އިމާމުންނާއި މުދިމުންގެ ސުލޫކީ މިންގަނޑު ބަހައްޓަންވީ ގޮތުގެ އުސޫލު
(އުސޫލު ނަންބަރު 2024-40)
(މި އުސޫލަށް އަމަލުކުރަން ފެށީ 14 ނޮވެމްބަރު 2024 ގައި)
1 ވަނަ މާއްދާ - ތައާރުފާއި ނަން
(ހ) މިއ،ީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ 116 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ލިބިފައިވާ އިހުތިޔާރުގެ ދަށުން މިނިސްޓްރީއަށް މެންޑޭޓްކޮށްފައިވާ މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރޭގައި، މިސްކިތްތަކަށް އިމާމުންނާއި މުދިމުން އައްޔަނުކުރުމާއި އިމާމުންގެ މަސައްކަތްތައް ބެލެހެއްޓުން ހިމެނޭތީއާއި، ގާނޫނު ނަންބަރު 1994-06 (ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ދީނީ އެއްބައިވަންތަކަން ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ ގާނޫނު) ގެ 3 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދީނީ ށިއާރު ފާޅުކުރުމުގެ އެންމެހައި ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓުމަކީ މިނިސްޓްރީގެ މަސްއޫލިއްޔަތަކަށްވާތީ، މިސްކިތްތަކުގެ އިމާމުންނާއި މުދިމުންގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތްކުރާ ފަރާތްތަކުން އަމަލުކުރާނެ ސުލޫކީ މިންގަނޑު ބަޔާންކުރުމަށް ޓަކައި ގަވާއިދު ނަންބަރު (ދިވެހި ސިވިލް ސަރވިސް ގަވާއިދު 2014) ގެ 16 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން އެކުލަވައިލައިފައިވާ އުސޫލެކެވެ.
(ށ) މި އުސޫލަށް ކިޔާނ،ީ "އިމާމުންނާއި މުދިމުންގެ ސުލޫކީ މިންގަ ނޑު ބަހައްޓަންވީ ގޮތުގެ އުސޫލު" އެވެ.
2 ވަނަ މާއްދާ - މަގުސަދު
މި އުސޫލުގެ ބޭނުމަކީ، އަންނަނިވި މަގުސަދުތައް ހާސިލުކުރުމެވެ.
(ހ) މިސްކިތްތަކުގެ އިމާމުންނާއި މުދިމުންނަކީ، އިސްލާމްދީނާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުއަސާސީއާއި ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދުތަކާއި އާންމު އިޖުތިމާއީ މިންގަނޑުތަކާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކުރާ ބައެއްކަން ކަށަވަރުކުރުން.
(ށ) މިސްކިތްތަކުގެ އިމާމުންނާއި މުދިމުންނަކީ، ދީނީ އެއްބައިވަންތަކަމާއި ގައުމީ ވަހްދަތު ދެމެހެއްޓުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ބަޔަކަށް ހެދުން.
(ނ) މިސްކިތްތަކުގެ އިމާމުންނާއި މުދިމުން، އެ މީހުންގެ ވަޒީފާގެ ޒިންމާތަކަށް ރައްކައުތެރިވުމަށާއި، ވަޒީފާއަށް ހުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތުމަށް ބާރުއެޅުން.
(ރ) މިސްކިތްތަކުގެ އިމާމުންނާއި މުދިމުންގެ މަސައްކަތުގެ ދާއިރާގައި އަމަލުކުރާނެ އެއް މިންގަނޑެއް ކަނޑައެޅުން.
(ބ) މިސްކިތްތަކުގެ އިމާމުންނާއި މުދިމުންނަކީ މުޖުތަމައު ބަލައިގަންނ،ަ އަބުރުވެރި އަދި އާންމުން އިތުބާރުކުރާ ފަދަ ބަޔަކަށް ހެދުން.
3 ވަނަ މާއްދާ - ވާޖިބާއި މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރުން
(ހ) ވާޖިބާއި މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން މިސްކިތްތަކުގެ އިމާމުންނާއި މުދިމުން އަންނަނިވި ކަންކަމަށް ފުރިހަމައަށް އަމަލުކުރަންވާނެއެވެ.
