްޓަކައި، ކަސްޓަމްސްއިން މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރާ ފަރާތެއް ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކާފައިވާ ފައިސާއަކާ ގުޅިގެން އުނިއިތުރުގެ މައްސަލައެއް ފާހަގަވެ އެ ފަރާތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް އިތުރަށް ފައިސާއެއް ދައްކަންޖެހޭނަމަ، އެ މައްސަލައެއް ފާހަގަކުރެވުނު ތާރީހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން އެކަން އަންގަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ފައިސާއެއް ދައްކަންޖެހޭކަން ފާހަގަވެގެން އެކަން ކަސްޓަމްސްއިން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް އަންގާ ތާރީހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް އެ ފައިސާއެއް ދައްކައި ނިންމަންވާނެއެވެ.

(ނ) މުދާ ބަލައި ފާސްކުރާއިރު އެ މުދަލުގެތެރޭގައި ހަލާކުވެފައިވާ މުދަލެއްވާނަމަ، ނުވަތަ މުދާ މަދުވާނަމަ، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން އެދިއްޖެހިނދެއްގައި، އެ މުދަލަކަށް ޑެމޭޖްލޭންޑް ނުވަތަ ށޯޓްލޭންޑް ސެޓްފިކެޓް ދޫކުރެވޭނެއެވެ.

 

329 ވަނަ މާއްދާ - މުދަލާބެހޭ ލިޔުން ދޫކުރުން

މުދާ ފާސްކޮށް ދޫކުރުމަށްފަހު މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން މުދަލާ ބެހޭގޮތުން ލިޔުމެއް ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި ކަސްޓަމްސްއިން އެ ލިޔުމެއް ދޫކުރާނީ، އެ މުދަލުގެ އެގްޒަމިނޭށަން ރިޕޯޓުގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް އެ މައުލޫމާތާ އެއްގޮތަށެވެ.

 

 

ހަތަރުވަނަ ބާބު

ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުން

 

330 ވަނަ މާއްދާ - އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުން

ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރެވޭ މުދަލާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރާނީ ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ. މިގޮތުން މުދަލުގެ ޑިކްލަރޭށަނާއި މުދަލާ ދިމާވޭތޯއާއި ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން މަނާކޮށްފައިވާ އެއްޗެއް ހުރިތޯ ބަލައި ފާސްކުރާނީ ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ.

 

331 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިފައިވާ އިހުތިޔާރު

މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިފައިވާ އިހުތިޔާރު ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންކަން ކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ހ) މުދާ ކެނޑުމާއި، ހުޅުވުމާއި، ގުނުމާއި، ކިރުމާއި، ވަޒަންކުރުމާއި، ޓެސްޓްކުރުމާއި، ސާމްޕަލްނެގުމާއި މިނޫން ގޮތްގޮތަށްވެސް ބަލައި ފާސްކުރުން.

(ށ) މުދަލުގައި ފާހަގަޖެހުމާއި، ސިލުޖެހުމާއި، ވަކި ތަނެއްގައި އެކަހެރިކޮށް ބެހެއްޓުމާއި، އެހެން ފަރާތެއްގެ ބާރެއް ނުފޯރާނެހެން ރައްކާތެރިކޮށް ބެހެއްޓުން

(ނ) މުދަލެއް އެހެން ތަނަކަށް ގެންގޮސްގެން ބަލައި ފާސްކުރަންޖެހޭނަމަ އެ ތަނަކަށް ގެންގޮސްގެން ބެލުން

 

332 ވަނަ މާއްދާ - ވެރިފަރާތުގެ ހާޒިރުގައި ބަލައި ފާސްކުރުން

(ހ) މުދާ ބަލައި ފާސްކުރާނީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ހާޒިރުގައި ނުވަތަ އޭނާ އެކަމަށް އައްޔަންކުރާ ފަރާތެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ. މިގޮތުން އައްޔަންކުރެވޭ ފަރާތަކީ، މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން އުފުލަންޖެހޭ ޒިންމާތައް އުފުލޭ ވަރުގެ ފަރާތަކަށް ވާންވާނެއެވެ.

(ށ) މުދާ ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ، ކަސްޓަމްސްގެ ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބު ދިނުމަށާއި ކަސްޓަމްސްއަށް އެހީތެރިވެ ދިނުމަށް، ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތް ނުވަތަ އެ ފަރާތުން އައްޔަނުކުރާ ފަރާތެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ.

 

333 ވަނަ މާއްދާ - ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުން ބަލަންޖެހޭ މުދާ

ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލަކީ ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރައަކުން ބަލަންޖެހޭ މުދަލެއްނަމަ އެ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރެވޭނީ، އެ ފަރާތެއްގެ ހާޒިރުގައި ނުވަތަ އެ ފަރާތަކުން ކަނޑައަޅާ އުސޫލެއްގެ މަތިންނެވެ.

 

334 ވަނަ މާއްދާ - މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ގައިރު ހާޒިރުގައި ބަލައި ފާސްކުރުން

(ހ) މުދަލެއް ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވެގެން އެންގުމުން، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ނުވަތަ އޭނާ ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުން ހާޒިރުވާންވާނެއެވެ. ހާޒިރުވުމަށް އިންކާރުކުރާނަމަ ނުވަތަ އެ މުދަލަކާ ގުޅުވައިގެން ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު އަމަލެއް ކޮށްފާނެކަމަށް ނުވަތަ ކުރަން އުޅޭކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާކަމަށް ނުވަތަ ކޮށްފައިވާކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ބެލެވޭނަމަ، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ގައިރު ހާޒިރުގައިވެސް ކަސްޓަމްސްއަށް މުދަލެއް ބަލައި ފާސްކުރެވިދާނެއެވެ. ނަމަވެސް، އެފަދައިން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ގައިރު ހާޒިރުގައި ކަސްޓަމްސްއިން މުދާ ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ، މުދާ އެފަރާތެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައިވާ މުއައްސަސާއެއް ނުވަތަ ފަރާތެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން މުދަލެއް ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، މުދަލުގައި ފުރަތަމަ އަތްލާ ވަގުތުން ފެށިގެން ފާސްކޮށް ނިމެންދެން ފާސްކުރާ މަންޒަރު އެއްވެސް މެދުކެނޑުމެއްނެތި ފެންނާނޭހެން ވީޑިއޯ ރެކޯޑް ކުރަންވާނެއެވެ.

 

335 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ އުސޫލު

ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ އުސޫލު ތިރީގައި މިވަނީއެވެ.

(ހ) ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރެވޭ މުދާ ބަންދުކުރެވިފައި ހުންނަންވާނީ، އެ މުދާ ރައްކާތެރިކަމާއެކު ގެއްލުމެއް ނުލިބި އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދެވޭ ފަދަ އެކަށީގެންވާ ރަނގަޅު ގޮތެއްގައެވެ.

(ށ) ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރެވޭ މުދަލުގެ ކޮންމެ ދާގީނާއެއްގައި މުދަލުގެ ބީއެލް ނަންބަރު ނުވަތަ އެއަރވޭ ބިލް ނަންބަރު ނުވަތަ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ނަން ނުވަތަ މުދަލުގެ މަރުކާ ލިޔެވިފައި އޮންނަންވާނެއެވެ. މުދާ ދޫކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްއިން މުދާ ބަލައި ފާސްކުރާއިރު މި މައުލޫމާތު ލިޔެވިފައިވޭތޯ ޗެކުކުރެވޭނެއެވެ.

(ނ) މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ބޭނުންކުރާނެ ވަސީލަތްތަކާއި ބަލައި ފާސްކުރާނެ މިންވަރު ކަނޑައަޅާނީ ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ.

(ރ) ޑިކްލަރޭށަންގައި ހިމެނޭ މުދަލުގެ ތެރެއިން ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ މިންވަރުގެ އިތުރަށް، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން މުދާ ބަލަން ބޭނުންވާނަމަ މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރުމުގެ ކުރިން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން އެކަމަށް ކަސްޓަމްސްގައި އެދެވިދާނެއެވެ.

 

336 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުން ފޮނުވައިގެން އެކްސްޕޯޓް މުދާ ފާސްކުރުން

(ހ) އެކްސްޕޯޓް މުދާ ބަންދުކުރުމުގެ ކަންތައް ކަސްޓަމްސް ގަބޫލުކުރާ ފެންވަރަކަށް ކުރަމުންދާ ތަންތަނަށް، ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުން ފޮނުވައިގެން އެ މުދާ ބަލައި ފާސްކޮށްދެވޭނެއެވެ. މުދާ ބަލައި ފާސްކޮށްދިނުމަށް އެދި ހުށަހަޅާނީ، މުދާ ބަންދުކުރާ ތަނަކާ އެންމެ ކައިރީގައި ހުންނަ ކަސްޓަމްސްގެ އޮފީހަކަށެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބުނެވިދިޔަ ތަންތަނުން ބަލައި ފާސްކޮށްދިނުމަށް އެދޭ މުދަލުގެ ޑިކްލަރޭށަން ކަސްޓަމްސްގެ ކަމާބެހޭ ސެކްށަނަށް ހުށަހެޅުމުން، މުދާ ޗެކްކޮށްދެވޭނެއެވެ.

(ނ) މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމަށްފަހު، އެކްސްޕޯޓް ޑިކްލަރޭށަނާއި ށިޕާރޒް އިންސްޓްރަކްށަން ފޮރ ޑިސްޕެޗް (އެސްއައިޑީ) ފޯމާއި އަދި މުދަލާބެހޭ މައުލޫމާތު އެކުލެވޭ ލިޔުންތައް ނިންމުމަށްފަހު، ހަވާލުކުރާނީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށެވެ.

(ރ) އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށްޓަކައި ބަލައި ފާސްކުރެވުނު މުދަލާއި އެ މުދަލާބެހޭ ލިޔުންތައް، ފާސްކުރެވުނު ގޮތަށް، އެ މުދަލެއް ބަލައި ފާސްކުރެވުނުތަނަކުން އެކްސްޕޯޓް ކުރެވޭ ބަނދަރުގެ ކަސްޓަމްސްއަށް ގެންދާނީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުންނެވެ.

(ބ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާފަދަ ތަނެއްގައި މުދާ ބަލައި ފާސްކުރުމަށްފަހުވެސް މުދާ އެކްސްޕޯޓް ކުރެވޭ ބަނދަރުގައި ހުންނަ ކަސްޓަމްސްއަށް އިތުރަށް ބަލަން ފެނިއްޖެނަމަ، އަލުން އެ މުދަލެއް ބަލައި ފާސްކުރެވޭނެއެވެ.

 

337 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ ދޫކުރުން

(ހ) ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ ދޫކުރެވޭނީ ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ މިންވަރަކަށް އެ މުދާ ބަލައި ފާސްކޮށް، އެ މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން ނިންމަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަންތައްތައް ފުރިހަމަކޮށް ނިމުމުންނެވެ.

(ށ) ޑިއުޓީ ދެއްކުމުން މުދާ ދޫކުރުމަށްޓަކައި، ކަސްޓަމްސްއިން މުދާ ބަލައި، ފާސްކޮށް ނިމުމުން މުދާ ގެންދިއުމުގެ ކުރިން މުދަލުގެ އެގްޒެމިނޭށަން ރިޕޯޓް ފުރިހަމަކުރަންވާނެއެވެ.

 

338 ވަނަ މާއްދާ - މުދާ ޗެކްކުރުމުގައި އުނިއިތުރު ފާހަގަކުރެވުން

(ހ) މުދާ ދޫކުރުމަށްޓަކައި، ކަސްޓަމްސްއިން މުދާ ބަލައި، ފާސްކުރުމުގައި ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތެއް ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކާފައިވާ ފައިސާއަކާ ގުޅިގެން، އުނިއިތުރުގެ މައްސަލައެއް ފާހަގަވެ، އެ ފަރާތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް އިތުރަށް ފައިސާއެއް ދައްކަންޖެހޭނަމަ، އެ މައްސަލައެއް ފާހަގަކުރެވުނު ތާރީހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން އެކަން އަންގަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ފައިސާއެއް ދައްކަންޖެހޭކަން ފާހަގަވެގެން އެކަން، ކަސްޓަމްސްއިން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް އަންގާ ތާރީހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ކަސްޓަމްސްއަށް އެ ފައިސާއެއް ދައްކައި ނިންމަންވާނެއެވެ.

 

339 ވަނަ މާއްދާ - މުދަލާބެހޭ ލިޔުން ދޫކުރުން

މުދަލާބެހޭ ލިޔުން ދޫކުރުން: މުދާ ފާސްކޮށް ދޫކުރުމަށްފަހު މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން، މުދަލާ ބެހޭގޮތުން ލިޔުމެއް ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި ކަސްޓަމްސްއިން އެ ލިޔުމެއް ދޫކުރާނީ، އެ މުދަލުގެ އެގްޒަމިނޭށަން ރިޕޯޓުގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް އެ މައުލޫމާތާ އެއްގޮތަށެވެ.

 

 

ފަސްވަނަ ބާބު

އެހެން ތަންތަން ބަލައި ފާސްކުރުން

 

340 ވަނަ މާއްދާ - އެހެން ތަންތަން ބަލައި، ފާސްކުރުމުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިފައިވާ އިހުތިޔާރު:

(ހ) އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނަގަންޖެހޭނެ ކަމަށް ފެންނަ މުދަލެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ މުދަލެއް ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި މިގަވާއިދާ ހިލާފަށް ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުން ބޭރުވެއްޖެކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ފެނިއްޖެ ހިނދެއްގައި، އެއްޗެއް އަނބުރާ ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނައުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ށ) އެކްސްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނަގަންޖެހޭނެ ކަމަށް ފެންނަ މުދަލެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން މަނާ މުދަލެއް ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި މިގަވާއިދާ ހިލާފަށް، ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުން ބޭރުވެއްޖެކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ފެނިއްޖެ ހިނދެއްގައި އެ އެއްޗެއް އަނބުރާ ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނައުމުގެ އިހްތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުދަލާއި، އެ މުދާ ހުރި ތަނަކާއި، އެފަދަ މުދާ ގެންދިއުމުގައި ބޭނުންކުރި އުޅަނދަކާއި އެފަދަ މުދަލާ ގުޅުންހުރި ކަމަށް ބެލެވޭ މީހުން ބަލައި ފާސްކުރުމުގެ އިހްތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

 

341 ވަަނަ މާއްދާ - ކޯޓު އަމުރު ހޯދުން

ގަވާއިދުގެ 340 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތްތަކުގައި މެނުވީ ކޯޓު އަމުރު ހޯދަންވާނެއެވެ.

(ހ) ވަގުތުން ފިޔަވަޅެއް ނާޅައިފިނަމަ އެ ކުށާ ގުޅުންހުރި ހެކި ނައްތާލާފާނެކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ ސަބަބެއް އޮތުން؛

(ށ) ބަލައި ފާސްކުރަންޖެހޭ މީހާގެ ނުވަތަ ތަން ނުވަތަ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ހުއްދައާއެކު ބަލައި ފާސްކުރުން.

 

342 ވަަނަ މާއްދާ - ދައުލަތުގެ ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކުގެ އެހީތެރިކަމަށް އެެދުން

މި ގަވާއިދުގެ 340 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން ބަލައި ފާސްކުރުމުގައި، އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތައް އެޅުމުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި ދައުލަތުގެ ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކުގެ އެހީތެރިކަމަށް އެދެވިދާނެއެވެ. އެފަދަ އެހީތެރިކަމަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން އެދިއްޖެނަމަ، އެފަރާތްތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް އެ އެހީތެރިކަން ފޯރުވައިދޭންވާނެއެވެ.

 

 

ތޭރަވަނަ ބައި

މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރުން

އެއްވަނަ ބާބު

މައުލޫމާތު ދިނުމާއި، މައްސަލަ ހުށަހެޅުމާއި، މައްސަލައާގުޅޭ މައުލޫމާތުދިނުން 

 

343 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްއަށް ތަހުގީގުކުރުމުގެ ބާރު ލިބިފައިވާ މައްސަލަތައް

(ހ) ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައްސަލަތައް ތަހުގީގުކުރުމުގެ ބާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

1. ރާއްޖެއަށް ސިއްރުން މުދާ އެތެރެކުރުމާއި ރާއްޖެއިން ސިއްރުން މުދާ ބޭރުކުރުމުގެ މައްސަލަތައް.
2. މުދަލުގެ އަގު އޮޅުވާލުމާއި، ޑިކްލެއަރކުރި ވަރަށްވުރެ މުދާ އިތުރުވުމާއި މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން ސައްހަ ނޫން މައުލޫމާތު ހުށަހެޅުމުގެ މައްސަލަތައް.
3. ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ރާއްޖެއަށް ތަކެތި އެތެރެކުރުމާގުޅޭ މައްސަލަތައް.
4. ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ރާއްޖެއިން ތަކެތި ބޭރުކުރުމާ ގުޅޭ މައްސަލަތައް.
5. އެކައުންޓުގައި ފައިސާ ނެތި ކަސްޓަމްސްއަށް ޗެކުން ފައިސާ ދެއްކުމުގެ މައްސަލަތައް.
6. ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅާ ލިޔުން އޮޅުވާލުމާއި، ލިޔުމަށް ބަދަލު ގެނައުމުގެ މައްސަލަތައް.
7. ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދަނެތި ވަނުމާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދުފަހަރަށް ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދަނެތި އަރައި ފޭބުމުގެ މައްސަލަތައް.
8. ކަސްޓަމްސް އޮފިށަރަކު އޭނާގެ ވާޖިބު އަދާކުރަމުން ދަނިކޮށް އެކަމަށް ހުރަސްއެޅުމުގެ މައްސަލަތައް.
9. ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވުމުގެ މައްސަލަތައް.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައްސަލަތައް ތަހުގީގުކުރުމަށްޓަކައި ކޮންމެ ފަރާތަކުންވެސް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅިދާނެއެވެ.

(ނ) ކަސްޓަމްސްގެ މުވައްޒަފުންގެ ވަޒީފާއާ ގުޅުންހުރި މައްސަލަތައް ތަހުގީގު ކުރާނީ ކަސްޓަމްސްގެ މުވައްޒަފުންގެ ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިންނެވެ.

 

344 ވަނަ މާއްދާ - މައްސަލަ ހުށަހެޅޭނެ ވަގުތު

ކަސްޓަމްސް ބަންދުނޫން ކޮންމެ ވަގުތަކުވެސް ކަސްޓަމްސްއަށް މައްސަލަ ހުށަހެޅިދާނެއެވެ.

 

345 ވަނަ މާއްދާ - މައްސަލަ ހުށަހެޅޭނެ ގޮތް

ކަސްޓަމްސްއަށް މައްސަލަ ހުށަހެޅޭނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތަކަށެވެ.

(ހ) ލިޔުމުން

(ށ) ފޯނުގެ ޒަރީއާއިން

(ނ) ފެކްސްގެ ޒަރީއާއިން

(ރ) އީމެއިލްގެ ޒަރީއާއިން

(ބ) ކަސްޓަމްސްއަށް ހާޒިރުވެ އަނގަބަހުން

 

346 ވަނަ މާއްދާ - ލިޔުމުން މައްސަލަ ހުށަހެޅުން

(ހ) އާންމު ފަރާތްތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް ލިޔުމުން މައްސަލަ ހުށަހަޅާނަމަ، މައްސަލަ ހުށަހަޅަންވާނީ ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްއަށް އެޑްރެސްކޮށެވެ. އެ ލިޔުމުގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ހިމަނަންވާނެއެވެ.

1. މައްސަލަ ހުށަހަޅާ ތާރީހު
2. މައްސަލަ ހުށަހަޅާ މީހާގެ މައުލޫމާތު
3. މައްސަލައިގައި ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހާ
4. ކުށެއް ކުރިކަމަށް ނުވަތަ ކުށެއް ކުރާކަމަށް ނުވަތަ ކުށެއް ކޮށްފާނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރާ ސަބަބުތައް
5. ކުށުގެ ބާވަތް
6. ލިބިފައިހުރި ހެއްކާއި ގަރީނާގެ މައުލޫމާތު
7. ކުށް ކުރިކަމަށް ނުވަތަ ކުށެއް ކުރަން އުޅޭކަމަށް ބެލެވޭ ތާރީހު
8. މައްސަލަ ހިނގި ތަން ނުވަތަ ހިނގާ ތަން ނުވަތަ ހިނގާނެކަމަށް ބެލެވޭ ތަން
9. މައްސަލަ ހުށަހަޅާ މީހާގެ ފޯނު ނަންބަރު
10. މައްސަލަ ހުށަހަޅާ މީހާގެ އީމެއިލް އެޑްރެސް

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި މިހެން އޮތް ނަމަވެސް، މީހަކު ކުށެއް ކޮށްފިކަން ނުވަތަ ކުށެއް ކުރާކަން ނުވަތަ ކުށެއް ކުރަން އުޅޭކަމުގެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ދޭ މީހަކީ ކާކުކަން ހާމަކުރަން އޭނާ ބޭނުން ނުވާނަމަ، މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ 2 ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ދިނުން އޭނާގެ މައްޗަކަށް މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން ލާޒިމެއް ނޫނެވެ. އަދި އެ މީހާއާބެހޭ ބަޔާންކުރެވުނު މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް އިންނަމަވެސް، އޭނާގެ އެދުމުގެ މަތިން ނުވަތަ އޭނާގެ ރައްކައުތެރިކަމަށް ކަސްޓަމްސްއިން މައުލޫމާތު ސިއްރުކުރަންވާނެއެވެ.

(ނ) މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލައަކީ، މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސަރވިސްގެ އިހްތިސާސުން ބޭރު މައްސަލައެއް ނަމަ، ނުވަތަ އެހެން އިދާރާއަކަށް ނުވަތަ އެހެން މުއައްސަސާއަކަށް ހުށަހަޅަންޖެހޭ މައްސަލައެއް ނަމަ، އެކަން އެގޮތަށް ބަޔާންކޮށް މައްސަލަ ހުށަހަޅާ މީހާއަށް 10 (ދިހައެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ލިޔުމުން އެކަން އަންގަންވާނެއެވެ.

 

347 ވަނަ މާއްދާ - މައްސަލަ ރަޖިސްޓަރީކުރި ކަމުގެ ލިޔުން ދޫކުރުން

ކަސްޓަމްސްއަށް މައްސަލައެއް ހުށަހެޅުމުން މައްސަލައިގެ މައުލޫމާތު ސާފުކުރުމަށްފަހު، އެ މައްސަލަ ރަޖިސްޓަރީ ކުރިކަން ލިޔުމުން، ނުވަތަ އެސްއެމްއެސް މެދުވެރިކޮށް، މައްސަލަ ހުށަހެޅި މީހާއަށް މައްސަލަ ހުށަހެޅި ދުވަހުން ފެށިގެން ގިނަވެގެން 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އަންގަންވާނެއެވެ. މި މާއްދާގައި މިހެން އޮތްކަމުގައި ވިޔަސް މައްސަލަ ރަޖިސްޓަރީ ކުރިކަމުގެ ލިޔުން ބޭނުން ނޫންކަމުގައި މައްސަލަ ހުށަހެޅި މީހާ ބުނެފިނަމަ، އެކަން އެނގޭނޭގޮތަށް ލިޔެފައި، އެ ލިޔުން ފައިލް ކުރަންވާނެއެވެ.

 

348 ވަނަ މާއްދާ - މައްސަލައާގުޅޭ މައުލޫމާތު ސާފުކުރުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގު ކުރަމުންދާ މައްސަލައަކާ ގުޅިގެން މައްސަލައާ ގުޅުން ހުރި ފަރާތަކުން ނުވަތަ ތުހުމަތު ކުރެވޭ ފަރާތުގެ ވަކީލު މައުލޫމާތު ސާފުކުރަން އެދިއްޖެނަމަ މައުލޫމާތު ދީގެން، ތަހުގީގަށް ދަތިނުވާނަމަ ނުވަތަ ތަހުގީގަށް ބުރުލެއް ނާރާނަމަ، ނުވަތަ ތަހުގީގަށް ހުރަހެއް ނެތްނަމަ އަދި މައްސަލައިގައި ހިމެނޭ ފަރާތަކުން އެކަމަށް އިއުތިރާޒު ނުކުރާނަމަ، އެ މައުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދެވިދާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ބޭނުމަށް "މައްސަލައާ ގުޅުންހުރި ފަރާތްތައް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، ހުށަހެޅިފައިވާ މައްސަލައިގައި ހިމެނޭ މީހުންނަށެވެ.

 

349 ވަނަ މާއްދާ - ތަހުގީގުކޮށް ނިމުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް ތަހުގީގުކޮށް ނިމޭތާ 15 (ފަނަރަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މައްސަލައެއް ހުށަހެޅި ފަރާތަށާއި، ތުހުމަތުކުރެވުނު ފަރާތަށް، މައްސަލަ ނިމުނުގޮތް ލިޔުމުން އަންގަންވާނެއެވެ.

1. ށަރީއަތަށް ހުށަހަޅަންޖެހޭ ޖިނާއީ މައްސަލަތައް ޕްރޮސެކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ފޮނުވުން؛
2. ށަރީއަތަށް ހުށަހަޅަންޖެހޭ މަދަނީ މައްސަލަތައް އެޓަރނީ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ފޮނުވުން؛
3. ތަހުގީގު ނިންމިއިރު، ދައުވާކުރުމަށް އެކަށޭނަ ހެކި ނެތްނަމަ، މައްސަލަ ފައިލް ކުރުން؛ އަދި
4. ތަހުގީގު ކުރިޔަށް ގެންދިޔުމަށް އެކަށޭނަ ހެކި ނެތުމުން މައްސަލަ އިތުރަށް ތަހުގީގު ނުކުރަން ނިންމާ މައްސަލަތަކާއި، އިތުރު މައުލޫމާތު ލިބުމުން އަލުން ކުރިޔަށް ގެންދަން ނިންމާ މައްސަލަ ފައިލް ކުރުން.

(ށ) ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކުރާ ޖިނާއީ މައްސަލަތަކުގައި، ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހާ ބަންދުގައި ބަހައްޓައިގެން ތަހުގީގުކުރާނަމަ، ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހާ ފަނޑިޔާރެއްގެ ކުރިމައްޗަށް ފުރަތަމަ ހާޒިރުކުރެވޭތާ 20 (ވިހި) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މައްސަލައެއްގައި ދައުވާ ކުރުމަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ކަސްޓަމްސްއިން ފޮނުވަންވާނެއެވެ.

(ނ) ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކުރާ ޖިނާއީ މައްސަލަތަކުގައި ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހަކީ، ފަނޑިޔާރެއްގެ ކުރިމައްޗަށް ފުރަތަމަ ހާޒިރުކުރުމުން ގާނޫނު ނަންބަރު 12/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ގާނޫނު) ގެ 60 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގެ ދަށުން ނުވަތަ 60 ވަނަ މާއްދާގެ (ރ) ގެ ދަށުން ދޫކޮށްލައިފައިވާ މީހެއްނަމަ، އޭނާ ފަނޑިޔާރެއްގެ ކުރިމައްޗަށް ފުރަތަމަ ހާޒިރުކުރެވޭތާ 35 (ތިރީސް ފަހެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ މައްސަލައެއްގައި ދައުވާ ކުރުމަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ކަސްޓަމްސްއިން ފޮނުވަންވާނެއެވެ.

(ރ) މި މާއްދާގެ (ށ) އާއި (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މީހަކު ކުރިކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ ކުށަކީ ޖިނާއީ ބޮޑު ކުށެއް ކަމުގައި ވެފައި، އެ މައްސަލައިގެ ބާވަތުން އެ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އެ މައްސަލައިގެ ތަހުގީގު ފުރިހަމަކުރެވިދާނެ މައްސަލައެއް ކަމުގައި ނުވާނަމަ، އެ މައްސަލައިގެ ތަހުގީގު ފުރިހަމަ ކުރުމަށްޓަކައި މުއްދަތު އިތުރުކޮށްދިނުން އެދި، ސަބަބު ބަޔާންކޮށްފައި ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލަށް ކަސްޓަމްސްއިން ހުށަހެޅިދާނެއެވެ.

(ބ) މި މާއްދާގެ (ށ) އާއި (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައްސަލަތައް ފިޔަވައި ކަސްޓަމްސްއިން ތަހްގީގުކުރާ ޖިނާއީ މައްސަލަތައް، ތަހްގީގް ނިމޭ ދުވަހުން ފެށިގެން 30 (ތިރީސް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ފޮނުވަންވާނެއެވެ.

(ޅ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައިވާ ގޮތުގެ މަތިން ގޮތެއް ނިންމައިފިނަމަ، އެ ނިންމުމެއް ނިންމާތާ 15 (ފަނަރަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި، އެ މައްސަލައެއް ހުށަހެޅި މީހާއަށާއި، ކުށުގެ ތުހުމަތުކުރެވުނު މީހާއަށް، މައްސަލަ ނިމުނުގޮތް، ލިޔުމުން އަންގަންވާނެއެވެ. މި މާއްދާގައި މިހެން އޮތްކަމުގައި ވިޔަސް މައްސަލަ ހުށަހެޅި މީހާ އެ ލިޔުން ބޭނުން ނޫންކަމަށް ބުނެފިނަމަ، އެ ވާހަކަ ލިޔެފައި، އެ ލިޔުން ފައިލްކުރަންވާނެއެވެ.

(ކ) މި މާއްދާގެ (ޅ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދައިން، މައްސަލަ ނިމުނުގޮތުގެ ލިޔުން އަންނަނިވި ގޮތްތަކުންކުރެ ގޮތަކަށް ހަވާލުކުރެވިދާނެއެވެ.

1. މައްސަލަ ހުށަހެޅި މީހާއާއި، ތުހުމަތު ކުރެވުނު މީހާއާ ލިޔުން ހަވާލުކޮށްގެން
2. މައްސަލައިގެ ތަހުގީގަށް ދީފައިވާ ބަޔާނުގައި މުއާމަލާތު ކުރުމަށް ދީފައިވާ ފޯނު ނަންބަރަށް ނުވަތަ އީމެއިލް އެޑްރެސްއަށް ފޮނުވުން؛
3. މައްސަލައިގެ ތަހުގީގަށް ދީފައިވާ ބަޔާނުގައި މުއާމަލާތު ކުރުމަށް ދީފައިވާ އެހެނިހެން އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތްތައް މެދުވެރިކޮށް ފޮނުވުން؛
4. މައްސަލަ ހުށަހެޅި މީހާއާއި ތުހުމަތު ކުރެވުނު މީހާގެ ދާއިމީ އެޑްރެހަށް ޕޯސްޓްކުރުން.

(ކ) މި މާއްދާގެ (ޅ) ގައި އެހެން އޮތްކަމުގައި ވިޔަސް، އަންނަނިވި ހާލަތްތަކުގައި ތިބި މީހުންނަށް މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އުސޫލެއް ނުހިނގާނެއެވެ.

1. މައްސަލަ ހުށަހެޅިއިރު ވަކި ފަރާތެއް ނާންގާ ހުށަހެޅި މީހުން؛
2. މައްސަލައިގައި ހިމެނޭ މީހުންގެ ތެރެއިން މައްސަލައިގައިވާ ގޮތް ބަލަން ބޭނުންނުވާކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގައިފައިވާ މީހުން.

 

 

ދެވަނަ ބާބު

މީހުން ހުއްޓުވުމާއި ހިފެހެއްޓުން

 

350 ވަނަ މާއްދާ - ތަހުގީގު ކުރުމަށްޓަކައި މީހުން ހިފެހެއްޓުން

(ހ) ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތްތަކުގައި އެ މީހެއްގެ މައްޗަށް ތަހުގީގު ހިންގުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްއަށް އެ މީހަކު ހިފެހެއްޓިދާނެއެވެ.

1. މީހަކު ރާއްޖެއަށް އައުމުގައި ނުވަތަ އެނޫންވެސް ބޭނުމަކު ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދެއްގައި ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދެއްގައި ވަނިކޮށް ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ މުދަލެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ މިއިން މުދަލަކާބެހޭ ލިޔުމެއް އެ މީހެއްގެ އަތުގައި ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ ހަށިގަނޑުގައި ފޮރުވާފައިވާކަމަށް ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރަށް ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ ސަބަބެއް އޮތުން ނުވަތަ
2. މީހަކު ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދިއުމުގައި ނުވަތަ އެނޫންވެސް ބޭނުމަކު ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައިވާ އުޅަނދެއްގައި ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދެއްގައި ވަނިކޮށް ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ މުދަލެއް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުން މަނާ މުދަލެއް ނުވަތަ މިއިން މުދަލަކާބެހޭ ލިޔުމެއް އެ މީހެއްގެ އަތުގައި ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ ހަށިގަނޑުގައި ފޮރުވާފައިވާކަމަށް ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރަށް ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ ސަބަބެއް އޮތުން ނުވަތަ 
3. ރާއްޖެއަށް އަންނަ ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާ މީހެއްގެ އަތުގައި ނުވަތަ ހަށިގަނޑުގެ އެތެރެއަށް ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި މަނާކުރެވިފައިވާ އެއްޗެއް ލައިގެން ސިއްރުން އެ އެއްޗެއް ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރަން ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރަން އުޅޭ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރަކަށް ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ ސަބަބެއް އޮތުން؛ ނުވަތަ
4. ރާއްޖެއަށް އަންނަ ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާ މީހެއްގެ ހަށިގަނޑުގެ އެތެރެއަށް ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި މަނާކުރެވިފައިވާ އެއްޗެއް ލައިގެން ސިއްރުން އެ އެއްޗެއް ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރަން ނުވަތަ ރާއްޖެއިން ް ބޭރުކުރަނ އުޅޭ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރަކަށް ގަބޫލުކުރެވޭ މީހެއްގެ ހަށިގަނޑުގެ އެތެރެ ޗެކްކުރުމަށް ނުވަތަ އެކްސްރޭކުރުމަށް؛ ނުވަތަ 
5. ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރެއްގެ ދައުރު ނުވަތަ ވާޖިބު އަދާކުރުމަށް ހުރަސްއަޅައިފި ކޮންމެ މީހަކު ނުވަތަ އެފަދަ ކަމެއް ކުރަން މަސައްކަތް ކޮށްފި ކޮންމެ މީހަކު؛ ނުވަތަ
6. ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކުށެއް ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްއާ ގުޅުންހުރި ކުށެއް މީހަކު ނުވަތަ ބަޔަކު ކޮށްފިކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާ ް ކަމަށް ނުވަތަ ކޮށްފާނެ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރަށް ގަބޫލުކުރެވޭ ހާލަތްތަކުގައި އެ މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރުމަށްޓަކައި އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން ހިފަހައްޓަންޖެހޭ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ފެންނަ މީހަކު ނުވަތަ ބަޔަކު؛ ނުވަތަ
7. ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކުށެއް ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްއާ ގުޅުންހުރި ކުށެއް އެ މީހަކު ކޮށްފިކަމަށް ނުވަތަ ކުރަމުންދާ ކަމަށް ނުވަތަ ކޮށްފާނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ ސަބަބެއް އޮތުން؛ ނުވަތަ 
8. އެ މީހަކީ ކާކުކަން އަންގައިދޭ މައުލޫމާތު ދިނުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ް އެދުމުން އެ މައުލޫމާތު ދިނުމަށް އިންކާރުކުރުން، ނުވަތަ ދީފައިވާ މައުލޫމާތަކީ ސައްހަ ނޫން މައުލޫމާތެއްކަމަށް ބަލަންޖެހޭ ސަބަބެއް އޮތުން؛ ނުވަތަ
9. ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކުށެއް ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްއާ ގުޅުންހުރި ކުށެއް ކޮށްފައިވާ، ނުވަތަ ކުރަމުންދާ، ނުވަތަ ކޮށްފާނެކަމަށް ބެލެވޭ ކުށެއްގެ ތަހުގީގާ ގުޅޭ މައުލޫމާތު އެ މީހެއްގެ އަތުގައިވާ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަންޖެހޭ ސަބަބެއް އޮތުމާއެކު ކަސްޓަމްސްއަށް ހާޒިރުވުމަށް އަންގާ އެންގުމަކަށް ތަބާ ނުވާނެކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ ސަބަބެއް އޮތުން.

(ށ) ކަސްޓަމްސްއިން ހިފަހައްޓަންޖެހޭ މީހުން ހިފެހެއްޓުމުގައި، ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި ދައުލަތުގެ ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކުގެ އެހީތެރިކަމާއެކު މީހުން ހިފެހެއްޓުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

 

351 ވަނަ މާއްދާ - ހިފެހެއްޓުމާއެކު އަންގަންޖެހޭ އެންގުންތައް

(ހ) ތަހުގީގު ކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްއިން މީހަކު ހިފަހައްޓާނަމަ، އެ މީހަކު ހިފެހެއްޓުމާއެކު،ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރު ތިމާއަކީ ކާކުކަން އޭނާއަށް ބުނެދޭންވާނެއެވެ. އަދި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު އެ މީހަކަށް ދޭންވާނެއެވެ.

1. އެ މީހަކު ހިފެހެއްޓިކަން؛
2. ކުށެއްގެ ތުހުމަތު ކުރެވޭކަމާއި، ތުހުމަތު ކުރެވެނީ ކޮން ގާނޫނެއްގައ ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކޮން ކުށަކާ ގުޅިގެންކަން؛
3. އެ މީހަކު ގެންދާ ތަން؛
4. ކާކުކަން އަންގައިދިނުން ފިޔަވައި އިތުރު މައުލޫމާތެއް ނުދީ ހަނުހުރުމުގެ ހައްގު ލިބިގެންވާކަން؛
5. ތުހުމަތު ކުރެވޭ ކުށް ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގާނޫނުގައި ހަނުހުރުމުގެ ހައްގު އެއްވެސް މިންވަރަކަށް ހިފެހެއްޓިފައިވާނަމަ، އެ މިންވަރަކަށް އެ ހައްގު ހިފެހެއްޓިފައިވާކަން؛
6. ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީތެރިކަން ލިބިގަތުމުގެ ހައްގު ލިބިގެންވާކަން؛
7. ގާނޫނީ ވަކީލަކު ހަމަޖެއްސޭވަރުގެ މާލީ ތަނަވަސްކަން ލިބިފައި ނުވާ މީހެއް ނަމަ އަދި ތުހުމަތު ކުރެވެނީ ޖިނާއީ ބޮޑު ކުށަކަށް ކަމުގައިވާނަމަ، ދައުލަތުން ވަކީލަކު ހަމަޖައްސައިދިނުމަށް އެދުމުގެ ހައްގު ލިބިގެންވާކަން؛
8. ހިފަހައްޓައިފައި އެންމެ ގިނަވެގެން ބެހެއްޓޭނީ ކިހާ ވަގުތެއްގައިކަން؛
9. އިތުރަށް ތަހުގީގު ކުރުމަށްޓަކައި އެހެން ތަނަކަށް އެ މީހަކު ގެންދާނަމަ އެ ގެންދާ ތަނަކާއި، އެ ގެންދަނީ އިތުރަށް ތަހުގީގު ކުރުމަށްޓަކައި ކަން؛
10. ސުވާލަށް ޖަވާބު ނުދިނުމަކީ ލިބިގެންވާ ހައްގެއް ކަމުގައި ވިޔަސް، ސުވާލަށް ޖަވާބު ދިނުމަކީ އެދެވިގެންވާ ކަމެއްކަން؛
11. ސުވާލަށް ދޭ ޖަވާބަކީ އޭނާއާ ދެކޮޅަށް ކޯޓުގައި ބޭނުންކުރެވިދާނެ އެއްޗެއްކަން.
12. 18 (އަށާރަ) އަހަރު ނުފުރޭ ކުޑަކުއްޖަކު މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން ހިފަހައްޓައިފައިވާނަމަ، އޭނާ ހިފަހައް ިޓައފައިވާކަން އޭނާގެ ބެލެނިވެރިންނަށް ނުވަތަ އޭނާގެ މަސްލަހަތު ހިމާޔަތް ކޮށްދެވޭނެ އެހެން ފަރާތަކަށް، ވީ އެންމެ އަވަހަކަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

 

352 ވަނަ މާއްދާ - މީހަކު ހިފެހެއްޓުމަށްފަހު ދޫކޮށްލާ ވަގުތު ދޭންޖެހޭ މައުލޫމާތު

ތަހުގީގު ކުރުމަށް އެއްވެސް މީހަކު ހިފަހައްޓާނަމަ، އެ މީހަކު ދޫކޮށްލާ ވަގުތު، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު އެ މީހަކަށް ލިޔުމުން ދޭންވާނެއެވެ. 

(ހ) އެ މީހަކު ހިފެހެއްޓި ތާރީހާއި ގަޑިއާއި ތަން؛

(ށ) އެ މީހަކު ހިފެހެއްޓި ސަބަބާއި ހާލަތު؛

(ނ) އެ މީހަކު ދޫކޮށްލި ތާރީހާއި ގަޑިއާއި ތަން؛

(ރ) އެ މީހަކު ހިފެހެއްޓުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވި ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުގެ ފުރިހަމަ ނަމާއި، މަގާމާއި، ސްޓާފް އައިޑެންޓިފިކޭށަންގެ ނަންބަރު؛

(ބ) އެ މީހަކު ހުއްޓުވުމަށްފަހު ބަހައްޓައިފައިހުރި ސެކްށަނާ ނުވަތަ ޔުނިޓާ ހަވާލުވެހުރި އެންމެ އިސް އޮފިސަރުގެ ނަމާއި މަގާމާއި ސްޓާފް އައިޑެންޓިފިކޭށަންގެ ނަންބަރު.

 

353 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުގެ ވާޖިބުއަދާކުރުމަށް ހުރަސްއެޅުން 

ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންކަމުން ކުރެ ކަމެއް ކުރަން އުޅުމަކީ، ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުގެ ދައުރު ނުވަތަ ވާޖިބު އަދާކުރުމަށް ހުރަސްއެޅުން ނުވަތަ އެފަދަ ކަމެއް ކުރަން އުޅުންކަމަށް ބެލެވޭނެއެވެ.

(ހ) ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުންނަށް ލިބިފައިވާ އެއްވެސް ގާނޫނީ ބާރެއް ނުވަތަ އިހްތިޔާރެއްގެ ބޭނުން ހިފުމަށް އެއްވެސް މާނައެއްގައި ހުރަސްއެޅުން ނުވަތަ ހުރަސްއެޅޭފަދަ ކަމެއް ކުރުން ނުވަތަ މިއިންކަމެއް ކުރަން ރޭވުން ނުވަތަ މިއިން ކަމެއް ކުރުމުގައި ބައިވެރިވުން ނުވަތަ މިއިންކަމެއް ކުރަން ގޮވާލުން ނުވަތަ ހިތްވަރުދިނުން ނުވަތަ އެހީތެރިވެދިނުން ނުވަތަ މިއިންކަމެއް ކުރަން އުޅުން. 

(ށ) ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުންނަށް ލިބިފައިވާ އެއްވެސް ގާނޫނީ ބާރެއް ނުވަތަ އިހްތިޔާރެއްގެ ދަށުން ކުރާ އަމުރަކަށް ނުކިޔަމަންތެރިވުން ނުވަތަ އެއަމުރު ރައްދުވާ މީހަކު އެއަމުރަށް ނުކިޔަމަންތެރިވުމަށް ގޮވާލައި، ހިތްވަރުދީ ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކުން އެހީތެރިވެދިނުން ނުވަތަ މިއިންކަމެއްގައި ބައިވެރިވުން ނުވަތަ މިއިން ކަމެއް ކުރަން އުޅުން ނުވަތަ ރޭވުން.

(ނ) ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރަކު،ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގެ ދަށުން އޭނާގެ ވާޖިބު އަދާކުރަމުން ދަނިކޮށް އޭނާއަށް ހަމަލަދިނުން ނުވަތަ ހަމަލަދިނުމަށް މަސައްކަތްކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ އިންޒާރެއް ދިނުން ނުވަތަ އެފަދަ ކަމަކަށް ހިތްވަރު ދިނުން ނުވަތަ އެފަދަ ކަމެއްގައި ބައިވެރިވުން.

 

354 ވަނަ މާއްދާ - ކާކުކަން އަންގައިދޭ މައުލޫމާތު

"ކާކުކަން އަންގައިދޭ މައުލޫމާތު" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ، އެ މީހެއްގެ ނަމާއި އެޑްރެސް ހިމެނިގެންވާ ރަސްމީ ލިޔުމެއް، ނުވަތަ ފޮޓޯޖެހި ރަސްމީ ލިޔުމަކަށެވެ. 

 

355 ވަނަ މާއްދާ - ހިފެހެއްޓ މީހުންނާމެދު އަމަލުކުރާ އުސޫލު 

ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރަކު،މި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކުށެއްގެ ތުހުމަތުގައި އެއްވެސް މީހަކު ހިފަހައްޓައިފިނަމަ، ކަސްޓަމްސްއިން ފުރިހަމަކުރަންޖެހޭ އިދާރީ ކަންތައްތައް ފުރިހަމަ ކުރުމަށްފަހު. 24 (ސައުވީސް) ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްއާ އެ މީހަކު ހަވާލުކުރަންވާނެއެވެ.

 

356 ވަނަ މާއްދާ - މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއަށް އަތުލެވޭ މަސްތުވާތަކެއްޗާ ގުޅޭ މައްސަލަތަކުގައި، ކަސްޓަމްސްއިން ފުރިހަމަކުރަންޖެހޭ އިދާރީ ކަންތައްތައް ފުރިހަމަކުރުމަށްފަހު އެ މައްސަލަ ތަހުގީގު ކުރުމަށްޓަކައި އެ މީހަކާއި، އެ މައްސަލާގައި ހިމެނޭ މަސްތުވާތަކެތި މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްއާ ހަވާލުކުރަންވާނެއެވެ. 

(ށ) މަސްތުވާތަކެއްޗާ ގުޅޭ މައްސަލަތައް ފިޔަވައި ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެހެނިހެން މައްސަލަތައް ތަހުގީގުކުރާނީ ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ.

(ނ) ކަސްޓަމްސްގެ ބޭނުމަށް ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްއިން ކުރެވޭ ތަހުގީގަކާ ގުޅޭގޮތުން މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ހުންނަ މީހަކު،ކަސްޓަމްސްއިން ކުރާ ތަހްގީގަކާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްގެ އިމާރާތަކަށް ގެނެސްގެން ނުވަތަ މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްގެ އިމާރާތެއްގައި އެ މީހަކާ ކަސްޓަމްސްއިން ސުވާލުކުރެވިދާނެއެވެ.

(ރ) ކަސްޓަމްސްގެ ބޭނުމަށް ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްއިން ކުރެވޭ ތަހުގީގަކާ ގުޅޭގޮތުން މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބޭ މީހުންނާމެދު އަމަލުކުރެވޭނީ މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުތަކާ އެއްގޮތްވާގޮތުގެ މަތިންނެވެ. 

(ބ) ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކުރެވޭ މައްސަލައެއްގައި ހިމެނޭ މީހަކު އެދިއްޖެ ހާލެއްގައި، އޭނާގެ އާއިލާގެ މީހަކަށް ފޯނުކުރުމުގެ ފުރުސަތު ދޭންވާނެއެވެ .ބިދޭސީއެއްނަމަ، އޭނާގެ ގައުމުން ދިވެހިރާއްޖެއަށް ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ސަފީރު ނުވަތަ ރެޕްރެޒެންޓޭޓިވް ހުންނަ ތަނަކަށް ނުވަތަ އޮފީހަކަށް ފޯނުކުރުމުގެ ފުރުސަތު ެ ދޭންވާނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ރާއްޖޭގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ ބިދޭސީއަކުނަމަ، އޭނާގެ ކަންކަމާ ރާއްޖެއިން މަސްއޫލުވާ ފަރާތަކަށް ފޯނުކުރުމުގެ ފުރުސަތު ދޭންވާނެއެވެ. 

 

357 ވަނަ މާއްދާ - ޖޮއިންޓް އިންވެސްޓިގޭށަން 

(ހ) މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސަރވިސްއިން ތަހުގީގު ކުރަމުންދާ ޖިނާއީ މައްސަލައެއްގައި، ވަކި ހާއްސަ ބާވަތެއްގެ ޖިނާއީ ތަހުގީގު ހިންގުމުގެ ބާރު ގާނޫނަކުން ލިބިދީފައިވާ އިދާރާއެއްގެ އިހްތިސާސް ހިނގާނަމަ، އަންނަނިވި ދެގޮތުން ކުރެ ގޮތަކަށް މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސަރވިސްއަށް އަމަލުކުރެވިދާނެއެވެ. 

1.  އެ މައްސަލައިގެ އެ ބައިގެ ތަހުގީގު އެ އިދާރާއަކުން ކުރިޔަށް ގެންދިޔުމަށްޓަކައި އެ އިދާރާއަށް މައްސަލަ ފޮނުވުން؛ ނުވަތަ 
2. މި ގަވާއިދުގައިވާ ގޮތުގެ މަތިން ޖޮއިންޓް އިންވެސްޓިގޭށަނެއް ހިންގުން. 

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ (1) ވަނަ ނަންބަރުގެ ދަށުން އެހެން އިދާރާއަކަށް މައްސަލަ ފޮނުވަންވާނީ ރަސްމީ ލިޔުމަކުންނެވެ. 

(ނ) މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސަރވިސްއިން ބަލަމުންދާ ޖިނާއީ މައްސަލައެއްގައި ދައުލަތުގެ ވަކި އިދާރާއަކާ ނުވަތަ އިދާރާތަކަކާ ގުޅިގެން ޖޮއިންޓް އިންވެސްޓިގޭށަނެއް ހިންގުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ބޭނުންނަމަ، އެކަން ކުރާނީ، އެ ކަމަށްޓަކައި އެ އިދާރާއަކާއެކު ނުވަތަ އެ އިދާރާތަކަކާއެކު ސޮއިކުރާ އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުންނެވެ. 

(ރ) މި މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެއްބަސްވުމަކީ، ޖޮއިންޓް އިންވެސްޓިގޭށަނުގައި ކަސްޓަމްސްއާއެކު ބައިވެރިވާ ދައުލަތުގެ އިދާރާ އާއެކު ނުވަތަ އިދާރތަކާއެކު އހްތިސާސް ހިއްސާކުރާނެ ނުވަތަ މަސައްކަތާއި ދައުރު ވަކިކުރާނެ ހަމަތައް ނުވަތަ އެއްބަޔަކު އަނެއް ބަޔަކަށް އެހީތެރިވެދޭނެ އުސޫލުތައް ބަޔާންކުރާ އެއްބަސްވުމެވެ. 

(ބ) ކަސްޓަމްސްއާއި އެ އެއްބަސްވުން ވެވޭ ދައުލަތުގެ އިދާރާއިން ބޭނުން ނަމަ، މި މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެއްބަސްވުން، ވަކި މުއްދަތަކަށް ނުވަތަ ވަކި
މައްސަލައަކަށް ބިނާކޮށްގެން އެކުލަވައިލެވިދާނެއެވެ.

(ޅ) ޖޮއިންޓް އިންވެސްޓިގޭށަން ހިންގާ ޖިނާއީ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން، އަންނަނިވި ކަންކަމާ ގުޅޭ އުސޫލުތަކަށް ކަސްޓަމްސްއާއި ކަސްޓަމްސްއާއެކު ބައިވެރިވާ ދައުލަތުގެ ތަހުގީގީ އިދާރާ ނުވަތަ އިދާރާތައް އެއްބަސްވާންވާނެއެވެ. 

1. މައްސަލައިގެ ދާއިރާ،
2. ދެ މުއައްސަސާގެ ދައުރު ވަކިވެގެންދާނެ ގޮތް؛
3. ކޮންމެ އިދާރާއަކަށް ލިބިގެންވާ އިހްތިސާސް؛
4. ހެކީގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރެވިދާނެ މައުލޫމާތަށް ވާސިލވާނެ އުސޫލުތައް؛
5. ހެކީގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރާނެ މައުލޫމާތު އެއްކުރާނެ އުސޫލުތައް؛
6. މަށްވަރާކުރުމާއި ވިލަރެސްކުރާނެ އުސޫލުތައް؛
7. މައްސަލައާ ގުޅިގެން ހާމަކުރެވޭ މައުލޫމާތުގެ އުސޫލު؛
8. މައްސަލައާ ގުޅިގެން އެއް އިދާރާއިން އަނެއް އިދާރާއަށް މައްސަލައާ ގުޅޭ މައުލޫމާތު ބަދަލުކުރުމުގެ އުސޫލު؛
9. މައްސަލައާ ގުޅިގެން ތުހުމަތުކުރެވޭ ފަރާތާ ސުވާލުކޮށްގެން ބަޔާން ނެގުމުގެ އުސޫލު؛
10. މައްސަލައާ ގުޅިގެން ހެކީގެ ގޮތުގައި ބަޔާން ނަގާ ފަރާތްތަކާ ނުވަތަ ަމއުލޫމަތު ދޭ ފަރާތްތަކާ ސުވާލުކޮށްގެން ބަޔާން ނެގުމުގެ އުސޫލު.

(ކ) މި ގަވާއިދުގައިވާ ގޮތުގެ މަތިން ޖޮއިންޓް އިންވެސްޓިގޭށަނެއް ހިންގުމުގެ ނަތީޖާއަކަށްވާނީ، ޖޮއިންޓް އިންވެސްޓިގޭށަނުން ޖިނާއީ މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރުމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވާ އިހްތިސާސްގެ ހައިސިއްޔަތަށް އުނިކަމެއް އައުމަކާ ނުލައި، އެ މައްސަލައިގައި ކަސްޓަމްސްއާ ބައިވެރިވި ދައުލަތުގެ އިދާރާއަށް ނުވަތަ އިދާރާތަކަށްވެސް އިހްތިސާސް ލިބިދިނުމާއެކު،ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތާއި ބާރު އެ ތަހުގީގަށް ލިބިދިނުމެވެ.

 

358 ވަނަ މާއްދާ - ބިޑިއެޅުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން މީހަކު ހިފެހެއްޓުމުގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތްތަކުގައި އެ މީހަކު ބިޑިއެޅުވިދާނެއެވެ. 

1.  ނުކިޔަމަންތެރިވުން؛
2. އެހެން މީހެއްގެ ނަފުސަށް ނުވަތަ އަމިއްލަ ނަފުސަށް ގެއްލުމެއް ދޭން އުޅުން؛
3. ފަރުދެއްގެ މުދަލަށް ނުވަތަ ސަރުކާރުގެ މުދަލަކަށް ގެއްލުމެއް ްދޭނ އުޅުން؛
4. މި މާއްދާގެ (ހ) އިން ފެށިގެން (ނ) ގެ ނިޔަލަށް ާ ބަޔާންކޮށްފައިވ ފަދަ ކަމެއް ކުރަން އުޅުން ނުވަތަ އެފަދަ ކަމެއް ކޮށްފާނެކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ ފަދަ ސަބަބެއް އޮތުން؛
5. ހުއްޓުވާ މީހުން ނުވަތަ ހިފަހައްޓާ މީހުން، އެއް ތަނުން އަނެއް ތަނަށް ގެންދިއުމަށް. 

(ށ) ބިޑިއަޅުވަންޖެހޭ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެގެން ބިޑި އަޅުވަން ޖެހިއްޖެނަމަ، ބިޑި އަޅުވާނީ، އެ މީހަކަށް ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ ފުށުން އެހެން މީހަކަށް އަނިޔާއެއް ނުލިބޭ ގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ. މިގޮތުން ބިޑިއެޅުވުމުގައި ބިޑި އަޅުވައި ބާރުކުރަންވާނީ، އެ އިރެއްގައި ދެމިއޮތް ހާލަތާއި، ބިޑިއަޅުވަންޖެހޭ މީހާގެ އުމުރާއި، އެ މީހާގެ އަމަލުތަކުގެ މައްޗަށް ރިއާޔަތްކޮށް، އެކަމަށް އެންމެ އެކަށޭނަ ވަރަކަށެވެ. 

(ނ) ބިޑިއަޅުވަންޖެހޭ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެގެން މީހެއްގެ އަތުގައި ބިޑިއަޅުވަން އުޅުމުން، އޭނާ ނުކިޔަމަންތެރިވެއްޖެނަމަ، ހާނީއްކަވެދާނެ ކަމަށާއި، އެގޮތުން ލިބޭ ހާނީއްކައެއްގެ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭނީ އެ މީހާ އަމިއްލައަށްކަމަށް ބުނެ އިންޒާރުކުރަންވާނެއެވެ. 

(ރ) މީހެއްގެ އަތުގައި ބިޑިއެޅުވުމުގެ ތެރޭގައި، އެ މީހަކު ދައްކާ ދެކޮޅުވެރިކަމެއްގެ ސަބަބުން އެ މީހާގެ ނުވަތަ އެހެން މީހެއްގެ ނަފުސަށް، ނުވަތަ މުދަލަށް ލިބޭ ގެއްލުމުގެ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭނީ، ނުކިޔަމަންތެރިކަން ދެއްކި މީހެކެވެ.

 

359 ވަނަ މާއްދާ - އަޅަންޖެހޭ ބިޑި

ކަަސްޓަމްސްއިން ހިފަހައްޓާ މީހެއްގެ އަތުގައި އަޅުވަންވާނީ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބާވަތްތަކުގެ ބިޑިއެވެ. 

(ހ) ނައިލޯނު ބިޑި؛

(ށ) އަތު ބިޑި؛

(ނ) ރޯނު ބިޑި؛

(ރ) އެއްހުޅު ބިޑި.

 

260 ވަނަ މާއްދާ - ބިޑި އަޅުވައިގެން ގެނެވޭ މީހުންނާމެދު އަމަލުކުރާނެގޮތް 

(ހ) ބިޑިއަޅުވައިގެން މީހަކު ހާޒިރުކުރަންޖެހޭ ތަނަށް ހާޒިރުކުރެވިއްޖެނަމަ، ނުވަތަ ހަވާލުކުރަންޖެހޭ އިދާރާއަށް ހަވާލުކުރުމަށްފަހު. ބިޑިނައްޓަންވާނެއެވެ. 

(ށ) އެއްވެސް ސަބަބެއް މެދުވެރިވެގެން، ބިޑިއަޅުވާފައި 1 (އެކެއް) ގަޑިއިރަށްވުރެ އިތުރަށް މީހަކު ބަހައްޓަންޖެހިއްޖެނަމަ، ބިޑިއަޅުވަންޖެހުނު ސަބަބާއެކު ތަފުސީލު އެނގޭނެ ގޮތަށް މައުލޫމާތު ރިކޯޑުކޮށް ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ. 