(ށ) އަދާކުރާ ވަޒީފާގެ މުހިންމުކަމާއި އެކަމުގެ މާތްކަމުގެ މައްޗަށް ރިއާޔަތްކުރުން. މިނިސްޓްރީން އެކުލަވައިލައިފައިވާ ގަވާއިދުތަކަށާއި އުސޫލުތަކަށާއި މިނިސްޓްރީން އަންގާ އެންގުންތަކަށާއި ނިންމާ ނިންމުންތަކަށް ފުރިހަމައަށް އަމަލުކުރުން.
(ނ) ރަސްމީ އިމާމު ހާޒިރުވެހުރެ އޭނާގެ ޒިންމާއާއި މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރުމުގައި ލުއި ލިބިގަތުމުގެ ގޮތުން ބަންގިގޮވުމާއި ނަމާދުކުރުން އެހެން މީހަކާ ހަވާލުނުކުރުން. ނަމަވެސް ތިރީގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހާލަތްތައް މި މާއްދާއިން އިސްތިސްނާވާނެއެވެ.
- ރަސްމީ އިމާމަށްވުރެ އިލްމީގޮތުން ގާބިލު ފަރާތެއް ހާޒިރުވެ ހުރި ނަމަ، އިމާމުވެ ނަމާދުކުރުން އެ ފަރާތަކާ ހަވާލުކުރާ ހާއްސަ ހާލަތްތައް؛
- މިނިސްޓްރީގެ ހުއްދަޔާއެކު، ހާއްސަ ހާލަތްތަކުގައި، އެކަމަށް އެކަށީގެންވާ ހުނަރާއި ގާބިލުކަން ހުންނަ ކުއްޖަކު ނުވަތަ މީހަކު އަހުލުވެރިކުރުވުމުގެ ގޮތުން ބަންގިގޮއްވައި ނަމާދުކުރުވާ ހާލަތްތައް.
(ރ) އިމާމެއްގެ މަސްއޫލިއްޔަތާއި ޒިންމާ އަދާނުކުރެވޭ ނުވަތަ ހުރަސްއެޅޭ ފަދަ ކަމެއްގައި މަށްޣޫލުނުވުން.
(ބ) މިނިސްޓްރީން ހިންގާ ކޯސްތަކާއި، ވޯކްށޮޕްތަކާއި، ސެމިނާރުތަކާއި، ޖަލްސާތަކާއި، ބައްދަލުވުންތަކަށް ހާޒިރުވުމަށް އަންގައިފި ނަމަ ހާޒިރުވުމާއި، އެހެން ތަނަކުން ހިންގާ ކޯހެއް ނުވަތަ ޕުރޮގުރާމެއް ނަމާދުވަގުތަކާ ދިމާވާ ނަމަ އެ ކަމެއްގައި ބައިވެރިވުމުގެ ކުރިން މިނިސްޓްރީ ނުވަތަ މިނިސްޓްރީން ކަނޑައަޅާ ފަރާތެއްގެ ހުއްދަ ހޯދުން.
4 ވަނަ މާއްދާ - އިމާމުންނާއި މުދިމުންގެ ހެދުން ބަހައްޓަންވީ ގޮތާއި ފަރުވާތެރިވާންވީ ކަންކަން
އިމާމުންނާއި މުދިމުންގެ ރަސްމީ މަސައްކަތު ވަގުތުގައި ހެދުން ބެހެއްޓުމުގައި އަންނަނިވި ކަންކަމަށް ފުރިހަމައަށް އަމަލުކުރަންވާނެއެވެ.
(ހ) އިސްލާމީ މުޖުތަމައު ބަލައިގަންނަ އަދި އިމާމުވެ ނަމާދުކުރުމަށް އެކަށީގެންވާ ފަދަ ހެދުމެއްގައި ހުރުން.
(ށ) އިމާމުވެ ނަމާދުކުރާއިރު (ޖީންސް/ ޓީށާޓް) ފަދަ ތަކެތި ލައިގެން ނަމާދުނުކުރުން.