(ނ) ބިޑި އަޅުވާފައިވާ މީހާގެ އަމަލުތައް ހުރިގޮތުން ބިޑި ނައްޓައިފިނަމަ އެ މީހާގެ ފަރާތުން ގެއްލުމެއް އެ މީހާއަށް ނުވަތަ އެހެން މީހަކަށް ނުވަތަ މުދަލަކަށް ނުވަތަ ތަނަކަށް ކުރިމަތިވެދާނެ ކަމަށް، ކަސްޓަމްސްއިން މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރ އޮފިސަރަށް ފެނިއްޖެ ހާލަތެއްގައި މި މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ 1 ގަޑިއިރަށްވުރެ އިތުރަށް، 5 (ފަހެއް) ގަޑިއިރަށް (ޖުމްލަ 6 (ހައެއް) ގަޑިއިރަށް) ބިޑިއަޅުވާފައި ބެހެއްޓިދާނެއެވެ. 

(ރ) މީހެއްގެ އަތުގައި ބިޑި އަޅުވަން އުޅެނިކޮށް މީހެއްގެ އަމަލުތައް އިސްލާހު ވެއްޖެކަމަށް، އެ މީހާ ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެހުރި ފަރާތަށް ފެނިއްޖެނަމަ، ވަގުތުން އެ މީހެއްގައި އަޅުވާފައިހުރި ބިޑި ނައްޓަން ވާނެއެވެ .ބިޑި ނެއްޓި ސަބަބާއެކު ތަފުސީލު އެނގޭނެ ގޮތަށް މައުލޫމާތު ރިކޯޑްކޮށް ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ. 

 

261 ވަނަ މާއްދާ - ވަގުތީގޮތުން ބިޑި ނެއްޓުން 

ބިޑިއަޅުވާފައިވާ މީހާ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތައް ކުރުމަށްޓަކައި އެހެން ގަވާއިދަކުން މަނާ ނުކުރާހާ ހިނދަކު، އެ ކަމެއް ކޮށް ނިމެންދެން ވަގުތީގޮތުން ބިޑި ނައްޓަންވާނެއެވެ.

(ހ) ނަމާދުކުރުން؛

(ށ) ކައިބޮއިހެދުން؛

(ނ) ގަޒާހާޖަތްކުރުން؛

(ރ) ލިޔުންތަކުގައި ސޮއިކުރުމާއި އިނގިލީގެ ނިށާންޖެހުން.

 

362 ވަނަ މާއްދާ - ހިފެހެއްޓޭ މީހުން އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދާއިރު ބިޑި އަޅުވާނެގޮތް 

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން ހިފަހައްޓާ މީހުން އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދަންވާނީ ބިޑިއަޅުވައިގެންނެވެ. 

(ށ) އެއްގަމު މަގުން އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދާނަމަ، ގެންދަންވާނީ، ދެއަތް ފުރަގަހަށް ލައި ބިޑި އަޅުވައިގެންނެވެ. ނަމަވެސް ހާލަތަށާއި، އެ މީހެއްގެ ކިޔަމަންތެރިކަމުގެ މިންވަރަށް ރިއާޔަތްކޮށް، ދެއަތް ކުރިމައްޗަށް ވާގޮތަށް ބިޑި އެޅުވުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ. 

(ނ) ކަނޑުމަގުން ނުވަތަ ވައިގެމަގުން އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް މީހަކު ގެންދަންޖެހިއްޖެނަމަ، މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުން އެ މީހަކު އެ ތަނަކަށް ގެންދިއުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ. 

 

363 ވަނަ މާއްދާ - ހިފެހެއްޓޭ މީހުން އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދިއުން 

ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްޓުވާ ނުވަތަ ހިފަހައްޓާ މީހުން އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދިއުމުގައި އަމަލުކުރަންވާނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިންނެވެ. 

(ހ) ހުއްޓުވާފައިވާ ނުވަތަ ހިފަހައްޓާފައިވާ މީހަކު އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ގެންދެވޭނީ މަދުވެގެން ކަސްޓަމްސްގެ 02 އޮފިސަރުން ތިބެގެންނެވެ.

(ށ) ހުއްޓުވާފައިވާ ނުވަތަ ހިފަހައްޓާފައިވާ މީހަކު އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ގެންދިއުމުގެ ކުރިން، އޭނާ ގެންދެވެނީ ކޮން ތަނަކަށްކަން އޭނާއަށް އަންގަންޖެހޭނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާގޮތަށް އެންގުމަށްފަހު، ގެންދެވޭ މީހާ ބިޑިއަޅުވަން ޖެހޭކަން އޭނާއަށް ބުނެދޭންވާނެއެވެ. އަދި ބިޑި އަޅުވާނީ އެ މީހާއާއި އެހެން މީހުންގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަމަށްޓަކައި ކަންވެސް ބުނަންޖެހޭނެއެވެ. ކިޔަމަންތެރިކަމާއެކު ބިޑިއަޅަން ދައްކައިނަމަ، އެއްވެސް ނުރައްކަލެއް އޭނާއަށް ނޯންނާނެކަން އަންގަންވާނެއެވެ.

(ރ) މި މާއްދާގެ (ށ) އަދި (ނ) ގައި ބުނެފައިވާ އެންގުން، ހުއްޓުވާފައިވާ ނުވަތަ ހިފަހައްޓާފައިވާ މީހާއަށް އަންގާނީ އެ މީހަކާ ހަވާލުވެހުރި އޮފިސަރެވެ. އަދި މިއެންގުން އެންގުމަށްފަހު ބިޑިއަޅުވައި އެ ބިޑީގެ ތަޅުގަނޑި އެ މީހަކާ ހަވާލުވެހުރި އޮފިސަރުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބާއްވަންވާނެއެވެ. 

(ބ) މި މާއްދާގެ (ށ) އަދި (ނ) ގައި ބުނެފައިވާ އެންގުން، ހުއްޓުވާފައިވާ ނުވަތަ ހިފަހައްޓާފައިވާ މީހާއަށް އަންގާއިރު އަދި މި މާއްދާގެ (ރ) ގައި ބުނެފައިވާ ފަދައިން އަމަލުކުރާއިރު، އެ މީހަކާ ހަވާލުވެހުރި އޮފިސަރުގެ އިތުރުން މަދުވެގެން ކަސްޓަމްސްގެ 01 އޮފިސަރު އެތަނުގައި ހުންނަންޖެހޭނެއެވެ. 

 

364 ވަނަ މާއްދާ - ބިޑިއަޅުވާފައިވާ މީހާއާ ހަވާލުވުން 

(ހ) ބިޑި އަޅުވާފައިވާ މީހާއާއެކުގައި އޭނާއާ ހަވާލުވެގެން ހުންނަ މީހަކު،ހުރިހާ ވަގުތެއްގައިވެސް ހުންނަންވާނެއެވެ. އަދި ބިޑިއަޅުވައިގެން މީހަކު އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ގެންދެވޭއިރު އޭނާއާއެކު،އޭނާއާ ހަވާލުވެހުރި މީހާ ދާންވާނެއެވެ.

(ށ) ބިޑި އަޅުވާފައިވާ މީހާގައިން ބިޑި ނައްޓަން ޖެހިއްޖެ ހާލަތެއްގައި އަޅުވާފައިވާ ބިޑި ފަސޭހައިން ނެއްޓޭފަދަ ގޮތެއް، އެ މީހަކާ ހަވާލުވެގެން ހުންނަ މީހަކަށް ހަމަޖެހިފައި އޮންނަންވާނެއެވެ. 

(ނ) ހައްޔަރުކުރެވިފައިވާ މީހަކު ބިޑި އަޅުވާފައިހުއްޓާ ނުވަތަ އޭނާ ބިޑި އަޅުވައިގެން އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ގެންދެވޭ ހިނދެއްގައި، އޭނާ ސަލާމަތްތެރިކަމާއެކު ބެލެހެއްޓުމާއި، އޭނާއަށް ފިލައިގެން ނުދެވޭނެފަދަ ގޮތަކަށް ބެލެހެއްޓުމަކީ ބިޑި އަޅުވާފައިވާ މީހާއާ ހަވާލުވެ ހުންނަ މީހާގެ މަސްއޫލިއްޔަތެކެވެ. 

(ރ) ކުއްލިއަކަށް ދިމާވާ ނުރައްކާތެރި ހާލަތްތަކުގައި ބިޑިއަޅުވާފައިވާ މީހާގެ ފުރާނަ ސަލާމަތްކުރުމަށް އެ މީހާއާ ހަވާލުވެ ހުންނަ މީހާ މަސައްކަތްކުރަންޖެހޭނެއެވެ. 

 

365 ވަނަ މާއްދާ - ބިޑި ގެންގުޅުން 

(ހ) ބިޑި އާ ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތުން ބިޑި ރައްކާތެރިކަމާއެކު ގެންގުޅުމަށް ސަމާލުވާންވާނެއެވެ. 

(ށ) ހަވާލުވެފައިވާ ބިޑިއެއް ގެއްލިއްޖެނަމަ، ނުވަތަ މިގަވާއިދާ ހިލާފަށް ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރަކު ބިޑި ބޭނުންކުރިކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވިގެން މައްސަލައެއް ހުށަހެޅިއްޖެނަމަ، އެ މައްސަލައެއް ބަލައި ތަހުގީގުކުރަންވާނެއެވެ. 

 

366 ވަނަ މާއްދާ - ހުއްޓުވޭ ނުވަތަ ހިފެހެއްޓޭ މީހުންގެ މައުލޫމާތު 

ކަސްޓަމްސްއިން ހުއްޓުވާ ނުވަތަ ހިފަހައްޓާ މީހުންގެ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ނެގޭނެއެވެ. 

(ހ) ހުއްޓުވާ ނުވަތަ ހިފަހައްޓާ މީހާގެ ވަނަވަރު؛

(ށ) އިނގިލީގެ ނިށާން؛

(ނ) ފޮޓޯ؛

(ރ) ހަށިގަނޑުގެ ބޭރު ފުށުން އެއްވެސް އަނިޔާއެއް ލިބިފައިވާނަމަ އެކަން؛

(ބ) ހަށިގަނޑުގެ ބަރުދަނާއި އިސްކޮޅު. 

 

 

ތިންވަނަ ބާބު

މުދަލާ ތަކެއްޗާއި އުޅަނދު ހިފެހެއްޓުން 

 

367 ވަނަ މާއްދާ - މުދަލާއި ތަކެއްޗާއި އުޅަނދު ހިފެހެއްޓުން 

ކަސްޓަމްސްގެ ދާއިރާގެ ތެރެއިން ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ތަކެއްޗާއި އުޅަނދުފަހަރު ކަސްޓަމްސްއަށް ހިފެހެއްޓިދާނެއެވެ. 

(ހ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓް ކުރުން ނުވަތަ ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރުން މަނާ މުދާ؛ 

(ށ) ސިއްރުން ރާއްޖެއަށް އެތެރެކޮށްފައިވާ މުދާ، ނުވަތަ ގާނޫނާ ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ ނުވަތަ ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރާ މުދާ ނުވަތަ މިފަދަ ގޮތަކަށް ރާއްޖޭގައި ގެންގުޅޭ މުދާ؛ 

(ނ) ޑިއުޓީ ދެއްކުމުން މަނާވެގަތުމަށްޓަކައި ފޮރުވާފައިވާ މުދާ؛ 

(ރ) އެކްސްޕޯޓް އިމްޕޯޓާގުޅިގެން މުދަލުގެ މައުލޫމާތު ހުށަހަޅަންޖެހޭ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި މައުލޫމާތު ހުށަހަޅާފައިނުވާ މުދާ؛

(ބ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި ވަނިކޮށް، ގާނޫނާ ގަވާއިދާ ހިލާފަށް، ހުރިތަނުން އެހެން ތަނަކަށް ގެންގޮސްފައިވާ މުދާ ނުވަތަ ބަދަލުގެނެސްފައިވާ މުދާ؛

(ޅ) ބައިނަލްއަގްވާމީ ގާނޫނަކާ ނުވަތަ އެފަދަ އެއްބަސްވުމަކާ ހިލާފުވެފައިވާ މުދާ ނުވަތަ ވަގަށް ނަގާފައިވާ މުދާ؛

(ކ) ޑިއުޓ ނަގަންޖެހޭ މުދަލެއް މީހެއްގެ އަތުގައި ހުރިތޯ ކަސްޓަމްސްއިން ސުވާލުކުރުމުން ނެތްކަމަށް ބުނެފައި ވަނިކޮށް، ނުވަތަ ނުދައްކައި ވަނިކޮށް، އޭނާގެ އަތުން ނުވަތަ އޭނާގެ ފޮށިތަންމަތިން ފެންނަ އެފަދަ މުދާ؛

(އ) ވަކިގޮތަކަށް އަމަލުކުރަން ލާޒިމުވެފައި ވަނިކޮށް، އެގޮތަކަށް، އެއާމެދު އަމަލުކޮށްފައިނުވާ މުދާ؛

(ވ) ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދެއްގެ އިންވާރޑް މެނިފެސްޓްގައި ފާހަގަކޮށްފައިނުވާ އަދި ފަޅުވެރިންގެ ނުވަތަ ފަސިންޖަރުންގެ ދާގީނާގެ ގޮތުގައިވެސް ހިމެނިފައިނުވާ، ވަކި މީހެއްގެ މުދާކަން ނޭނގޭ މުދާ؛

(މ) ރާއްޖެއިނ ފުރުމަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ އުޅަނދެއްގެ އައުޓްވާރޑް މެނިފެސްޓުގައި ފާހަގަކޮށްފައިނުވާ އަދި ފަޅުވެރިންގެ ނުވަތަ ފަސިންޖަރުންގެ ބެގެޖުގެ ގޮތުގައިވެސް ހިމެނިފައިނުވާ، ވަކި މީހެއްގެ މުދާ ކަން ނޭނގޭ މުދާ؛

(ފ) އެ މުދަލަކާ ބެހޭގޮތުން ހަގީގަތާ ހިލާފު ޑިކްލަރޭށަނެއް ނުވަތަ މެނިފެސްޓެއް ނުވަތަ ލިޔުމެއް ނުވަތަ ބަޔާނެއް ހުށަހަޅާފައިވާ މުދާ؛

(ދ) ވެރިއަކު ނެތް ނުވަތަ ދޫކޮށްލާފައިވާ މުދާ؛

(ތ) މި މާއްދާގެ ދަށުން ހިފެހެއްޓޭ މުދާ ބަންދުކޮށްފައިވާ އެއްޗެތި؛

(ލ) ވެރިފަރާތަށް ނުވަތަ މާސްޓަރަށް އެނގިގެން ސިއްރުން ރާއްޖެއަށް މުދާ އެތެރެކުރުމަށް ނުވަތަ ސިއްރުން ރާއްޖެއިން މުދާ ބޭރުކުރުމަށް ނުވަތަ ގާނޫނާ ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ރާއްޖެއަށް މުދާ އިމްޕޯޓްކުރުމަށް ނުވަތަ ރާއްޖެއިން މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށް ނުވަތަ އެފަދަ ކަންކަމުގައި ގެންގުޅުމަށް ބޭނުންކުރާ އުޅަނދު؛

(ގ) އެ އުޅަނދަކަށް އެރުމަށް، ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެދިފައިވަނިކޮށް، އެރުމަށް ހުއްދަ ނުދޭ އުޅަނދު؛

(ޏ) ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން، ބަނދަރުކުރުމަށް ނުވަތަ މަޑުކުރުމަށް، އެންގިފައިވަނިކޮށް، އެ އެންގުމާ ހިލާފުވާ އުޅަނދު؛

(ސ) ކަސްޓަމްސްއިން ބަލައި ފާސްކޮށްފާނެތީ ނުވަތަ ހިފަހައްޓާފާނެތީ، އުޅަނދުގައި ހުރި މުދާ ހަލާކުކޮށްލާ ނުވަތަ ނައްތާލާ ނުވަތަ އުޅަނދުން ބޭރަށް އުކާލާ އުޅަނދު؛

(ޑ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށުގައި އޮތް އުޅަނދެއްގައި ގާނޫނާ ގަވާއާިދ ހިލާފު އަމަލެއް ހިނގައިފިކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އެނގުމުން، އެ މައްސަލައަކާއި ގުޅޭގޮތުން އެ ކަމެއްގައި ހިމެނޭ ފަރާތް ނުވަތަ ފަރާތްތަކުން ފުރިހަމަކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ފުރިހަމަކޮށް ނިންމާފައިނުވާ އުޅަނދު؛

(ޒ) ގެންދަންޖެހޭ މުއްދަތުގައި ނުގެންގޮސް ހުންނަ މުދާ؛

(ޓ) ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފު އެއްޗެއް ރައްކާ ކޮށްފައި ހުރެދާނެކަމަށް ށައްކުކުރެވޭ ތަކެއްޗާއި އަދި މިތަކެތި އަޅާފައި ހުންނަ ނުވަތަ ބަންދުކޮށްފައި ހުންނަ ތަކެތި؛

 

368 ވަނަ މާއްދާ - ހިފެހެއްޓިކަން އެންގުން

(ހ) މުދަލެއް ނުވަތަ އުޅަނދެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެއްޗެއް ހިފަހައްޓައިފިނަމަ، އެ އެއްޗެއް ހިފެހެއްޓި ވަގުތުން ފެށިގެން 24 (ސައުވީސް) ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި އެކަން، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ނުވަތަ އުޅަނދުގެ މާސްޓަރަށް ކަސްޓަމްސްއިން ލިޔުމަކުން އަންގަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އަންގާ އެންގުމުގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ހިމަނަންވާނެއެވެ. 

1.  ހިފެހެއްޓިފައިވާ އެއްޗަކާބެހޭ ތަފުސީލު؛
2. އެ އެއްޗެއް ހިފަހައްޓަންޖެހުނު ސަބަބު؛
3. އެ އެއްޗަކާމެދު އަމަލުކުރެވޭނެ ގޮތް.

(ނ) ހިފެހެއްޓޭ އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތުގެ ގޮތުގައި އެއް ފަރާތަށްވުރެ ގިނަފަރާތް ހިމެނޭނަމަ، އޭގެތެރެއިން އެއް ފަރާތަށް އެންގުމުން، އެ އެންމެންނަށް އެންގުނީކަމަށް ބެލެވޭނެއެވެ. 

 

369 ވަނަ މާއްދާ - ތަހުގީގަކާ ގުޅިގެން ވަގުތީގޮތުން ތަކެތި ހިފެހެއްޓުން 

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން ކުރާ ތަހުގީގަކާ ގުޅިގެން ބަލަންޖެހޭ ބެލުންތައް ި ބަލައ ނިމެންދެން އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭ މުދަލާއި ތަކެއްޗާއި އުޅަނދުފަހަރު ހިފެހެއްޓުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ. އަދި ހެކީގެ ގޮތުގައި ހިފަހައްޓާ ތަކެއްޗާ މެދު އަންނަނިވި ގޮތަށް އަމަލުކުރަންވާނެއެވެ. 

1. ހިފަހައްޓާ ތަކެތި ސީލްކުރުން؛
2. ސީލް ނުކުރެވޭ ބާވަތުގެ އެއްޗެއްނަމަ، އެ އެއްޗެއް ހިފެހެއްޓި ބޭނުން ނުގެއްލޭގޮތަށް ރައްކައުތެރިކުރުން؛
3. ކަސްޓަމްސްއިން ހިފަހައްޓާ ކޮންމެ މުދަލެއްގައި ނުވަތަ އެ މުދާ ސީލްކުރެވޭ އެއްޗެއްގެ ބޭރުގައި ޗެއިން އޮފް ކަސްޓަޑީ ފޯމެއް ހަރުކުރަންވާނެއެވެ. އަދި އެ ޗެއިން އޮފް ކަސްޓަޑީ ފޯމުގައި، ހިފެހެއްޓުނު މުދަލަށް އެވިޑެންސް ނަންބަރެއް ދީ، އެ ނަންބަރު ރިކޯޑް ކުރަންވާނެއެވެ. 
4. ހިފެހެއްޓޭ މުދާ އެއް ތަނުން އަނެއް ތަނަށް ގެންދާނަމަ، ނުވަތަ އެ މުދަލާ ހަވާލުވެހުރި ފަރާތް ބަދަލުވާނަމަ، ޗެއިން އޮފް ކަސްޓަޑީ ފޯމުގައި އެކަން ރިކޯޑްކުރަންވާނެއެވެ.
5. ޗެއިން އޮފް ކަސްޓަޑީ ފޯމުގައި އިމްލާ ކުށެއް ނުވަތަ ލިޔުމުގެ ކުށެއް ލިޔެވިއްޖެނަމަ، އެ ކުށެއް ލިޔެވުނު ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރަކު، އެ ތަނެއް އެއްރޮނގުން ކަނޑައިލުމަށްފަހު، ރަނގަޅުގޮތަށް ލިޔެފައި، އެ ތަނާ ދިމާގައި ނުވަތަ އެ ތަނުގެ ކައިރީގައި ސޮއިކުރަންވާނެއެވެ. 

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ހިފެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާ ގުޅޭ މައްސަލައިގައި ތުހުމަތު ކުރެވޭ ފަރާތް ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެފައިވާކަން ސާބިތުނުވާނަމަ، އެ ތަކެތި ހިފެހެއްޓިފައި ހުންނަ ދުވަސްތަކުގައި އެ އެއްޗަކަށް ދައްކަންޖެހޭ ޑެމަރޭޖް ފީ އާއި އެހެނިހެން ހަރަދުތައް އެ އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތުން ދައްކާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ހިފެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާ ގުޅޭ މައްސަލައިގައި ތުހުމަތު ކުރެވޭ ފަރާތް ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެފައިވާކަން ސާބިތު ވެއްޖެނަމަ، އެ ތަކެތި ހިފެހެއްޓިފައި ހުންނަދުވަސްތަކުގައި އެ އެއްޗަކަށް ދައްކަންޖެހޭ ޑެމަރޭޖް ފީ އާއި އެހެނިހެން ހަރަދުތައް އެ އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތުން ދައްކަންޖެހޭނެއެވެ. 

(ރ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން މުދާ ނުވަތަ ތަކެތި ހިފެހެއްޓުމުގެ ސަބަބުން އެ އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތަށް ެ ފޫނުބެއްދޭވަރުގ ބޮޑު ގެއްލުމެއް ލިބިދާނެކަމަށް، އެކަށީގެންވާ ސަބަބެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ކަސްޓަމްސްއަށް ގަބޫލުކުރެވޭނަމަ، އަދި އެ އެއްޗެއް ދޫކޮށްލުމުގެ ސަބަބުން ތަހުގީގުކުރެވޭ މައްސަލައަށް ހުރަހެއް ނޭޅޭނެ ކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ަ ގަބޫލުކުރެވޭނަމަ، އެ އެއްޗެއް ދޫކޮށްލުމަށްފަހު ތަހުގީގުކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް މިމާއްދާ ހުރަހެއް ނާޅައެވެ. 

(ބ) މި މާއްދާގެ (ރ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ދޫކޮށްފައިވާ އެއްޗަކާ ގުޅޭ މައްސަލައިގެ ތަހުގީގު ނިމޭއިރު، އެ މައްސަލައިގައި އެ އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތް ޖޫރިމަނާވ،ެ ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް ފައިސާއެއް ދައްކަންޖެހިއްޖެނަމަ، އެ ފައިސާ ދެއްކުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން އަންގާތާ 03 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި (ސަރުކާރު ބަންދު ދުވަސްތައް ނުހިމަނައި) އެ އެއްޗެއްގެ ވެރިފަރާތުން އެ ފައިސާ ކަސްޓަމްސްއަށް ދައްކައި ނިންމަންވާނެއެވެ.

(ޅ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން ހިފަހައްޓައިފައިވާ މުދާ ނުވަތަ ތަކެތި އަނބުރާ ރައްދުކުރާއިރު، އެހެން ގޮތަކަށް ސާބިތުނުވހައި ހިނދެއްގައި ރައްދުކުރަންވާނީ އެ އެއްޗެއް ނުވަތަ އެ މުދަލެއް އަތުލެވުނު ފަރާތަކަށެވެ. 

(ކ) މި މާއްދާގެ (ޅ) ގައި އެހެން އޮތްކަމުގައި ވިޔަސް، ހިފަހައްޓައިފައިވާ މުދަލެއް އަނބުރާ ރައްދުކުރަންޖެހޭ ހާލަތުގައި، އެ އެއްޗެއްގެ އަސްލު ވެރިފަރާތަކީ އެ އެއްޗެއް އަތުލެވުނު ފަރާތް ނޫން އެހެން ފަރާތެއްކަން އެނގޭ މަގުބޫލު ސަބަބުތަކެއް ހުރިނަމަ، އެ އެއްޗެއް ރައްދުކުރަންވާނީ އެކަން ކަށަވަރު ކުރުމަށްފަހު، އެ އެއްޗެއްގެ އަސްލު ހައްގުވެރިޔާއަށެވެ. 

(އ) ރައްދުކުރަންޖެހޭ އެއްޗެއްގެ މިލްކުވެރިޔަކީ އެ މީހާކަމަށް ބުނެ އެއްފަރާތަށްވުރެ ގިނަ ފަރާތުން ހުށަހަޅާ ހާލަތުގައި، އެ އެއްޗެއްގެ ހައްގުވެރިޔާ ކަށަވަރު ކުރެވެންދެން، އެއްވެސް ފަރާތަކަށް އެ އެއްޗެއް ރައްދުނުކޮށް، ކަސްޓަމްސްއަށް ހިފެހެއްޓިދާނެއެވެ. އަދި އެކަށީގެންވާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އެ އެއްޗެއްގެ އަސްލު ހައްގުވެރިޔާ ކަށަވަރު ނުކުރެވުނު ނަމަ، އެ އެއްޗެއް ރައްދުކުރާނީ ށަރީއަތުން އެ މުދަލެއްގެ ވެރިފަރާތް ކަމުގައި ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކަށެވެ.

(ވ) ހިފެހެއްޓިފައިވާ އެއްޗެއް ވެރިފަރާތަށް ހަވާލުކުރަންވާނީ އަންނަނިވި މައުލޫމާތު ހިމެނޭ ލިޔުމަކާ އެކުގައެވެ. 

1. މުދަލުގެ ނަމާއި، ބާވަތާއި، އެ މުދަލަށް ދީފައިވާ އެވިޑެންސް ނަންބަރު؛ 
2. މުދާ ހިފެހެއްޓި ތާރީހާއި ތަން؛ 
3. މުދާ ހިފެހެއްޓި ސަބަބު؛ 
4. މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުގެ ނަމާއި، އެއީ ކާކުކަން އަންގައިދޭ މައުލޫމާތު؛
5. މުދަލާ ހަވާލުވި ފަރާތުގެ ނަމާއި، އެއީ ކާކުކަން އަންގައިދޭ މައުލޫމާތާއި، އިނގިލީގެ ނިށާނާއި، ސޮއި؛
6. މުދާ ހަވާލުކުރި އޮފިސަރުގެ ނަމާއި، މަގާމާއި، ސްޓާފް އައިޑެންޓިފިކޭށަންގެ ނަންބަރު؛
7. މުދާ ހަވާލުކުރަން ހުއްދަދިން އިސްވެރިޔާގެ ނަމާއި، މަގާމާއި، ސްޓާފް އައިޑެންޓިފިކޭށަންގެ ނަންބަރު؛
8.  މުދާ ހަވާލުކުރި ތާރީހާއި ގަޑި؛
9. މުދާ ހަވާލުކުރިއިރު މުދާ ހުރި ހާލަތު.

 

 

ހަތަރުވަނަ ބާބު 

ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީ ހޯދުމުގެ ފުރުސަތު ދިނުން 

 

370 ވަނަ މާއްދާ - ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީ ހޯދުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގެންވާކަން އެންގުން 

ކުށުގެ ތުހުމަތުގައި ހުއްޓުވޭ ނުވަތަ ހިފެހެއްޓޭ ކޮންމެ މީހަކަށް ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީ ހޯދުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގެންވާކަން އެ މީހަކު ހުއްޓުވޭ ނުވަތަ ހިފެހެއްޓޭ ވަގުތު އަންގަންވާނެއެވެ.

 

371 ވަނަ މާއްދާ - ފޯނުކޯލު ދިނުމާއި ގައިރު ހާޒިރުގައި ސުވާލު ނުކުރުން

(ހ) ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީއަށް އެދިއްޖެނަމަ، އޭނާ އައްޔަންކުރަން ބޭނުންވާ ވަކީލަކަށް ނުވަތަ އެ ވަކީލަކު ހަމަޖެއްސުމަށް އޭނާ އެދޭ އެހެން ފަރާތަކަށް ގުޅުމަށްޓަކައި އޭނާއަށް ފޯނުކޯލެއް ދޭންވާނެއެވެ. އަދި ގާނޫނީ ވަކީލަކަށް އެދިފައިވާ މީހަކާ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތްތަކުންކުރެ ހާލަތެއްގައި މެނުވީ އޭނާ ހުއްޓުވުނު ނުވަތަ ހިފެހެއްޓުނު މައްސަލައާމެދު އިތުރަށް ސުވާލުކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.

1. އޭނާ ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީ ބޭނުން ނުވާކަމަށް ފަހުން ބުނުމުން؛ ނުވަތަ 
2. އޭނާގެ ވަކީލު ހާޒިރުވުމަށް މި ގަވާއިދުގެ 376 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ވަގުތު ދިނުމުންވެސް ވަކީލު ހާޒިރުވެފައިނުވުމުން؛ ނުވަތަ 
3. އެ މައްސަލައިގައި ދިމާވެފައިވާ ހާލަތަކީ ކޮންމެހެން ފިޔަވަޅު އަޅަންޖެހޭ ހާލަތެއްކަމަށް ވާނަމަ، ވަކީލުގެ ގައިރު ހާޒިރުގައި އިތުރަށް ސުވާލުކުރުމުގެ ހުއްދަ ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސް ނުވަތަ އޭނާ ކަނޑައަޅާ މީހަކު ދިނުމުން. 

(ށ) ތަހުގީގު ފެށުނުއިރު، ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީ ބޭނުން ނޫންކަމުގައި ބުނެފައި، ތަހުގީގު ފެށުމަށްފަހު ގާނޫނީ ވަކީލަކު އައްޔަންކުރުމުގެ ފުރުސަތަށް އެދުނުކަމުގައިވިޔަސް އެ ފަރާތަކަށް އެ ފުރުސަތު ދޭންވާނެއެވެ. 

(ނ) ތަހުގީގުގައި ސުވާލުކުރެވޭ ފަރާތަކީ، މައްސަލައިގައި ތުހުމަތު ކުރެވޭ ފަރާތްކަމުގައި ނުވިޔަސް، ތަހުގީގުގައި ގާނޫނީ ވަކީލަކު އައްޔަންކުރުމުގެ ފުރުސަތަކަށ އެ ފަރާތަކުން އެދިއްޖެ ހިނދެއްގައި އެފަރާތަކަށް އެފުރުސަތު ދޭންވާނެއެވެ. 

 

372 ވަނަ މާއްދާ - ގާނޫނީ ވަކީލަކު އައްޔަންކުރުމަށް ދެވޭ މުއްދަތު

(ހ) ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީ ބޭނުންވާ ފަރާތްތަކަށް، ގާނޫނީ ވަކީލަކު އައްޔަން ކުރުމަށް ފުރަތަމަ ފަހަރު 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ މުއްދަތު ދޭންވާނެއެވެ. 3 (ތިނެއް) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ގާނޫނީ ވަކީލަކު ނުލިބިގެން ދެވަނަ ފުރުސަތަކަށް އެދިއްޖެނަމަ، 2 (ދޭއް) ދުވަހުގެ މުއްދަތު ދޭންވާނެއެވެ. ދެވަނައަށް ފުރުސަތު ދެވުނު މުއްދަތުގައި ގާނޫނީ ވަކީލަކު ހުށަނާޅައިފިނަމަ ބެލެވޭނީ، އެ ފަރާތުން ގާނޫނީ ވަކީލަކު އައްޔަންކުރުމުގެ ފުރުސަތުގެ ދޫކޮށްލީ ކަމުގައެވެ. މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މުއްދަތު ގުނާނީ ރަސްމީ ބަންދު ދުވަސްތައް ނުހިމަނައެވެ. 

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތީން ގާނޫނީ ވަކީލަކު އައްޔަންކުރުމުގެ ފުރުސަތު އެ ފަރާތަކުން ދޫކޮށްލައިފިނަމަ، ތާރީހާއި ވަގުތު އެނގޭނެހެން ލިޔުމުން އެ މައުލޫމާތު ރިކޯޑުކުރަންވާނެއެވެ. 

 

373 ވަނަ މާއްދާ - ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީއަށް އެދި ހުށަހެޅުން

(ހ) ކުށެއްގެ ތުހުމަތުގައިވާ ފަރާތުން ނުވަތަ ތަހުގީގުގައި ސުވާލުކުރެވޭ ފަރާތުން ތަހުގީގުގައި ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީ ބޭނުންވާނަމަ، އެކަމަށް އެދި ހުށަހަޅަންވާނީ، މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 23 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "ގާނޫނީ ވަކީލު އައްޔަންކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ފޯމު" އިންނެވެ. 

(ށ) ކުށެއްގެ ތުހުމަތުގައިވާ ފަރާތުން ނުވަތަ ތަހުގީގުގައި ސުވާލުކުރެވޭ ފަރާތުން އައްޔަންކުރަނީ އެއް ވަކީލަށްވުރެ ގިނަ ވަކީލުން ކަމަށް ވާނަމަ، މައްސަލައާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންޖެހޭ އެންގުންތައް އަންގާނެ ކޮންމެވެސް އެއް ވަކީލަކު އައްޔަންކޮށް ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ. 

 

374 ވަނަ މާއްދާ - ވަކީލު އައްޔަން ކުރެވުނުކަމުގެ ލިޔުން ދޫކުރުން 

ވަކީލުކަން ގަބޫލުކުރިކަން ގާނޫނީ ވަކީލަކު ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގައިފިނަމަ، މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 24 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "ގާނޫނީ ވަކީލުކަން ކަސްޓަމްސްއިން ގަބޫލުކުރިކަން އަންގާ ލިޔުން" އެވަކީލަކަށް ދޫކުރަންވާނެއެވެ.

 

375 ވަނަ މާއްދާ - ވަކީލު އައްޔަންކޮށްދެވެން ނެތް ހާލަތްތައް 

މައްސަލައެއްގައި ތުހުމަތުކުރެވޭ ފަރާތެއްގެ ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ ގޮތުގައި އައްޔަންކުރެވިފައިވާ ވަކީލު، އެ މައްސަލައިގައި ސުވާލުކުރެވޭ ހެއްކެއްގެ ނުވަތަ ތުހުމަތު ކުރެވޭ ފަރާތާ ދެކޮޅަށް މައުލޫމާތެއް ހޯދުމަށްޓަކައި ތަހްގީގަށް ހާޒިރުކުރެވޭ މީހެއްގެ ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ ގޮތުގައި ގަބޫލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

 

376 ވަނަ މާއްދާ - ގާނޫނީ ވަކީލު ހާޒިރުވުމަށް ވަގުތު ދިނުން

(ހ) ހިނގަމުންދާ ތަހުގީގެއްގައި ތުހުމަތު ކުރެވޭ މީހާއާ ސުވާލުކުރުމަށް ބޭނުންވާ ވަގުތުގެ 18 ގަޑިއިރުގެ ކުރިން، އައްޔަން ކުރެވިފައިވާ ގާނޫނީ ވަކީލު ހާޒިރުވާންޖެހޭ ތަނަކާއި
ގަޑިއެއް އެވަކީލަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި އެހެން ބުނެފައިވީނަމަވެސް ތަހުގީގުކުރަން ބޭނުންވާ މައްސަލައިގެ ކުޑަބޮޑުމިނަށާއި އެންމެހައި ހާލަތްތަކަށް ރިއާޔަތްކޮށް، ތަހުގީގު ފެށުމުގެ 10 ގަޑިއިރަށްވުރެ ލަސްނުކޮށް އެ ވަކީލަށް ހާޒިރުވާންޖެހޭ ތަނަކާއި ގަޑިއެއް އެންގިދާނެއެވެ.

 

377 ވަނަ މާއްދާ - ގާނޫނީ ވަކީލާ ބައްދަލުކުރުމުގެ ު ފުރުސަތު ދިނުން

(ހ) ތަހުގީގުގައި ސުވާލުކުރެވޭ ފަރާތުން، އެ ފަރާތުން އައްޔަންކުރާ ގާާނޫނީ ވަކީލަކާއެކު އެކަހެރިކޮށް ބައްދަލުކޮށް މަށްވަރާކުރުމުގެ ފުރުސަތަކަށް އެދިއްޖެނަމަ، އެ ފަރާތަކަށް އެ ފުރުސަތު ދޭންވާނެއެވެ. މިގޮތުން، އެއް ފުރުސަތަށްވުރެ ގިނަ ފުރުސަތަށް އެދިއްޖެނަމަ،ަ އެ ފުރުސަތުތައްވެސް ދޭންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ފުރުސަތު ދެވޭނީ ތަހުގީގުގައި ކުރެވެމުންދާ ސުވާލުތައް މެދުކަނޑާލައިގެން ކަމަށްވާނަމަ، އެފަދަ ފުރުސަތު އެވަގުތު ނުދިނުމުގެ އިހުތިޔާރު ތަހުގީގުކުރާ ފަރާތަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ނ) ތަހުގީގުގައި ސުވާލުކުރެވޭ ފަރާތުން އެއްވެސް ބަޔާނެއްގައި ސޮއިކުރުމުގެ ކުރިން އެފަރާތުގެ ގާނޫނީ ވަކީލާ އެކަހެރިކޮށް މަށްވަރާކުރުމުގެ ފުރުސަތަކަށް އެދިއްޖެނަމަ، ތަހުގީގުކުރާ ފަރާތުން އެ ފުރުސަތު ދޭންވާނެއެވެ.

(ރ) ތަހުގީގުގައި ސުވާލުކުރެވޭ ފަރާތުން އޭނާގެ ގާނޫނީ ވަކީލާ ބައްދަލުކުރަން އެދޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު، އެ މީހެއްގެ ގާނޫނީ ވަކީލަށް އެކަން އަންގައި، ތާރީހާއި ވަގުތު އެނގޭނެހެން ލިޔުމުން އެ މައުލޫމާތު ރިކޯޑުކުރަންވާނެއެވެ.

 

378 ވަނަ މާއްދާ - ގާނޫނީ ވަކީލ،ު ކުރުން މަނާ ކަންތައްތައް 

ތަހުގީގުގައި ސުވާލުކުރެވޭ ފަރާތަކާ ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުގައި ސުވާލުކުރަމުން ދަނިކޮށް، މި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އައްޔަންކޮށްފައިވާ ގާނޫނީ ވަކީލަކު، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންތައްތަކުގެ ތެރެއިން އެއްވެސް ކަމެއް ކޮށްގެންނުވާނެއެވެ.

(ހ) ތަހުގީގުގައި ސުވާލުކުރެވޭ ފަރާތާ ް ކަސްޓަމްސްއިނ ކުރާ ސުވާލުތަކަށް ގާނޫނީ ވަކީލު ޖަވާބުދިނުން؛

(ށ) ތަހުގީގުގައި ސުވާލުކުރެވޭ ފަރާތާ ކަސްޓަމްސްއިން ކުރާ ސުވާލުތަކަށް ދޭންވީ ޖަވާބު ލިޔުމަކުން ދިނުން، ނުވަތަ ހަރަކާތަކުން ނުވަތަ އިށާރާތަކުން އެންގުން؛

(ނ) ތަހުގީގުގައި ސުވާލުކުރެވޭ ފަރާތަށް، ވަކި ކަމެއް ކުރުމަށް ނުވަތަ ިވަކި ކަމެއް ނުކުރުމަށް، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދުތައް ހުއްދަކުރާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްއިން އެންގުމުން، އެ އެންގުމަކާ އިދިކޮޅަށް ނަސޭހަތްތެރިވުން. 

(ރ) އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ ނުފޫޒެއް ތަހުގީގަށް ފޯރުވުން؛ 

(ބ) ތަހުގީގުގައި ދެކެވޭ އެއްވެސް ވާހަކައެއް ނުވަތަ މައުލޫމާތެއް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދުތަކާ ހިލާފަށް އެހެން މީހަކަށް ނުވަތަ އެހެން ފަރާތަކަށް ދިނުން ނުވަތަ ހާމަކުރުން. 

 

 

ފަސްވަނަ ބާބު

ސުވާލުކުރުމާއި އިންޓަވިއުކުރުން

 

379 ވަނަ މާއްދާ - އަނިޔާ ކުރުމާއި ބިރުދެއްކުން މަނާކުރުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކުރާ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން ހޯދާ ނުވަތަ ކުރާ ބަސްދީގަތުމުގައި (އިންޓަވިއުގައި)، ކުރާ ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބު ެ ހޯދުމުގ ގޮތުން، ނުވަތަ އެ މީހަކަށް ކުށަކަށް އިއުތިރާފް ކުރުވުމުގެ ގޮތުން، އެއްވެސް ހާލެއްގައި އެ މީހަކަށް އަނިޔާކޮށް ނުވަތަ ބިރުދައްކައި ނުވަތަ މިނޫންވެސް ގޮތަކުން ނުފޫޒުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ. 

(ށ) ތަހުގީގު ކުރަމުންދާއިރު މުއާމަލާތު ކުރަންވާނީ، އަހުލާގީ މިންގަޑަށް ފެތޭ ބަހުރުވައަކުންނެވެ. 

 

380 ވަނަ މާއްދާ - ކުޑަކުދިންނާއި، ނަފްސާނީ އުނިކަމެއް ނުވަތަ ޖިސްމާނީ އުނިކަމެއް ލިބިފައިވާ މީހުންނާމެދު އަމަލުކުރާނެ ހާއްސަ އުސޫލު

(ހ) ކުޑަކުދިންނާ ސުވާލުކޮށް ތަހުގީގުކުރަންވާނީ، އެ ކުދިން ބިރުނުގަންނަފަދަ ވެށްޓެއްގައި، ބިރު ނުގަންނަ ފަދަ ގޮތަކަށް މަޑުމައިތިރިކަމާއެކުގައެވެ. މިގޮތުން ކުއްލި ހާލަތުގައި ނުވަތަ ކޮންމެހެން ފިޔަވަޅު އަޅަންޖެހޭ ހާލަތެއްގައި ީ މެނުވ ތަހުގީގު އެ ކުއްޖަކު ދިރިއުޅޭ ތަނެއްގައެވެ. މަރުހަލާގައި ކުޑަކުއްޖަކާ ސުވާލުކުރަންވާނީ މިގޮތުން އެ ކުއްޖަކީ ސުކޫލަށް ދާ ކުއްޖެއްނަމަ، އެ ކުއްޖަކު ސުކޫލަށް ދާން ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަގުތެއްގައި ސުވާލުކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ. 

(ށ) ކުޑަކުދިންނާ ސުވާލުކުރަންވާނީ، އެ ކުއްޖާގެ ބެލެނިވެރިޔާ ނުވަތަ އެ ކުއްޖެއްގެ މަސްލަހަތު ހިމާޔަތް ކޮށްދެވޭނެ މީހެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ. އެފަދަ ފަރާތެއް ނެތްނަމަ، އެ ކުއްޖާއާ ސުވާލު ކުރަންޖެހޭނީ، އެ ކުއްޖާގެ މަސްލަހަތު ިހމާޔަތް ކޮށްދެވޭނެ ދައުލަތުގެ ކަމާބެހޭ މުއައްސަސާއެއްގެ ފަންނީ މީހެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ. 

(ނ) ކުޑަކުދިން ކުރާ ކުށެއްގެ މައްސަލައަކާ ގުޅިގެން ކުރާ ތަހުގީގެއްގައި، އެ ކުދިންނާ ސުވާލުކުރާއިރު، އެ ކުދިންގެ އުމުރާއި ވިސްނުމުގެ ގާބިލްކަމަށް ރިއާޔަތް ކުރަންވާނެއެވެ. އަދި ތަހުގީގުކުރާ ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުން ތިބެންވާނީ އާދައިގެ ހެދުމުގައެވެ. 

(ރ) ކުޑަކުދިންކަމުގައި ބަލާނީ، މީލާދީގޮތުން 18 (އަށާރަ) އަހަރު ފުރިފައިނުވާ ކުދިންނެވެ.

(ބ) ކުށެއްގެ ތަހުގީގާ ގުޅިގެން ސުވާލުކުރެވޭ ފަރާތަކީ ނަފްސާނީގޮތުން ގެއްލުމެއް ލިބިފައިވާ މީހެއްކަމަށް ނުވަތަ ލޮލަށް ފެނުމުގައި ނުވަތަ ކަންފަތަށް އަޑުއިވުމުގައި ނުވަތަ ވާހަކަދެއްކުމުގައި އެކަށީގެންވާ ވަރަށްވުރެ ބޮޑަށް އުނިކަމެއް ހުރި މީހެއްކަމަށް ނުވަތަ ލިޔަންކިޔަން ނުދަންނަ މީހެއް ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވޭނަމަ، ނުވަތަ އެފަދަ މައުލޫމާތެއް ލިބިފައިވާނަމަ، އެކަމާ ދެކޮޅަށް ހެކި ލިބިފައިނުވާހައި ހިނދަކު، އެ މީހަކާމެދު އަމަލުކުރަންވާނީ އެފަދަ ސިފައެއް ހުރި މީހެއްގެ ގޮތުގައި ބަލައިގެންނެވެ. 

(ޅ) ނަފްސާނީ ނުވަތަ ޖިސްމާނީ އުނިކަމެއް ހުރުމުގެ ސަބަބުން އެމީހެއްގެ އަމިއްލަ މަސްލަހަތު ދިފާއުނުކުރެވޭ މީހުންނާމެދ،ު އަންނަނިވި ގޮތުގެ މަތިން އަމަލުކުރަންވާނެއެވެ. 

1. ތަހުގީގުގައި އެ މީހަކާ ސުވާލުކޮށް ނުވަތަ ބަޔާން ނަގައި ނުވަތަ އެނޫން ގޮތަކުންވެސް ތަހުގީގުގައި މުއާމަލާތު ކުރަންވާނީ، އޭނާއާ ހަވާލުވެގެން ހުންނަ މީހެއްގެ ނުވަތަ އޭނާގެ މަސްލަހަތު ހިމާޔަތްކުރެވޭނެ މީހެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ.
2. އެ މީހަކާމެދު ކުރެވޭ ތުހުމަތުތަކާއި، ތަހުގީގުގައި ކުރެވޭ ސުވާލުތަކާއި، އޭނާ ދީފައިވާ ބަޔާންތަކާއި އެހެނިހެން ލިޔެކިޔުންތައް ހުށަހަޅައިފައިވާ ގޮތަށް އެ މީހަކަށް ވިސްނިފައިވާކަން ޔަގީންކުރުމަކީ ތަހުގީގުކުރާ ފަރާތުގެ ޒިންމާއެކެވެ.
3. އޭނާ ހައްޔަރުކުރާނަމަ ނުވަތަ ބަންދުކުރާނަމަ އޭނާގެ ނަފްސާނީ ހާލަތަށް ރިއާޔަތް ކުރަން ވާނެއެވެ.
4. ކަސްޓަމްސްގެ ފަރާތުން ޖިނާއީ އެއްވެސް އިޖުރާއަތެއް އެފަދަ މީހެއްގެ މައްޗަށް ހިންގުމުގައި، އެ މީހެއްގެ ނަފްސާނީ ހާލަތާ ނުވަތަ ޖިސްމާނީ ހާލަތާ އެކަށީގެންނުވާ ބުރައެއް އެ މީހަކާ ކުރިމަތިކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.
5. އޭނާ ބަލައި ފާސްކުރަންވާނީ، އެ މީހަކާ ހަވާލުވެގެން ހުންނަ މީހެއްގެ ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ މަސްލަހަތު ދިފާއުކުރެވޭނެ މީހެއްގެ ހާޒިރުގައެވެ.
6. އޭނާއަކީ ލޮލަށް ފެނުމުގައި އުނިކަމެއް ލިބިފައިވާ މީހެއްނަމަ، ނުވަތަ ލިޔަން ކިޔަން ނޭނގޭ މީހެއްނަމަ، އޭނާ ދީފައިވާ ބަޔާނުގައި ސޮއިކުރުވުމުގެ ކުރިން، ބެލެނިވެރިޔާ ނުވަތަ މަސްލަހަތު ހިމާޔަތްކޮށްދެވޭނެ ފަރާތް މެދުވެރިކޮށް ނުވަތަ އެ މައްސަލަ ތަހުގީގު ކުރުމުގައި ބައިވެރިނުވާ މީހަކު މެދުވެރިކޮށް އޭނާ ދީފައިވާ ބަޔާން އޭނާއަށް އިއްވަންވާނެއެވެ. 
7. އޭނާއަކި ކަންފަތަށް އިވުމުގައި އުނިކަމެއް ލިބިފައިވާ މީހެއްނަމަ، ނުވަތަ ވާހަކަނުދެއްކޭ މީހެއްނަމަ، އޭނާއާމެދު ކުރެވޭ ތަހުގީގުގައި އޭނާއަށް އެހީތެރިވެދިނުމަށްޓަކައި، އެފަދަ މީހަކާ މުއާމަލާތު ކުރަން އެނގޭ މީހަކު، ވީ އެންމެ އަވަސް ފުރުސަތެއްގައި ކަސްޓަމްސްއިން ހަމަޖައްސައިދޭންވާނެއެވެ.

 

381 ވަނަ މާއްދާ - ލިބިގެންވާ ހައްގުތަކުގެ ވާހަކަ އެންގުން

ތަހުގީގަކާ ގުޅޭގޮތުން މީހަކާ ސުވާލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހައްގުތައް އެ މީހަކަށް ލިބިގެންވާކަން ތަހުގީގުކުރާ ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރު ެއ މީހާއަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

(ހ) ކުށެއްގެ ތުހުމަތު ކުރެވޭކަމާއި، ތުހުމަތު ކުރެވެނީ ކޮން ގާނޫނެއްގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކުށަކާ ގުޅިގެންކަން؛ 

(ށ) ކާކުކަން އަންގައިދިނުން ފިޔަވައި އިތުރު މައުލޫމާތެއް ނުދީ ހަނުހުރުމުގެ ހައްގު ލިބިގެންވާކަން؛

(ނ) ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީތެރިކަން ލިބިގަތުމުގެ ހައްގު ލިބިގެންވާކަން؛

(ރ) ގާނޫނީ ވަކީލަކު ހަމަޖެއްސޭވަރުގެ މާލީ ތަނަވަސްކަން ލިބިގެން ނުވާ މީހަކު ނަމަ އަދި ތުހުމަތު ކުރެވެނީ ޖިނާއީ ބޮޑު ކުށަކަށް ކަމުގައި ވާނަމަ، ދައުލަތުން ވަކީލަކު ހަމަޖައްސައިދިނުމަށް އެދުމުގެ ހައްގު ލިބިގެންވާކަން؛

(ބ) ސުވާލަށް ޖަވާބު ނުދިނުމަކީ ލިބިގެންވާ ހައްގެއް ކަމުގައިވިޔަސ،ް ސުވާލަށް ޖަވާބު ދިނުމަކީ އެދެވިގެންވާ ކަމެއްކަން؛

(ޅ) ސުވާލަށް ދޭ ޖަވާބަކީ އޭނާއާ ދެކޮޅަށް ކޯޓުގައި ބޭނުންކުރެވިދާނެ އެއްޗެއްކަން.

 

382 ވަނަ މާއްދާ - އިންޓަވިއުކުރުން

ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކުރާ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން ތުހުމަތު ކުރެވޭ މިހާއާ ސުވާލު ކުރަންވާނީ ނުވަތަ އެމީހާގެ ކިބައިން މައުލޫމާތު ހޯދަންވާނީ އެ މީހަކާ ކުރާ އިންޓަވިއު އަކުންނެވެ. 

 

383 ވަނަ މާއްދާ - އިންޓަވިއުކުރާނެ ތަން

ކަސްޓަމްސްއިންތަހުގީގުކުރާ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން ތުހުމަތު ކުރެވޭ ި މިހާއާއ ސުވާލު ކުރަންވާނީ އެކަމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ ތަނެއްގައެވެ. 

 

384 ވަނަ މާއްދާ - އިންޓަވިއުތައްރިކޯޑުކުރުން

ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކުރާ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން ހޯދާ ނުވަތަ ކުރާ ބަސްދީގަތުމުގެ (އިންޓަވިއުގެ) އަޑު ރިކޯޑުކުރަންވާނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން، ކަސްޓަމްސްއިން ބޭނުންވެއްޖެ ހާލަތެއްގައި ބަސްދީގަތުމުގެ ވީޑިއޯ ރިކޯޑު ކުރެވިދާނެއެވެ. 

 

385 ވަނަ މާއްދާ - ރިކޯޑު ކުރަމުން ދަނިކޮށް ރިކޯޑު ކުރުމަށް ހުރަހެއް އެޅުން 

ބަސްދީގަތުން ރިކޯޑު ކުރަމުންދަނިކޮށް ރިކޯޑު ކުރުމަށް ހުރަސްއެޅޭފަދަ ކަމެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، ބަސްދީގަތުން ކުރިއަށް ނުގެންގޮސް ހުއްޓާލަންވާނެއެވެ.

 

386 ވަނަ މާއްދާ - ރިކޯޑިންގ ބެލެހެއްޓުން

ކަސްޓަމްސްއިން ބާއްވާ ބަސްދީގަތުމުގެ ރިކޯޑިންގ ށަރީއަތަށް ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި ހުށަހެޅޭ ގޮތަށް ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ.

 

 

ހަވަނަ ބާބު

މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން މީހުން ހާޒިރުކުރުމާއި، ހާޒިރުކުރެވޭ މީހުން އަމަލު ކުރަންވީގޮތް 

 

387 ވަނަ މާއްދާ - މީހުން ހާޒިރުކުރުން

މައްސަލަތަކާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސްއަށް ހާޒިރުކުރާނީ،ކަސްޓަމްސްއަށް މައްސަލަ ހުށަހަޅާ މީހުންނާއި، ކަސްޓަމްސްއިން ބަލާ މައްސަލަތައް ރައްދުވާ މީހުންނާއި، މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން ހެކިބަސް ހޯދުމަށްޓަކައި ހާޒިރުކުރަން ބޭނުންވާ މީހުންނާއި، މައްސަލަތާކާގުޅޭ މައުލޫމާތު ސާފުކުރުމަށް ހާޒިރުކުރަން ބޭނުންވާ މީހުންނާއި، ކަސްޓަމްސްއިން ނިންމާ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން އެކިއެކި އެންގުންތައް އެންގުމަށްޓަކައި ހާޒިރުކުރަން ބޭނުންވާ މީހުންނެވެ.

 

388 ވަނަ މާއްދާ - މީހުން ހާޒިރުކުރެވޭނެގޮތް

ކަސްޓަމްސްއަށް ވަގުތުން ހާޒިރު ކުރަންޖެހޭ މީހުން ފިޔަވައި އެހެން މީހުން ތަހުގީގަށް ހާޒިރުކުރެވޭނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިންނެވެ.

(ހ) ހާޒިރުވުމަށް ޗިޓް ފޮނުވައިގެން؛

(ށ) ފޯނުން އަންގައިގެން؛

(ނ) ވަކިވަކި މީހުންނާ ބައްދަލުކޮށް ހާޒިރުވުމަށް އަންގައިގެން؛

(ރ) ދައުލަތުގެ ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތައް މެދުވެރިކޮށްގެން.

 

389 ވަނަ މާއްދާ - ފޯނުން ގުޅައިގެން ނުވަތަ ބައްދަލުކޮށްގެން މީހުން ހާޒިރުކުރުން

ފޯނުން ގުޅައިގެން ނުވަތަ ބައްދަލުކޮށްގެން މީހުން ހާޒިރުކުރުން މީހުން ހާޒިރުކުރުމުގައި، ފޯނުން ގުޅައިގެން ނުވަތަ އެ މީހަކާ ބައްދަލުކޮށްގެން ހާޒިރުވުމަށް އެންގުމުން ހާޒިރު ނުވެއްޖެނަމަ، މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 25 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ، ހާޒިރުވުމުގެ ޗިޓް އެ މީހަކަށް ފޮނުވޭނެއެވެ. 

 

390 ވަނަ މާއްދާ - ޗިޓް ފޮނުވައިގެން މީހުން ހާޒިރުކުރުން 

(ހ) މީހަކު ހާޒިރުކުރުމަށް ޗިޓް ފޮނުވާނަމަ، އެ މީހަކު ހާޒިރުކުރަން ބޭނުންވާ ގަޑީގެ 48 (ސާޅީސް އަށެއް) ގަޑިއިރުގެ ކުރިނ،ް ހާޒިރުވުމުގެ ޗިޓުގައި، އެ މީހަކު ހާޒިރުކުރާ މައްސަލައިގެ ކުރު ހުލާސާއާއެކު ލިޔެފައި، ހާޒިރުވުމުގެ ޗިޓު އެ މީހަކަށް ރައްދުކުރަންވާނެއެވެ. 

(ށ) ހާޒިރުވުމަށް އަންގާ ޗިޓު ރައްދުކުރާނީ އަންނަނިވި ގޮތްތަކުންކުރެ ގޮތަކަށެވެ. 

1. ހާޒިރުވުމަށް އަންގާ ޗިޓު ރައްދުވާ ފަރާތަށް ހަވާލުކުރުން؛
2. ހާޒިރުވުމަށް އަންގާ ޗިޓު ރައްދުވާ ފަރާތް ދިރިއުޅޭ އެޑްރެހުގައި އުޅޭ ތަސައްރަފު ފުދިފައިވާ މީހަކާ ހަވާލުކުރުން؛
3. ހާޒިރުވުމަށް އަންގާ ޗިޓު ރައްދުވާ މީހާގެ ދާއިމީ އެޑްރެހަށް ޕޯސްޓްކުރުން؛
4. ހާޒިރުވުމަށް އަންގާ ޗިޓު ރައްދުވާ މީހާ ކަސްޓަމްސްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްފައިވާ އީމެއިލް އެޑްރެހަށް ނުވަތަ މޯބައިލް ފޯނު ނަންބަރަށް ޗިޓު ފޮނުވުން؛
5. ތުހުމަތުކުރެވޭ ފަރާތުން މުއާމަލާތު ކުރުމަށް ދީފައިވާ އެހެނިހެން އިލެކްޓްރޯނިކް ވަސީލަތްތައް މެދުވެރިކޮށް ޗިޓު ފޮނުވުން.

(ނ) ހާޒިރުވުމުގެ ޗިޓާ ހަވާލުވުމަށްފަހު މަގުބޫލު އުޒުރެއް ް މެދުވެރިވެގެނ ހާޒިރު ނުވެވޭނަމަ، ހާޒިރުވުމަށް އަންގައިފައިވާ ގަޑި ޖެހުމުގެ ލަސްވެގެން 2 )ދޭއް( ގަޑިއިރުގެ ކުރިނ،ް ހާޒިރު ނުވެވޭ ސަބަބު ބަޔާންކޮށް، ލިޔުމުން އެކަން ކަސްޓަމްސްއަށް އަންގަންވާނެއެވެ. 

(ރ) މި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން މީހަކު ޗިޓަށް ހާޒިރުވާއިރު، މި ގަވާއިދުގެ 393 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނެފައިވާ ލިޔުންތަކާއެކު ހާޒިރުވުމަށް އަންގާ ޗިޓް ގެންނަންވާނެއެވެ. 