(ނ) އިމާމުވެ ނަމާދުކުރާއިރު ގަޔަށް ބާރު ހެދުން ލައިގެން ނަމާދުނުކުރުން.
(ރ) ބަންގި ގޮވުމާއި އިމާމުވެ ނަމާދުކުރާއިރު ބޮލުގައި އެއްޗެއް އެޅުމަށް ފަރުވާތެރިވުން.
5 ވަނަ މާއްދާ - އަމިއްލަ ކަންތައްތަކާއި އުޅުން ބަހައްޓަންވީ ގޮތް
މިސްކިތްތަކުގެ އިމާމުންނާއި މުދިމުންގެ ރަސްމީ މަސައްކަތުގެ އިތުރުން، އެ ފަރާތްތަކުގެ އަމިއްލަ ކަންތައްތަކާއި އުޅުން ބެހެއްޓުމުގައި އަންނަނިވި ކަންކަމަށް ފުރިހަމައަށް އަމަލުކުރަންވާނެއެވެ.
(ހ) މިސްކިތަށް ޖަމާއަތުގެ ނަމާދަށް ހާޒިރުވާ މައުމޫމުންނަށް ނަމޫނާއަކަށް ވާ ފަދަ ގޮތަކަށް ސާފުތާހިރުވެގެން ހުރުން.
(ށ) މިސްކިތަށް އަންނަ ފަރާތްތަކާއި މުޖުތަމައުގެ އާންމު ފަރުދުންނާ މުއާމަލާތުކުރުމުގައި އިޖުތިމާއީ ހަމަތަކުގެ މަތީން ރީތިބަހުން ވާހަކަދައްކައި، އެހެން މީހުންނަށް ނަމޫނާއަކަށް ވާ ފަދަރިވެތި އަހްލާގެއްގެ ވެރި މީހަކަށް ވުން.
(ނ) ރަސްމީ ހައިސިއްޔަތުންނާއި އަމިއްލަ ހައިސިއްޔަތުން ކުރާ އެއްވެސް ކަމަކުން ނުވަތަ ހިންގާ ހަރަކާތަކުން ނުވަތަ ދައްކާ ވާހަކައަކުންވިޔަސް، އިމާމުންގެ ގަދަރާއި ހައިބަތާއި އިތުބާރު ގެއްލޭ ފަދަ އެންމެހައި ކަންކަމާއި އަމަލުތަކުން ދުރުހެލިވުން.
(ރ) ގާނޫނު ނަންބަރު 1994-06 (ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ދީނީ އެއްބައިވަންތަކަން ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ ގާނޫނު) އާއި އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން އެކުލަވައިލައިފައިވާ ގަވާއިދުތަކާ ހިލާފު އެއްވެސް އަމަލެއް ނުކުރުމާއި، އަދި އެފަދަ ކަމެއް ކުރުމުގައި ބައިވެރިނުވުން.
(ބ) ދީނީގޮތުން ހިލާފު އުފެދޭ ކަންކަމުގައި އަމަލުކުރުމަށް މިނިސްޓްރީން ކަނޑައަޅައި އާންމުކޮށްފައިވާ މިންގަނޑުތަކުގައި ހިފެހެއްޓުން.
(ޅ) ދީނާއި ގައުމުގެ އެންމެ މަތީ މަސްލަހަތުތަކަށް ރައްކައުތެރިވ،ެ މަސްލަހަތު ގެއްލިދާނެ ފަދަ އެންމެހައި ކަންކަމުން ދުރުހެލިވުން.
(ކ) އާންމު ރައްޔިތަކަށް ވީތީ އެ މީހަކަށް ކުރެވޭނެކަމަށް މުޖުތަމައު ގަބޫލުކުރި ނަމަވެސް، މިސްކިތެއްގެ އިމާމަކަށް ވީތީ ނުވަތަ މުދިމަކަށް ވީތީ އެ ކަމެއް ކޮށްގެން ނުވާނެކަމަށް މުޖުތަމައު ގަބޫލުކުރާ ކޮންމެ އަމަލަކުން ދުރުހެލިވުން.