 

391 ވަނަ މާއްދާ - ބަލި ހާލަތުހުރިގޮތުން ބަޔާންދޭން ހާޒިރު ނުވެވުން

ބަލި ހާލަތު ހުރިގޮތުން ބަޔާންދޭން ހާޒިރު ނުވެވޭ މީހުންގެ ބަޔާން ނަގަންޖެހޭ ހާލަތްތަކުގައި، ކަސްޓަމްސްއިން ކުރާ ތަހުގީގަކަކަށް ބޭނުންވާ ބަޔާން ހޯދަންވާނީ،ބަޔާންދޭ މީހަކު ހުރިތަނަކަށް ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުން ގޮސްގެންނެވެ. އަދި ކޮންމެހެން ކަސްޓަމްސްއަށް ހާޒިރުވެގެން މެނުވީ ބަޔާން ނުނެގޭނެ ހާލަތްތަކުގައި އެފަދަ މީހަކު ކަސްޓަމްސްއަށް ހާޒިރުކުރަންވާނީ އެ މީހަކަށް ދަތިނުވާނެ ގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ. 

 

392 ވަނަ މާއްދާ - މީހުން ހާޒިރުކުރެވޭ ގަޑި

ކަސްޓަމްސްއިން ކުރާ ތަހުގީގަށް ކޮންމެހެން ގެންނަންޖެހޭ މީހުން ފިޔަވައި، އާންމު ހާލަތުގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގަޑިތަކުގައި އެއްވެސް މީހަކު ތަހުގީގަށް ހާޒިރުކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ. 

(ހ) ހުކުރު ދުވަހުގެ ހެނދުނު 10:30 ން މެންދުރުފަހު 14:00 އަށް؛

(ށ) ރޭގަނޑު 22:30 ން ހެނދުނު 07:30 އަށް؛

(ނ) ރަމަޒާންމަހުގެ ހަވީރު 17:30 އާއި ރޭގަނޑު 21:00 އާ ދެމެދު. 

 

393 ވަނަ މާއްދާ - ހާޒިރުވާއިރު ކާކުކަން އެނގޭނެ ލިޔުމެއް ގެނައުން

(ހ) މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން ކަސްޓަމްސްއަށް ހާޒިރުވާއިރު، އެ މީހެއްގެ ދިވެހި ރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑު ގެންނަންވާނެއެވެ. 

(ށ) މުދަލާ ގުޅޭ މައްސަލަތަކުގައި ކަސްޓަމްސްއަށް ހާޒިރުވާ ފަރާތްތަކުން އެ މީހެއްގެ ދިވެހިރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑުގެ އިތުރުން އެ މައްސަލާގައި ކަސްޓަމްސްއަށް މައުލޫމާތު ދިނުމުގެ ހުއްދަ ދީފައިވާކަން ބަޔާންކޮށް މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ސޮއިކޮށްފައިވާ ލިޔުމެއްގެ އަސްލު ގެންނަންވާނެއެވެ. ކުންފުނި ފިހާރަފަދަ ތައްގަނޑު ރަޖިސްޓަރީކޮށްފައި ހުންނަ ތަންތަނުގެ ތައްގަނޑު އެލިޔުމުގައި ޖަހަންވާނެއެވެ. އަދި ހާޒިރުވާ ފަރާތަކީ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތް ނަމަ، އެކަން އެނގޭނެ ރަސްމީ ލިޔުމެއް ގެންނަންވާނެއެވެ. 

 

394 ވަނަ މާއްދާ - އެކި ފަރާތްތައް މެދުވެރިކޮށް މީހުން ހާޒިރުކުރުން

ކަސްޓަމްސްއަށް ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި ދައުލަތުގެ ސަލާމަތީ ހިދުމަތްތަކުގެ އެހީތެރިކަމާއެކު މީހުން ހާޒިރުކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ. 

 

 

ހަތްވަނަ ބާބު

ކުށުގެ ވެށި (ސީން އޮފް ކްރައިމް)

 

395 ވަނަ މާއްދާ - ހާދިސާ ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން ބަންދުކުރުން

ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކުރާ މައްސަލައެއްގައި ބޭނުންވާ މާއްދީ ހެކި ހޯދުމުގެ ބޭނުމުގައި، ނުވަތަ ތަހުގީގުކުރާ މައްސަލައެއްގެ ޒާތުން އެކަމެއް ހިނގިތަން ރައްކާތެރިކުރަންޖެހޭ ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭފަދަ އެކަށީގެންވާ ސަބަބުތަކެއް ހުރެއްޖެނަމަ، ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކާއި ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލްގައިވާ އުޅަނދާއި އެހެނިހެން ތަންތަނުގެ ތެރެއިން އެކުށެއް ނުވަތަ ހާދިސާއެއް ހިނގި ތަނަކަށް ވަކިބަޔަކަށް ނުވަދެވޭގޮތަށް ބަންދުކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ. 

 

396 ވަނަ މާއްދާ - ހާދިސާ ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން

(ހ) ހާދިސާ ހިނގިތަނަކީ ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކުރާ މައްސަލައަކާ ގުޅުންހުރި ކަމެއް ހިނގާފައިވާ ކޮންމެ ތަނަކާއި އެ ތަނެއްގައި ހިމެނޭ ކޮންމެ އެއްޗެކެވެ. 

(ށ) ކުށް ހިނގި ތަނަކ،ީ ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލެއް ހިނގާފައިވާ ކޮންމެ ތަނަކާއި އެ ތަނެއްގައި ހިމެނޭ ި އެންމެހައ ތަކެއްޗާއި ކުށެއް ކުރުމަށް ބޭނުންކުރި ނުވަތަ ކުށެއް ކުރިކަން ދޭހަކޮށްދޭ ކޮންމެ އެއްޗަކާއި އެ އެއްޗެއް ހުރި ނުވަތަ އޮތް ތަނެކެވެ. 

 

397 ވަނަ މާއްދާ - ހާދިސާ ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން ކަނޑައެޅުން 

(ހ) ވަކި ތަނެއް ނުވަތަ ތަނަކުން ބައެއް ނުވަތަ ވަކި ސަރަހައްދެއް އެއީ ހާދިސާ ހިނގިތަން ކަމުގައި ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން ކަމުގައި ކަނޑައަޅާނީ އެ ހާދިސާ ހިނގިތަން ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން ބަލައި ފާސްކުރުމާ ހަވާލުވެހުރި އެންމެ އިސް ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރެވެ. 

(ށ) އެ ހާދިސާ ހިނގިތަން ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން ކަނޑައެޅުމުގައި، އެކަމެއްގެ ޒާތުން އެ ކަމެއް ހިނގިތަން ރައްކާތެރި ކުރަންޖެހޭ ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ ސަބަބުތަކެއް ހުރިތޯ ރިއާޔަތް ކުރަންވާނެއެވެ. 

(ނ) އެ ހާދިސާ ހިނގިތަން ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން ކަނޑައެޅުމުން އެ ތަން ނުވަތަ އެ ސަރަހައްދު ފާޅުކޮށް އެނގޭގޮތަށް ފާހަގަކުރަންވާނެއެވެ. 

 

398 ވަނަ މާއްދާ - ހާދިސާ ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަނަށް ވަނުން

(ހ) ހާދިސާ ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން ކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ތަނަށް ނުވަތަ ސަރަހައްދަށް އެއްވެސް މީހަކަށް ވަދެވޭނީ އެ ތަން ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ އިސް ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރުގެ ހުއްދަ ލިބިގެން އޭނާ އަންގާ ގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ. 

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކުރެވިފައިވާ ގޮތާ ހިލާފަށް އެއްވެސް މީހަކު، ހާދިސާ ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން ކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ތަނަށް ވަދެއްޖެނަމަ، ެއ މީހަކު އެ ތަނުން ވަގުތުން ނުކުތުމަށް އަންގައި، އެ މީހަކު އެ ތަނުން ނެރުމުގެ އިހުތިޔާރު އެ ތަން ބަލައި ފާސްކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ އިސް ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިސަރަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

 

399 ވަނަ މާއްދާ - ކުށްހިނގިތަން ރައްކާތެރި ކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

ތަނެއް ނުވަތަ ތަނެއްގެ ބައެއް ނުވަތަ ސަރަހައްދެއް، އެއީ ހާދިސާ ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން ކަމަށް ކަނޑައެޅުމުގެ ކުރިންވެސް އެ ތަނަކީ ޖިނާއީ ކުށެއް ހިނގާފައިވާ ތަނެއް ކަމުގައި ވާނަމަ، ނުވަތަ އެތަނުގައި ޖިނާއީ ކުށެއް ހިނގިކަން ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ ސަބަބުތަކެއް ހުރިނަމަ، އެ ތަނުން މާއްދީ ހެއްކެއް ގެއްލޭފަދަ އެއްވެސް އަމަލެއް އެއްވެސް މީހަކު ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ. 

 

400 ވަނަ މާއްދާ - ހާދިސާ ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން ބަންދުކޮށްފައި ބޭއްވޭނެ މުއްދަތު

ހާދިސާ ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން ކަމަށް ކަނޑައެޅޭ ތަނެއް ބަންދުކޮށްފައި ބާއްވަންވާނީ އެކަމުގެ ޒާތުން އެ ތަނެއް ރައްކާތެރިކުރަންޖެހޭ ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ އެންމެ ކުރު މުއްދަތަކަށެވެ. މިގޮތަށް ބަންދުކުރެވޭ ތަނެއް 12 ގަޑިއިރަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތަކަށް ބަންދުކުރެވޭނީ،ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްގެ ޑައިރެކްޓިވްގެ ދަށުންނެވެ. 

 

401 ވަނަ މާއްދާ - އިސްތިސްނާވުން

ހާދިސާ ނުވަތަ ކުށް ހިނގިތަން ކަމަށް ކަނޑައެޅޭ ތަނަށް ނުވަނުމުގެ ސަބަބުން މީހެއްގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކަލެއް ލިބިދޭނެކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ ސަބަބުތަކެއް ހުރެގެން މީހެއްގެ ފުރާނަ ސަލާމަތްކުރުމަށް އެ ތަނަކަށް އެވަގުތު ވަނުން މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން އިސްތިސްނާވާނެއެވެ. 

 

 

އަށްވަނަ ބާބު 

ހެއްކާއި ގަރީނާ ހޯދައި ރައްކާކުރުން 

 

402 ވަނަ މާއްދާ - ހެއްކާއި ގަރީނާ ހޯދުމާއި ރައްކާތެރިކޮށް ބެލެހެއްޓުން

(ހ) ކުށުގެ ތުހުމަތުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ މީހުންގެ އިނގިލީގެ ނިށން، ސޮޔާއި އަތު ލިޔުމުގެ ސާމްޕަލް، ހަށިގަނޑުގެ ސާމްޕަލް އަދި އެނޫންވެސް ހެއްކާއި ގަރީނާ ނެގުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ. 

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާހެއްކާއި ގަރީނާ ނެގުމުގައި މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްގެ އެހީތެރިކަން ހޯދުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ. 

(ނ) ކުށުގެ ތުހުމަތުގައި ކަސްޓަމްސްއިން ނެގޭ ހުރިހާ ސާމްޕަލްތަކެއް ަ ނުވަތ ހެއްކާއި ގަރީނާ ކަސްޓަމްސްއިން ރައްކާތެރިކޮށް ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ. 

 

403 ވަނަ މާއްދާ - މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ތަހުލީލުކުރުން

އެކިއެކި މައްސަލަތަކުގައި ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ މަސްތުވާތަކެއްޗާއި، މަސްތުވާތަކެތި ކަމަށް ށައްކުކުރެވޭ ތަކެއްޗާއި، މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމަށް ގެންގުޅޭ އާލާތްތައް ި ހިފަހައްޓައ، އެ ތަކެތި ތަހުލީލުކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

 

404 ވަނަ މާއްދާ - ފޮޓޯ ނެގުން

ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ މީހެއްގެ ފޮޓޯ ނެގުމަށް އިންކާރު ކުރާނަމަ، އެ މީހެއްގެ ހުއްދައާ ނުލައި އެ މީހެއްގެ ފޮޓޯ ނެގުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ. 

 

405 ވަނަ މާއްދާ - ތިންވަނަ ފަރާތުގެ ރެކޯޑްތައް

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ކަސްޓަމްސްގެ ގަވާއިދަކާ އެއްވެސް ފަރާތަކުން ހިލާފު ވެއްޖެކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ގަބޫލުކުރެވޭ ހާލަތްތަކުގައި، ތިންވަނަ
ފަރާތެއްގައިވާ މައުލޫމާތަކީ ކަސްޓަމްސްއިން ބަލަމުންގެންދާ މައްސަލަ ސާފުވުމަށް ނުވަތަ ކަމުގެ ހަގީގަތް ސާބިތުކުރުމަށް ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ މައުލޫމާތެއް ކަމަށް ކަސްޓަމްސްއަށް ފެނިއްޖެ ހާލަތެއްގައި، އެފަދަ މައުލޫމާތު ހޯދުމަށް ތިންވަނަ ފަރާތަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން އެދެވިދާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ތިންވަނަ ފަރާތަކަށް ލިބިފައިވާ މައުލޫމާތެއް ހޯދުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ލިޔުމަކުން އެދިއްޖެނަމަ އެގޮތުން އެދުނު މައުލޫމާތެއް އެ ފަރާތަކުން ކަސްޓަމްސްއަށް ދޭންވާނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައިބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަސްޓަމްސްއިން ހޯދަން އެދޭ ލިޔުމެއް ނުވަތަ މައުލޫމާތެއް ކަސްޓަމްސްއަށް ނުދިނުމަކީ ކުށެކެވެ. 

 

 

ނުވަވަނަ ބާބު

ތަހުގީގާގުޅޭ މައުލޫމާތު މީޑިޔާއަށް ހާމަކުރުން

 

406 ވަނަ މާއްދާ - މީޑިޔާއަށް މައުލޫމާތު ދިނުން

ކަސްޓަމްސްއިން ކުރެވޭ ތަހުގީގަކާ ގުޅިގެން ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންކަން މީޑިޔާ މެދުވެރިކޮށް ކަސްޓަމްސްއަށް ހާމަކުރެވިދާނެއެވެ.

(ހ) ކުށުގެ ވެށީގެ މައުލޫމާތު ހިމެނޭ ފޮޓޯ އާއި ވީޑިއޯ ނުވަތަ ކުށުގެ އަމަލު ހިންގަނިކޮށް ނެގިފައިވާ ފޮޓޯ އާއި ވީޑިއޯ ތަހުގީގަށް ހުރަސް ނޭޅޭ ގޮތުގެ މަތިން ހާމަކުރުން؛ 

(ށ) ތަހުގީގަށް އިތުރު މައުލޫމާތު ހޯދުމުގެ ގޮތުން ނަގާފައިވާ މީހެއްގެ ނުވަތަ ތަނެއްގެ ނުވަތަ އެއްޗެއްގެ ފޮޓޯއެއް ނުވަތަ ވީޑިއޯއެއް ހާމަކުރުން؛

 

407 ވަނަ މާއްދާ - ކުށުގެ ވެށީގެ މައުލޫމާތު މީޑިޔާއަށް ހާމަކުރުން

ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކުރާ ޖިނާއީ ކުށުގެ އަމަލެއް ހިނގައިގެން އުޅޭ ތަނަކާ ބެހޭގޮތުން މީޑިޔާގެ ފަރާތްތަކުން މައުލޫމާތު ހޯދަން އެދޭނަމަ، އެފަދަ ފަރާތްތަކަށް ފުރުސަތު ދިނުމުގައި އަމަލު ކުރަންވާނީ ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިންނެވެ. 

(ހ) ކުށުގެ ހާދިސާ ހިނގާ ސަރަހައްދުތަކުގައި މީޑިޔާގެ ފަރާތްތައް ފޮޓޯ ނަގައި، ވީޑިއޯ ކުރުމަށް ފުރުސަތު ދެވޭނީ އެހާދިސާއެއް ހިނގި ސަރަހައްދުގައި، ހިނގި ކަމެއް ތަހުގީގުކުރުމަށް ބޭނުންވާ މައުލޫމާތު އެއްކުރުމަށް ހުރަސް ނޭޅޭ ގޮތެއްގެ މަތިން ހާލަތަށް ރިއާޔަތް ކުރުމަށްފަހުގައެވެ.

(ށ) ކުށުގެ ހާދިސާއާގުޅޭ މައުލޫމާތެއް ނުވަތަ މީހެއްގެ އިންޓަވިއުއެއް މީޑިޔާއަށް ހާމަކުރަން ބޭނުންވާ ހާލަތެއްގައި ހުރިހާ މީޑިޔާތަކަށް އެ ފުރުސަތު ދެވެން ނެތް ނަމަ، އެ ތަނެއްގައި ތިބި މީޑިޔާގެ ފަރާތްތަކުން ހިއްސާކުރާ ގޮތަށް އެ ފަރާތްތަކުން ކަނޑައަޅާ ފޮޓޯގްރާފަރަކާއި ވީޑިއޯ ކެމެރާމަނަކާއި ޖަރނަލިސްޓަކަށް އެ ފުރުސަތު
ދެވިދާނެއެވެ. 

 

408 ވަނަ މާއްދާ - ދެވޭ މައުލޫމާތު މީޑިޔާއިން އޮޅުވާލުން

ކަސްޓަމްސްއިން މީޑިޔާއަށް ހާމަކުރި މައުލޫމާތެއް އޮޅުވާލައިގެން ނުވަތަ މުޖުތަމައުގެ މަސްލަހަތު ގެއްލޭ ގޮތަށް ބަދަލުކޮށްގެން އާންމުންނަށް އެ މައުލޫމާތެއް ގެނެސްދީފައިވާނަމަ، އެފަދަ ފަރާތަކަށް މައުލޫމާތު ހާމަ ނުކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

 

409 ވަނަ މާއްދާ - މައުލޫމާތު ހާމަނުކުރުން

ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު މީޑިޔާއަށް ހާމަނުކޮށް ހިފެހެއްޓުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.

(ހ) ގާނޫނާ ހިލާފަށް މީހަކު އަމަލެއް ކޮށްފިކަމަށް ކުރެވޭ ތުހުމަތަކާ ގުޅިގެން ކުރަމުންދާ ތަހުގީގަކަށް ހުރަސް އެޅިދާނެފަދަ މައުލޫމާތު: 

(ށ) ސިއްރު މައުލޫމާތު ދޭ ފަރާތުގެ މައުލޫމާތު؛

(ނ) މައުލޫމާތެއް ހާމަކުރުމުން އެކަމާގުޅޭ އިތުރު މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްއަށް ނުލިބިދާނެފަދަ ހާލަތްތަކުގައި؛

(ރ) ގާނޫނެއް ހިންގުމުގައި ނުވަތަ ތަންފީޒު ކުރުމުގައި ހިފަހައްޓަން ޖެހޭ ސިއްރު މައުލޫމާތު؛

(ބ) މީހެއްގެ ނަފްސަށް ނުވަތަ ރައްކާތެރިކަމަށް ގެއްލުމެއް ލިބިދާނެ މައުލޫމާތު؛

(ޅ) ހިނގަމުންދާ ށަރީއަތަކަށް ހުރަސްއެޅިދާނެ މައުލޫމާތު؛

(ކ) ގާނޫނާ ހިލާފަށް ކުރާ އަމަލުތައް ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި ނުވަތަ ތަހުގީގު ކުރުމަށްޓަކައި ނުވަތަ އެފަދަ ކަންކަމާގުޅޭ ގޮތުން މުއާމަލާތް ކުރުމަށްޓަކައި ހެދިފައިވާ ސައްހަ އުސޫލުތަކަށް އަމަލު ނުކުރެވިދާނެފަދަ މައުލޫމާތު؛

(އ) އަމަންއާންމާއި އާންމު މަސްލަހަތު ރައްކާތެރި ކުރުމަށްޓަކައި ގާނޫނު ހުއްދަ ކުރާ ގޮތެއްގެ މަތިން އަޅަން ޖެހޭ ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް ހުރަސް އެޅޭފަދަ މައުލޫމާތު؛

(ވ) އިމާރާތުގެ ނުވަތަ ތަނެއްގެ ނުވަތަ އުޅަނދެއްގެ ރައްކާތެރިކަމަށް ގެއްލުން ލިބިދާނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ މައުލޫމާތު؛

(މ) ހިފެހެއްޓިފައިވާ މީހަކު ް ފިލުމަށ ފަސޭހަވާފަދަ މައުލޫމާތު.

 

410 ވަނަ މާއްދާ - މައުލޫމާތު ހާމަކުރެވިދާނެ ގޮތްތައް

(ހ) ޕްރެސް ކޮންފަރެންސް؛

(ށ) ފެކްސް؛

(ނ) އީމެއިލް؛

(ރ) ވެބްސައިޓް؛ 

(ބ) ފޯނުން؛

(ޅ) އެސ.ްއެމ.ްއެސް؛

(ކ) އިންޓަރވިއު.

 

 

ސާދަވަނަ ބައި

ހިފެހެއްޓޭ މުދަލާއި އެހެނިހެން ތަކެއްޗާމެދު އަމަލުކުރާ އުސޫލު

 

411 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭތަކެއްޗާމެދު އަމަލުކުރެވޭ އުސޫލު

(ހ) ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެގެން ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާއި، ހިފެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި، އެކިފަރާތްތަކުން ދޫކޮށްލާފައި ދާ ތަކެއްޗާއި، ބަދަލު ދިނުމަކާ ނުލައި އަތުލެވޭ ތަކެއްޗާއި އަދި އެނޫންވެސް ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާ މެދު އަމަލުކުރާނީ މި ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަކެތި ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓޭނީ އެ ތަކެތި ބެހެއްޓުމަށް ހާއްސަ ކުރެވިފައިވާ ތަނެއްގައެވެ. މިގޮތުން ތަކެތި ބެހެއްޓޭ ތަނަކީ އެ ތަކެއްޗަށް ގެއްލުން ނުލިބޭނެގޮތަކަށް ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބެހެއްޓޭ ތަނަކަށް ވާންވާނެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ކަސްޓަމްސްގެ ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތްތަކުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ހުންނަ ތަކެތި ނުހިމެނޭނެއެވެ.

 

412 ވަނަ މާއްދާ - ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުގެ ހުއްދަ ބޭނުންވާ ތަކެއްޗާމެދު ގޮތެއް ކަނޑައެޅުން.

ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓް ކުރުމަށް ގެންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުން ހުއްދަ ނަގައިގެން އެތެރެކުރަންޖެހޭ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ހުއްދަ ނެތި ގެންނަ ތަކެއްޗާއި، ނުވަތަ އެފަދަ އިދާރާތަކުން އެފަދަ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ހަދާފައި ހުންނަ ގަވާއިދުތަކާއި އުސޫލުތަކާ ހިލާފަށް ގެންނަ ތަކެއްޗާއި، އެފަދަ ގަވާއިދުތަކާއި އުސޫލުތަކަށް ނުފެތޭ ތަކެތި ހިފެހެއްޓުމަށްފަހު އެ ތަކެއްޗާއިމެދު އަމަލުކުރާނެ ގޮތެއް ކަނޑައެޅުމުގެ އިހްތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ، މިގޮތުން އެފަދަ ތަކެއްޗާއިމެދު އަމަލުކުރާނެ ގޮތެއް ކަނޑައަޅާނީ، މިގަވާއިދުގެ ފަނަރަވަނަ ބައިގެ ދެވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާއިމެދު ގޮތެއް ނިންމާ ކޮމެޓީ" ންނެވެ، އަދި މިފަދަ ތަކެތި ނައްތއިލުމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅައފިނަމަ، ތަކެތި ނައްތާލަންވާނީ، އެފަދަ ތަކެތި ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުމަށް ހުއްދަ ހޯދަންޖެހޭ އިދާރާތަކުން ކަނޑައަޅާ ގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ.

 

413 ވަނަ މާއްދާ - ހިފެހެއްޓޭ މުދާ ދައުލަތަށް ނެގުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނުގައި ނުވަތަ އެހެން ގާނޫނެއްގައި އެހެންގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައި ނުވާހާ ހިނދަކު، ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ހިފެހެއްޓޭ ކޮންމެ މުދަލަކީ ނުވަތަ އެއްޗަކީ ނުވަތަ އުޅަނދަކީ ކޯޓު އަމުރެއްގެ ދަށުން ދައުލަތަށް ެ ނެގިދާނ ތަކެއްޗެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ހިފެހެއްޓޭ މުދަލުގެ ޖުމްލަ އަގު 100,000 (އެއްލައްކަ) ރުފިޔާއަށްވުރެ ދަށްނަމަ، އެފަދަ މުދަލެއް ދައުލަތަށް ނެގުމުގައި ށަރުއީ މަރުހަލާ ނިންމާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. 

(ނ) މި މާއްދާގެ ދަށުން ދައުލަތަށް ނެގޭ ކޮންމެ އެއްޗަކީ ދައުލަތުގެ މިލްކެއް ކަމުގައި ބެލޭނެއެވެ، އަދި ސަރުކާރުން ކަނޑައަޅާ ގޮތެއްގެމަތިން އެ ު އެއްޗަކާމެދު އަމަލުކުރެވޭނެއެވެ. 

 

414 ވަނަ މާއްދާ - ކަރުދާހުގެ ބާވަތްތައް ނައްތާލުން

ނައްތާލަންޖެހޭ ކަރުދާހަކީ މަސްތުވާއެއްޗެއް ބޭނުންކޮށްގެން މަސްތުވުމަށް ބޭނުންކޮށްފައިވާ އާލާތެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް ނޫންނަމަ، ކަނޑައެޅޭ ވަކިސައިޒަކަށް އެލިޔުމެއް ނުވަތަ އެ ކަރުދާހެއް އެ ލިޔުމެއް ކިޔަންނޭގޭވަރަށް ކުދިކޮށް ކޮށައިގެން (ށްރެޑަރ އެއް ބޭނުންކޮށްގެން) ނައްތާލެވިދާނެއެވެ. 

 

415 ވަނަ މާއްދާ - މަސްތުވާތަކެއްޗާއި މަސްތުވުމަށް ބޭނުންކުރާ އާލާތްތައް ނައްތާލުން

ކަސްޓަމްސްއިން އަތުލެވޭ މަސްތުވާތަކެއްޗާއި މަސްތުވުމަށް ބޭނުންކުރާ އާލާތްތައް މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްއަށް ފޮނުވޭނެއެވެ. 

 

416 ވަނަ މާއްދާ - މަސްތުވާތަކެއްޗާއި މަސްތުވުމަށް ބޭނުންކުރާ އާލާތްތައް ތަމްރީންތަކުގައި ބޭނުންކުރުމަށް ބެހެއްޓުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން އަތުލެވ،ޭ މަސްތުވާތަކެތީގެ ތެރެއިން ކަސްޓަމްސްގެ އެކިއެކި ތަމްރީންތަކުގައި ސާމްޕަލްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރުމަށް ބޭނުންވާ އެންމެ މަދު މިންވަރެއް ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްގެ ހުއްދައާއެކު މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ް ސަރވިސްއަށ ނުފޮނުވައި ބެހެއްޓުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ. 

(ށ) ކަސްޓަމްސްއިން އަތުލެވ،ޭ މަސްތުވުމަށް ބޭނުންކުރާ އާލާތްތަކަކީ ކަސްޓަމްސްގެ އެކިއެކި ތަމްރީންތަކުގައި ސާމްޕަލްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރުމަށް ބޭނުންވާ އެއްޗެއްނަމަ، ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްގެ ހެރިޓޭޖް ސެންޓަރުގައި ބަހައްޓައިގެން އިތުރުބޭނުމެއް ހިފިދާނެ އެއްޗެއް ކަމަށް ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސް ނިންމައިފިނަމަ އެ ނިންމި ބޭނުމަކަށް، ބޭނުން ހިފޭ އެންމެ މަދު އަދަދަކަށް، އެ އެއްޗެއް މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްއަށް ނުފޮނުވައި ބެހެއްޓުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ. 

 

417 ވަނަ މާއްދާ - ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ އެހެނިހެންތަކެތި ތަމްރީންތަކުގައި ބޭނުންކުރުމަށް ބެހެއްޓުން

ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެގެން ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާއި، ހިފެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި، އެކިފަރާތްތަކުން ދޫކޮށްލާފައި ދާ ތަކެއްޗާއި، ބަދަލު ދިނުމަކާ ނުލައި އަތުލެވޭ ތަކެއްޗަކީ ކަސްޓަމްސްގެ އެކިއެކި ތަމްރީންތަކުގައި ސާމްޕަލްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރުމަށް ބޭނުންވާ އެއްޗެއްނަމަ، ނުވަތަ ކަސްޓަމްސްގެ ހެރިޓޭޖް ސެންޓަރުގައި ބަހައްޓައިގެން އިތުރު ބޭނުމެއް ހިފިދާނެ އެއްޗެއް ކަމަށް ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސް ނިންމައިފިނަމަ އެ ނިންމި ބޭނުމަކަށް، ބޭނުން ހިފޭ އެންމެ މަދު އަދަދަކަށް، އެ އެއްޗެއް ނައްތާނުލައި ބެހެއްޓުމުގެ އިހުތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ެ ލިބިގެންވެއެވެ. 

 

418 ވަނަ މާއްދާ - ހަރުމުދަލުގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރެވިދާނެ ތަކެތި ނީލަމުގައި ވިއްކާލުން

(ހ) ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެގެން ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާއި، ހިފެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި، އެކިފަރާތްތަކުން ދޫކޮށްލާފައި ދާ ތަކެއްޗާއި، މިލްކުވެރިއަކު އެނގެން ނުހުންނަ މުދަލާއި، ބަދަލު ދިނުމަކާ ނުލައި އަތުލެވޭ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ހަރުމުދަލުގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭތަކެއްޗާއި، ގަހަނާ ފަދަ އަގުބޮޑު ތަކެތ،ި ނީލަމުގައި ވިއްކާލުމަށްފަހު، އެއިން ލިބޭ ފައިސާ ދައުލަތުގެ އެކައުންޓަށް ޖަމާކުރެވޭނެއެވެ. 

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންވެގެންވާ ފަދަ ތަކެތި ނީލަންކިޔަން ފަށާނެ އެންމެ ކުޑަ އަގު ކަނޑައަޅާނީ ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ، މިގޮތުން އަގު ކަނޑައެޅުމަށްފަހު، މިފަދަ ތަކެތި ނީލަންކިޔުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއާ ހަވާލުކުރެވޭނެއެވެ. 

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަކެތީގެ ތެރޭގައި ށަރީއަތުން ވަކިގޮތަކަށް އަމަލުކުރަންޖެހޭ ތަކެތި ހިމެނޭނަމަ، އެ ތަކެތި ނީލަމުގައި ޭ ވިއްކާލެވނީ ށަރީއަތުން އެ ތަކެއްޗާމެދު ވަކިގޮތެއް ކަނޑައެޅުމުންނެވެ. 

 

419 ވަނަ މާއްދާ - ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ކުރަންޖެހޭް ކަންތައްތައ ކުރާ ފަރާތް

(ހ) މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން ކަސްޓަމްސްއިން ނައްތާލެވޭ ތަކެތި ނައްތާލުމާ ގުޅޭގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތަކާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ހުންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ނީލަމުގައި ވިއްކާލެވޭ ތަކެއްޗާއި ދައުލަތަށް ނެގޭ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ކުރާނީ މި ގަވާއިދުގެ 15 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ، ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާމެދު ގޮތެއްނިންމާ ކޮމިޓީންނެއެވެ. 

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ކަސްޓަމްސްއިން ނައްތާލަންޖެހޭ ތަކެތި ނައްތާލުމަށްޓަކައި ކޮމިޓީއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ .މިގޮތުން
ކޮމެޓީއަށް ހުށަހަޅަންވާނީ އެ އެއްޗެއް ބެލެހެއްޓުމާ ހަވާލުވެފައިވާ ސެކްށަނަކުންނެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ކަސްޓަމްސްގެ ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތްތަކުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ހުންނަ ތަކެތި ނުހިމެނޭނެއެވެ. 

(ނ) ނައްތާލަންޖެހޭ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ވަގުތުން ނައްތާލަންޖެހޭ ތަކެތީގެ ތެރޭގައި ތަހުލީލު ކުރުމަށް ބޭނުންވާ އެއްޗެއް ހިމެނޭނަމަ، އެ އެއްޗެއް ތަހުލީލުކުރުމަށ ބޭނުންވާ އެންމެކުޑަ މިންވަރެއް ރައްކާކުރުމާމެދު ގޮތެއް ނިންމުމަށް އެ މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރާ ފަރާތުން ކޮމިޓީއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. 

(ރ) މި މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ތަހުލީލުކުރުމަށ ރައްކާކުރަންވީ މިންވަރު ކަނޑައަޅާނީ ކޮމެޓީންނެވެ. މިގޮތުން ރައްކާކުރުމަށް ކަޑައެޅޭ އަދަދު އެ މައްސަލައެއް ނިމެންދެން އެ ތަކެތި ގަވާއިދުން ރައްކާކޮށްފައި ބަހައްޓަންވާނެއެވެ.

 

420 ވަނަ މާއްދާ - ހިފެހެއްޓޭ މުދަލާމެދު އަމަލުކުރާނެ ގޮތެއް ކަނޑައެޅުން

(ހ) ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެގެން ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާއި، ހިފެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގ ދަށުގައި ބެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި، އެކިފަރާތްތަކުން ދޫކޮށްލާފައި ދާ ތަކެއްޗާއި، މިލްކުވެރިއަކު އެނގެން ނުހުންނަ މުދަލާމެދު އަމަލުކުރާނެގޮތް ކަނޑައެޅުމުގެ އިހްތިޔާރު ކަސްޓަމްސްއަށް ލިބިގެންވެއެވެ. މިގޮތުން އެފަދަ މުދަލާމެދު އަމަލުކުރާނެ ގޮތެއް ކަނޑައަޅާނީ މިގަވާއިދުގެ ފަނަރަވަނަ ބައިގެ ދެވަނަ ބާބުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާއިމެދު ގޮތެއް ނިންމާ ކޮމެޓީ" ންނެވެ. 

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަކެއްޗަކީ ކާބޯތަކެތީގެ ބާވަތެއްނަމަ، އެ ތަކެތި ވިއްކާލުމުގެ ކުރިން އެ ތަކެއްޗަކީ އިންސާނުން ކެއުމަށް އެކަށީގެންވާ ތަކެތިތޯ ބެލުމަށް ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ.

(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަކެތި ނީލަމުގައި ވިއްކާނެ އެންމެ ދަށް އަގު ކަނޑައަޅާނީ ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ. މިގޮތުން ކަނޑައަޅާ އަގުގެ ތެރޭގައި އެ މުދަލަށް ދައްކަންޖެހޭ ޑިއުޓީ ހިމަނަންވާނެއެވެ. 

 

421 ވަނަ މާއްދާ - އާންމު ސިއްހަތަށް ނުވަތަ އާންމުންގެ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާވެދާފަދަ މުދާ ނައްތާލުން

(ހ) ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެގެން ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާއި، ހިފެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި، އެކިފަރާތްތަކުން ދޫކޮށްލާފައިދާ ތަކެއްޗާއި، މިލްކުވެރިއަކު އެނގެން ނުހުންނަ މުދަލަކީ އާންމު ސިއްހަތަށް ނުވަތަ އާންމުންގެ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާވެދާފަދަ މުދަލެއް ނަމަ، ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން އެ ތަކެތި ނައްތާލެވޭނެއެވެ.

1. ޕެރިށަބަލް ނުވަތަ އަވަހަށް ހަލާކުވާ ޒާތުގެ ކާބޯތަކެތީގެ ތެރެއިން އިންސާނުން ކެއުމަށް ބޭނުން ކުރަން ސިއްހީގޮތުން އެކަށީގެންނުވާ ތަކެތި ކަމަށް ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއިން ކަނޑައަޅާތަކެތި ކަސްޓަމްސްއިން ނައްތާލެވޭނެއެވެ. 
2. ހިފެހެއްޓިފައިހުރި ތަކެތީގެ ތެރެއިން އާންމުންގެ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާވެދާފަދަ އެއްޗެއްކަމަށް ކަސްޓަމްސްއިން ކަނޑައަޅާ ތަކެތި ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާއާ މަށްވަރާކުރުމަށްފަހު، އެ އިދާރާއިން އަންގާ ގޮތެއްގެ މަތިން ނައްތާލެވޭނެއެވެ.

(ށ) ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެގެން ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާއި، ހިފެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި، ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި،
އެކިފަރާތްތަކުން ާ ދޫކޮށްލާފައިދ ތަކެއްޗާއި، މިލްކުވެރިއަކު އެނގެން ނުހުންނަ މުދަލުގެ ތެރެއިން މި ގަވާއިދުގެ ދަށުން ވިއްކާލާ މުދަލުން ލިބޭ ފައިސ،ާ އެ މައްސަލަ ނިމެންދެން ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓިދާނެއެވެ. 

 

422 ވަނަ މާއްދާ - ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ ތަކެތި ނައްތާލުން

(ހ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ ތަކެތީގެ ތެރެއިން އަންނަނިވި ބާވަތްތައް ނައްތާލުމަށްޓަކައި މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭށަނަލް ސެކިއުރިޓީއާ ހަވާލުކުރެވޭނެއެވެ. 

1.  ހަނގުރާމަވެރި ހަތިޔާރު؛
2. ބަޑިބޭސް؛
3. ގޮވާ އެއްޗެހި؛
4. ދިރޭ އޫރު؛
5. ކުއްތާ؛
6. ނުރައްކާތެރި ޖަނަވާރު؛
7. ނުރައްކާތެރި ކެމިކަލް؛
8. މަސް ހިފާ ނުވަތަ މަސް މަރާ ބަޑި.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެވާ ބާވަތްތައް ފިޔަވައި ދިވެހިރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާ އެހެން އެއްޗެހި ނައްތާލާނީ، ގާނޫނު ނަންބަރު 2011-08 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނު) ގެ 92 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ. 

 

423 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދާ ނައްތާލުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް އަށް ވެއްދުމަށްގެންނަ ށިޕްމަންޓުގައި ހުންނަ ބަނގުރާ އެޅި ހުސްފުޅިއާއި، ލީކުވެ ހަލާކުވެފައި ހުންނަ ތަކެތިނައްތާލަންވާނީ، ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުގެ ހާޒިރުގައި ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ. 

(ށ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ބަހައްޓާފައިހުންނައިރު، ތަޅައިގެންދާބަނގުރާ ފުޅިއާއި، ލީކުވެ ހުސްވެފައި ހުންނަބަނގުރާ އެޅި ފުޅި ނައްތާލަންވާނީ، ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުގެހާޒިރުގައިކަސްޓަމްސްއިންނެވެ. 

(ނ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެގެން ނައްތާލާ ތަކެތި ފިޔަވައި، އެހެނިހެން ތަކެތި ނައްތާލުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ހަރަދުތައް ކުރުމަކީ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ހިންގާ ފަރާތުގެ ޒިންމާއެކެވެ. 

 

424 ވަނަ މާއްދާ - ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދާ، މުއްދަތު ހަމަވުމުން ނުވަތަ ހަލާކުވުމުން ނައްތާލުމަށް ލިޔުން ހުށަހެޅުން

(ހ) ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދާ، މުއްދަތު ހަމަވުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ހަލާކުވުމުގެ ސަބަބުން މުދާ ނައްތާލުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް
ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. އަދި މުދާ ނައްތާލެވޭނީ އެ މުދަލަށް ޑިއުޓީ ދެއްކުމުންނެވެ. 

1.  މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން؛
2. މުއްދަތު ހަމަވެފައި ނުވަތަ ހަލާކުވެފައިވާ މުދަލުގެ ތަފްސީލާއި އަގު އެނގޭނެ ލިޔުމެއް ނުވަތަ މުދަލުގެ އިންވޮއިސް. 

(ށ) ބޮޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްގައި ހުންނަ މުދަލުގެ ތެރެއިން އެއްވެސް މުދަލެއް ހަލާކުވެގެން އެ ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސްއެއްގައި ހުންނަ އެހެން މުދަލަކަށް ގެއްލުމެއް ލިބިދާނެ ފަދަ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެ މުދަލަށް ގެއްލުން ލިބުމުގެ ކުރިން އެ މުދާ ނައްތާލަންވާނެއެވެ. 

 

425 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި ހުންނަ މުދާ ނައްތާލުން

(ހ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި ބަހައްޓާފައިހުންނައިރު، ތަޅައިގެންދާ ބަނގުރާ ފުޅިއާއި، ލީކުވެ ހުސްވެފައި ހުންނަ ބަނގުރާ އެޅި ފުޅި ނައްތާލަންވާނީ، ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ. 

(ށ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި ބަހައްޓާފައިހުންނައިރު، ތަޅައިގެންދާ ބަނގުރާ ފުޅިއާއި، ލީކުވެ ހުސްވެފައި ހުންނަ ބަނގުރާ އެޅި ފުޅި ނައްތާލަންވާނީ، ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތުގެ ހާޒިރުގައި ކަސްޓަމްސްއިންނެވެ. 

(ނ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި ހުންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެގެން ނައްތާލާ ތަކެތި ފިޔަވައި، އެހެނިހެން ތަކެތި ނައްތާލުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ހަރަދުތައް ކުރުމަކީ ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ހިންގާ ފަރާތުގެ ޒިންމާއެކެވެ. 

 

426 ވަނަ މާއްދާ - ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރައިގައި ހުންނަ މުދާ މުއްދަތު ހަމަވުމުން ނުވަތަ ހަލާކުވުމުން ނައްތާލުމަށް ލިޔުން ހުށަހެޅުން

(ހ) ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތަކުގައި ހުންނަ މުދ،ާ މުއްދަތު ހަމަވުމުގެ ް ސަބަބުނ ނުވަތަ ހަލާކުވުމުގެ ސަބަބުން ނައްތާލުމަށް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ލިޔުންތައް ކަސްޓަމްސްއަށް ހުށަހަޅަންވާނެއެވެ. އަދި މުދާ ނައްތާލެވޭނީ އެ މުދަލަށް ޑިއުޓީ ދެއްކުމުންނެވެ. 

1. މި ގަވާއިދުގެ ޖަދުވަލު 6 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން؛
2. މުއްދަތު ހަމަވެފައި ނުވަތަ ހަލާކުވެފައިވާ މުދަލުގެ ތަފްސީލާއި އަގު އެނގޭނެ ލިޔުމެއް ނުވަތަ މުދަލުގެ އިންވޮއިސް.
3.  ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތަކުގައި ހުންނަ މުދަލުގެ ތެރެއިން އެއްވެސް މުދަލެއް ހަލާކުވެގެން އެ ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަތަކުގައި ހުންނަ އެހެން މުދަލަކަށް ގެއްލުމެއް ލިބިދާނެ ފަދަ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެ މުދަލަށް ގެއްލުން ލިބުމުގެ ކުރިން އެ މުދާ ނައްތާލަންވާނެއެވެ. 

 

427 ވަނަ މާއްދާ - ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތްތަކުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ހުންނަ ތަކެތި ނީލަމުގައި ވިއްކާލުން 

(ހ) މީގެ ތެރޭގައި ކަސްޓަމްސްގެ ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތްތަކުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ހުންނަ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ނީލަމުގައި ވިއްކާލުމަށްފަހު، އެ މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ އެފަރާތްތަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޭންވާނެއެވެ.

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފައިސާގެ އިތުރަށް ސަރުކާރަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާއެއްވާނަމަ، އެ ފައިސާއާއި އެ މުދާ ނީލަން ކިޔުމަށް ހިނގި ހަރަދު ކެނޑުމަށްފަހު، ބާކީވާ ފައިސާ އެ މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޭންވާނެއެވެ.

 

428 ވަނަ މާއްދާ - ބިދޭސީން ގެންނަ ބަނގުރަލާއި އޫރުމަސް ނައްތާލުން

އުުނިކުރެވިފައި.

 

429 ވަނަ މާއްދާ - ތަކެތި ނައްތާލުމުގެ ހަރަދު

ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓޭ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފުވެގެން ނައްތާލާ ތަކެތި ފިޔަވައި، އެހެނިހެން ތަކެތި ނައްތާލުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ހަރަދުތައް ކުރުމަކީ އެތަކެތީގެ ވެރިފަރާތުގެ ޒިންމާއެކެވެ. 

 

430 ވަނަ މާއްދާ - ތަކެތި ނައްތާލުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން ނައްތާލާ ތަކެތި ނައްތާލަންވާނީ، ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާމެދު ގޮތެއްނިންމާ ކޮމިޓީން ކަނޑައަޅާ ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުންގެ އިތުރުން މީޑިއާގެ ފަރާތްތަކުގެ ހާޒިރުގައެވެ. 

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ނައްތާލެވޭ ތަކެތި ނައްތާލުމުގައި، އެ ތަކެތި ރާއްޖެއަށް ބޭލި ބަނދަރު ހިންގާ ފަރާތެއްގެ އޮފިށަލަކު ބައިވެރި ކުރަންވާނެއެވެ. 

 

431 ވަނަ މާއްދާ - ރިކޯޑު ބެލެހެއްޓުން

ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ބެހެއްޓޭ ތަކެއްޗާއި އެތަކެއްޗާމެދު އަމަލުކުރެވޭގޮތް ކަސްޓަމްސްގައި ރިކޯޑުކޮށް ބަލަހައްޓަންވާނެއެވެ.

 

432 ވަނަ މާއްދާ - މައްސަލަ ހުށަހެޅުން

ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން ހިތްހަމަނުޖެހޭ މައްސަލައެއްވާނަމަ، އެ މައްސަލަ އިތުރަށް ބަލައިދިނުމަށް އެދި މުދަލުގެ ވެރިފަރާތުން މި ގަވާއިދުގެ 15 ވަނަ ބައިގައި ބަޔާންކޮށްފައިވ،ާ ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާމެދު ގޮތެއްނިންމާ ކޮމިޓީއަށް ހުށަހެޅިދާނެއެވެ.

 

 

ފަނަރަވަނަ ބައި

ކަސްޓަމްސްގެ ކޮމިޓީތައް

އެއްވަނަ ބާބު

އޭޖެންޓުންގެ މަސައްކަތްތައް ބަލަހައްޓާ ކޮމިޓީ

 

433 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީ އެކުލަވާލުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނާއި އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓުންނާގުޅޭ މަސައްކަތްތައް ހަރުދަނާކުރުމުގެ ގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ކުރުމަށްޓަކައޮ. އޭޖެންޓުންގެ މަސައްކަތްތައް ބަލަހައްޓާ ކޮމިޓީއެއް ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސް އެކުލަވާލަން ވާނެއެވެ. 

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކޮމިޓީ އެކުލެވިގެންވާނީ 07 މެންބަރުންގެ މައްޗަށެވެ. މި 07 މެންބަރުންނަކީ ކަސްޓަމްސްގެ މަސައްކަތާ ގުޅޭ ސެކްށަންތަކުން ކަނޑައެޅޭ މެންބަރުންގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ ކޮމިޓީއެކެވެ. 

(ނ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަން އާއި ވައިސް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާނީ ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްއެވެ. ކޮމެޓީގެ ބައްދަލުވުންތައް ބާއްވަންވާނީ ކޮމިޓީގެ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ.

(ރ) ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓ ބަލަހައްޓާނީ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ.

 

434 ވަނަ މާއްދާ - ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައިމިވަނީއެވެ.

1. ކޮޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކުގެ ރިޔާސަތު ބެލެހެއްޓުން؛
2. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ެ ހިންގުމުގ އެންމެހާ އިދާރީ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުން.
3. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހަމަޖެހިފައިވާ އުސޫލުން ހަރުދަނާކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންދިއުން
4. ކޮމިޓީން ނިންމާ ނިންމުންތަކުގެ ތެރެއިން މެންބަރުންގެ މަސްލަހަތު އޮންނަ މައްސަލަތަކުގައި އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭ މެންބަރު ނުވަތަ މެންބަރުން އެފަދަ ބައްދަލުވުންތަކުގައި ބައިވެރިނުކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ މެންބަރުންގެ ނުފޫޒު އެ މައްސަލައަކަށް ނުފޯރާނެގޮތަކަށް ބައްދަލުވުންތައް ރޭވުން. 

(ށ) ކޮޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމަށް، ކޮމިޓީގެ ޗެއަރ ޕާސަނަށް ހާޒިރު ނުވެވޭ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ އެފަދަ ބައްދަލުވުމެއްގެ ރިޔާސަތު ބަލަހައްޓާނީ ކޮމިޓީގެ ވައިސް ޗެއަރޕާސަނެވެ. 

 

435 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތް 

(ހ) ކޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތްތައް ކުރާނީ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓް ބެލެހެއްޓުމަށް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ. 

(ށ) ކޮމިޓީގެ ހުރިހާ ބައްދަލުވުމެއްގެ ޔައުމިއްޔާ ލިޔެ ބެލެހެއްޓުމަކީ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓްގެ ޒިންމާއެކެވެ. 

 

436 ވަނަ މާއްދާ - ބައްދަލުވުމުގެ ކޯރަމް

(ހ) ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމެއް ބޭއްވޭނީ މަދުވެގެން 05 (ފަހެއް) މެންބަރުން ހާޒިރުވެގެންނެވެ. ބައްދަލުވުން ބާއްވަން ކަނޑައަޅާދުވަހު، 05 (ފަހެއް) މެންބަރުން ހާޒިރު ނުވެއްޖެނަމަ، އެބައްދަލުވުން ބާއްވާނެ އެހެން ތާރީހެއް، ރިޔާސަތުން ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ. 

(ށ) ގަަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ އުޒުރެއް މެދުވެރިވެގެން މެނުވީ، ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކަށް ކޮމިޓީގެ މެންބަރުން ހާޒިރުވާން ވާނެއެވެ. އަދި މެންބަރަކަށް ބައްދަލުވުމަކަށް ހާޒިރުވެވެން ނެތްނަމަ، ބައްދަލުވުން ބޭއްވުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަގުތުގެ ލަސްވެގެން 03 (ތިނެއް) ގަޑިއިރު ކުރިން އެކަން ކޮމިޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓަށް އަންގަންވާނެއެވެ. 

 

437 ވަނަ މާއްދާ - ކޮޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

އޭޖެންޓުންގެ މަސައްކަތްތައް ބަލަހައްޓާ ކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ. 

(ހ) އޭޖެންޓުންނާ ގުޅޭ ކަންތައްތައް ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތައް ކުރުމާއި، އެގޮތުން ގަވާއިދާއި އުސޫލުތަކަށް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުތައް ގެނައުން؛

(ށ) އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތަކާއި ށަކުވާތައް ބަލައި ދިރާސާކުރުން.

(ނ) އޭޖެންޓުންނާ ގުޅޭގޮތުންލިބޭ ށަކުވާތަކާއިހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް ބަލައި ދިރާސާކުރުމަށްފަހު، ތަހުގީގުކުރަންޖެހޭ މައްސަލައެއް ވާނަމަ، އެ މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްގެ ކަމާބެހޭ ސެކްށަނަށް ފޮނުވުން؛

(ރ) އޭޖެންޓުން ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމާއި ލައިސަންސް ދިނުމާ ގުޅޭގޮތުން ދިމާވާ އިދާރީ މައްސަލަތައް ހައްލުކުރުން؛

(ބ) ކަސްޓަމްސްގެ މެދުވެރިންނަށް ހިންގާ ތަމްރީނުކޯސްތަކުގެ މުގައްރަރު އެކުލަވާލުމާއޮ. ތަމްރީނުތަކާ ގުޅޭގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައްކުރުން؛

(ޅ) ކަސްޓަމްސްއާ ގުޅޭ މައުލޫމާތު އޭޖެންޓުންނަށް ދިނުމާއި އޭޖެންޓުން ތާޒާކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން ޕްރޮގްރާމްތައް ރާވައި ހިންގުން؛

(ކ) އޭޖެންޓުންނާއި ކަސްޓަމްސްއާ ދެމެދު އޮންނަ ގުޅުން ރަނގަޅުކުރުމާއި، އޭޖެންޓުންގެ އިތުބާރާއި ޔަގީންކަން ކަސްޓަމްސްއާމެދު އިތުރުކުރުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް
ކުރުން؛

(އ) އޭޖެންޓުންގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ބެލުމާ ބެހޭގޮތުން އުސޫލުތައް ތައްޔާރުކުރުން؛

(ވ) އަމިއްލަ މަސްލަހަތު އޮންނަ މައްސަލަތަކާ ބެހޭގޮތުން ކުރެވޭ މަށްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިނުވުން އަދި އެފަދަ މައްސަލަތަކަށް ނުފޫޒު ނުފޯރުވުން؛

(މ) އޭޖެންޓުންގެ ފަރާތުން ހުށަހެޅޭ މައްސަލައަކީ ނުވަތަ ށަކުވާއަކީ ތިންވަނަ ފަރާތެއްގެ މަސްލަހަތު އެކުލެވޭ ކަމަކަށް ނުވާނަމަ، ނުވަތަ އެ މައްސަލައިގެ ބާވަތަށް
ބެލުމަށްފަހު އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން ނުވަތަ އެށަކުވާއަކާ ގުޅޭގޮތުން ކޮމިޓީގައި މަށްވަރާކުރާއިރު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތ،ް އެމަށްވަރާތަކުގައި
ބައިވެރިކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުން.

(ފ) ކޮމިޓީއަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް، ގިނަވެގެން 15 (ފަނަރަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ނިންމުމަށްފަހު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތަށް މައްސަލަ ނިމުނުގޮތް އެންގުން.

 

 

ދެވަނަ ބާބު

ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާމެދު ގޮތެއްނިންމާ ކޮމިޓީ 

 

438 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީ އެކުލަވާލުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން ނައްތާލަންޖެހޭތަކެއްޗާއޮ. ކަސްޓަމްސްގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ނީލަމުގައި ވިއްކާލެވޭ ތަކެއްޗާއި ދައުލަތަށް ނެގޭ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ކުރުމަށްޓަކައޮ. "ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާމެދު ގޮތެއް ނިންމާ ކޮމިޓީ" ގެ ނަމުގައި، ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސް ކޮމިޓީއެއް އެކުލަވާލަން ވާނެއެވެ. 

(ށ) "ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާމެދު ގޮތެއް ނިންމާ ކޮމިޓީ" އެކުލެވިގެންވަނީ 07 މެންބަރުންގެ މައްޗަށެވެ. މި 07 މެންބަރުންނަކީ މަސައްކަތާ ގުޅޭ ސެކްށަންތަކުން ކަނޑައެޅޭ މެންބަރުންނަށް ވާންވާނެއެވެ. 

(ނ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަން އާއި ވައިސް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާނީ ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްއެވެ. ކޮމެޓީގެ ބައްދަލުވުންތައް ބާއްވަންވާނީ ކޮމިޓީގެ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ.

(ރ) ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓް ބަލަހައްޓާނީ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ. 

 

439 ވަނަ މާއްދާ - ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

1.  ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކުގެ ރިޔާސަތު ބެލެހެއްޓުން؛
2. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހިންގުމުގެ އެންމެހާ އިދާރީ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުން.
3. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހަމަޖެހިފައިވާ އުސޫލުން ހަރުދަނާކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންދިއުން.
4. ކޮމިޓީން ނިންމާ ނިންމުންތަކުގެ ތެރެއިން މެންބަރުންގެ ު މަސްލަހަތ އޮންނަ މައްސަލަތަކުގައި، އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭ މެންބަރު ނުވަތަ މެންބަރުން އެފަދަ ބައްދަލުވުންތަކުގައި ބައިވެރިނުކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ މެންބަރުންގެ ނުފޫޒު އެ މައްސަލައަކަށް ނުފޯރާނެގޮތަކަށް ބައްދަލުވުންތައް ރޭވުން.

(ށ) ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމަށް، ކޮމިޓީގެ ޗެއަރ ޕާސަނަށް ހާޒިރު ނުވެވޭ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ އެފަދަ ބައްދަލުވުމެއްގެ ރިޔާސަތު ބަލަހައްޓާނީ ކޮމިޓީގެ ވައިސް ޗެއަރޕާސަނެވެ.

 

440 ވަނަ މާއްދާ - ކޮޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތު

(ހ) ކޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތްތައް ކުރާނީ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓް ބެލެހެއްޓުމަށް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ.

(ށ) ކޮމިޓީގެ ހުރިހާ ބައްދަލުވުމެއްގެ ޔައުމިއްޔާ ލިޔެ ީ ބެލެހެއްޓުމަކ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓްގެ ޒިންމާއެކެވެ. 

 

441 ވަނަ މާއްދާ - ބައްދަލުވުމުގެ ކޯރަމް

(ހ) ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމެއް ބޭއްވޭނީ މަދުވެގެން 05 (ފަހެއް) މެންބަރުން ހާޒިރުވެގެންނެވެ. ބައްދަލުވުން ބާއްވަން ކަނޑައަޅާދުވަހު، 05 (ފަހެއް) މެންބަރުން ހާޒިރު ނުވެއްޖެނަމަ، އެބައްދަލުވުން ބާއްވާނެ އެހެން ތާރީހެއް، ރިޔާސަތުން ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ.

(ށ) ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ އުޒުރެއް މެދުވެރިވެގެން މެނުވީ، ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކަށް ކޮމިޓީގެ މެންބަރުން ހާޒިރުވާން ވާނެއެވެ. އަދި މެންބަރަކަށް ބައްދަލުވުމަކަށް ހާޒިރުވެވެން ނެތްނަމަ، ބައްދަލުވުން ބޭއްވުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަގުތުގެ ލަސްވެގެން 03 (ތިނެއް) ގަޑިއިރު ކުރިން އެކަން ކޮމިޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓަށް އަންގަންވާނެއެވެ. 

 

442 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާމެދު ގޮތެއްނިންމާ ކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ. 

(ހ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާގުޅޭ ކަންތައްތައް ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތައް ކުރުމާއި، އެގޮތުން ގަވާއިދާއި އުސޫލުތަކަށް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުތައް ގެނައުން؛

(ށ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތަކާއި ށަކުވާތައް ބަލައި ދިރާސާކުރުން.

(ނ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ލިބޭ ށަކުވާތަކާއިހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް ބަލައި ދިރާސާކުރުމަށްފަހު، ތަހުގީގުކުރަންޖެހޭ މައްސަލައެއް އޮތްނަމަ، އެ މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްގެ ކަމާބެހޭ ސެކްށަނަށް ފޮނުވުން؛

(ރ) އަމިއްލަ މަސްލަހަތު އޮންނަ މައްސަލަތަކާ ބެހޭގޮތުން ކުރެވޭ މަށްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިނުވުން އަދި އެފަދަ މައްސަލަތަކަށް ނުފޫޒު ނުފޯރުވުން.