(އ) ރައްޔިތުންނަށް އޮޅޭ ފަދަ ގޮތްގޮތަށް ދީނާ ގުޅުންހުރި ވާހަކަތައް ނުވަތަ މުޖުތަމައުގައި ފިތުނަފަސާދަ އުފެދޭ ފަދަ ނުވަތަ މުޖުތަމައުގެ އާންމު މަސްލަހަތު ގެއްލޭ ފަދަ އަމަލުތަކާއި ވާހަކަތައް މީސްމީޑިއާގެ އެކި ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތަކަށް ލިޔެ ށާއިއުކުރުމާއި، އެފަދަ ޕޯސްޓުތައް އާންމުނުކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ އަމަލުތައް ނުކުރުން ނުވަތަ އެފަދަ އަމަލުތަކުގައި ބައިވެރިނުވުން.
(ވ) މުޖުތަމައުގައި ނަފުރަތު އުފެދޭ ފަދަ ގޮތަކަށް އާންމު ތަންތަނުގައްޔާއި މީސް މީޑިއާގެ ވަސީލަތްތަކުގައި ސާބިތުނުހިފޭ ވާހަކަ ނުދެއްކުމާއި، އެފަދަ އަމަލުތައް ނުކުރުން.
(މ) ރާއްޖެއާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ހިނގާ އަނިޔާވެރި އަމަލުތަކާއި ހަރުކަށި ފިކުރުތަކަށް ހިތްވަރުދީ ނެހެދުމާއި، އެފަދަ ކަމެއްގައި ބައިވެރިނުވުން.
6 ވަނަ މާއްދާ - މިސްކިތުގައި ކުރާ އަޅުކަމާ ގުޅުންހުރި ކަންކަމުގައި އަމަލުކުރަންވީ ގޮތް
މިސްކިތުގައި ކުރާ އަޅުކަމާ ގުޅުންހުރި ކަންކަމުގައި އިމާމުންނާއި މުދިމުން އަންނަނިވި ކަންކަމަށް ފުރިހަމައަށް އަމަލުކުރަންވާނެއެވެ.
(ހ) އިސްލާމްދީނުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ މެދުމިންކަމުގެ އުސޫލުތަކުގައި ހިފެހެއްޓުމާއި، ހައްދުފަހަނަޅައިދިޔުމުގެ ފިކުރުތަކުން ދުރިހެލިވެ ހުރުން.
(ށ) އިސްލާމީ އުންމަތުގެ ގަދަރާއި އިހްތިރާމް ލިބިގެންވާ އަދި އުންމަތް ބަލައިގަނެފައިވާ ކުރީގެ އިލްމުވެރީންނާއި މިހާރުގެ އިލްމުވެރީންނަށް އިހްތިރާމްކުރުން.
(ނ) މިސްކިތުގައި ކުރާ އެންމެހައި އަޅުކަމުގައި މީސްތަކުންގެ މެދުގައި ދީނީގޮތުން ބައިބައިވުން އުފެދޭ ގޮތަށް އަމަލުނުކުރުން.
(ރ) ސުންނަތް ޖަމާއަތުގެ މަޒުހަބު ނޫން އެހެން މަޒުހަބެއް ރާއްޖޭގައި ތައާރަފުކުރުމަށް މަގުފަހިވާ ކަންކަން ނުކުރުމާއި، އެފަދަ ހަރާކަތްތަކަށް ޖާގަނުދިނުމާއި، އެފަދަ ކަންކަން މިސްކިތުގައި ހިނގާ ނަމަ މިނިސްޓްރީއަށް އެ ކަންކަން އެންގުން.
(ކ) ހުކުރު ހުތުބާއަށް އުނިއިތުރު ގެނެސްގެން ކިޔުމާއި، ގާނޫނު ނަންބަރު 1994-06 (ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ދީނީ އެއްބައިވަންތަކަން ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ ގާނޫނު) އާއި އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން އެކުލަވައިލައިފައިވާ ގަވާއިދުތަކާ ހިލާފަށް ވައުޡާއި އިރުށާދު ދޭ ނަމަ، އެކަން މިނިސްޓްރީއަށް އެންގުން.