(ބ) ކަސްޓަމްސްގެ ކޮންޓްރޯލުގެ ދަށަށް ގެނެވޭ ތަކެއްޗާ ގުޅޭގޮތުން ހުށަހެޅޭ މައްސަލައަކީ ނުވަތަ ށަކުވާއަކީ ތިންވަނަ ފަރާތެއްގެ މަސްލަހަތު އެކުލެވޭ ކަމަކަށް ނުވާނަމަ، ނުވަތަ އެ މައްސަލައިގެ ބާވަތަށް ބެލުމަށްފަހު އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން ނުވަތަ އެށަކުވާއަކާ ގުޅޭގޮތުން ކޮމިޓީގައި މަށްވަރާކުރާއިރު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތް އެމަށްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުން.

(ޅ) ކޮމިޓީއަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް، ގިނަވެގެން 15 (ފަނަރަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ނިންމުމަށްފަހު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތަށް މައްސަލަ ނިމުނުގޮތް އެންގުން.

 

 

ތިންވަނަ ބާބު

ޓެރިފް ކޮމިޓީ

 

443 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީ އެކުލަވާލުން

(ހ) އެކްސްޕޯޓް އިމްޕޯޓް މުދާ ގިންތިކުރުމަށާއި، މުދާ ގިންތިކުރުމުގެ މަސައްކަތް ހަރުދަނާކުރުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ކަންކަމުގައި ލަފާދީ އެހީތެރިވުމަށްޓަކައި "ޓެރިފް ކޮމެޓީ" ގެ ނަމުގައި، ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސް ކޮމިޓީއެއް އެކުލަވާލަން ވާނެއެވެ. 

(ށ) "ޓެރިފް ކޮމެޓީ" އެކުލެވިގެންވަނީ 07 މެންބަރުންގެ މައްޗަށެވެ. މި 07 މެންބަރުންނަކީ މަސައްކަތާ ގުޅޭ ސެކްށަންތަކުން ކަނޑައެޅޭ މެންބަރުންނަށް ވާންވާނެއެވެ.

(ނ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަން އާއި ވައިސް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާނީ ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްއެވެ. ކޮމެޓީގެ ބައްދަލުވުންތައް ބާއްވަންވާނީ ކޮމިޓީގެ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ.

(ރ) ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓް ބަލަހައްޓާނީ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ. 

 

444 ވަނަ މާއްދާ - ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

(ހ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައިމިވަނީއެވެ.

1.  ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކުގެ ރިޔާސަތު ބެލެހެއްޓުން؛
2. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހިންގުމުގެ އެންމެހާ އިދާރީ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުން.
3. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހަމަޖެހިފައިވާ އުސޫލުން ހަރުދަނާކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންދިއުން؛
4. ކޮމިޓީން ނިންމާ ނިންމުންތަކުގެ ތެރެއިން މެންބަރުންގެ މަސްލަހަތ އޮންނަ މައްސަލަތަކުގައި، އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭ މެންބަރު ނުވަތަ މެންބަރުން އެފަދަ ބައްދަލުވުންތަކުގައި ބައިވެރިނުކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ މެންބަރުންގެ ނުފޫޒު އެ މައްސަލައަކަށް ނުފޯރާނެގޮތަކަށް ބައްދަލުވުންތައް ރޭވުން.

(ށ) ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމަށް، ކޮމިޓީގެ ޗެއަރޕާސަނަށް ހާޒިރު ނުވެވޭ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ އެފަދަ ބައްދަލުވުމެއްގެ ރިޔާސަތު ބަލަހައްޓާނީ ކޮމިޓީގެ ވައިސް
ޗެއަރޕާސަނެވެ. 

 

445 ވަނަ މާއްދާ - ކޮޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތް

(ހ) ކޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތްތައް ކުރާނީ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓް ބެލެހެއްޓުމަށް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ.

(ށ) ކޮމިޓީގެ ހުރިހާ ބައްދަލުވުމެއްގެ ޔައުމިއްޔާ ލިޔެ ބެލެހެއްޓުމަކީ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓްގެ ޒިންމާއެކެވެ. 

 

446 ވަނަ މާއްދާ - ބައްދަލުވުމުގެ ކޯރަމް

(ހ) ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމެއް ބޭއްވޭނީ މަދުވެގެން 05 (ފަހެއް) މެންބަރުން ހާޒިރުވެގެންނެވެ. ބައްދަލުވުން ބާއްވަން ކަނޑައަޅާދުވަހު، 05 (ފަހެއް) މެންބަރުން ހާޒިރު ނުވެއްޖެނަމަ، އެބައްދަލުވުން ބާއްވާނެ އެހެން ތާރީހެއް، ރިޔާސަތުން ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ. 

(ށ) ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ އުޒުރެއް މެދުވެރިވެގެން މެނުވީ، ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކަށް ކޮމިޓީގެ މެންބަރުން ހާޒިރުވާން ވާނެއެވެ. އަދި މެންބަރަކަށް ބައްދަލުވުމަކަށް ހާޒިރުވެވެން ނެތްނަމަ، ބައްދަލުވުން ބޭއްވުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަގުތުގެ ލަސްވެގެން 03 (ތިނެއް) ގަޑިއިރު ކުރިން އެކަން ކޮމިޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓަށް އަންގަންވާނެއެވެ.

 

447 ވަނަ މާއްދާ - ޓެރިފް ކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

ޓެރިފް ކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައި މިވަނީއެވެ.

(ހ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރެވޭ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރެވޭ މުދާ ގިންތިކުރުމުގެ މަސައްކަތްތައް ރާވައި ހިންގާ ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ކުރުން.

(ށ) މުދާ ގިންތިކުރުމާ ގުޅޭ ކަންތައްތައް ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތައް ކުރުމާއި، އެގޮތުން ގަވާއިދާއި އުސޫލުތަކަށް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުތައް ގެނައުން؛

(ނ) މުދާ ދެގޮތަކަށް ގިންތިކުރެވިދާނެ ހާލަތްތަކުގައި އެފަދަ މުދާ "ހާމަނައިޒްޑް ކޮމޯޑިޓީ ޑިސްކްރިޕްށަން އެންޑް ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް" އާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ގިންތި ކުރުމާއި މިފަދަ ތަކެތިން ޑިއުޓީ ނެގުމުގައި ގާނޫނު ނަންބަރު 1979-31 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެކްސްޕޯޓް އިމްޕޯޓްގެ ގާނޫނު) ގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ގޮތަށް މުދާ ގިންތިކުރުން.

(ރ) މުދާ ގިންތިކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން ހިތްހަމަނުޖެހިގެން ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތަކާއި ށަކުވާތައް ބަލައި ދިރާސާކޮށް ގޮތެއް ނިންމުން؛

(ބ) ދުނިޔޭގެ ކަސްޓަމްސް ޖަމްއިއްޔާއިން ނެރޭ ކްލެސިފިކޭށަން އޮޕީނިއަންތަކާއި "ހާމަނައިޒްޑް ކޮމޯޑިޓީ ޑިސްކްރިޕްށަން އެންޑް ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް" ގެ ވަރށަން ބަދަލުވެގެން ނެރެވޭ އިސްލާހުތަކަށް އަމަލީސިފަ ގެނައުމާ ގުޅޭގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތަކާމެދު މަށްވަރާކޮށް ގޮތެއް ނިންމުން.

(ޅ) ރާއްޖޭގެ ނޭށަނަލް ޓެރިފް ނޮމެންކްލޭޗަރގައި ހުރި މައްސަލަތައް ހައްލުކުރުމަށްޓަކައި ކުރެވިދާނެ ކަންތައްތަކާމެދު މަށްވަރާކޮށް ގޮތެއް ނިންމުން.

(ކ) އިންޓަރނޭށަނަލް ނުވަތަ ރީޖަނަލް ނުވަތަ ބައިލެޓްރަލް އެގްރީ މެންޓެއްގެ ދަށުން ރާއްޖެއަށް ގެންނަ އަދި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ގެންދާ ތަކެއްޗަށް ދެވޭ ޓެރިފް ކޮންސެށަން އާބެހޭ ގޮތުން މަށްވަރާކޮށް ގޮތެއް ނިންމުން.

(އ) މުދާ ގިންތިކުރުމާގުޅޭ ލިޔުންތަކުގެ މައުލޫމާތާއި އެލިޔުންތަކަށް ގެނެވޭ އިސްލާހުތަކުގެ މައުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްގެ ވެބްސައިޓަށް ލުމާއި އަދި އެލިޔުންތަކާއި އިސްލާހުތައް ބަލާލެވޭނެގޮތަށް ކަސްޓަމްސްގައި ބެހެއްޓުމުގެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުން؛

(ވ) މުދަލުގެ ގިންތި ބަދަލުވުމުގެ ސަބަބުން އެ މުދަލަކަށް ނުވަތަ އެބާވަތުގެ މުދަލަކަށް ކުރިން ނަގަމުންދިޔަ ޑިއުޓީ ރޭޓަށް ބަދަލު އަންނަ ހާލަތްތަކުގައި އެފަދަ މުދަލުގެ ގިންތި ކަނޑައެޅުން. މިގޮތުން ގިންތި ކަނޑައަޅާނީ ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްގެ ލަފާގެ މަތިންނެވެ. 

(މ) މުދާ ގިންތިކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން ލިބޭ ށަކުވާތަކާއި ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް ބަލައި ދިރާސާކުރުމަށްފަހު، ތަހުގީގުކުރަންޖެހޭ މައްސަލައެއް އޮތްނަމަ، އެ މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްގެ ކަމާބެހޭ ސެކްށަނަށް ފޮނުވުން؛

(ފ) އަމިއްލަ މަސްލަހަތު އޮންނަ މައްސަލަތަކާ ބެހޭގޮތުން ކުރެވޭ މަށްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިނުވުން އަދި އެފަދަ މައްސަލަތަކަށް ނުފޫޒު ނުފޯރުވުން.

(ދ) މުދާ ގިންތިކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން ހުށަހެޅޭ މައްސަލައަކީ ނުވަތަ ށަކުވާއަކީ ތިންވަނަ ފަރާތެއްގެ މަސްލަހަތު އެކުލެވޭ ކަމަކަށް ނުވާނަމަ، ނުވަތަ އެ މައްސަލައިގެ ބާވަތަށް ބެލުމަށްފަހު އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން ނުވަތަ އެށަކުވާއަކާ ގުޅޭގޮތުން ކޮމިޓީގައި މަށްވަރާކުރާއިރު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތް އެ މަށްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުން.

(ތ) ކޮމިޓީއަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް، ގިނަވެގެން 15 (ފަނަރަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ނިންމުމަށްފަހު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތަށް މައްސަލަ ނިމުނުގޮތް އެންގުން.

 

ހަތަރުވަނަ ބާބު

ވެލުއޭށަން ކޮމިޓީ

 

448 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމެޓީ އެކުލަވާލުން

(ހ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމުގެ ކަންތައް ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި، "ވެލުއޭށަން ކޮމިޓީ" ގެ ނަމުގައި ކޮމިޓީއެއް، ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްގެ ލަފަޔާއެކު މިނިސްޓަރު އެކުލަވާލަންވާނެއެވެ.

(ށ) ވެެލުއޭށަން ކޮމިޓީ އެކުލެވިގެންވަނީ ތަފާތު 10 ދާއިރާއިން އައްޔަންކުރެވޭ 21 މެންބަރުންގެ މައްޗަށެވެ. މެންބަރުން އައްޔަން ކުރެވިފައިވާ ގޮތް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

1.	މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސާރވިސް
2.	މިނިސްޓްރީ އޮފް ފިނޭންސް އެންޑް ޓްރެޜަރީ
3.	މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވޮލޮޕްމެންޓް
4.	މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓްރާންސްޕޯޓް އެންޑް ކޮމިއުނިކޭށަން
5.	އެޓާރނީ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް
6.	މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީ
7.	މޯލްޑިވްސް އިންލެންޑް ރެވެނިއު އޮތޯރިޓީ
8.	ދިވެހި ވިޔަފާރިވެރިންގެ ގައުމީ ޖަމްއިއްޔާ
9.	މޯލްޑިވްސް އެސޯސިއޭށަން އޮފް ޓުއަރިޒަމް އިންޑަސްޓްރީ (މަޓީ)
10.	މޯލްޑިވްސް އެސޯސިއޭށަން އޮފް ކޮންސްޓްރަކްށަން އިންޑަސްޓްރީ (މަސީ)

 

(ނ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަންއާއި ވައިސް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާނީ ެ މިނިސްޓަރެވެ. ކޮމެޓީގެ ބައްދަލުވުންތައް ބާއްވަންވާނީ ކޮމިޓީގެ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ.

(ރ) ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓް ބަލަހައްޓާނީ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ. 

 

449 ވަނަ މާއްދާ - ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

(ހ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައި މިވަނީއެވެ.

1.  ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކުގެ ރިޔާސަތު ބެލެހެއްޓުން؛
2. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހިންގުމުގެ އެންމެހާ އިދާރީ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުން؛
3. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހަމަޖެހިފައިވާ އުސޫލުން ހަރުދަނާކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންދިއުން؛
4. ކޮމިޓީން ނިންމާ ނިންމުންތަކުގެ ތެރެއިން މެންބަރުންގެ މަސްލަހަތު އޮންނަ މައްސަލަތަކުގައި، އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭ މެންބަރު ނުވަތަ މެންބަރުން އެފަދަ ބައްދަލުވުންތަކުގައި ބައިވެރިނުކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ މެންބަރުންގެ ނުފޫޒު އެ މައްސަލައަކަށް ނުފޯރާނެގޮތަކަށް ބައްދަލުވުންތައް ރޭވުން

(ށ) ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމަށް، ކޮމިޓީގެ ޗެއަރ ޕާސަނަށް ހާޒިރު ނުވެވޭ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ އެފަދަ ބައްދަލުވުމެއްގެ ރިޔާސަތު ބަލަހައްޓާނީ ކޮމިޓީގެ ވައިސް ޗެއަރޕާސަނެވެ.

 

450 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތް

(ހ) ކޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތްތައް ކުރާނީ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓް ބެލެހެއްޓުމަށް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ. 

(ށ) ކޮމިޓީގެ ހުރިހާ ބައްދަލުވުމެއްގެ ޔައުމިއްޔާ ލިޔެ ބެލެހެއްޓުމަކީ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓްގެ ޒިންމާއެކެވެ. 

 

541 ވަނަ މާއްދާ - ބައްދަލުވުމުގެ ކޯރަމް

ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމެއް ބޭއްވޭނީ މަދުވެގެން 9 (ނުވައެއް) މެންބަރުން ހާޒިރުވެގެންނެވެ. ބައްދަލުވުން ބާއްވަން ކަނޑައަޅާދުވަހު، 9 (ނުވައެއް) މެންބަރުން ހާޒިރު ނުވެއްޖެނަމަ، އެބައްދަލުވުން ބާއްވާނެ އެހެން ތާރީހެއް، ރިޔާސަތުން ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ. 

(ށ) ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ އުޒުރެއް މެދުވެރިވެގެން މެނުވީ، ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކަށް ކޮމިޓީގެ މެންބަރުން ހާޒިރުވާން ވާނެއެވެ. އަދި މެންބަރަކަށް ބައްދަލުވުމަކަށް ހާޒިރުވެވެން ނެތްނަމަ، ބައްދަލުވުން ބޭއްވުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަގުތުގެ ލަސްވެގެން 03 (ތިނެއް) ގަޑިއިރު ކުރިން އެކަން ކޮމިޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓަށް އަންގަންވާނެއެވެ. 

 

452 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

ވެލުއޭށަންކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

(ހ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމުގެ ކަންތައްތައް ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތައް ކުރުމާއި، އެގޮތުން ގަވާއިދާއި އުސޫލުތަކަށް ގެންނަންޖެހޭ ް ބަދަލުތައ ގެނައުން؛ 

(ށ) ވާރލްޑް ޓްރޭޑް އޯގަނައިޒޭށަން (ޑަބްލިޔޫޓީއޯ) "އެގްރީމެންޓް އޮން އިމްޕްލިމެންޓޭށަން އޮފް އާޓިކަލް VII އޮފް ދަ ޖެނެރަލް އެގްރީމެންޓް އޮން ޓެރިފްސް އެންޑް ޓްރޭޑް 1994" ގެ މައުލޫމާތާއި މިއެގްރީމެންޓުގެ ް ދަށުނ ނިންމާ ނިންމުންތައް ކަސްޓަމްސްގެ ވެބްސައިޓަށް ލުމާއި އަދި އެ މައުލޫމާތު ބަލާލެވޭނެގޮތަށް ކަސްޓަމްސްގައި ބެހެއްޓުމުގެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުން؛ 

(ނ) އަމިއްލަ މަސްލަހަތު އޮންނަ މައްސަލަތަކާ ބެހޭގޮތުން ކުރެވޭ މަށްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިނުވުން އަދި އެފަދަ މައްސަލަތަކަށް ނުފޫޒު ނުފޯރުވުން. 

(ރ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމާ ގުޅޭގޮތުން ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތަކާއި ށަކުވާތަކުގެ ް ތެރެއިނ މުދަލުގެ އެފ.ްއ.ޯބީ އަގު 40,000 ޔ.ޫއެސ.ްޑޮލަރަށްވުރެ ބޮޑު މުދަލާ ގުޅޭ މައްސަލަތައް ބަލައި ދިރާސާކުރުމަށްފަހު، އެފަދަ މައްސަލަތަކަށް ޖަވާބުދާރީވުން. 

(ބ) މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމާ ގުޅޭގޮތުން ލިބޭ ށަކުވާތަކާއި ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް ބަލައި ދިރާސާކުރުމަށްފަހު، ތަހުގީގުކުރަންޖެހޭ މައްސަލައެއް ވާނަމަ، އެ މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްގެ ކަމާބެހޭ ސެކްށަނަށް ފޮނުވުން؛

(ޅ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމާ ގުޅޭގޮތުން ހުށަހެޅޭމައްސަލައަކީ ނުވަތަ ށަކުވާއަކީ ތިންވަނަ ފަރާތެއްގެ މަސްލަހަތު އެކުލެވޭ ކަމަކަށް ނުވާނަމަ، ނުވަތަ އެ މައްސަލައިގެ ބާވަތަށް ބެލުމަށްފަހު އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން ނުވަތަ އެށަކުވާއަކާ ގުޅޭގޮތުން ކޮމިޓީގައި މަށްވަރާކުރާއިރު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތް އެމަށްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުން.

(ކ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމާ ގުޅޭގޮތުން ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުން ތާޒާކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ރާވައި ހިންގުން؛

(އ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމާ ގުޅޭގޮތުން ވިޔަފާރިވެރިންނަށް މައުލޫމާތު ދިނުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ރާވައި ހިންގުން؛

(ވ) ކޮމިޓީއަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް، ގިނަވެގެން 15 (ފަނަރަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ނިންމުމަށްފަހު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތަށް މައްސަލަ ނިމުނުގޮތް އެންގުން.

 

 

ފަސްވަނަ ބާބު

ވެލުއޭށަން ސަބް ކޮމިޓީ

 

453 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީ އެކުލަވާލުން

(ހ) ދިިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމުގެ ކަންތައް ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި، ދުވަހުން ދުވަހަށް ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ކުރުމަށްޓަކައި "ވެލުއޭށަން ސަބްކޮމިޓީ" ގެ ނަމުގައި ކޮމިޓީއެއް، ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސް އެކުލަވާލަންވާނެއެވެ. 

(ށ) ވެލުއޭށަން ސަބް ކޮމިޓީއަކީ ވެލުއޭށަން ކޮމިޓީގެ މެންބަރުންގެ ް ތެރެއިން، ކަސްޓަމްސްގެ މެންބަރުންނާއި، ކޮމިޓީގައި ހިމެނޭ އެހެން ދާއިރާތަކުގެ ތެރެއިން މަދުވެގެން 5 ދާއިރާއަކުން މެންބަރުން ހިމެނޭގޮތަށް އެކުލަވާލެވިފައިވާ ކޮމިޓީއެކެވެ. 

(ނ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަން އާއި ވައިސް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާނީ ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްއެވެ. 

(ރ) ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓް ބަލަހައްޓާނީ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ.

 

454 ވަނަ މާއްދާ - ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

(ހ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައިމިވަނީއެވެ.

1. ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކުގެ ރިޔާސަތު ބެލެހެއްޓުން؛
2. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހިންގުމުގެ އެންމެހާ އިދާރީ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުން.
3. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހަމަޖެހިފައިވާ އުސޫލުން ހަރުދަނާކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންދިއުން؛
4. ކޮމިޓީން ނިންމާ ނިންމުންތަކުގެ ތެރެއިން މެންބަރުންގެ ު މަސްލަހަތ އޮންނަ މައްސަލަތަކުގައި، އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭ މެންބަރު ނުވަތަ މެންބަރުން އެފަދަ ބައްދަލުވުންތަކުގައި ބައިވެރިނުކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ މެންބަރުންގެ ނުފޫޒު އެ މައްސަލައަކަށް ނުފޯރާނެގޮތަކަށް ބައްދަލުވުންތައް ރޭވުން.

(ށ) ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމަށް، ކޮމިޓީގެ ޗެއަރޕާސަނަށް ހާޒިރު ނުވެވޭ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ އެފަދަ ބައްދަލުވުމެއްގެ ރިޔާސަތު ބަލަހައްޓާނީ ކޮމިޓީގެ ވައިސް ޗެއަރޕާސަނެވެ.

 

455 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތް

(ހ) ކޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތްތައް ކުރާނ،ީ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓް ބެލެހެއްޓުމަށް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ. 

(ށ) ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތަކުގެ ރިޕޯޓް ތައްޔާރުކޮށް ކޮންމެ ހަފްތާއަކު ވެލުއޭށަން ކޮމިޓީގެ ޗެއަރޕާސަނަށް ހުށަހެޅުމާއި، ކޮމިޓީގެ ހުރިހާ ބައްދަލުވުމެއްގެ ޔައުމިއްޔާ ލިޔެ ބެލެހެއްޓުމަކީ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓްގެ ޒިންމާއެކެވެ. 

 

456 ވަނަ މާއްދާ - ބައްދަލުވުމުގެ ކޯރަމް 

(ހ) ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމެއް ބޭއްވޭނީ މަދުވެގެން 05 (ފަހެއް) މެންބަރުން ހާޒިރުވެގެންނެވެ .ބައްދަލުވުން ބާއްވަން ކަނޑައަޅާދުވަހު، 05 (ފަހެއް) މެންބަރުން ހާޒިރު ނުވެއްޖެނަމަ، އެބައްދަލުވުން ބާއްވާނެ އެހެން ތާރީހެއް، ރިޔާސަތުން ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ. 

(ށ) ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ އުޒުރެއް މެދުވެރިވެގެން މެނުވީ، ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކަށް ކޮމިޓީގެ މެންބަރުން ހާޒިރުވާން ވާނެއެވެ. އަދި މެންބަރަކަށް ބައްދަލުވުމަކަށް ހާޒިރުވެވެން ނެތްނަމަ، ބައްދަލުވުން ބޭއްވުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަގުތުގެ ލަސްވެގެން 03 (ތިނެއް) ގަޑިއިރު ކުރިން އެކަން ކޮމިޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓަށް އަންގަންވާނެއެވެ. 

 

457 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތު 

ވެލުއޭށަން ސަބް ކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

(ހ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމުގެ ކަންތައްތައް ހަރުދަނާ ކުރުމުގެ ގޮތުން ދުވަހުން ދުވަހަށް ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތައް ކުރުމާއި، އެގޮތުން ގަވާއިދާއި އުސޫލުތަކަށް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުތައް ފާހަގަކޮށް ވެލުއޭށަން ކޮމިޓީއަށް ހުށަހެޅުން؛

(ށ) އަމިއްލަ މަސްލަހަތު އޮންނަ މައްސަލަތަކާ ބެހޭގޮތުން ކުރެވޭ މަށްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިނުވުން އަދި އެފަދަ މައްސަލަތަކަށް ނުފޫޒު ނުފޯރުވުން؛

(ނ) ދިިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމާ ގުޅޭގޮތުން ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތަކާއި ށަކުވާތަކުގެ ތެރެއިން މުދަލުގެ އެފ.ްއ.ޯބީ އަގު 40,000 ޔ.ޫއެސް. ޑޮލަރު ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ކުޑަ މުދަލާ ގުޅޭ މައްސަލަތައް ބަލައި ދިރާސާކުރުމަށްފަހު، އެފަދަ މައްސަލަތަކަށް ޖަވާބުދާރީވުން؛ 

(ރ) މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމާ ގުޅޭގޮތުން ލިބޭ ށަކުވާތަކާއި ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް ބަލައި ދިރާސާކުރުމަށްފަހު، ތަހުގީގުކުރަންޖެހޭ މައްސަލައެއް ވާނަމަ، ވެލުއޭށަން ކޮމިޓީގެ ލަފަޔާއެކ،ު އެ މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްގެ ކަމާބެހޭ ސެކްށަނަށް ފޮނުވުން؛ 

(ބ) ިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމާ ގުޅޭގޮތުން ހުށަހެޅޭމައްސަލައަކީ ނުވަތަ ށަކުވާއަކީ ތިންވަނަ ފަރާތެއްގެ މަސްލަހަތު އެކުލެވޭ ކަމަކަށް ނުވާނަމަ، ނުވަތަ އެ މައްސަލައިގެ ބާވަތަށް ބެލުމަށްފަހު އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން ނުވަތަ އެށަކުވާއަކާ ގުޅޭގޮތުން ކޮމިޓީގައި މަށްވަރާކުރާއިރު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތް އެމަށްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުން؛

(ޅ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމާ ގުޅޭގޮތުން ދިމާވާ އިދާރީ މައްސަލަތައް ހައްލުކުރުން؛

(ކ) ކޮޮމިޓީއަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް، ް ގިނަވެގެނ 15 (ފަނަރަ) ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ނިންމުމަށްފަހު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތަށް މައްސަލަ ނިމުނުގޮތް އެންގުން. 

 

 

ހަވަނަ ބާބު

ޕްރޮސެކިއުށަން ކޮމިޓީ 

 

458 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީ އެކުލަވާލުން 

(ހ) މައްސަލަތަކުގައި، ގާނޫނާއި ގަވާއިދާއި އެއްގޮތަށް ފިޔަވަޅު އެޅުމަށްޓަކައި "ޕްރޮސެކިއުށަން ކޮމިޓީ" ގެ ނަމުގައި ކޮމިޓީއެއް، ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސް އުފައްދަންވާނެއެވެ. 

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކޮމިޓީ އެކުލެވިގެންވާނީ 07 (ހަތެއް) ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުންގެ މައްޗަށެވެ. 

(ނ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަން އާއި ވައިސް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާނީ ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްއެވެ. 

 

459 ވަނަ މާއްދާ - ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

(ހ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައިމިވަނީއެވެ.

1. ކޮމޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހިންގައި ބެލެހެއްޓުން؛
2. ކޮމެޓީގެ މަސައްކަތްތައ ހަރުދަނާކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންދިއުން؛
3. ކޮމިޓީން ނިންމާ ނިންމުންތަކުގެ ތެރެއިން މެންބަރުންގެ ު މަސްލަހަތ އޮންނަ މައްސަލަތަކުގައި، އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން ބާއްވާ ކޮމެޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކުގައި އެފަދަ މެމްބަރުން ބައިވެރިނުކުރުން އަދި އެފަދަ މެންބަރުންގެ ނުފޫޒު އެ މައްސަލައަކަށް ނުފޯރާނެގޮތަކަށް ކަންކަން ހަމަޖެއްސުން.

(ށ) ކޮމިޓީގެ ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އޭނާއަށް އަދާނުކުރެވޭ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރައްވާނީ ކޮމިޓީގެ ވައިސް ޗެއަރޕާސަންއެވެ.

 

460 ވަނަ މާއްދާ - ކޮޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތް

ކޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތްތައް ކުރާނީ ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ. 

 

461 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމެޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކާއި ނިންމުންތައް

އަންނަނިވި މައްސަލަތަކަށް ޕްރޮސެކިއުށަން ކޮމިޓީއިން ގޮތެއް ނިންމަންވާނ،ީ ކޮމެޓީގެ މެންބަރުންގެ ތެރެއިން މަދުވެގެން 5 (ފަހެއް) މެންބަރުންގެ ބައްދަލުވުމަކުންނެވެ. 

1. ކޮމެޓީގެ 3 (ތިނެއް) މެންބަރުންގެ ބައްދަލުވުމަކުން ނިންމާ މައްސަލަތަކާއި ކަސްޓަމްސްގެ އެކިއެކި ސެކްށަންތަކުން ކުރާ ޖޫރިމަނާއާގުޅިގެން ހުށަހެޅޭ ށަކުވާތަކާއި މައްސަލަތައް ދިރާސާކުރުމަށްފަހު، ގޮތެއް ކަނޑައެޅުމުގެ މައްސަލަތައް.
2. މިގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް ފައިސާގެ އިނާމު ލިބެންޖެހޭ ފަރާތް ކަނޑައަޅަން ދަތިވާ މައްސަލަތަކުގައި ފައިސާގެ އިނާމު ލިބެންޖެހޭ ފަރާތް ކަނޑައެޅުމުގެ މައްސަލަތައް. 

(ށ) އެޕީލް ކޮމިޓީ އިން ބަލާ މައްސަލަތަކުގެ ތެރެއިން އެއްވެސް ފަރާތަކާމެދު ފިޔަވަޅު އަޅަންޖެހޭ މައްސަލަތަކުގައި، ޕްރޮސެކިއުށަން ކޮމިޓީއިން މަށްވަރާ ދޭނެގޮތެއް ނިންމަންވާނީ ކޮމެޓީގެ މެމްބަރުންގެ ތެރެއިން މަދުވެގެން 5 (ފަހެއް) މެންބަރުންގެ ބައްދަލުވުމަކުންނެވެ. 

(ނ) ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކުރާ މައްސަލަތަކުގައި ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ އެއްގޮތަށް އަޅާނެ ފިޔަވަޅު ކަނޑައެޅުމުގެ މައްސަލަތައް ނިންމަންވާނ،ީ ކޮމެޓީގެ މެންބަރުންގެ ތެރެއިން މަދުވެގެން 3 (ތިނެއް) މެންބަރުންގެ ހިމެނޭ ބައްދަލުވުމަކުންނެވެ. 

(ރ) މި މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ށ) އަދި (ނ) ގައިވާ ގޮތަށް ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކުގައި ނިންމާ ނިންމުންތައް ނިންމަންވާނ،ީ ކޮމިޓީއަށް ހާޒިރުވާ މެންބަރުންގެ އަގުލަބިއްޔަތުންނެވެ. މިގޮތުން ނިންމާ މައްސަލަތައް ފައިލުކޮށް ރިކޯޑް ބެލެހެއްޓޭނެ ނިޒާމެއް ގާއިމުކޮށްފައި އޮންނަންވާނެއެވެ.

 

462 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

ޕްރޮސެކިއުށަން ކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން ތަހުގީގުކުރެވޭ މައްސަލަތަކުގައި ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ އެއްގޮތަށް އަޅާނެ ފިޔަވަޅު ކަނޑައެޅުން؛

(ށ) އެޕީލް ކޮމިޓީއިން ބަލާ މައްސަލަތަކުގެ ތެރެއިން އެއްވެސް ފަރާތަކާ މެދު ފިޔަވަޅު އަޅަން ޖެހޭ މައްސަލަތަކުގައި، އެ ކޮމިޓީއަށް މަށްވަރާ ދިނުން؛

(ނ) އަމިއްލަ މަޞްލަހަތު އޮންނަ މައްސަލަތަކާ ބެހޭގޮތުން ކުރެވޭ މަށްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިނުވުން އަދި އެފަދަ މައްސަލަތަކަށް ނުފޫޒު ނުފޯރުވުން. 

(ރ) ޕްރޮސެކިއުށަން ކޮމިޓީއިން ނިންމާ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން ހުށަހެޅޭ ށަކުވާތަކާއި ކަސްޓަމްސްގެ އެކިއެކި ސެކްށަންތަކުން ކުރާ ޖޫރިމަނާއާ ގުޅިގެން ހުށަހެޅޭ ށަކުވާތަކާއި މައްސަލަތައް ބަލައި ދިރާސާކުރުމަށްފަހު ގޮތެއް ކަނޑައެޅުން.

(ބ) މިގަވާއިދުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް ފައިސާގެ އިނާމު ލިބެންޖެހޭ ފަރާތް ކަނޑައަޅަން ދަތިވާ މައްސަލަތަކުގައި ފައިސާގެ އިނާމު ލިބެންޖެހޭ ފަރާތް ކަނޑައެޅުން. 

 

 

ހަތްވަނަ ބާބު

އެޕީލް ކޮމިޓީ

 

463 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީ އެކުލަވާލުން

(ހ) ކަސްޓަމްސްއިން މީހަކާމެދު ކުރި މުއާމަލާތެއްގައި، ކަސްޓަމްސްއިން ިކުރ ނުވަތަ ނުކޮށް ދޫކޮށްލި ކަމަކާމެދު އެ މުއާމަލާތްކުރެވުނު ފަރާތް ހިތްހަމަނުޖެހިގެން ހުށަހަޅާ މައްސަލަތައް ބެލުމަށްޓަކައި "އެޕީލް ކޮމިޓީ" ގެ ނަމުގައި ކޮމިޓީއެއް، ކޮމިށަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްގެ ލަފަޔާއެކު މިނިސްޓަރު އެކުލަވާލަން ވާނެއެވެ. 

(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކޮމިޓީ އެކުލެވިގެންވާނީ 7 (ހަތެއް) ކަސްޓަމްސް އޮފިސަރުންގެ މައްޗަށެވެ. 

(ނ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަން އާއި ވައިސް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާނީ މިނިސްޓަރެވެ. ކޮމެޓީގެ ބައްދަލުވުންތައް ބާއްވަންވާނީ ކޮމިޓީގެ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ެ ގޮތެއްގ
މަތިންނެވެ.

(ރ) ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓް ބަލަހައްޓާނީ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ.

 

464 ވަނަ މާއްދާ - ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައި މިވަނީއެވެ.

1.  ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކުގެ ރިޔާސަތު ބެލެހެއްޓުން؛
2. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހިންގުމުގެ އެންމެހާ އިދާރީ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުނ.ް
3. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހަމަޖެހިފައިވާ އުސޫލުން ހަރުދަނާކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންދިއުން.
4. ކޮމިޓީން ނިންމާ ނިންމުންތަކުގެ ތެރެއިން މެންބަރުންގެ ު މަޞްލަހަތ ަ އޮންނަ މައްސަލަތަކުގައި، އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭ މެންބަރު ނުވަތަ މެންބަރުން އެފަދަ ބައްދަލުވުންތަކުގައި ބައިވެރިނުކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ މެންބަރުންގެ ނުފޫޒު އެ މައްސަލައަކަށް ނުފޯރާނެގޮތަކަށް ބައްދަލުވުންތައް ރޭވުން. 

(ށ) ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމަށ،ް ކޮމިޓީގެ ޗެއަރ ޕާސަނަށް ހާޒިރު ނުވެވޭ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ އެފަދަ ބައްދަލުވުމެއްގެ ރިޔާސަތު ބަލަހައްޓާނީ ކޮމިޓީގެ ވައިސް ޗެއަރޕާސަނެވެ. 

 

465 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތް

(ހ) ކޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތްތައް ކުރާނީ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭއެޓް ބެލެހެއްޓުމަށް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ. 

(ށ) ކޮމިޓީގެ ހުރިހާ ބައްދަލުވުމެއްގެ ޔައުމިއްޔާ ލިޔެ ބެލެހެއްޓުމަކީ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓްގެ ޒިންމާއެކެވެ. 

 

466 ވަނަ މާއްދާ - ބައްދަލުވުމުގެ ކޯރަމް

(ހ) ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމެއް ބޭއްވޭނީ މަދުވެގެން 05 (ފަހެއް) މެންބަރުން ހާޒިރުވެގެންނެވެ .ބައްދަލުވުން ބާއްވަން ކަނޑައަޅާދުވަހު، 05 (ފަހެއް) މެންބަރުން ހާޒިރު ނުވެއްޖެނަމަ، އެބައްދަލުވުން ބާއްވާނެ އެހެން ތާރީހެއް، ރިޔާސަތުން ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ. 

(ށ) ގަބޫލުކުރެވޭ އެކަށީގެންވާ އުޒުރެއް މެދުވެރިވެގެން މެނުވީ، ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކަށް ކޮމިޓީގެ މެންބަރުން ހާޒިރުވާން ވާނެއެވެ. އަދި މެންބަރަކަށް ބައްދަލުވުމަކަށް ހާޒިރުވެވެން ނެތްނަމަ، ބައްދަލުވުން ބޭއްވުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަގުތުގެ ލަސްވެގެން 03 (ތިނެއް) ގަޑިއިރު ކުރިން އެކަން ކޮމިޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓަށް އަންގަންވާނެއެވެ. 

 

467 ވަނަ މާއްދާ - ޓެރިފް ކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތު 

ޓެރިފް ކޮމިޓީގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައި މިވަނީއެވެ.

(ހ) ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރެވޭ މުދަލާއި ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރެވޭ ާމުދ ގިންތިކުރުމުގެ މަސައްކަތްތައް ރާވައި ހިންގާ ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ކުރުން.

(ށ) މުދާ ގިންތިކުރުމާ ގުޅޭ ކަންތައްތައް ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތައް ކުރުމާއި، އެގޮތުން ގަވާއިދާއި އުސޫލުތަކަށް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުތައް ގެނައުން؛

(ނ) މުދާ ދެގޮތަކަށް ގިންތިކުރެވިދާނެ ހާލަތްތަކުގައި އެފަދަ މުދާ "ހާމަނައިޒްޑް ކޮމޯޑިޓީ ޑިސްކްރިޕްޝަން އެންޑް ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް" އާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ގިންތި ކުރުމާއި މިފަދަ ތަކެތިން ޑިއުޓީ ނެގުމުގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު 31/79 )ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެކްސްޕޯޓް އިމްޕޯޓްގެ ޤާނޫނު( ގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ގޮތަށް މުދާ ގިންތިކުރުނ.ް

(ރ) މުދާ ގިންތިކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން ހިތްހަމަނުޖެހިގެން ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތަކާއި ޝަކުވާތައް ބަލައި ދިރާސާކޮށް ގޮތެއް ނިންމުން؛

(ބ) ދުނިޔޭގެ ކަސްޓަމްސް ޖަމްޢިއްޔާއިން ނެރޭ ކްލެސިފިކޭޝަން އޮޕީނިއަންތަކާއި "ހާމަނައިޒްޑް ކޮމޯޑިޓީ ޑިސްކްރިޕްޝަން އެންޑް ކޯޑިންގ ސިސްޓަމް" ގެ ވަރޝަން ބަދަލުވެގެން ނެރެވޭ އިޞްލާޙުތަކަށް ޢަމަލީސިފަ ގެނައުމާ ގުޅޭގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތަކާމެދު މަޝްވަރާކޮށް ގޮތެއް ނިންމުނ.ް

(ޅ) ރާއްޖޭގެ ނޭޝަނަލް ޓެރިފް ނޮމެންކްލޭޗަރގައި ހުރި މައްސަލަތައް ހައްލުކުރުމަށްޓަކައި ކުރެވިދާނެ ކަންތައްތަކާމެދު މަޝްވަރާކޮށް ގޮތެއް ނިންމުނ.ް

(ކ) އިންޓަރނޭޝަނަލް ނުވަތަ ރީޖަނަލް ނުވަތަ ބައިލެޓްރަލް އެގްރީ ެ މެންޓެއްގ ދަށުން ރާއްޖެއަށް ގެންނަ އަދި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ގެންދާ ތަކެއްޗަށް ދެވޭ ޓެރިފް ކޮންސެޝަން އާބެހޭ ގޮތުން މަޝްވަރާކޮށް ގޮތެއް ނިންމުނ.ް

(އ) މުދާ ގިންތިކުރުމާގުޅޭ ލިޔުންތަކުގެ މަޢުލޫމާތާއި އެލިޔުންތަކަށް ގެނެވޭ އިޞްލާޙުތަކުގެ މަޢުލޫމާތު ކަސްޓަމްސްގެ ވެބްސައިޓަށް ލުމާއި އަދި އެލިޔުންތަކާއި އިޞްލާޙުތައް ބަލާލެވޭނެގޮތަށް ކަސްޓަމްސްގައި ބެހެއްޓުމުގެ އިންތިޒާމު ް ހަމަޖެއްސުނ؛

(ވ) މުދަލުގެ ގިންތި ބަދަލުވުމުގެ ސަބަބުން އެ މުދަލަކަށް ނުވަތަ އެބާވަތުގެ މުދަލަކަށް ކުރިން ނަގަމުންދިޔަ ޑިއުޓީ ރޭޓަށް ު ބަދަލ އަންނަ ހާލަތްތަކުގައި އެފަދަ މުދަލުގެ ގިންތި ކަނޑައެޅުން .މިގޮތުން ގިންތި ކަނޑައަޅާނީ ކޮމިޝަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްގެ ލަފާގެ މަތިންނެވެ.

(މ) މުދާ ގިންތިކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން ލިބޭ ޝަކުވާތަކާއި ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައ ބަލައި ދިރާސާކުރުމަށްފަހު، ތަޙުޤީޤުކުރަންޖެހޭ މައްސަލައެއް އޮތްނަމ،ަ އެ މައްސަލަ ތަޙުޤީޤުކުރުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްގެ ކަމާބެހޭ ސެކްޝަނަށް ފޮނުވުން؛

(ފ) އަމިއްލަ މަޞްލަޙަތު އޮންނަ މައްސަލަތަކާ ބެހޭގޮތުން ކުރެވޭ މަޝްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިނުވުން އަދި އެފަދަ މައްސަލަތަކަށް ނުފޫޒު ނުފޯރުވުނ.ް.

(ދ) މުދާ ގިންތިކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން ހުށަހެޅޭ މައްސަލައަކީ ނުވަތަ ީ ޝަކުވާއަކ ތިންވަނަ ފަރާތެއްގެ މަޞްލަޙަތު އެކުލެވޭ ކަމަކަށް ނުވާނަމ،ަ ނުވަތަ އެ މައްސަލައިގެ ބާވަތަށް ބެލުމަށްފަހު އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭގޮތުން ނުވަތަ އެޝަކުވާއަކާ ގުޅޭގޮތުން ކޮމިޓީގައި މަޝްވަރާކުރާއިރު، އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތް އެ މަޝްވަރާތަކުގައި ބައިވެރިކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެއްސުން. 

(ތ) ކޮމިޓީއަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައ،ް ގިނަވެގެން 15 )ފަނަރަ( ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ނިންމުމަށްފަހ،ު އެ މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތަށް މައްސަލަ ނިމުނުގޮތް އެންގުން. 

 

 

ހަތަރުވަނަ ބާބު

ވެލުއޭށަން ކޮމިޓީ

 

448 ވަނަ މާޢްދާ - ކޮމިޓީ އެކުލަވާލުން 

(ހ) ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލާއި، ދިވެހިރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަގު ކަނޑައެޅުމުގެ ކަންތައް ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި، "ވެލުއޭޝަން ކޮމިޓީ" ގެ ނަމުގައި ކޮމިޓީއެއ،ް ކޮމިޝަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސްގެ ލަފަޔާއެކު މިނިސްޓަރު އެކުލަވާލަންވާނެއެވެ. 

(ށ) ވެލުއޭޝަން ކޮމިޓީ އެކުލެވިގެންވަނީ ތަފާތު 10 ދާއިރާއިން ޢައްޔަންކުރެވޭ 21 މެންބަރުންގެ މައްޗަށެވެ. މެންބަރުން ޢައްޔަން ކުރެވިފައިވާ ގޮތް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ. 

 

1.	މޯލްޑިވްސް ކަސްޓަމްސް ސާރވިސް	12
2.	މިނިސްޓްރީ އޮފް ފިނޭންސް އެންޑް ޓްރެޜަރީ	01
3.	މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމިކް ޑިވޮލޮޕްމެންޓް	01
4.	މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓްރާންސްޕޯޓް އެންޑް ކޮމިއުނިކޭޝަން	01
5.	އެޓާރނީ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް	01
6.	މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮތޯރިޓީ	01
7.	މޯލްޑިވްސް އިންލެންޑް ރެވެނިއު އޮތޯރިޓީ	01
8.	ދިވެހި ވިޔަފާރިވެރިންގެ ޤައުމީ ޖަމްޢިއްޔާ	01
99	މޯލްޑިވްސް އެސޯސިއޭޝަން އޮފް ޓުއަރިޒަމް އިންޑަސްޓްރީ (މަޓ)	01
10.	މޯލްޑިވްސް އެސޯސިއޭޝަން އޮފް ކޮންސްޓްރަކްޝަން އިންޑަސްޓްރީ (މަސީ)	01

 

(ނ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަންއާއި ވައިސް ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާނީ މިނިސްޓަރެވެ. ކޮމެޓީގެ ބައްދަލުވުންތައް ބާއްވަންވާނީ ކޮމިޓީގެ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ. 

(ރ) ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއެޓް ބަލަހައްޓާނީ ޗެއަރޕާސަން ކަނޑައަޅާ ފަރާތަކުންނެވެ. 

 

449 ވަނަ މާޢްދާ - ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު

(ހ) ކޮމެޓީގެ ޗެއަރޕާސަންގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ތިރީގައި މިވަނީއެވެ. 

1. ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުންތަކުގެ ރިޔާސަތު ބެލެހެއްޓުން؛
2. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހިންގުމުގެ އެންމެހާ އިދާރީ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުން؛
3. ކޮމިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ހަމަޖެހިފައިވާ އުސޫލުން ހަރުދަނާކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންދިއުން؛
4. ކޮމިޓީން ނިންމާ ނިންމުންތަކުގެ ތެރެއިން މެންބަރުންގެ މަޞްލަޙަތ އޮންނަ މައްސަލަތަކުގައި، އެ މައްސަލައަކާ ގުޅޭ މެންބަރު ނުވަތަ މެންބަރުން އެފަދަ ބައްދަލުވުންތަކުގައި ބައިވެރިނުކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ މެންބަރުންގެ ނުފޫޒު އެ މައްސަލައަކަށް ނުފޯރާނެގޮތަކަށް ބައްދަލުވުންތައް ރޭވުން.

(ށ) ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމަށ،ް ކޮމިޓީގެ ޗެއަރ ޕާސަނަށް ހާޒިރު ނުވެވޭ ޙާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ އެފަދަ ބައްދަލުވުމެއްގެ ރިޔާސަތު ބަލަހައްޓާނީ ކޮމިޓީގެ ވައިސް ޗެއަރޕާސަނެވެ.

 

450 ވަނަ މާއްދާ - ކޮމިޓީގެ އިދާރީ މަސައްކަތް 

(ހ) 

 

 

 

 

 

 

ވިހިވަނަ ބައި

ޖަދުވަލުތައް

 

ޖަދުވަލު 1

މި ގަވާއިދަށް އަމަލުކުރަން ފަށާއިރު، ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކުގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ތަންތަން ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައި މިވަނީއެވެ.

1. މާލޭގެ ވިޔަފާރި ބަނދަރާއި، އެ ބަނދަރުގެ އެންކަރޭޖް
2. އައްޑުއަތޮޅު ހިތަދޫ ވިޔަފާރި ބަނދަރާއި، އެބަނދަރުގެ އެންކަރޭޖް
3. ތިލަދުންމަތީ ދެކުނުބުރީ ކުޅުދުއްފުށީ ވިޔަފާރި ބަނދަރާއި، އެބަނދަރުގެ އެންކަރޭޖް
4. ހުޅުލޭގައި އޮންނަ އިބްރާހީމް ނާސިރު އިންޓަރނޭށަލް އެއަރޕޯޓުގައި ހިމެނޭ، މި ގަވާއިދުގެ 6 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަންތަން
5. އައްޑުއަތޮޅު ގަމުގައި އޮންނަ ގަން އިންޓަރނޭށަލް އެއަރޕޯޓުގައި ހިމެނޭ، މި ގަވާއިދުގެ 6 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަންތަން
6. ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރު ބަނދަރުކުރުމަށް ކ.ތިލަފުށީގައި ހަދާފައިވާ ބަނދަރުތަކާއި އެ ބަނދަރުތަކުގެ އެންކަރޭޖް
7. ކަސްޓަމްސްގެ ވެއަރހަސްތަކާއި ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް

(ށ) މީގެ އިތުރުންވެސް އެކިދުވަސްވަރަށް ރަސްމީ ބަނދަރުގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅޭ ތަންތަން ދިވެހިސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ށާއިއު ކުރެވޭނެއެވެ.

 

ޖަދުވަލު 2

(ހ) ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް އަދި އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ެ ދެވޭނ ބަނދަރުތައް

1. މާލޭގެ ވިޔަފާރި ބަނދަރާއި، އެ ބަނދަރުގެ އެންކަރޭޖް
2. އައްޑުއަތޮޅު ހިތަދޫ ވިޔަފާރި ބަނދަރާއި، އެބަނދަރުގެ އެންކަރޭޖް
3. ތިލަދުންމަތ ދެކުނުބުރީ ކުޅުދުއްފުށީ ވިޔަފާރި ބަނދަރާއި، އެބަނދަރުގެ އެންކަރޭޖް
4. ތިލަދުންމަތީ އުތުރުބުރީ އުލިގަމުގެ ޔޮޓް ބަނދަރު (ހަމައެކަނި ޓޫރިސްޓު އުޅަނދުފަހަރަށް)

(ށ) ވައިގެމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރަށް އިންވާރޑް އަދި އައުޓްވާރޑް ކްލިއަރެންސް ދެވޭނެ ބަނދަރުތައް

1. ހުޅުލޭގައި އޮންނަ އިބްރާހީމް ނާސިރު އިންޓަރނޭށަލް އެއަރޕޯޓް
2. އައްޑުއަތޮޅު ގަމުގައި އޮންނަ ގަން އިންޓަރނޭށަލް އެއަރޕޯޓް

 

ޖަދުވަލު 3

(ހ) ރަސްމީ ކަނޑުގެ ބަނދަރުތައް

1. މާލޭގެ ވިޔަފާރި ބަނދަރާއި، އެ ބަނދަރުގެ އެންކަރޭޖް
2. އައްޑުއަތޮޅު ހިތަދޫ ވިޔަފާރި ބަނދަރާއި، އެބަނދަރުގެ އެންކަރޭޖް
3. ތިލަދުންމަތީ ދެކުނުބުރީ ކުޅުދުއްފުށީ ވިޔަފާރި ބަނދަރާއި، އެބަނދަރުގެ އެންކަރޭޖް

(ށ) ރަސްމީ ވައިގެ ބަނދަރުތައް

1. ހުޅުލޭގައި އޮންނަ އިބްރާހީމް ނާސިރު އިންޓަރނޭށަލް އެއަރޕޯޓް
2. އައްޑުއަތޮޅު ގަމުގައި އޮންނަ ގަން އިންޓަރނޭށަލް އެއަރޕޯޓް

 

ޖަދުވަލު 4

ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ ފަސިންޖަރުންނާއި ކުރޫ ލިސްޓުގައި ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ހިމަނަންވާނެއެވެ.

 

(ހ) އުޅަނދާ ބެހޭ މައުލޫމާތު

1. އުޅަނދުގެ ނަން
2. އުޅަނދުގެ ރަޖިސްޓަރީ ނަންބަރު
3. އުޅަނދު ރަޖިސްޓަރީ ކޮށްފައިވާ ގައުމު
4. އުޅަނދު އެންމެފަހުން ފުރި ބަނދަރު
5. އުޅަނދު އައި ބަނދަރު
6. އުޅަނދު ފުރާ ބަނދަރުގެ ނަން
7. އެންކަރކުރި ގަޑި
8. އޭޖެންޓް ނުވަތަ އުޅަނދުގެ ވެރިފަރާތުގެ ނަން
9. ސައިން އޮން އަދި ސައިން އޮފްވި މީހުންގެ އަދަދު
10. އުޅަނދު އައި ތާރީހު
11. އުޅަނދު ފުރާ ތާރީހު.

 

(ށ) ފަޅުވެރިންނާއި ފަސިންޖަރުންގެ މައުލޫމާތު

1. ފުރިހަމަ ނަން
2. މަގާމު
3. ގައުމީ ނިސްބަތް
4. ޕާސްޕޯޓް ނަންބަރު
5. ޕާސްޕޯޓް ދޫކުރި ތާރީހު
6. ޕާސްޕޯޓުގެ މުއްދަތު ހަމަވާ ތާރީހު
7. އުފަން ތާރީހު
8. ރާއްޖޭގެ ފަޅުވެރިންނާއި ފަސިންޖަރުންގެ އަދަދު
9. ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ ފަޅުވެރިންނާއި ފަސިންޖަރުންގެ އަދަދު
10. ކަނޑުމަގުން ރާއްޖެއަށް އަންނަ އުޅަނދުފަހަރުގެ ފަސިންޖަރުންނާއި ކުރޫ ލިސްޓުގައި މާސްޓަރުގެ ސޮޔާއި ސީލް އޮންނަންވާނެއެވެ.

 

ޖަދުވަލު 5

 ކަސްޓަމްސް ޓްރާންސިޓް / ޓްރާންސްށިޕްމެންޓް

 

ޖަދުވަލު 6

ގުޑްސް ޑިކްލަރޭށަން

 

ޖަދުވަލު 7

 އުޅަނދު ޗެކްކުރުމަށް އެދޭ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 8

ވެސެލް އެރައިވަލް އިންފޮމޭށަން ފޯމު

 

ޖަދުވަލު 9

ކުރޫ ޑިކްލަރޭށަން 

 

ޖަދުވަލު 10

އުޅަނދުގެ ކުރެހުމާއި ސްޕެސިފިކޭށަން ހުށަހަޅަންވީ ގޮތުގެ ނަމޫނާ

 

ޖަދުވަލު 11

ޖެނެރަލް ޑިކްލަރޭށަން

 

ޖަދުވަލު 12

ރަސްމީ ބަނދަރުތައް ފިޔަވައި އެހެނިހެން ތަންތަނަށް މުދާ އަރުވައި ބޭލުމަށް އެދޭ ފޯމު 

 

ޖަދުވަލު 13

އެޕްލިކޭށަން ފޮރ އިންޓަރ އެޓޮލް ޓްރެވެލިންގ ޕަރމިޓް 

 

ޖަދުވަލު 14

އަނޑުމަގުން އެތެރެކުރާ މުދަލާއި ބޭރުކުރާ މުދަލުގެ އިންޥަރޑް އަދި އައުޓްވަރޑް މެނިފެސްޓް އިސްލާހުކުރުމަށް އެދޭ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 15

ވައިގެ މަގުން އެތެރެކުރާ މުދަލާއި ބޭރުކުރާ މުދަލުގެ އިންވަރޑް އަދި އައުޓްވަރޑް މެނިފެސްޓް އޮންނަންވީ ގޮތުގެ ނަމޫނާ 

 

ޖަދުވަލު 16

ރާއްޖެއަށް ގެންނަ މުދަލުގެ އިންވަރޑް އަދި އައުޓްވަރޑް މެނިފެސްޓް އިސްލާހުކުރުމަށް އެދޭ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 17

ޕްރީ-ވެލުއޭށަން ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 18

އެޑިށަނަލް އިންފޮމޭށަން ށީޓް ފޯރ މެރިން ވެސެލްސް ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 19

ކްރޫ އެންޑް ޕެސެންޖަރ ވެލުއޭށަން ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 20

އަނބުރާ ގެންދާގޮތަށް މުދާދޫކުރުމަށް އެދޭ ފޯމް 

 

ޖަދުވަލު 21

ކަސްޓަމްސްގެ ސަރަހައްދުތަކަށް ވަދެނުކުމެވުމުގެ ހުއްދައަށް އެދޭ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 22

ބޮންޑް ކީޕަރުން ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށް އެދޭ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 23

ގާނޫނީ ވަކީލަކު އައްޔަންކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 24

 ގާނޫނީ ވަކީލެއްގެ ގޮތުގައި ކަސްޓަމްސްއިން ގަބޫލުކުރިކަން އަންގާ ލިޔުން 

 

ޖަދުވަލު 25

ހާޒިރުވުމަށް އަންގާ ޗިޓް 

 

ޖަދުވަލު 26

ބޮންޑެޑް ވެއަރހައުސް ރަޖިސްޓްރީ ކުރުމަށް އެދޭ ފޯމް 

 

ޖަދުވަލު 27

 ކަސްޓަމްސް މެދުވެރިންގެ ލައިސަންސަށް އެދޭ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 28

 އުޅަނދުފަހަރުގެ އޭޖެންޓްކަން ކުރުމުގެ ލައިސަންސަށް އެދޭ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 29

ޯކަލް ކޫރިއަރ އޭޖެންޓުން ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށް އެދޭ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 30

 އިމްޕޯޓަރ / އެކްސްޕޯޓަރ ރަޖިސްޓަރީކުރުމަށް އެދޭ ފޯމް 

 

ޖަދުވަލު 31

ޑިއުޓީ ހިލޭ ފިހާރަ ރަޖިސްޓްރީ ކުރުމަށް އެދޭ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 32

 ތަފާސްހިސާބަށް އެދޭ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 33

ޑިކްލެއަރކުރި ވަރަށްވުރެ މުދާ އިތުރުވުމުން ޖޫރިމަނާ ކުރިކަމުގެ ލިޔުން

 

ޖަދުވަލު 34

މަރުވެފައިވާ މީހުންގެ ހަށިގަނޑު ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓްކުރުމަށް އެދޭ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު 35

މަރުވެފައިވާ މީހުންގެ ހަށިގަނޑު ރާއްޖެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށް އެދޭ ފޯމް

 

ޖަދުވަލު ޖަދުވަލު 36

ކަސްޓަމްސް އިން ދޭ ހިދުމަތްތަކަށާއި އެކި އެކި ބޭނުންތަކަށް ކަސްޓަމްސްއިން ދޫކުރާ ތަކެއްޗަށް ފީ ނަގާނެގޮތުގެ ތަފްސީލު

 

މި ގަވާއިދަށް ގެނެވުނު އިސްލާހު

1 ވަނަ އިސްލާހު

2 ވަނަ އިސްލާހު

3 ވަނަ އިސްލާހު

4 ވަނަ އިސްލާހު

5 ވަނަ އިސްލާހު

6 ވަނަ އިސްލާހު

7 ވަނަ އިސްލާހު

8 ވަނަ އިސްލާހު

9 ވަނަ އިސްލާހު

10 ވަނަ އިސްލާހު

11 ވަނަ އިސްލާހު

12 ވަނަ އިސްލާހު

13 ވަނަ އިސްލާހު

14 ވަނަ އިސްލާހު

15 ވަނަ އިސްލާހު

16 ވަނަ އިސްލާހު

17 ވަނަ އިސްލާހު

 

މައި ގާނޫނު

ކަސްޓަމްސްގެ ގާނޫނު (ގާނޫނު ނަންބަރު 2011-08)