(ޅ) ސުންނަތް ޖަމާއަތާއި އިސްލާމީ އާދަކާދަތަކާ ފުށުއަރާ ގޮތަށް މިސްކިތުގައި ވަކިން ޖަމާއަތް ހަދައިގެން ނަމާދުކުރުން ފަދަ ކަންކަން ކުރާ ފަރާތްތަކުގެ މައުލޫމާތު މިނިސްޓްރީއަށް އެންގުން.
(ކ) މިނިސްޓްރީގެ ހުއްދަ ލިބިގެން މެނުވީ އެއްވެސް ދީނީ ޕުރޮގުރާމެއް މިސްކިތުގައި އިންތިޒާމުނުކުރުމާއި، އެފަދަ ޕު ރޮގުރާމެއްގައި ބައިވެރިނުވުމާއި، ހުއްދަނެތި އެފަދަ ކަމެއް ކުރާ ނަމަ، މިނިސްޓްރީއަށް ނުވަތަ ސިޓީ ކައުންސިލަށް ނުވަތަ އަތޮޅު ކައުންސިލަށް ނުވަތަ ރަށު ކައުންސިލަށް އެކަން އެންގުން.
(އ) ހުއްދަ ލިބިގެން މިސްކިތުގައި ހިންގޭ ދީނީ ޕްރޮގުރާމުތައް ހިންގުމަށް އެހީތެރިވުމާއި، އެ ކަމެއް ނިމެންދެން މިސްކިތުގައި މަޑުކުރުން.
(ވ) މިސްކިތުގައި ހިންގާ ގުރްއާން ކްލާސްތަކާއި ތަފާތު މާއްދާތައް ކިޔަވައިދިނުމަށް މިސްކިތް ބޭނުންކުރުމުގެ ހުއްދަ ދީފައިވާކަން ކަށަވަރުކުރުމާއި، ހުއްދަ ނެތި އެކަން ކުރާ ނަމަ، މިނިސްޓްރީއަށް ނުވަތަ ސިޓީ ކައުންސިލަށް ނުވަތަ އަތޮޅު ކައުންސިލަށް ނުވަތަ ރަށު ކައުންސިލަށް އެންގުން.
(މ) ބަންގި ގޮވުމާއި ނަމާދުކުރުމާއި ހުއްދަ ލިބިގެން ބާއްވާ ދަރުސްތައް ދިނުމަށް ފިޔަވައި އެހެނިހެން ކަންކަމަށް މިސްކިތުގެ ސައުންޑް ސިސްޓަމް ބޭނުން ނުކުރުން. ނަމަވެސް ދިމާވާ ގައުމީ ކުއްލި ހާލަތްތަކުގައި މިސްކިތުގެ ސައުންޑް ސިސްޓަމް ބޭނުންކުރުން މި މާއްދާއިން އިސްތިސްނާވާނެ.
7 ވަނަ މާއްދާ - މިސްކިތުގައި ހިނގާ ނޭދެވޭ ކަންކަން ހުއްޓުވުން
މިސްކިތުގައި ހިނގާ ނޭދެވޭ ކަންކަން ހުއްޓުވުމުގައި އިމާމުންނާއި މުދިމުން އަންނަނިވި ކަންކަމަށް ފުރިހަމައަށް އަމަލުކުރަންވާނެއެވެ.
(ހ) މިސްކިތުގެ ހުރުމަތް ގެއްލޭ ފަދަ އެއްވެސް ކަމެއް މިސްކިތާއި މިސްކިތުގެ ގޯތިތެރޭގައި ނުކުރުމާއި، އެފަދަ ކަމެއް ކުރާ ނަމަ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކަށް އެންގުން.
(ށ) މިސްކިތަށް ޖަމާއަތަށް އަންނަ މީހުންނަށް އުނދަގޫވާ ފަދަ އަމަލުތައް އިމާމުންނާއި މުދިމުންގެ ފަރާތުން ނުކުރުމާއި، މިސްކިތަށް ނަމާދަށް އަންނަ ފަރާތްތަކަށްފުރައްސާރަކުރުމާއި މަލާމާތްކުރުމާއި ހަޑިހުތުރު ބަހުން މުހާތަބުނުކުރުން.
(ނ) މިނިސްޓްރީން ހުއްދަ ދީފައިނުވާ މުސްހަފް، ފޮތް، ލީފްލެޓ،ް ސީޑީ، ކެސެޓު ރޯލު ފަދަ ތަކެތި ނުބެހުމާއި، އެފަދަ ކަންކަން ކުރާ ފަރާތްތައް ހުއްޓުވުމާއި، އެފަދަ ތަކެތި މިސްކިތުގައި ބަހައްޓައިފައިވާ ނަމަ، އެ ތަކެތި ނަގައި، ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކާ އެ ތަކެތި ހަވާލުކުރުން.
(ރ) މިސްކިތުގެ ސަރަހައްދުގައި ބެނ،ާ އިއުލާނ،ު އިސްތިހާރު ފަދަ ތަކެތި ހަރުކުރުން ނުވަތަ ބެހުން ފަދަ ކަމެއް ނުކުރުން. އަދި އެފަދަ ކަންކަން ކުރާ ނަމަ، އެ ކަމެއް ހުއްޓުވުން ނުވަތަ މިނިސްޓްރީއަށް ނުވަތަ ސިޓީ ކައުންސިލަށް ނުވަތަ އަތޮޅު ކައުންސިލަށް ނުވަތަ ރަށު ކައުންސިލަށް އެންގުން. ނަމަވެސް މިނިސްޓްރީގެ ހުއްދަޔާއެކު ދީނީ ށިއާރު ފާޅުކުރުމަށް ހަރުކުރާ ބެނާ ފަދަ ތަކެތި ހަރުކުރުމާއި ބެހުން، މި އަކުރުން އިސްތިސްނާވާނެ.
(ބ) ގާނޫނު ނަންބަރު 2010-15 (ދުންފަތް ކޮންޓްރޯލުކުރުމާބެހޭ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން އާންމު ތަންތަނުގައްޔާއި މިސްކިތާއި މިސްކިތުގެ ގޯތިތެރޭގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުނުކުރުމާއި، އެފަދަ ކަމެއް ހިނގާ ނަމަ، އެ ކަމެއް ހުއްޓުވުމަށް މަސައްކަތްކުރުން.
(ޅ) އިމާމުންނާއި މުދިމުން މިސްކިތުގައި ނިދުމާއި، ކައިބޮއި ހެދުމާއި، ތިމާ ދިރިއުޅޭ ތަނެއްގެ ގޮތުގައި މިސްކިތް ބޭނުން ނުކުރުން. ނަމަވެސް މި މާނައިގެ ތެރޭގައި ރޯދަވީއްލުމާއި ރަމަޟާންމަހު މިނިސްޓްރީން ހުއްދަދީފައިވާ މިސްކިތްތަކުގައި އިއުތިކާފަށް ތިބުމުގައި މިސްކިތުގެ ސާފުތާހިރުކަން ނުގެއްލޭ ގޮތަށް އެފަދަ ކަންކަން ކުރުން އިސްތިސްނާވާނެ.
(ކ) މިސްކިތުގެ ސައުންޑްރޫމާއި އިމާމު މަޑުކުރުމަށް ހަދައިފައި ހުންނަ ތަންތަނުގައި އިމާމުވެ ނަމާދުކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ ތަކެތި ފިޔަވައި އިމާމުންގެ އަމިއްލަ ތަކެއްޗާއި އެހެން ފަރާތްތަކުގެ އަމިއްލަ ތަކެތި ނުބެހެއްޓުން. އަދި އެ ތަންތަނަށް، ކަމާ ނުގުޅޭ ފަރާތްތައް ނުވެއްދުން.
(އ) މިސްކިތަށް ނަމާދަށް އަރާ މީހުންގެ ފަރާތުން، މާލީ މަންފާއެއް ހޯދުމަށް ނުވަތަ އެނޫންވެސް ބޭނުމަކު އެހީ ހޯދުން ފަދަ ކަންކަން ނުކުރުމާއި، އެފަދަ ކަންކަން ކުރާ ފަރާތްތައް ހުއްޓުވުން. ނަމަވެސް މިނިސްޓްރީން ހުއްދަ ހޯދައިގެން، މިސްކިތުގައި ކުރަންޖެހޭ ކުދިކުދި މަރާމާތަށް ހެޔޮއެދޭ ފަރާތްތަކުން ދޭ އެހީއާއި ހޯދާ ފައިސާ އިސްތިސްނާވާނެ.
8 ވަނަ މާއްދާ - ގާނޫނާއި ގަވާއިދުތަކަށް ހުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތުން
ގާނޫނާއި ގަވާއިދުތަކަށް ހުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތުމުގައި މިސްކިތްތަކުގެ އިމާމުންނާއި މުދިމުން އަންނަނިވި ކަންކަމަށް ފުރިހަމައަށް އަމަލުކުރަންވާނެއެވެ.
(ހ) ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީއާއި ރާއްޖޭގައި ހެދިފައިވާ ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދުތަކާއި ސަރުކާރުން ކަނޑައަޅައިފައިވާ އުސޫލުތަކަށް ހުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތުމާއެކު، އެއަށް އަމަލުކުރުން.
(ށ) ގާނޫނު ނަންބަރު 2007-05 (ދިވެހި ސިވިލް ސަރވިސްގެ ގާނޫނު) އާއި، އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން އެކުލަވައިލައިފައިވާ ގަވާއިދު ނަންބަރު 2014-311 (ދިވެހި ސިވިލް ސަރވިސްގެ ގަވާއިދު 2014) އާއި އުސޫލުތަކަށް އަމަލުކުރުމާއެކު އަމިއްލައަށް އެފަދަ ކަންކަމަށް އަހުލުވެރިވުން.
9 ވަނަ މާއްދާ - އުސޫލަށް ތަބާވުން
މި އުސޫލުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެންމެހައި ކަންކަމަކީ ރާއްޖޭގެ މިސްކިތްތަކުގެ ހުރިހާ އިމާމުންނާއި މުދިމުންގެ މައްޗަށް އަމަލުކުރުން ލާޒިމުކުރާ އުސޫލުތަކެކެވެ.
10 ވަނަ މާއްދާ - ފިޔަވަޅު އެޅުން
މި އުސޫލާ ހިލާފުވާ ފަރާތްތަކާމެދު ތިރީގައިވާ ގޮތުގެ މަތީން ފިޔަވަޅު އެޅޭނެއެވެ.
(ހ) މި އުސޫލުގައި ކަނޑައެޅިގެން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމަކާ އިމާމުންނާއި މުދިމުން ހިލާފުވާކަމުގެ ށަކުވާއެއް ހުށަހެޅިއްޖެ ނަމަ، އެ ކަމެއްގެ ކުޑަބޮޑުމިނަށް ބެލުމަށްފަހު ނުވަތަ މައްސަލައިގެ ބާވަތުން އެ ކަމެއްގައި މުވައްޒަފުގެ އިހުމާލު އޮތް މިންވަރު ބެލުމަށްފަހު، ގަވާއިދު ނަންބަރު 2014-311 (ދިވެހި ސިވިލް ސަރވިސްގެ ގަވާއިދު 2014) ގެ ދަށުން ފިޔަވަޅު އެޅުމުގެ އިހުތިޔާރު މިނިސްޓްރީއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.
(ށ) މި މާއްދާގެ (ހ) އާ އެއްގޮތަށް މައްސަލައެއް ހުށަހެޅިފައި ނުވިނަމަވެސް، މިނިސްޓްރީއަށް އެ ފަރާތެއްގެ އަހްލާގީ މިންގަނޑާއި ސުލޫކީ މިންގަނޑު ދަށްކަމަށް ފާހަގަކުރެވޭ އެއްވެސް ސަބަބެއް ފެންނަ ނަމަ، އެ ކަމެއްގެ ކުޑަބޮޑުމިނަށް ބެލުމަށްފަހު، ގަވާއިދު ނަންބަރު 2014-311 (ދިވެހި ސިވިލް ސަރވިސްގެ ގަވާއިދު 2014) ގެ ދަށުން ފިޔަވަޅު އެޅުމުގެ އިހުތިޔާރު މިނިސްޓްރީއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.
(ނ) މި މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފިޔަވަޅުގެ އިތުރުން، މި އުސޫލުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމަކާ ހިލާފުވެއްޖެ ނަމަ، މުޖުތަމައުގެ އާންމު މަސްލަހަތަށާއި ވަގުތަށާއި ހާލަތަށް ރިއާޔަތްކޮށ،ް ގަވާއިދު ނަންބަރު 2014-311 (ދިވެހި ސިވިލް ސަރވިސްގެ ގަވާއިދު 2014) ގެ 258 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގެ ދަށުން އިމާމުވެ ނަމާދުކުރުމުން އެކަހެރިކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު މިނިސްޓްރީއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.
(ރ) މި މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދަ ހާލަތުގައި ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދިނުން ހުއްޓައިލުމަކީ ނުވަތަ އެކަމުން ބަރީއަވުމަކީ އެއްވެސް އިމާމަކަށް ނުވަތަ މުދިމަކަށް ލިބިގެންވާ އިހުތިޔާރެއް ނޫނެވެ.
11 ވަނަ މާއްދާ - އެއް މިސްކިތުން އަނެއް މިސްކިތަށް ބަދަލުކުރުން
އެ އިރެއްގެ މުޖުތަމައުގެ އާންމު މަސްލަހަތަށާއި ވަގުތާއި ހާލަތަށް ރިއާޔަތްކޮށ،ް އެއް މިސްކިތުން އަނެއް މިސްކިތަށް އިމާމުންނާއި މުދިމުން ބަދަލުކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު މިނިސްޓްރީއަށް ލިބިގެންވެއެވެ.
12 ވަނަ މާއްދާ - އުސޫލުގައި ނެތްކަމެއް ދިމާވުން
މި އުސޫލުގައި ނުހިމެނޭ ކަމެއް ދިމާވެއްޖެ ނަމަ ނުވަތަ އުސޫލުގައި ހިމެނިފައިވާ ކަމެއް މާނަކުރުމުގައި އޮޅުމެއް އަރައިފި ނަމަ ނުވަތަ ހިޔާލު ތަފާތުވުމެއް އުފެދިއްޖެ ނަމަ، އެ ކަމެއް ނިންމާނީ ސިވިލް ސަރވިސް ކޮމިށަނުގެ ލަފަޔާއެކު، މިނިސްޓްރީންނެވެ.
13 ވަނަ މާއްދާ - މާނަކުރުން
މި އުސޫލުގައި އެހެން ގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައި ނުވާހައި ހިނދަކު، އަންނަނިވި ލަފުޒުތަކާއި އިބާރާތްތަކަށް ދީފައިވަނ،ީ ތިރީގައިވާ އަކުރުތަކުގައި ދީފައިވާ މާނަކުރުމެވެ.
(ހ) "މިނިސްޓްރީ" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ އިސްލާމްދީނާ ގުޅޭ ކަންކަން ހިންގައި ބެލެހެއްޓުމަށް ސަރުކާރުން އެ އިރަކު ކަނޑައަޅައިފައިވާ ވުޒާރާއަށެވެ.
(ށ) "ކައުންސިލް" ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނ،ީ ގާނޫނު ނަންބަރު 2010-07 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިދާރީ ދާއިރާތައް ލާމަރުކަޒީ އުސޫލުން ހިންގުމުގެ ގާނޫނު) ގެ ދަށުން އުފައްދައިފައިވާ ސިޓީ ކައުންސިލްތަކަށާއި އަތޮޅު ކައުންސިލްތަކަށާއި ރަށު ކައުންސިލްތަކަށެވެ.
14 ވަނަ މާއްދާ - އުސޫލަށް އަމަލުކުރަން ފެށުން
މި އުސޫލަށް އަމަލުކުރަން ފަށާނ،ީ ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި މި އުސޫލު ށާއިއުކުރާ ދުވަހުން ފެށިގެންނެވެ.
ކިޔުންތެރިންގެ ހިޔާލު